USTAVNI SUD

KI137/23, Podnosilac zahteva: Naim Berisha, Ocena ustavnosti presude Rev. br. 451/2022 od 23. novembra 2022. godine Vrhovnog suda

KI137/23, presuda od 18. januara 2024. godine, objavljena 20. februar 2023. godine

Ključne reči: individualni zahtev, prihvatljiv zahtev, pravo na pravično suđenje

Ustavni sud Republike Kosovo je odlučio u vezi sa slučajem KI137/23, koji je podneo Naim Berisha, za ocenu ustavnosti presude [Rev. br. 451/2022] od 23. novembra 2022. godine Vrhovnog suda Republike Kosovo u vezi sa presudom [Ac. br. 3544/15] od 15. novembra 2019. godine Apelacionog suda Republike Kosovo i presudom [C. br. 2906/12] od 28. aprila 2015. godine Osnovnog suda u Prištini, koji su podneli Sudu podnosioci zahteva na osnovu stava 7, člana 113. [Jurisdikcija i ovlašćene strane] Ustava Republike Kosovo.

Sud je sa 5 (pet) gasova za i 3 (tri) protiv utvrdio da je: (i) zahtev prihvatljiv; i (ii) da je došlo do povrede stava 1, člana 31. [Pravo na pravično i nepristrasno suđenje] Ustava u vezi sa stavom 1, člana 6. (Pravo na pravično suđenje) Evropske konvencije o ljudskim pravima.

Okolnosti konkretnog slučaja se odnose na radni spor, odnosno radni odnos podnosioca zahteva, kao glumca u Narodnom pozorištu Kosova, osnovanog 2009. godine ugovorom na određeno vreme sa Ministarstvom kulture, omladine i sporta Republike Kosovo. Prema spisima predmeta, 9. novembra 2012. godine, na osnovu Uredbe Vlade br. 5/2011 o unapređenju i platama stvaralaca i izvođača u kulturi i stručnih radnika kulturnog nasleđa od 23. juna 2011. godine, a nakon što je Ministarstvo kulture, omladine i sporta odbilo njegove zahteve, tužbom predočenom Osnovnom Sud u Prištini, podnosilac zahteva je tražio (i) promenu vrste ugovora, odnosno prelazak sa ugovora o radu na određeno vreme na redovan ugovor o radu, i (ii) naknadu materijalne štete, prouzrokovane diskriminacijom u visini plate u poređenju sa svojim kolegama glumcima, odnosno glumcem Sh.K., koji je, prema podnosiocu zahteva, bio klasifikovan sa višim platnim koeficijentom. Osnovni sud je odbio tužbu podnosioca zahteva na osnovu toga što (i) nisu ispunjeni zakonski kriterijumi za promenu vrste ugovora; i da (ii) nije bilo diskriminacije na radnom mestu u odnosu na druge kolege glumce Narodnog pozorišta Kosova. Podnosilac zahteva je uložio žalbu Apelacionom sudu, koji ju je odbio, potvrđujući nalaze Osnovnog suda. U međuvremenu, 12. maja 2015. godine, Ministarstvo kulture, omladine i sporta je odobrilo zahtev podnosioca za prelazak sa ugovora o radu na određeno vreme na redovan ugovor o radu i ovo pitanje za podnosioca više nije bilo sporno. Kao rezultat toga, protiv presude Apelacionog suda, podnosilac je podneo zahtev za reviziju Vrhovnom sudu, tvrdeći da je Apelacioni sud propustio da oceni diskriminaciju u visini plate tužioca u odnosu na glumca Sh.K.. Vrhovni sud je odbio kao neosnovanu reviziju podnosioca zahteva, potvrđujući nalaze Osnovnog suda i Apelacionog suda.

Podnosilac zahteva je pred Sudom navodio povredu ustavnih prava, zagarantovanih članovima 22. [Direktna primena međunarodnih sporazuma i instrumenata], 23. [Ljudsko dostojanstvo], 24. [Jednakost pred zakonom], 31. [Pravo na pravično i nepristrasno suđenje] i 49. [Pravo na rad i obavljanje profesije] Ustava, kao i članom 6. (Pravo na pravično suđenje) i 14. (Zabrana diskriminacije) Evropske konvencije o ljudskim pravima, jer se prema njemu, Vrhovni sud u obrazloženju bavio pitanjem prelaska sa ugovora na određeno vreme na ugovor na neodređeno vreme, koje je rešeno 2015. godine i kao takvo više nije sporno, ali se nije bavio pitanjem diskriminacije u visini plate podnosioca zahteva u odnosu na ostale kolege glumce, odnosno glumca Sh.K., od 1. jula 2011. godine do 30. aprila 2015. godine.

Rešavajući navod podnosioca zahteva o obrazloženoj odluci, Sud je (i) prvo razradio opšta načela u vezi sa pravom na obrazloženu odluku, i (ii) iste primenio na okolnosti konkretnog slučaja. Kao što je pojašnjeno u presudi, Sud je istakao da je suština tvrdnji podnosioca zahteva konkretan odgovor Vrhovnog suda, koji bi se bavio pitanjem da li je bio diskriminisan u visini plate u periodu od 1. jula 2011. godine – 30. aprila 2015. godine u odnosu na svoje kolege glumice. U ovom sporu, Sud je ocenio da je Vrhovni sud trebalo tačno da razmatra tvrdnju podnosioca zahteva onako kako ju je on konkretno naveo u svom zahtevu za reviziju.

Shodno tome, prema detaljnim razradama u presudi, Sud je ocenio da je u konkretnom slučaju došlo do povrede prava na obrazloženu odluku, kao komponenta prava na pravično suđenje zagarantovanog stavom 1, člana 31. Ustava u vezi sa stavom 1, člana 6. Evropske konvencije o ljudskim pravima. Kao rezultat toga, Sud je svojom presudom obavezao Vrhovni sud da ponovo preispita ovaj slučaj, da oceni da li je u slučaju podnosioca zahteva postojala diskriminacija u plati ili ne, bez prejudiciranja ocene Vrhovnog suda u vezi sa ovim slučajem.