Gjykata Kushtetuese

Prishtinë, më​​ 23​​ janar​​ 2024

 ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ Nr. ref..: AGJ 2316/24

AKTGJYKIM

në

rastin nr. KO79/23

parashtrues

Avokati i Popullit

Vlerësim i kushtetutshmërisë së Ligjit​​ nr. 08/L-196​​ për Pagat në Sektorin Publik

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS​​ 

e​​ përbërë​​ nga:​​ 

Gresa Caka-Nimani, kryetare

Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar​​ 

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare​​ 

Safet Hoxha, gjyqtar​​ 

Radomir Laban, gjyqtar​​ 

Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare

Nexhmi Rexhepi, gjyqtar dhe

Enver Peci, gjyqtar

Parashtruesi i kërkesës

• Kërkesa u parashtrua nga Institucioni i Avokatit të Popullit të Republikës së Kosovës​​ (në tekstin e mëtejmë: Avokati i Popullit).

Ligji i kontestuar

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ konteston​​ pjesërisht​​ kushtetutshmërinë e Ligjit nr. 08/L-196​​ për Pagat në Sektorin Publik (në tekstin e mëtejmë: Ligji për Pagat ose Ligji i kontestuar).​​ 

Objekti i çështjes​​ 

• Objekti i çështjes së kërkesës është vlerësimi i kushtetutshmërisë​​ së Ligjit të kontestuar,​​ me pretendimin se​​ dispozita dhe shtojca të caktuara​​ të tij​​ nuk​​ janë​​ në​​ përputhshmëri:​​ (i)​​ me​​ “parimin e ndarjes së pushteteve, kontrollit e balancimit mes tyre​​ dhe​​ ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese”​​ të garantuar me nenin 4​​ [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit];​​ (ii) me “sundimin e ligjit”​​ të garantuar me nenin 7​​ [Vlerat]; (iii) me “barazinë para ligjit”​​ të garantuar me​​ nenet​​ 3 dhe 24 [Barazia para Ligjit]; dhe (iii) me​​ “mbrojtjen e pronës”​​ të garantuar me​​ nenin​​ 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës​​ së Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta)​​ dhe me nenin 1​​ (Mbrojtja e pronës)​​ të Protokollit nr. 1 të​​ Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në​​ tekstin e mëtejmë: KEDNJ).​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ në mënyrë​​ specifike​​ konteston kushtetutshmërinë e​​ dispozitave​​ të Ligjit të kontestuar,​​ si në​​ vijim:​​ (i) paragrafin 3 të nenit 2 (Fushëveprimi); nënparagrafët 1.3 dhe 1.4 të nenit 4 (Parimet e sistemit të pagave), nënparagrafin 6.1 të nenit 6 (Paga bazë); paragrafin 1 të nenit 9 (Përcaktimi i vlerës së koeficientit); paragrafët 2, 3 dhe 4 të nenit 41 (Shtesa tranzitore), paragrafët 4 dhe 5 të nenit 26 (Shtesa për kushte specifike të punës), paragrafët 1, 2, 3 dhe 4 të nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës), si dhe (ii)​​ Shtojcat: nr. 2 (Sistemi Gjyqësor); nr. 3 (Sistemi Prokurorial); nr. 4 (Forca e Sigurisë së Kosovës); nr. 7 (Shërbimi Korrektues i Kosovës); nr. 8 (Nëpunësi Publik i Arsimit Universitar dhe Parauniversitar); nr. 9 (Nëpunësi Publik i Sistemit Shëndetësor); nr. 10.3 (Kuvendi i Kosovës); nr. 10.5 (Institucionet e Pavarura Kushtetuese); nr. 10.6 (Ministri, Agjenci të Pavarura, Agjenci dhe Rregullatorë, Agjenci Ekzekutive dhe të Shërbimit Publik); 10.7 (Komunat); nr. 14.1 (Zyra Kombëtare e Auditimit); dhe 14. 2 (Auditimi i Brendshëm).

Baza juridike

• Kërkesa është e bazuar në nënparagrafin (1) të paragrafit 2 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës dhe në paragrafin 2 të nenit 116 [Efekti Juridik i Vendimeve] të Kushtetutës; nenet 22​​ (Procedimi i kërkesës), 29​​ (Saktësimi i kërkesës)​​ dhe 30​​ (Afatet)​​ të Ligjit nr. 03/L-121 për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Ligji); si dhe në​​ rregullin​​ 25​​ (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve)​​ të Rregullores së punës të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës​​ Nr.​​ 01/2023​​ (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).

• Më​​ 7 korrik 2023, Rregullorja e punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës Nr. 01/2023 u publikua në Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës dhe hyri në​​ fuqi pesëmbëdhjetë (15) ditë pas publikimit të saj. Rrjedhimisht,​​ gjatë shqyrtimit të kërkesës, Gjykata Kushtetuese​​ e Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata)​​ i referohet dispozitave të Rregullores së lartcekur, e cila ka shfuqizuar Rregulloren e punës së Gjykatës​​ Nr. 01/2018. Lidhur me këtë, konform​​ rregullit​​ 78 (Dispozitat kalimtare) të Rregullores së punës Nr. 01/2023, përjashtimisht, dispozita të caktuara të Rregullores së punës Nr. 01/2018 do të vazhdojnë të zbatohen në lëndët e regjistruara në Gjykatën​​ para shfuqizimit të saj, vetëm nëse dhe për aq sa janë më të favorshme për palët.

Procedura në Gjykatë​​ 

• Më​​ 7​​ prill​​ 2023,​​ Avokati​​ i​​ Popullit e​​ dorëzoi kërkesën në Gjykatë.​​ 

• Më​​ 13​​ prill​​ 2023, Kryetarja e Gjykatës​​ me​​ Vendimin​​ [GJR.​​ KO79/23]​​ e​​ caktoi Gjyqtarin​​ Safet Hoxha në cilësi të​​ gjyqtarit raportues​​ dhe​​ me​​ Vendimin​​ [KSH.​​ KO79/23],​​ anëtarët​​ e Kolegjit​​ shqyrtues në përbërje të​​ gjyqtarëve:​​ Selvete Gërxhaliu Krasniqi​​ (kryesuese),​​ Radomir Laban dhe​​ Nexhmi Rexhepi (anëtarë).

• Më 14​​ prill​​ 2023,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ u njoftua për regjistrimin e kërkesës. Të njëjtën datë, kërkesa iu komunikua​​ (i)​​ Presidentes​​ së Republikës së Kosovës;​​ (ii)​​ Kryeministrit të Republikës së Kosovës;​​ si dhe​​ (iii)​​ Kryetarit të​​ Kuvendit të Kosovës​​ me ftesën që t’i dorëzojnë Gjykatës komentet eventuale​​ të tyre ose të deputetëve të Kuvendit​​ deri më​​ 2 maj​​ 2023. Kërkesa gjithashtu iu komunikua Sekretarit të Kuvendit të Republikës së Kosovës, nga i cili u kërkua që t’i dorëzojë Gjykatës të gjitha dokumentet relevante për Ligjin e kontestuar.

• Më 14 prill 2023, regjistrimi i kërkesës iu komunikua edhe Ministrisë së Punëve të Brendshme​​ (në tekstin e mëtejmë: MPB), duke u ofruar mundësinë për komente eventuale deri më 2 maj 2023.

• Më 28 prill 2023, Sekretari i Kuvendit të Republikës së Kosovës dorëzoi në Gjykatë​​ dokumentet​​ si​​ në​​ vijim:​​ 1.​​ Projektligjin nr.​​ 08/L-196​​ për Pagat në Sektorin Publik, të proceduar nga Qeveria në Kuvend më​​ 24 nëntor 2022; 2. Procesverbalin nga mbledhja e Komisionit funksional për Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal për shqyrtimin e parë​​ të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për Pagat në Sektorin Publik të 2 dhjetorit 2022; 3. Raportin e​​ Komisionit funksional për Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal për shqyrtimin në parim të Projektligjit nr.​​ 08/L-196​​ për Pagat në Sektorin Publik të 2 dhjetorit 2022; 4. Vendimin [nr. 08-V-447] e 9 dhjetorit 2022 të Kuvendit për miratimin në parim të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për​​ Pagat në​​ Sektorin Publik; 5. Procesverbalin e Seancës​​ Plenare​​ të Kuvendit të 9 dhjetorit 2022; 6. Kërkesën e 40​​ deputetëve​​ për seancë​​ të​​ jashtëzakonshme​​ të​​ Kuvendit për​​ shqyrtimin e dytë​​ të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për​​ Pagat në​​ Sektorin Publik të 15 dhjetorit 2022; 7. Vendimin​​ [nr. 08-V-450]​​ e​​ 15 dhjetorit 2022 të​​ Kuvendit​​ për​​ shmangie nga dispozitat e Rregullores për shqyrtimin e Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për Pagat në​​ Sektorin Publik; 8. Transkriptin e​​ mbledhjes së​​ Komisionit funksional të shqyrtimit të dytë të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për​​ Pagat në​​ Sektorin Publik të 20 dhjetorit 2022; 9. Procesverbalet nga mbledhjet e Komisionit funksional për​​ Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal për shqyrtimin e dytë të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për Pagat në Sektorin Publik të 19 dhe 21 dhjetorit 2022; 10. Raportin e Komisionit funksional për​​ Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal për shqyrtimin e dytë të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për Pagat në Sektorin Publik,​​ së​​ bashku me raportet e komisioneve të përhershme të 21 dhjetorit 2022, 11. Vendimin [nr. 08-V-455]​​ e 22 dhjetorit 2022 të​​ Kuvendit për miratimin e​​ Projektligjit​​ nr.​​ 08/L-196 për Pagat në​​ Sektorin Publik;​​ 12. Procesverbalin e​​ seancës​​ plenare të​​ Kuvendit të 22 dhjetorit​​ 2022, 13. Pjesë​​ nga Transkripti i​​ Seancës​​ Plenare​​ i shqyrtimit të dytë të Projektligjit nr.​​ 08/L-196 për Pagat në Sektorin Publik​​ të​​ 22 dhjetorit​​ 2022; dhe​​ 14. Ligjin​​ nr.​​ 08/L-196​​ për Pagat në​​ Sektorin Publik​​ të​​ 22 dhjetorit​​ 2022,​​ dërguar​​ për​​ shpallje​​ më​​ 4 janar 2023.

• Më 2​​ maj 2023,​​ deputetët​​ e grupit parlamentar të​​ Partisë Demokratike të Kosovës (në tekstin në​​ vijim: PDK) dorëzuan​​ në Gjykatë komentet lidhur me kërkesën e Avokatit të Popullit për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Ligjit të kontestuar. ​​ 

• Më 2​​ maj 2023,​​ MPB​​ në emër të Qeverisë së Republikës së Kosovës​​ dorëzoi në Gjykatë komentet lidhur me kërkesën e Avokatit të Popullit për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Ligjit të kontestuar.

• Më 18 maj 2023, Gjykata​​ e​​ njoftoi:​​ (i)​​ Presidenten e Republikës së Kosovës;​​ (ii)​​ Kryetarin e Kuvendit;​​ (iii)​​ Kryeministrin;​​ (iv)​​ Avokatin e Popullit;​​ dhe​​ (v)​​ MPB-në​​ për pranimin e komenteve të (i) grupit parlamentar të PDK-së;​​ dhe (ii)​​ MPB-së; si dhe duke u ofruar mundësinë për komente eventuale deri më 2 qershor 2023.

• Më​​ 8 gusht 2023,​​ Bashkëpunëtorët​​ Profesional të Gjykatave Themelore të Republikës së Kosovës,​​ të përfaqësuar nga Besnik Berisha, kërkuan afat shtesë për dorëzimin e komenteve lidhur me Ligjin e kontestuar.​​ 

• Më​​ 17 gusht 2023,​​ Zyrtarët​​ Kryesor​​ Financiar të​​ Nivelit Qendror​​ dhe Lokal, të​​ përfaqësuar​​ nga​​ Qazim Krasniqi,​​ dorëzuan komente lidhur me Ligjin e kontestuar.​​ 

• Më​​ 28​​ shtator 2023, Gjykata,​​ ashtu​​ siç​​ kishte​​ kërkuar​​ për kërkesën KO219/19, ku​​ ishte vlerësuar kushtetutshmëria e​​ Ligjit​​ ​​ nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik​​ edhe​​ në lidhje​​ më​​ kërkesën e tanishme KO79/23​​ të​​ parashtruar nga Avokati i​​ Popullit,​​ kërkoi dokumentacion​​ shtesë, respektivisht listat e pagave​​ nga Ministria e Financave, Punës dhe Transferove​​ (në tekstin e mëtejmë:​​ Ministria e Financave)​​ në lidhje me Ligjin e kontestuar.​​ Të​​ njëjtën​​ datë, Gjykata miratoi​​ kërkesën e​​ Bashkëpunëtorëve​​ Profesional​​ për​​ dorëzimin e komenteve.​​ 

• Më​​ 6​​ tetor 2023,​​ Ministria e Financave,​​ bazuar në​​ nënparagrafin 1.5, paragrafin​​ 1 të nenit 4 të Shtojcës 1 të Rregullores (QRK) Nr.​​ 14/2023 për Fushat e Përgjegjësisë​​ Administrative​​ të Zyrës së Kryeministrit dhe Ministrave,​​ njoftoi​​ Gjykatën se përgjegjëse për​​ të​​ siguruar informatat​​ dhe dokumentacionin​​ e kërkuara​​ (listat e pagave)​​ është​​ MPB-ja.

• Më​​ 13​​ tetor 2023, Gjykata​​ kërkoi nga MPB-ja dokumentacion shtesë​​ (listat e pagave)​​ sipas sqarimeve​​ të​​ lartcekura,​​ bazuar​​ në​​ përgjigjen​​ e​​ Ministrisë​​ së​​ Financave.​​ 

• Më 31​​ tetor 2023, MPB-ja​​ dorëzoi në​​ Gjykatë​​ dokumentacionin e kërkuar​​ lidhur me​​ Ligjin e kontestuar.​​ 

• Më 2 dhe 7 nëntor 2023, Bashkëpunëtorët​​ Profesional​​ të Gjykatave dhe Prokurorive Themelore, nëpërmjet Besnik Berishës, dorëzuan komentet ​​ tyre përkitazi me Ligjin e kontestuar.​​ 

• Më 26 dhjetor 2023, Gjykata, njëzëri, ka vendosur që të deklarojë kërkesën e pranueshme dhe të konstatojë, njëzëri, që: (i)​​ paragrafi 2 i nenit 2 (Fushëveprimi) dhe paragrafi 2 i nenit 45 (Shfuqizimi) në ndërlidhje me paragrafin​​ 2 të nenit 24 (Shtesa për kushte të tregut të punës), paragrafin 5 të nenit 25 (Shtesa e performancës), paragrafin 4 të nenit 28 (Shtesa për vëllimin e punës) dhe paragrafët 2 dhe 3 të nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës)​​ të Ligjit​​ të kontestuar,​​ nuk janë në përputhshmëri me paragrafin 1 të nenit 4 [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit] dhe paragrafin 1 të nenit 7 [Vlerat] të Kushtetutës; (ii) paragrafi 6 i nenit 6 (Paga bazë) të Ligjit​​ të kontestuar,​​ nuk është në përputhshmëri me paragrafët 1 dhe 2 të nenit 46 [Mbrojta e Pronës] të Kushtetutës në ndërlidhje me nenin 1 (Mbrojtja e pronës) të Protokollit nr.1 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut;​​ (iii) paragrafi 2 i nenit 41 (Shtesa tranzitore) të​​ Ligjit​​ të kontestuar,​​ nuk është në përputhshmëri​​ me paragrafët 1 dhe 2 të nenit 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës në ndërlidhje me nenin 1 (Mbrojtja e Pronës) të Protokollit nr.1 të​​ Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut​​ dhe paragrafin 1 të nenit 4 [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit] dhe paragrafin 1 të​​ nenit 7 [Vlerat] të Kushtetutës; (iv) paragrafi 3 i nenit 41 (Shtesa tranzitore) të​​ Ligjit​​ të kontestuar,​​ nuk është në përputhshmëri​​ me paragrafët 1 dhe 2 të nenit 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës në ndërlidhje me nenin 1 (Mbrojtja e Pronës) të Protokollit nr.1 të​​ Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut​​ dhe paragrafin 1 të nenit 24 [Barazia para Ligjit] të Kushtetutës në ndërlidhje me nenin 14 (Ndalimi i diskriminimit) të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut; (v) paragrafi 4 i nenit 41 (Shtesa tranzitore) të​​ Ligjit​​ të kontestuar,​​ nuk është në përputhshmëri​​ me paragrafin 1 të nenit 24 [Barazia para Ligjit] të Kushtetutës në ndërlidhje me nenin 1 (Ndalimi i përgjithshëm i diskriminimit) të Protokollit nr.​​ 12 të​​ Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut; (vi)​​ paragrafët 2, 3 dhe 4 të nenit 41 (Shtesa tranzitore) dhe paragrafi 2 i nenit 45 (Shfuqizimi) të Ligjit​​ të kontestuar,​​ shpallen të pavlefshëm​​ me hyrjen në fuqi të Aktgjykimit; (vii)​​ në pajtim me paragrafin 1 të nenit 116 [Efekti Juridik i Vendimeve] të Kushtetutës, të urdhërojë Kuvendin e Republikës së Kosovës, që brenda gjashtë (6) muajsh nga hyrja në fuqi e Aktgjykimit, të ndërmarrë veprimet e nevojshme për plotësimin dhe ndryshimin e paragrafit 2 të nenit 2 (Fushëveprimi) dhe paragrafit 6 të nenit 6 (Paga bazë) të​​ Ligjit​​ të kontestuar,​​ në pajtim me Kushtetutën dhe këtë Aktgjykim; (viii)​​ deri në plotësimin dhe ndryshimin e paragrafit 2 të nenit 2​​ (Fushëveprimi) të Ligjit​​ të kontestuar,​​ paragrafi 3 i nenit 2 (Fushëveprimi),​​ paragrafi 2 i nenit 22 (Shtesat), paragrafi 5 i nenit 24 (Shtesa për kushte të tregut të punës), paragrafi 8 i nenit 25 (Shtesa e performancës), paragrafi 7 i nenit 28 (Shtesa për vëllimin e punës)​​ dhe​​ paragrafi 4 i nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës), zbatohen në përputhje me Kushtetutën dhe këtë Aktgjykim;​​ dhe (ix)​​ ky Aktgjykim hyn në fuqi më 1 shkurt 2024.

Përmbledhja e fakteve​​ 

Përmbledhje e​​ shkurtër e​​ fakteve​​ të​​ Aktgjykimit​​ të Gjykatës​​ në rastin​​ KO219/19,​​ përkitazi me​​ shqyrtimin dhe​​ shfuqizimin e​​ Ligjit​​ nr. 06/L-111​​ për Pagat në​​ Sektorin Publik

• Më 2 shkurt 2019, Kuvendi e​​ kishte proceduar​​ për leximin të dytë Projektligjin​​ nr. 06/L-111​​ për Pagat. Të njëjtën datë,​​ Kuvendi me Vendimi Nr.​​ 06-V-310 e​​ kishte miratuar​​ Ligjin​​ nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik.​​ Më 12 shkurt 2019,​​ Ligji nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik​​ i ishte​​ dërguar​​ Presidentes të​​ Republikës së Kosovës për dekretim dhe shpallje në Gazetën Zyrtare.​​ Më 1​​ mars 2019,​​ Ligji nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik​​ ishte​​ publikuar​​ në Gazetën Zyrtare.​​ 

• Më 5 dhjetor 2019,​​ Avokati i Popullit​​ kishte kontestuar​​ kushtetutshmërinë​​ e​​ Ligjit​​ nr. 06/L-111​​ për Pagat në Sektorin Publik​​ para​​ Gjykatës, me pretendimi se i​​ njëjti​​ ishte​​ në​​ kundërshtim​​ me​​ Kushtetutën.​​ Me saktësisht, objekti i çështjes së kërkesës​​ përkatëse​​ ishte vlerësimi i kushtetutshmërisë së Ligjit të kontestuar, i cili, sipas pretendimit të​​ Avokatit​​ të​​ Popullit​​ nuk ishte në pajtueshmëri me paragrafin 2 të nenit 3 [Barazia para Ligjit], nenin 4 [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit], paragrafin 1 të nenit 7 [Vlerat], nenin 10 [Ekonomia], nenin 21 [Parimet e Përgjithshme], paragrafin 1 të nenit 22 [Zbatimi i​​ Drejtpërdrejtë​​ i Marrëveshjeve dhe Instrumenteve Ndërkombëtare], nenin 23 [Dinjiteti i Njeriut], nenin 24 [Barazia para Ligjit], nenin 46 [Mbrojtja e Pronës], nenin 55 [Kufizimi i të Drejtave dhe Lirive Themelore], paragrafët 3 dhe 7 të nenit 58 [Përgjegjësitë e Shtetit], paragrafin 2 të nenit 102 [Parimet e Përgjithshme të Sistemit Gjyqësor], paragrafin 1 të nenit 109 [Prokurori i Shtetit], nenin 119 [Parimet e Përgjithshme], paragrafët 1 dhe 2 të nenit 142 [Agjencitë e Pavarura], nenin 130 [Autoriteti Civil i Aviacionit] të Kushtetutës​​ dhe​​ nenin 1 të Protokollit nr. 1 (Mbrojtja e pronës) të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: KEDNJ); si dhe me paragrafin 2 të nenit 23 të Deklaratës Universale për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: DUDNJ).​​ 

• Më 30 qershor 2020,​​ Gjykata,​​ (i) konstatoi​​ që Ligji​​ nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik,​​ në tërësinë e tij, nuk​​ ishte​​ në përputhshmëri me nenet 4​​ [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit]; 7 [Vlerat]; 102 [Parimet e Përgjithshme të Sistemit Gjyqësor]; 103​​ [Organizimi dhe​​ Juridiksioni​​ i Gjykatave];​​ 108 [Këshilli Gjyqësor i Kosovës]; 109 [Prokurori i Shtetit]; 110 [Këshilli Prokurorial i Kosovës];​​ 115 [Organizimi i Gjykatës Kushtetuese]; dhe​​ nenet 132 [Roli dhe Kompetencat e Avokatit të Popullit]; 136 [Auditori i Përgjithshëm i Kosovës]; 139 [Komisioni Qendror i Zgjedhjeve]; dhe 141 [Komisioni i Pavarur i Medieve] të Kapitullit XII [Institucionet e Pavarura] të Kushtetutës;​​ dhe​​ (ii) të shpallë të pavlefshëm në tërësinë e tij​​ të​​ njëjtin.

Përmbledhje e​​ fakteve​​ lidhur​​ me​​ procedurën e hartimit, shqyrtimit dhe të miratimit të​​ Ligjit të​​ kontestuar​​ 

• Hartimi

• Në vitin 2020, MPB​​ filloi me hartimin e Projektligjit​​ nr. 08/L-196​​ për Pagat​​ në Sektorin Publik.​​ 

• Më 18 nëntor 2022, Divizioni i të​​ Drejtës​​ së Bashkimit Evropianë​​ (BE),​​ i​​ Zyrës së Kryeministrit ia dërgoi Departamentit Ligjor të MBP-së vlerësimin e tij përkitazi​​ me​​ përputhshmërinë e​​ projektligjit për Pagat me​​ acquis​​ të BE-së.

• Më 21 nëntor 2022, Departamentit për Buxhet i Ministrisë së Financave ia​​ dërgoi Departamentit Ligjor të MPB-së vlerësimin​​ e tij përkitazi me​​ ndikimet buxhetore të Projektligjit për Pagat.​​ 

• Miratimi në​​ Qeveri​​ 

• Më​​ 22​​ nëntor 2022, MPB e procedoi​​ për miratim​​ Projektligjin për Pagat në Qeverinë e Republikës së Kosovës.​​ 

• Më 23 nëntor 2022, Qeveria e miratoi Projektligjin për Pagat.​​ 

• Procedimi në Kuvend​​ 

• Më 24 nëntor 2022,​​ Qeveria,​​ nëpërmjet MPB-së,​​ e procedoi​​ në Kuvend​​ Projektligjin për Pagat​​ për shqyrtim dhe miratim.​​ ​​ 

• Të​​ njëjtën​​ datë, Kryetari i Kuvendit ua dërgoi Projektligjin​​ për Pagat​​ të gjithë​​ deputetëve​​ të Kuvendit.​​ 

• Më 2 dhjetor 2022, Komisioni funksional për Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal e shqyrtoi​​ Projektligjin për Pagat​​ dhe​​ me votë unanime​​ e miratoi në parim, duke i paraqitur​​ Kuvendit propozimin që​​ të njëjtin ta miratojë​​ në parim.​​ 

• Leximi i parë​​ 

• Më​​ 9 dhjetor 2022, Kuvendi me Vendimin​​ [nr.​​ 08-V-447],​​ ​​ me​​ gjashtëdhjetë​​ e​​ tetë​​ (68)​​ vota për, asnjë​​ (0)​​ kundër dhe asnjë​​ (o)​​ abstenim,​​ pas leximi të parë,​​ e miratoi në parim​​ Projektligjin për Pagat.​​ Të njëjtën datë, Kuvendi ngarkoi komisionet e përhershme​​ për të​​ shqyrtuar Projektligjin​​ për Pagat dhe​​ të​​ njëjtit​​ t’ia paraqesin raportin me rekomandime.​​ 

• Më​​ 15 dhjetor 2022, dyzet​​ (40)​​ deputetë​​ të​​ Kuvendit,​​ kërkuan nga kryesia Kuvendit​​ thirrjen e seancës së​​ jashtëzakonshme​​ për shqyrtimin e dytë të​​ Projektligjin për Pagat.

• Të njëjtën datë,​​ bazuar​​ në​​ nenin 123 (Shmangia nga afatet procedurale)​​ të​​ Rregullores​​ [Nr.​​ 08-V-349] së 28 korrikut 2022,​​ Kuvendi​​ me​​ Vendimin​​ [nr.​​ 08-V-450]​​ vendosi​​ që​​ shqyrtimi i Projektligjit për Pagat të bëhet me procedurë të përshpejtuar, duke iu shmangur afateve procedurale të rregullta.​​ Më​​ këtë rast,​​ Kuvendi kërkoi nga​​ komisionet e​​ përhershme​​ që​​ përfundimisht​​ deri më 21​​ dhjetor​​ 2022,​​ t’ia​​ paraqesin Kuvendit​​ raportin me rekomandime​​ për Projektligjin për Pagat.​​ 

• Më 20​​ dhjetor 2022, Komisioni funksional për​​ Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal e shqyrtoi​​ për​​ herën​​ e dytë Projektligjin për Pagat.

• Më 21 dhjetor 2022, Komisioni funksional për Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal, pas​​ shqyrtimit​​ të dytë, e përpiloi raportin me rekomandime për​​ Projektligjin për Pagat​​ dhe të​​ njëjtin​​ ia dorëzoi Kuvendit​​ për shqyrtim të dytë.

• Leximi i dytë,​​ miratimi, dekretimi dhe hyrja në​​ fuqi​​ 

• Më 22 dhjetor 2022, Kuvendi,​​ pas shqyrtimit të dytë,​​ me Vendimin [nr.​​ 08-V-455], e miratoi Ligjin e kontestuar me​​ gjashtëdhjetë e tri​​ (63) vota për, asnjë​​ (0)​​ kundër dhe​​ një​​ (1)​​ abstenim.

​​ 

• Më 4 janar 2022, Kuvendi e procedoi Ligjin e kontestuar​​ të​​ Presidentja për dekretim dhe shpallje në Gazetën Zyrtare.​​ 

• Më 4 janar 2022, Presidentja e dekretoi​​ dhe e dërgoi​​ Ligjin e kontestuar​​ për shpallje në Gazetën Zyrtare.

• Më 5 janar​​ 2023, Ligji i kontestuar u publikua​​ në​​ Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës. Neni 46​​ [Hyrja në fuqi] i Ligjit të kontestuar​​ përcakton që “Ky ligji hyn në fuqi (1) muaj pas publikimit në Gazetën Zyrtare​​ të Republikës së Kosovës”.

• Më 5 shkurt 2023, Ligji i kontestuar hyri në fuqi. ​​ 

Pretendimet e​​ Avokatit​​ të​​ Popullit

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ pretendon​​ se​​ në​​ disa pjesë të tij​​ Ligji i kontestuar nuk është në​​ përputhshmëri​​ (i)​​ me​​ “parimin e ndarjes së pushteteve, kontrollit e balancimit mes tyre​​ dhe​​ ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese”​​ të garantuar me nenin 4​​ [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit];​​ (ii)​​ me​​ “sundimin e ligjit”​​ të garantuar me nenin 7​​ [Vlerat]; (iii)​​ me​​ “barazinë para ligjit”​​ të garantuar me nenin​​ 3 dhe​​ 24 [Barazia para Ligjit]; dhe (iii)​​ me​​ “mbrojtjen e pronës”​​ të garantuar me​​ nenin​​ ​​ 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës dhe me nenin 1​​ (Mbrojtja e pronës)​​ të Protokollit nr. 1 të​​ KEDNJ-së.

• Pretendimet​​ përkitazi me​​ “ndarjen e pushteteve, kontrollit dhe balancimit mes tyre dhe ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese”

• Përkitazi me parimin e ndarjes së pushteteve, kontrollit dhe balancimit mes tyre dhe ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ e ngrit këtë pretendim bazuar në disa rrafshe.​​ 

• Fillimisht,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson se në kontekst të​​ së​​ drejtës për​​ nxjerrje të akteve nënligjore, ligji i kontestuar ka një përparim krahasuar me ligjin e shfuqizuar përmes Aktgjykimit​​ KO219/19, ngase me një numër dispozitash ka paraparë nxjerrën e akteve nënligjore edhe nga autoritet e tjera, përveç Qeverisë dhe Kuvendit,​​ siç është​​ saktësuar​​ në paragrafin 3 të nenit​​ 8,​​ paragrafin 2 të nenit 22,​​ paragrafin 5 të​​ nenit​​ 24,​​ paragrafin 8 të nenit 25,​​ paragrafi 3 të​​ nenit​​ 27,​​ paragrafin 7 të​​ nenit​​ 28,​​ paragrafin 8 të​​ nenit​​ 36, ​​ paragrafin 4 të​​ nenit​​ 37 dhe​​ paragrafin 4 të​​ nenit​​ 42​​ të Ligjit të kontestuar.

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ gjithashtu thekson që​​ nxjerrja e akteve nënligjore vetëm nga Qeveria do të kishte ndikim në pavarësinë organizative, funksionale dhe buxhetore të institucioneve të cilave me Kushtetutë u garantohet pavarësia nga Qeveria dhe po ashtu do të ndërhynte në mekanizmin e kontrollit dhe të balancimit, që është garantues i funksionimit demokratik të shtetit.

• Mirëpo, Avokati i Popullit edhe më tej vlerëson se Ligji i kontestuar e kufizon të drejtën​​ të nxjerrjes së akteve nënligjore​​ nga institucionet e​​ pavarura​​ kushtetuese​​ në dy forma:

• • E para, me përcaktimet e paragrafit​​ 3 të nenit 2 (Fushëveprimi) të Ligjit të kontestuar sipas të cilit përcaktohet:​​ “Për nëpunëset/it në Presidencën e Republikës së Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës dhe institucionet e pavarura kushtetuese, ky ligj​​ zbatohet për aq sa nuk cenon pavarësinë e tyre funksionale dhe organizative të garantuar me Kushtetutë”.​​ Avokati i Popullit tërheq vëmendjen tek formulimi​​ “pavarësinë e tyre funksionale dhe organizative”,​​ duke vënë në pah se ky formulim është i mangët, ngase Gjykata Kushtetuese jo vetëm në Aktgjykimin​​ KO219/19, por edhe në një numër aktgjykimesh, ku ka trajtuar​​ çështjen e pavarësisë së institucioneve të pavarura, ka theksuar se institucionet e pavarura gëzojnë​​ “pavarësi funksionale, organizative dhe buxhetore”​​ (shih Aktgjykimet e Gjykatës në rastet​​ KO73/16, me parashtrues​​ Avokati i Popullit, Vlerësim i kushtetutshmërisë së Qarkores Administrative nr. 01/2016, të​​ nxjerrë​​ nga Ministria e Administratës Publike të Republikës së Kosovës më 21 janar 2016, Aktgjykimi​​ i​​ 16 nëntorit 2016,​​ ​​ publikuar më 8​​ dhjetorit 2016; rasti​​ KO171/18, me parashtrues​​ Avokati i Popullit,​​ Vlerësim i kushtetutshmërisë së neneve 2, 3 (paragrafi 1, nënparagrafët 2, 3 dhe 4), 4 (paragrafi 1), 6, 7 (paragrafi 1, nënparagrafët 2, 3 dhe 4), 11 (paragrafi 3), 18, 19 (paragrafët 5, 6, 7 dhe 8), 20 (paragrafi 5), 21, 22, 23, 24 dhe 25 (paragrafët 2 dhe 3) të Ligjit nr. 06/L-048 për Këshillin e Pavarur Mbikëqyrës për Shërbimin Civil të Kosovës,​​ Aktgjykim i​​ 25 prillit 2019,​​ publikuar më​​ 20 majit 2019; rasti​​ KO203/19, me parashtrues​​ Avokati i Popullit,​​ Vlerësim i kushtetutshmërisë së neneve të caktuara të Ligjit nr. 06/L-114 për Zyrtarët Publikë, Aktgjykimi i 30 qershorit 2020,​​ publikuar më​​ 9 korrikut 2020). Në këtë drejtim, Ligji i kontestuar,​​ sipas Avokatit të​​ Popullit,​​ nuk e ka marrë parasysh këtë vlerësim të Gjykatës Kushtetuese​​ dhe​​ ka përmendur vetëm​​ “pavarësinë funksionale dhe organizative”, ndërsa nuk ka marrë parasysh​​ “pavarësinë buxhetore”.

• • Kufizimi i​​ dytë sipas Avokatit të Popullit konsiston në vendosjen e​​ një tavani​​ për organizatat​​ buxhetore, si​​ (i)​​ Presidenca e Republikës së Kosovës;​​ (ii)​​ Gjykata Kushtetuese;​​ (iii)​​ Sistemi i Drejtësisë;​​ (iv)​​ Kuvendi i Republikës Kosovës;​​ dhe​​ (v)​​ institucionet e pavarura kushtetuese dhe përcakton një numër shtesash dhe procedurat për përfitimin e tyre që do të vendosen me aktet e veçanta të miratuara nga autoritetet në fjalë,​​ por​​ vetëm​​ në pajtim,​​ përkatësisht​​ nën​​ kufizimet​​ e​​ Ligjit​​ të​​ kontestuar.

• Avokati i​​ Popullit gjithashtu pretendon se mbetet i paqartë formulimi tek dispozitat të cilat ua njohin institucioneve përkatëse nxjerrjen e akteve të veçanta duke i referuar këto të drejta tek Ligji i kontestuar. Pra,​​ sipas Avokatit​​ të​​ Popullit,​​ çfarëdo​​ e​​ drejte​​ e​​ njohur me dispozitat e Ligjit të kontestuar​​ thuhet se:​​ “[...]​​ rregullohet me këtë ligj dhe me akt të veçantë të miratuar nga organet kompetente të institucioneve”.​​ Avokati i Popullit e merr parasysh përcaktimin nga paragrafi 3​​ i nenit 2​​ i Ligjit të kontestuar, sipas të cilit​​ “Ky ligi zbatohet për aq sa nuk cenon pavarësinë e tyre funksionale dhe organizative të​​ garantuar me Kushtetutë”.​​ Megjithatë, sipas​​ Avokatit​​ të​​ Popullit​​ kjo​​ çështje​​ kërkon interpretim shtesë, ngase deri më tani në praktikë është vërejtur se autoritetet e tjera nuk u janë referuar akteve të brendshme të institucioneve të pavarura, por ligjeve të cilat mund të bien ndesh me ligjet organike të institucioneve të pavarura dhe me aktet e tyre të brendshme.​​ 

• Për më tepër, Avokati i Popullit tërheq vëmendjen tek​​ paragrafët 1, 2 dhe 3 të​​ nenit​​ 42​​ (Përcaktimi i ekuivalencës)​​ të​​ Ligjit të kontestuar, sipas të cilit:​​ 

“1.​​ Me hyrjen në fuqi të këtij ligji ndalohet​​ çdo ndryshim në strukturën, komponentët apo nivelet e koeficienteve të pagave.

2.​​ përcaktimin e klasës së pagës që zbatohet për atë funksion, pozitë apo emërtesë në bazë të ekuivalencës.

3.​​ Me marrjen e kërkesës, ministria përgjegjëse për administratën publike vlerëson funksionin, pozitën apo emërtesën me ekuivalencë në bazë të parimeve të këtij ligji dhe bënë propozimin për aprovim në Qeveri, për klasën e pagës që zbatohet për atë funksion, pozitë apo emërtesë.”

• Avokati i Popullit thekson se përkundër faktit se Ligji i kontestuar ua ka lënë mundësinë institucioneve të pavarura që me akte të brendshme ta rregullojnë krijimin e funksioneve/pozitave/emërtesave të reja, përcaktimi i rregullave të përgjithshme kufizon institucionet që me aktet e tyre të brendshme të përcaktojnë pozita specifike. Rrjedhimisht, sipas kësaj dispozite, institucionet e pavarura kushtetuese do të jenë të obliguara që në secilin rast kur ka ndonjë ndryshim strukturor të kërkojnë nga Qeveria/Ministria përgjegjëse për Administratën Publike, përcaktimin e klasës së pagës që zbatohet për atë funksion, pozitë apo emërtesë në bazë të ekuivalencës. Pra, pa marrë parasysh përcaktimet në paragrafin 4 të nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës) të Ligjit të kontestuar, duket se Qeveria paraqitet si mekanizëm përfundimtar-vendimmarrës që bën aprovimin e çdo propozimi të institucioneve të pavarura.

• Avokati i​​ Popullit në vijim pretendon se përmes​​ Shtojcës​​ 10.5 të Ligjit të kontestuar, është ndërhyrë​​ drejtpërdrejt në strukturën organizative, tashmë të themeluar, tek së paku dy​​ institucione​​ të pavarura. Në ankesën e paraqitur nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve thuhet se në shtojcën e sipërpërmendur nuk parashihet pozicioni i zëvendës​​ kryeshefit ekzekutiv të Sekretariatit të KQZ-së, pozitë kjo që parashihet me Ligjin​​ nr. 03/L-073​​ për Zgjedhjet e Përgjithshme​​ në Republikën e Kosovës,​​ ndërsa për Institucionin e Avokatit të Popullit nuk ka respektuar hierarkinë e përcaktuar sipas organizimit të brendshëm, siç do të sqarohet më poshtë.

• Sipas​​ Avokatit të​​ Popullit,​​ Ligji i kontestuar nuk i ka marrë parasysh të gjitha gjetjet e Gjykatës Kushtetuese të shprehura në Aktgjykimin​​ KO219/19, në raport me institucionet e pavarura kushtetuese, veçanërisht Institucionin e Avokatit të Popullit.​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ në vijim​​ gjithashtu​​ thekson se Ligji i kontestuar​​ “ka bërë ulje të konsiderueshme të pagave në sistemin e drejtësisë dhe te institucionet e pavarura kushtetuese, por edhe tek nëpunësit në Kuvendin e Republikës së Kosovës”. Avokati ​​ i Popullit,​​ në ndërlidhje me këtë pretendim,​​ thekson se Gjykata Kushtetuese, në​​ paragrafin 217 të​​ Aktgjykimit​​ KO219/19, kishte shprehur qëndrimin e saj duke theksuar:​​ ”Në këto detyra publike përfshihet edhe obligimi i secilit pushtet që përgjatë kryerjes së detyrave kushtetuese të përkujdeset për respektim te pavarësisë së pushtetit tek i cili po krijon një​​ “ndërhyrje”. Kjo e fundit duhet të matet, kontrollohet, balancohet dhe konfirmohet paraprakisht, në aspekt bona fide, si​​ “ndërhyrje​​ kushtetuese”​​ para se të ndërmerret ndonjë veprim për ekzekutim të ndërhyrjes së synuar — e cila potencialisht mund të jetë e lejueshme. Për shembull, Qeveria dhe Kuvendi, megjithëse e kanë kompetencën për të propozuar dhe votuar ligje, respektivisht, e të cilat do të mund të ndikonin edhe në sferën e gjyqësorit, si pushtet i tretë; ato​​ [Qeveria dhe Kuvendi]​​ duhet të sigurohen që gjatë hartimit të nismave të tyre ligjore e deri në finalizimin e tyre me votë të Kuvendit të ruhet pavarësia kushtetuese e pushtetit simotër, respektivisht gjyqësorit. Kujdes dhe ndjeshmëri të njëjtë, Qeveria dhe Kuvendi, duhet të tregojnë edhe​​ për​​ akterët e tjerë shtetërorë të cilët Kushtetuta i ka pajisur me garanci kushtetuese të pavarësisë funksionale, organizative dhe buxhetore. Garantimi dhe sigurimi paraprak i kushtetutshmërisë së iniciativave të Qeverisë dhe Kuvendit duhet të​​ jetë pjesë thelbësore e veprimtarisë së këtyre dy​​ pushteteve”.​​ 

• Avokati i​​ Popullit​​ e vazhdon argumentimin lidhur me çështjen e lartcekur duke theksuar se edhe Zyra e BE-së përmes Opinionit të konsoliduar të Draft-Ligjit për Pagat, të 10 tetorit 2022, lëshuar nga​​ “Legal Review​​ Mechanism”​​ (Mekanizmi për Rishikimin​​ Ligjor), kishte​​ ofruar komente, me ç’rast kishte shprehur shqetësimet për​​ Projektligjin e​​ Pagave nga këndvështrimi i​​ “sundimit të ligjit”​​ dhe i​​ “pavarësisë së gjyqësorit", duke iu referuar​​ gjithashtu​​ Aktgjykimit​​ KO219/19, me përfundimet​​ vijuese:

“(Pagat e gjyqësorit) nuk mund të ulen asnjëherë gjatë mandatit të gjyqtarit përveç rasteve kur ulja e pagës justifikohet nga një situatë e jashtëzakonshme e provuar si vështirësi​​ financiare.”

“Ulja e pagës së gjyqësorit mund të ndodhë vetëm me kushte të një krize të theksuar ekonomike dhe financiare dhe që, për më tepër, duhet të jetë e njohur zyrtarisht si e tillë.”

• Në vijim, në ndërlidhje me çështjen e lartcekur, Avokati i Popullit thekson që Zyra e BE-së, në veçanti​​ ka kërkuar vëmendje të shtuar tek​​ dispozitat​​ të ligjeve që rregullojnë sistemin e drejtësisë, duke siguruar kështu respektimin e parimit të pavarësisë së gjyqësorit.

• Lidhur me pretendimin e​​ Avokatit​​ të​​ Popullit​​ për cenim të​​ “ndarjes së pushteteve”​​ si dhe​​ “kontrollit dhe i balancimit mes tyre”, i njëjti thekson se Ligji i kontestuar nuk merr parasysh veçantitë e institucioneve të​​ “sistemit të drejtësisë”​​ dhe cenon​​ “pavarësinë​​ e​​ institucioneve​​ të​​ pavarura”, të cilat i kanë ligjet e veta që përmbajnë dispozita specifike, të cilat i rregullojnë në mënyrë të veçantë të drejtat dhe detyrimet e punonjësve të këtyre institucioneve.

• Avokati i Popullit thekson se​​ Ligji i kontestuar,​​ krahasuar me​​ Ligjin​​ e shfuqizuar përmes Aktgjykimit​​ KO219/19,​​ vetëm pjesërisht ka arritur ta zbatojë Aktgjykimin​​ KO219/19, duke përfshirë disa dispozita që për çështje të caktuara u jep të drejtë institucioneve të pavarura të nxjerrin akte të veçanta, të cilat do të rregullohen me Ligjin e kontestuar, por jo me ligjet e tyre organike dhe se Ligji i kontestuar ka​​ ofruar vetëm pavarësi funksionale, ndërsa nuk ofron fare pavarësi buxhetore. Kushtetuta dhe ligjet përkatëse kërkojnë garanci për trajtim adekuat të degëve të pavarura të pushtetit dhe, për më tepër, kërkojnë garanci për pavarësi institucionale, organizative dhe financiare për institucionet e pavarura të përcaktuara me Kapitullin XII të Kushtetutës, sikurse edhe vetë Gjykatën Kushtetuese.

• Avokati i Popullit gjithashtu thekson aspektet e​​ statusit të​​ institucioneve të pavarura​​ të përcaktuara në Kapitullin XII​​ [Institucionet e Pavarura]​​ dhe Gjykatës Kushtetuese​​ të​​ përcaktuar me Kapitullin VIII​​ [Gjykata Kushtetuese],​​ duke​​ tërhequr​​ vëmendjen tek qëndrimet e Gjykatës Kushtetuese, të shprehura​​ në​​ paragrafin 97 të​​ Aktgjykimit​​ të saj​​ në rastin​​ KO73/16,​​ ku​​ Gjykata Kushtetuese,​​ ndër​​ të tjera,​​ kishte​​ konstatuar​​ se​​ “Institucionet e pavarura, të përcaktuara në Kapitullin​​ XII të Kushtetutës dhe, në veçanti, parashtruesi i kërkesës (v.j. Avokati i Popullit) dhe Gjykata (v.j. Gjykata Kushtetuese)​​ gjenden jashtë tri degëve të pushtetit dhe, si të​​ tilla, ato nuk​​ janë dhe nuk mund të përfshihen në ndërveprimin e ndarjes së pushtetit dhe të kontrollit dhe balancimit që karakterizon të tri degët e pushtetit. Rrjedhimisht, ato kanë status kushtetues specifik që duhet të respektohet nga autoritetet qeverisëse”.

• Më tej,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson që​​ Gjykata Kushtetuese,​​ në paragrafët vijues 98, 88 dhe 100 të Aktgjykimit​​ të​​ lartcekur, e kishte​​ saktësuar​​ që​​ “Institucioni i​​ Avokatit të Popullit dhe Gjykata Kushtetuese u asistojnë tri degëve të pushtetit në sigurimin e sundimit të​​ ligjit, në mbrojtjen e të drejtave themelore të njeriut dhe në epërsinë e Kushtetutës, gjë që i bën ato institucione të specializuara dhe në mënyrë unike të pavarura”.​​ Në vijim, Avokati i Popullit nënvizon që në kontekst të​​ përforcimit të​​ këtij​​ pretendimi, Gjykata​​ në paragrafin 88 të Aktgjykimit​​ KO219/19​​ kishte​​ theksuar:​​ “Personeli që punon në Institucionin e Avokatit​​ të​​ Popullit dhe në Gjykatë ka përgjegjësi të ndryshme të punës krahasuar me pozita të ngjashme në institucionet e tjera dhe ky diferencim eksplicit reflektohet në përshkrimet e tyre të punës dhe në pagë​​ dhe kjo duhet të​​ ruhet.”​​ Në vijim​​ Avokati​​ i​​ Popullit,​​ e vë theksin tek paragrafi 100 i​​ Aktgjykimit​​ të​​ lartcekur, i cili​​ përcakton​​ që:​​ "Gjykata pajtohet se Qeveria ka detyrë dhe prerogativë kushtetuese të jetë politikbërës i Shtetit, përfshirë klasifikimin dhe kategorizimin e vendeve të punës. Por Gjykata vlerëson se nuk mund te pritet që stafi i institucioneve të pavarura me Kushtetutë të jetë konform, në mënyrë identike, me sistemin e rekrutimit, klasifikimit të vendeve të punës, kategorizimit dhe pagave te përcaktuara me një akt juridik të natyrës së përgjithshme të nxjerrë nga Qeveria, apo me​​ çfarëdo akti të degës së ekzekutivit, pa marrë parasysh paraprakisht, në mënyrë të duhur, specifikat dhe veçantinë​​ e​​ institucioneve në​​ fjalë”.​​ 

• Avokati i Popullit në vijim thekson që​​ Ligji i kontestuar nuk bën dallimin e qartë ndërmjet tri pushteteve të pushtetit shtetëror, duke marrë parasysh parimin e kontrollit dhe balancimit ndërmjet tyre, si dhe të institucioneve të pavarura të themeluara me Kushtetutë. Në ndërlidhje me këtë pretendim,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ i referohet Vendimit nr. 19​​ të​​ datës​​ 3.5.2007 (V-19/07) të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë, me të cilin​​ ishin​​ shfuqizuar nene të caktuara të​​ “Ligjit nr. 9584 (datë 17.7.2006) për pagat, shpërblimet dhe strukturat e institucioneve të pavarura kushtetuese dhe institucioneve të tjera të pavarura të krijuara me ligi”. Sipas arsyetimit të këtij vendimi:

”Në demokracinë si formë e qeverisjes, parimi i rëndësishëm i ndarjes dhe i balancimit të pushteteve synon kryesisht të mënjanojë rrezikun e përqendrimit të pushtetit në duart e një organi apo personave të caktuar, gjë që praktikisht mbart me vete rrezikun e shpërdorimit të tij. Për këtë qëllim, pavarësisht se pushteti shtetëror në tërësi është një dhe i pandarë, brenda tij ka një sërë ndërthurjesh dhe raportesh të ndërsjella që Kushtetuta krijon ndërmjet segmenteve të caktuara të tij. Pra në thelb, në bazë të këtij parimi, tri pushtetet qendrore duhet të ushtrohen jo vetëm në mënyrë të pavarur por edhe në mënyrë të balancuar. Kjo gjë arrihet nëpërmjet zgjidhjeve kushtetuese që garantojnë kontroll të ndërsjellë dhe ekuilibër të mjaftueshëm midis pushteteve, pa cenuar dhe pa ndërhyrë në kompetencat e njeri-tjetrit.​​ 

Përveç kësaj, Kushtetuta parashikon edhe krijimin e organeve të tjera qendrore me pozicion neutral ose të ndërmjetëm, vendi dhe roli i të cilëve është mjaft i rëndësishëm në funksionimin e shtetit demokratik si dhe mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të shtetasve. Edhe këto organe të rëndësishme, në ushtrimin e funksioneve të tyre kushtetuese, gëzojnë pavarësi që garantohet me dispozita të veçanta te Kushtetutës.”

• Rrjedhimisht, Avokati i Popullit sqaron​​ se​​ Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë​​ kishte​​ tërhequr vëmendjen te pavarësia financiare, organizative dhe funksionale dhe se këtyre tri elementeve të pavarësisë së organeve dhe të institucioneve kushtetuese:​​ “[...] duhet t’u kushtohet, sipas rastit, vëmendje të posaçme, gjë që diktohet​​ jo vetëm nga dispozitat e Kushtetutës por edhe nga ligjet organike që rregullojnë veprimtarinë e secilit​​ prej tyre”.

• Pretendimet​​ përkitazi​​ me​​ “sundimin e ligjit​​ dhe sigurinë juridike”​​ 

• Përkitazi me parimin e sundimit të ligjit,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson që Kushtetuta​​ e përcakton sundimin e ligjit si një ndër vlerat e rendit kushtetuese të një​​ vendi.​​ Referuar Opinionit​​ CDL-AD(20 11)003rev-e të Komisionit të Venecias,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ rikujton rëndësinë e sundimit të ligjit dhe thekson se parimet si​​ ligjshmëria, siguria juridike, ndalimi i arbitraritetit, respektimi i të drejtave të njeriut dhe mosdiskriminimi dhe barazia para ligjit nuk duhet të jenë​​ thjesht​​ formale, por edhe thelbësore në përmbushjen dhe funksionimin e shtetit të së drejtës.​​ 

• Në​​ këtë​​ kuptim,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ i referohet​​ nënparagrafit 1.2​​ të​​ paragrafit 1​​ të​​ nenit 4​​ (Parimet e sistemit të pagave)​​ të Ligjit të kontestuar, i cili​​ “Nënkupton që përcaktimi i pagës dhe të drejtave të tjera që burojnë nga paga, është informacion me interes publik dhe trajtohet në pajtim me legjislacionin përkatës për mbrojtjen e të dhënave personale”. Ndërsa,​​ përkitazi me parimin ​​ e​​ “parashikueshmërisë”,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ i referohet​​ ​​ nënparagrafit 1.3, paragrafit 1 të​​ nenit 4​​ të Ligji të kontestuar, sipas të​​ cilit​​ ky parim​​ “Nënkupton se niveli i pagës, i përcaktuar sipas këtij ligji, mund të ulet, vetëm në baze të ligjit”.​​ 

• Të​​ dy parimet, sipas​​ Avokati i Popullit​​ në rastin​​ e​​ hartimi të Ligji të kontestuar nuk janë përmbushur për arsyet si në vijim. E para, sepse​​ neni 9​​ (Përcaktimi i vlerës së koeficientit)​​ i Ligjit​​ të kontestuar përcakton se​​ “Vlera monetare e koeficientit përcaktohet me ligjin vjetor të buxhetit”​​ që nënkupton​​ se përkundër faktit që​​ përcaktimi​​ i​​ koeficienteve​​ është përcaktuar​​ me Ligjin e kontestuar, i cili ka hyrë në​​ fuqi më​​ 5 shkurt 2023,​​ ky ligj vlerën e koeficientit​​ e ka​​ përcaktuar​​ me miratimin e Ligjit​​ nr. 08/L-213​​ për​​ Ndryshimin dhe​​ Plotësimin​​ e Ligjit​​ nr.​​ 08/L-193​​ mbi Ndarjet Buxhetore​​ për​​ Buxhetin e​​ Republikës​​ se​​ Kosovës​​ për​​ Vitin 2023 më 9 shkurt 2023, gjegjësisht 4 (katër) ditë​​ pas hyrjes në fuqi të Ligjit të​​ kontestuar. Ligji​​ nr.​​ 08/L-193​​ mbi Ndarjet Buxhetore për Buxhetin e Republikës ka hyrë​​ në fuqi më 28 shkurt 2023, gjegjësisht 23 ditë pas hyrjes në fuqi të Ligji të​​ kontestuar.​​ Si​​ rrjedhojë,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ pretendon se Ligji i kontestuar​​ ka​​ qenë jo transparent dhe i paparashikueshëm,​​ për faktin se​​ “zyrtarët publikë, pagat e të cilëve rregullohet me Ligjin e kontestuar, realisht nuk kanë pasur dijeni për vlerën e pagës së tyre edhe pas hyrjes në fuqi të tij. Për vlerën e pagës, e cila varej nga një ligj tjetër, ata janë njoftuar pas disa ditësh pas hyrjes në fuqi të Ligjit të kontestuar, ndërsa hyrja në fuqi e vlerës së koeficientit ka ndodhur me 28 shkurt 2023, me hyrjen në fuqi të Ligjit​​ nr.​​ 08/L-213​​ për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit​​ nr. 08/L-193​​ mbi Ndarjet Buxhetore për Buxhetin e Republikës së Kosovës për Vitin 2023”.​​ E dyta, sepse ​​ “parashikueshmëria” e Ligjit​​ të kontestuar konsiston edhe në faktin se me bërjen publik të vlerës se koeficientit, tre ditë pas hyrjes në fuqi të​​ ligjit, një numër i konsiderueshëm i zyrtareve publikë​​ kanë kuptuar se pagat e tyre do të pësojnë ulje. Përkatësisht,​​ ulja e pagave kishte ndodhur në​​ kohën​​ kur Ligji i kontestuar​​ tashmë​​ kishte hyrë​​ në fuqi, gjë që bie ndesh me​​ nenin​​ 10​​ (Ulja e nivelit të pagës)​​ të vetë Ligjit​​ të kontestuar, i cili përcakton:​​ “1. Vlera monetare e koeficientit e përcaktuar sipas këtij ligji, mund te ulet vetëm me ligj për situatat si ne vijim: 1.1. një tronditje makroekonomike e cila rezulton ne zvogëlimin e të ardhurave; 1. 2. një fatkeqësie natyrore sipas kuptimit te nenit 131 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës”.

• Rrjedhimisht,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ pretendon se​​ ulja e pagave ka ndodhur pa u plotësuar asnjeri nga dy kriteret e përcaktuara me ligj, gjë që​​ e bën Ligjin e kontestuar akoma me të paparashikueshëm dhe arbitrar.

• Avokati​​ i​​ Popullit,​​ duke iu​​ referuar​​ paragrafit 270 të Aktgjykimit​​ KO219/19,​​ konsideron​​ se situatë​​ krejtësisht e ngjashme është përsëritur edhe në rastin e Ligjit të​​ kontestuar, në​​ bazë​​ të​​ së​​ cilit pagat e punonjësve janë ulur pa asnjë arsyetim apo analizë​​ paraprake nga Qeveria, respektivisht nga ministria përkatëse.​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ tuje pretendon se​​ formulimi i paragrafit 1​​ të​​ nenit 10​​ (Ulja e nivelit të pagës)​​ të​​ Ligjit të kontestuar e bën këtë ligj akoma me konfuz dhe me të paparashikueshëm, ngase vlera monetare e koeficientit varet nga një ligj tjetër, pra nga Ligji për Buxhetin, i cili ndryshohet çdo vit.​​ Në këtë kontekst,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ e vlerëson​​ “arbitrar”​​ edhe caktimin e​​ koeficienteve, pasi nuk dihet se cili ka qenë kriteri apo kriteret​​ që​​ janë marrë për bazë me rastin e caktimit të koeficienteve. Duke shtuar se kjo mbase mund të ketë qenë e njohur për hartuesin e Ligjit​​ të kontestuar, por duke u nisur nga një numër i madh i ankesave​​ që ka pranuar​​ Avokati i Popullit përkitazi me Ligjin e kontestuar, lë të kuptohet se personat, interesat e të​​ cilëve preken me këtë ligj, nuk kanë qenë mjaftueshme të informuar se si është zhvilluar i​​ tërë​​ ky proces.​​ 

• Procesi i hartimit të Ligjit të​​ kontestuar,​​ sipas​​ Avokati i Popullit,​​ nuk është shoqëruar me transparencë, as në rastin e Institucionit të Avokatit të Popullit, i cili e kishte iniciuar procedurën e vlerësimit të​​ përputhshmërisë me Kushtetutën të Ligjit nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik në vitin 2019.​​ Kjo​​ për faktin se​​ ky institucion ishte njoftuar vetëm në fazën përfundimtare të hartimi të ligjit.​​ Megjithatë ai pohon se ka zhvilluar takim me Zëvendësministrin dhe Ministrin e Punëve të Brendshme dhe Administratë Publike dhe me grupin​​ punues​​ për​​ hartimin​​ e Ligji të​​ kontestuar, të cilit​​ i​​ janë sjellë në​​ vëmendje​​ gjetjet e​​ Gjykatës​​ Kushtetuese​​ në​​ Aktgjykimin​​ KO219/19,​​ në​​ mënyre​​ që të​​ evitoheshin​​ shkeljet​​ kushtetuese​​ për të​​ cilat ligji i mëparshëm i pagave​​ në​​ sektorin publik​​ ishte​​ shfuqizuar,​​ mirëpo​​ pavarësisht këtij fakti grupi punues nuk i mori parasysh konkluzionet e këtij​​ Aktgjykimi.​​ 

• Për më​​ tepër,​​ Avokati i Popullit​​ thekson​​ se hartuesit e ligjit përveç​​ jotransparencës, paparashikueshmërisë​​ dhe​​ arbitraritetit nuk e kanë respektuar as parimin​​ bona fide, i cili​​ përmendet​​ në​​ paragrafin 217 të Aktgjykimit​​ KO219/19, ku​​ theksohet “Në këto detyra publike përfshihet edhe obligimi i secilit pushtet që përgjatë kryerjes së detyrave kushtetuese të përkujdeset për respektim të pavarësisë së pushtetit, tek i cili po krijon një​​ “ndërhyrje”. Kjo e fundit duhet te matet, kontrollohet, balancohet dhe konfirmohet paraprakisht, në aspekt bona fide, si "ndërhyrje kushtetuese" para se të ndërmerret ndonjë veprim për ekzekutim të ndërhyrjes se synuar - e cila potencialisht mund të jetë e lejueshme”.

• Në​​ këtë kontekst, Avokati i Popullit​​ konsideron​​ që​​ Qeveria dhe Kuvendi​​ kanë dështuar ta arsyetojnë në çfarëdo forme uljen e pagave për një kategori të caktuar të​​ punonjësve, duke i përfshirë këtu në tërësi punonjësit e institucioneve të pavarura kushtetuese, sepse nuk e morën parasysh fare​​ këtë fakt të ngritur nga Gjykata Kushtetuese​​ në​​ paragrafin 271 të​​ Aktgjykimit​​ KO219/19.

• Avokati​​ i​​ Popullit,​​ gjithashtu​​ pretendon se​​ nënparagrafi​​ 6.1 i paragrafit 6​​ të​​ nenit 6​​ (Paga bazë)​​ të​​ Ligjit të kontestuar në mënyrë​​ retroaktive​​ e bën llogaritjen e përvojës së​​ punës.​​ Sipas​​ tij,​​ nuk mund të kuptohet se cili ka qenë​​ “qëllimi legjitim”​​ i kësaj ndarje në me pak se​​ pesëmbëdhjetë​​ (15)​​ vjet dhe në me shumë​​ se​​ pesëmbëdhjetë​​ (15)​​ vjet,​​ e cila​​ në vete përben një trajtim të pabarabartë, duke u nisur prej faktit se një vit punë,​​ vlen njëjtë​​ sikurse për punonjësit që kanë mbi 15 vjet përvojë​​ pune ashtu edhe për ata që kanë me pak se 15 vjet​​ përvojë.​​ 

• Një llogaritje e tillë​​ sipas​​ Avokatit të Popullit​​ e ka zbritur rritjen​​ e pagave​​ që​​ është​​ fituar në​​ bazë të​​ përvojës​​ së​​ punës​​ me dispozitat e ligjeve​​ tjera, përkatësisht sipas dispozitave të​​ paragrafit 1​​ të​​ nenit 18 (Shtesa mbi pagën për përvojën e punës) të​​ Ligjit​​ nr. 03/L-147​​ për Pagat e Nëpunësve Civile. Në rastin konkret, një e​​ drejtë​​ e fituar​​ me ligjet që kanë qenë në fuqi mohohet​​ me​​ hyrjen në​​ fuqi të Ligjit të kontestuar.

• Avokati i Popullit​​ thekson​​ se ndalimi i zbatimit​​ “retroaktiv”​​ është​​ element​​ qenësor​​ i​​ sigurisë juridike dhe se mungesa e sqarimit përkitazi me zbritjen e përvojës së punës me hyrjen​​ në​​ fuqi të​​ Ligjit të​​ kontestuar e​​ bën​​ këtë dispozitë të​​ jetë në​​ kundërshtim​​ me parimin e​​ sigurisë​​ juridike, me​​ gjithë​​ faktin se​​ një​​ parim i tillë do të duhej të​​ nënkuptohej​​ nga të​​ gjithë​​ zbatuesit e​​ këtij​​ ligji.​​ Në​​ anën​​ tjetër,​​ një​​ llogaritje e tillë​​ e​​ përvojës​​ së​​ punës​​ përben edhe cenim të​​ së​​ drejtës​​ së pronës.​​ 

• Për​​ me​​ tepër,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ tërheq​​ vëmendjen​​ tek legjislacioni me interes vital si dhe procedurat e miratimit, ndryshimit dhe shfuqizimit të​​ këtij legjislacioni, duke thekuar se​​ Kushtetuta,​​ përveç që​​ shprehimisht ka​​ përcaktuar​​ se cilat ligje konsiderohen me interesi vital, ka​​ përcaktuar​​ edhe​​ procedurën​​ e miratimit, ndryshimit dhe shfuqizimit​​ të​​ këtij​​ legjislacioni. Në​​ këtë kontekst,​​ i​​ njëjti i referohet​​ paragrafit 1 të​​ nenit​​ 81​​ [Legjislacioni me Interes Vital] të Kushtetutës,​​ të​​ ndryshuar me Amendamentin 2​​ të Amendamenteve të​​ Kushtetutës​​ lidhur me​​ Përfundimin​​ e​​ Mbikëqyrjes​​ Ndërkombëtare të​​ Pavarësisë së​​ Kosovës, duke shtuar se Ligji i kontestuar, në​​ nënparagrafin​​ 1.13, paragrafin 1 të nenit 45 (Shfuqizimi)​​ ka shfuqizuar nenin 26​​ (Pagesa shtesë)​​ të​​ Ligjit​​ nr. 06/L-046​​ për Inspektoratin e Arsimit në​​ Republikën​​ e​​ Kosovës.​​ 

• Mbi këtë bazë,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ vlerëson​​ se​​ është​​ e​​ rëndësishme që​​ Gjykata Kushtetuese të​​ vlerësojë​​ nëse​​ Ligji​​ nr. 06/L-046​​ për Inspektoratin e Arsimit në​​ Republikën​​ e​​ Kosovës​​ bën pjesë në​​ legjislacionin me interes vital dhe​​ nëse në​​ rastin e shfuqizimit të dispozitave të​​ këtij​​ ligji​​ është​​ respektuar procedura​​ sipas​​ paragrafit 1​​ të​​ nenit 81​​ [Legjislacioni me Interes Vital]​​ të​​ Kushtetutës dhe Amendamentit 2 të Kushtetutës​​ lidhur me​​ Përfundimin​​ e​​ Mbikëqyrjes​​ Ndërkombëtare​​ te​​ Pavarësisë së​​ Kosovës.

• Pretendimet përkitazi me “barazinë​​ para ligjit”

• Në​​ lidhje me​​ këtë pretendim Avokati i Popullit ngritë çështjen​​ në​​ lidhje me:​​ (i)​​ pabarazinë​​ e pozitave​​ të​​ barasvlershme;​​ (ii)​​ pabarazinë​​ e pozitave drejtuese​​ në​​ Institucionet​​ e pavarura kushtetuese dhe​​ Agjencitë e pavarura;​​ (iii)​​ pabarazinë e dhënies së​​ shtesës​​ tranzitore;​​ (iv)​​ pabarazinë​​ e pozitave​​ brenda së njëjtës organizatë punuese;​​ (v)​​ pabarazia për “ulje selektive” të pagave në sektorin publik.

• Pabarazia​​ për pabarazi​​ ndërmjet​​ pozitave të​​ “barasvlershme”​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit,​​ thekson se Ligji i kontestuar nuk ka arritur të sigurojë pagë​​ të barabartë​​ për​​ punë të barabartë në​​ gjithë sektorin publik, sepse ka krijuar divergjenca për pozita të barasvlershme për faktin se në institucione të ndryshme pozitat e njëjta apo të​​ krahasueshme janë vlerësuar në nivele të ndryshme të pagave.

• Pabarazia​​ e pozitave drejtuese​​ në​​ Institucionet e pavarura kushtetuese dhe Agjencitë e pavarura​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit,​​ bazuar në​​ ankesat e pranuara​​ nga palët e afektuara,​​ pretendon​​ së​​ Ligji​​ i kontestuar​​ trajton në mënyrë​​ të pabarabartë​​ zyrtarët publikë​​ që​​ mbajnë pozita të​​ njëjta në​​ Institucionet e​​ pavarura​​ kushtetuese​​ dhe​​ Agjencitë e​​ pavarura. Në​​ këtë drejtim,​​ ai pretendon se në​​ Agjencinë Kundër Korrupsionit, e cila është një agjenci e themeluar me ligj, drejtori i Departamentit Hetues është klasifikuar me koeficient 12; udhëheqësit e një Divizioni Hetues/Operativ janë klasifikuar me koeficient 11, dhe​​ zyrtarët​​ profesionalë​​ në​​ një Divizion Hetues janë klasifikuar me koeficient 9.4 (Shtojca​​ nr. 14.4​​ e ​​ Ligjit të​​ kontestuar), ndërsa​​ Drejtorët​​ e​​ Institucioneve të pavarura kushtetuese​​ kanë​​ koeficient 8.5. Në këtë kontekst​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson​​ se​​ një përcaktimi i tillë shfaq trajtim të pabarabartë sepse​​ Institucionet​​ e​​ pavarura​​ kushtetuese​​ janë kategori kushtetuese,​​ ndërsa​​ agjencitë themelohen me ligj.​​ Në​​ lidhje me ​​ këtë​​ ai i referohet rastit​​ KO203/19,​​ paragrafit 117, ku​​ Gjykata kishte​​ theksuar​​ “Në​​ këtë​​ kontekst, Gjykata thekson se​​ agjencitë​​ e pavarura të​​ themeluara sipas nenit 142 të​​ Kushtetutës,​​ megjithëse​​ themelohen bazuar ne nenin 142 të​​ Kushtetutës, që​​ përfshihet​​ ne Kapitullin XII te​​ Kushtetutës, nuk kane status in e​​ njëjte​​ me​​ atë​​ te​​ institucioneve​​ te pavarura kushtetuese te​​ cekura​​ ne​​ mënyrë​​ shprehimore ne Kapitullin XII te​​ Kushtetutës. Kjo pasi themelimi, roli dhe statusi i institucioneve te pavarura kushtetuese​​ është​​ i rregulluar ne​​ mënyrë​​ shprehimore me Kapitullin XII te​​ Kushtetutës.​​ Ndërsa​​ “Agjencitë​​ e Pavarura”​​ te parapara me nenin j 42 të​​ Kushtetutës​​ "janë​​ institucione​​ te krijuara nga Kuvendi, ne bazë​​ te ligjeve​​ përkatëse, te cilët rregullojnë​​ themelimin, funksionimin dhe​​ kompetencat​​ e tyre”.​​ Pra,​​ për​​ dallim nga fakti qe Kuvendi mund te krijoje dhe te shuaje​​ “me ligj”​​ Agjenci te Pavarura; Kuvendi nuk mund​​ asnjëherë​​ te shuaje​​ “me ligj”​​ ndonjë​​ nga pese​​ institucionet​​ e pavarura te​​ lartpërmendura. Kjo​​ përben​​ diferencën kryesore në mes të​​ Institucioneve te Pavarura te referuara ne Kapitullin XII të​​ Kushtetutës”.

• Pabarazia​​ në​​ dhënien e​​ “shtesës​​ tranzitore”​​ ​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ tutje​​ pretendon se Ligji i kontestuar shfaq trajtim të pabarabartë ndërmjet​​ zyrtarëve​​ të​​ sektorit publik që​​ u është rritur paga dhe atyre që​​ u është ulur paga, sepse këta të fundit në periudhën e ardhshme dy​​ (2)​​ vjeçare nuk do të përfitojnë ngritje të vlerës së koeficientit. Tutje,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ pretendon se në​​ rastin​​ e​​ “shtesës tranzitore”​​ zyrtarët​​ e sektorit publik​​ nuk janë trajtuar në mënyrë të​​ barabartë,​​ duke iu referuar në lidhje me këtë kategori​​ paragrafit 3 të nenit 41​​ (Shtesa tranzitore)​​ të Ligjit të kontestuar. I njëjti​​ thekson​​ se përjashtimi i​​ anëtarëve​​ të​​ shërbimit​​ të​​ jashtëm​​ nga​​ “shtesa​​ tranzitore” i​​ vendos​​ ata​​ në pozitë të pabarabartë me të tjerët që përfitojnë​​ shtesë tranzitore. Përveç kësaj,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ duke iu referuar paragrafit​​ 4 të​​ nenit 41​​ (Shtesa tranzitore)​​ të​​ Ligjit të kontestuar pretendon se​​ zyrtarët​​ e sektorit​​ publik,​​ që​​ kanë​​ themeluar marrëdhënie pune pas hyrjes në fuqi të Ligjit të​​ kontestuar, do të​​ marrin pagë​​ më​​ të​​ ulët​​ krahasuar​​ me ata​​ që​​ kanë​​ themeluar marrëdhënie​​ pune para hyrjes në fuqi të​​ Ligjit të kontestuar,​​ për aq kohë sa​​ “shtesa tranzitore”​​ të​​ jetë​​ në zbatim.​​ Në këndvështrimin e tij, zbatimi​​ i​​ kësaj dispozite e​​ “legjitimon trajtimin e pabarabartë”​​ dhe diskriminues për​​ zyrtarët​​ e sektorit publik që kanë​​ krejtësisht pozicion​​ dhe punë​​ të njëjtë mirëpo janë punësuar në periudha të ndryshme. Për​​ më​​ tepër,​​ ai thekson se​​ kjo dispozitë është në kundërshtim​​ me vet​​ Ligjin e kontestuar​​ përkatësisht me nënparagrafin​​ 1.4 të​​ nenit 4​​ (Parimet e sistemit të pagave)​​ të​​ Ligjit të kontestuar.​​ 

• Mbi këtë bazë,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ vlerëson​​ se trajtimi i barabartë dhe jo-diskriminues do​​ ishte​​ i mundur​​ nëse secili pozicion i​​ zyrtarëve​​ të sektorit​​ publik do trajtohej krejtësisht njëjtë,​​ për aq kohë sa shtesa tranzitore do të​​ jetë​​ në zbatim, pa​​ marrë​​ parasysh se a bëhet fjalë për marrëdhënie pune të themeluar para hyrjes në fuqi të Ligjit të​​ kontestuar​​ apo pas hyrjes së tij në fuqi.​​ 

• Pabarazia e nëpunësve​​ “brenda​​ së njëjtës​​ organizatë​​ punuese”

• Përveç​​ pretendimeve të lartcekura,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ gjithashtu pretendon​​ se ulja dhe rritja​​ e pagave nuk janë bazuar në​​ një sistem linear,​​ madje as përbrenda sektorëve të caktuar, që​​ ka rezultuar​​ në​​ faktin​​ se disa​​ nëpunësve​​ përbrenda së njëjtës organizatë t’u​​ ulën​​ pagat​​ e disa​​ të​​ tjerëve t’u​​ rriten​​ pagat.​​ Ky përfundim,​​ sipas tij,​​ është bazuar në ankesat​​ shumta të​​ pranuara në lidhje me​​ Ligjin e kontestuar.​​ 

• Pabarazia​​ për​​ shkak të​​ “uljes​​ selektive”​​ të​​ pagave​​ në sektorin publik

• Avokati​​ i​​ Popullit, me​​ qëllim​​ të sqarimit të situatës së krijuar​​ me Ligjin e kontestuar, i referohet rastit të​​ uljes së pagave të​​ nëpunësve​​ civilë​​ në​​ Rumani, e cila​​ duket të këtë​​ ndodhur gjatë​​ krizës​​ ekonomike të​​ vitit 2008​​ në këtë shtet.​​ Në​​ këtë​​ drejtim,​​ ai thekson se GJEDNJ​​ në​​ rastin​​ MIHĂIEŞ dhe Adrian Gavril SENTEŞ kundër Rumanisë,​​ nr.44232/11 dhe 44605/11, Vendimi i 6 dhjetorit 2011,​​ kishte theksuar se vendimi i​​ Gjykatës Kushtetuese të Rumanisë, e cila​​ konstatoi​​ se me rastin e uljes së​​ pagave​​ të nëpunësve civilë​​ nuk ka pasur diskriminim, pasi​​ që​​ ulja​​ e​​ pagave ishte aplikuar për të gjithë nëpunësit​​ civilë​​ pa dallim në​​ masën 25%.​​ Gjykata Kushtetuese e​​ Rumanisë,​​ siç thekson Avokati i Popullit,​​ duke marrë​​ parasysh kërcënimet​​ ndaj stabilitetit ekonomik, të​​ manifestuara me disbalancim buxhetor,​​ kishte theksuar se​​ qeveria kishte të​​ drejtë​​ t’i merrte masat e duhura, duke​​ përfshirë reduktimet e shpenzimeve, ndër të​​ tjera, uljen e pagave për​​ të gjithë​​ nëpunësit​​ civilë.​​ Në këtë rast,​​ u theksua se masa e kufizimit të​​ pagës, e​​ “parashikuar me ligj”, ishte e nevojshme në​​ kontekstin aktual​​ sepse ekzistonte​​ një​​ marrëdhënie​​ “proporcionaliteti”​​ ndërmjet​​ mjeteve të​​ përdorura,​​ përkatësisht​​ uljes​​ së​​ pagave​​ për​​ 25%​​ dhe​​ “qëllimit legjitim”​​ të​​ ndjekur,​​ përkatësisht​​ uljes​​ së​​ shpenzimeve/ribalancimit të​​ buxhetit të​​ shtetit si dhe një​​ “ekuilibër​​ i drejtë”​​ mes​​ kërkesave​​ të​​ “interesit të​​ përgjithshëm”​​ dhe​​ “mbrojtjes së​​ të​​ drejtave themelore​​ për qytetaret”.​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit,​​ rikujton​​ se në rastin​​ e​​ Rumanisë​​ ka pasur​​ një krizë​​ ekonomike,​​ por​​ megjithatë​​ është dashur të​​ merrej parasysh parimi i​​ “barazisë​​ para ligjit”,​​ gjë​​ që​​ Ligji i kontestuar e ka​​ shpërfillur në​​ tërësi, madje në​​ rrethana të​​ stabilitetit ekonomik, sepse zyrtarisht nuk ka​​ pasur shpallje të​​ ndonjë krizë​​ apo​​ vështirësie​​ ekonomike.​​ Në këtë kontekst,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson se​​ nuk​​ është​​ i qartë fakti se​​ cili ka qenë​​ “qëllimi​​ legjitim” i uljes së​​ pagave, e po ashtu​​ i paqartë dhe​​ ​​ fakti se çfarë​​ është​​ marrë​​ për​​ bazë​​ dhe cili ka qenë​​ kriteri​​ për​​ të​​ vlerësuar​​ se pagat të cilat priten të ulen kanë qenë të​​ larta.​​ Nëse​​ “qëllimi​​ legjitim” ka qenë​​ nivelimi i pagave,​​ atëherë​​ në këtë kontekst​​ “A ka qenë​​ “proporcional”​​ ky​​ kufizim​​ i të​​ drejtave, i shprehur edhe me trajtim të​​ pabarabartë​​ dhe a ka pasur masë​​ me të​​ butë​​ për​​ t'u arritur​​ qëllimi”.​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit,​​ konsideron se​​ harmonizimi​​ i pagave ka mundur të jetë me i butë​​ dhe me proporcional, fillimisht duke​​ vlerësuar​​ dhe arsyetuar​​ secilën​​ pozitë​​ e cila​​ thuhet​​ se​​ është​​ paguar me​​ tepër​​ dhe atyre pozitave që​​ janë​​ paguar me pak. Pastaj,​​ nivelimi ka mundur të​​ arrihej me​​ një​​ dispozitë në​​ ligj, e cila do​​ t’i​​ ruante pagat​​ për​​ pozitat që​​ janë​​ paguar me shumë,​​ ndërsa​​ do t’i ngriste​​ pagat​​ për​​ pozitat​​ që​​ deri me tani​​ janë paguar me pak, deri në​​ arritjen e nivelizimit.​​ ​​ 

• Lidhur me​​ këtë,​​ i njëjti​​ ka​​ vërejtur​​ se Ligji i​​ shfuqizuar për​​ Pagat në​​ Sektorin​​ Publik,​​ përkatësisht​​ projektligji i miratuar nga Qeveria, kishte paraparë​​ një dispozitë sipas të​​ cilës:​​ “1.​​ Nëse​​ një​​ individ, zyrtar apo funksionar publik,​​ përfitonte​​ para hyrjes në fuqi të​​ këtij​​ ligji,​​ një​​ pagë të plotë (paga bazë me të​​ gjitha llojet e shtesave të rregullta), që​​ është​​ me e madhe se paga e plotë​​ e parashikuar me​​ ketë​​ ligj, ai do të​​ përfitojë pagën​​ e re sipas dispozitave të​​ këtij​​ ligji dhe​​ një​​ shtesë transitore të​​ posaçme të​​ barabartë​​ me​​ diferencën​​ ndërmjet​​ pagës​​ se​​ vjetër​​ dhe​​ pagës së​​ re”​​ (Projektligji nr. 06/L-111​​ për​​ Pagat në​​ Sektorin Publike, neni 27). Përkitazi me​​ këtë çështje,​​ i njëjti thekson se​​ Gjykata​​ Kushtetuese, në​​ rastin​​ KO219/19, në​​ paragrafin 270, kishte theksuar:​​ “Megjithatë, Kuvendi ka​​ konsideruar qe propozim-neni i tillë​​ nuk​​ është​​ i​​ nevojshëm​​ dhe e ka larguar​​ atë​​ nga drafti final i Ligjit për Paga, gjatë procesit të​​ ligjbërjës në​​ Kuvend. Nga dokumentet përgatitore, Gjykata nuk ka venë​​ re asnjë diskutim ose arsyetim se perse është bëre një gjë e tille”.

• Pretendimet​​ përkitazi​​ me​​ “mbrojtjen e​​ pronës”

• Avokati​​ i​​ Popullit, bazuar në​​ praktiken​​ GJEDNJ-së,​​ ngritë​​ si​​ çështje​​ para​​ Gjykatës​​ edhe​​ kërkesën​​ për​​ të vlerësuar​​ nëse​​ Ligji i kontestuar cenon të​​ drejtën​​ e pronës​​ të​​ individëve​​ apo të​​ grupeve në​​ sektorin publik, meqë në shumë​​ sektorë​​ është ulur paga.​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson se​​ jurisprudenca​​ e​​ GJEDNJ-së përcakton​​ se autoritetet​​ publike​​ janë të obliguara të​​ mbajnë​​ një balancë​​ të​​ drejtë​​ e​​ të​​ domosdoshme​​ për​​ interesin publik dhe​​ për​​ mbrojtjen e të​​ drejtave​​ fondamentale​​ të qytetareve. Kjo balancë​​ sipas​​ GJEDNJ-së​​ nuk arrihet kur qytetareve u duhet ta bartin​​ një barrë të​​ madhe dhe joproporcionale, me ndikim të​​ drejtpërdrejtë në​​ reduktimin e të drejtave ekonomike. Në​​ këto rrethana, sipas Avokatit​​ të​​ Popullit,​​ ka shkelje të nenit 1 të​​ Protokollit​​ nr.​​ 1 të​​ KEDNJ-së​​ për shkak të shkeljes së​​ arsyeshmërisë dhe proporcionalitetit në reduktimin e të drejtave pronësore, duke iu referuar rastit të​​ GJEDNJ-së​​ Kjartan Asmundsson kundër Islandës,​​ nr.60669/00, Aktgjykim i 12 tetorit 2004​​ dhe​​ Moskal​​ kundër Polonisë, nr. 10373/05, Aktgjykim i 15 shtatorit 2009.​​ Është e qartë​​ se​​ çështjet​​ buxhetore​​ imponojnë​​ barra të​​ mëdha dhe joproporcionale​​ në​​ të​​ punësuarit që​​ paguhen nga buxheti​​ i shtetit, pa ruajtur​​ balancën e drejtë në mes të interesit publik dhe të mbrojtjes së​​ domosdoshme të të​​ drejtave​​ fondamentale të​​ njeriut.​​ Për​​ më​​ shumë,​​ Avokati i Popullit thekson se​​ në​​ rastin​​ e​​ Kjartan Asmundsson​​ kundër Islandës​​ përcaktohet​​ se​​ nëse​​ shuma e benefiteve​​ është​​ ulur apo​​ është ndaluar, kjo paraqet kufizim të të​​ drejtave​​ pronësore​​ dhe se kjo duhet të​​ arsyetohet me interesin e​​ përgjithshëm. Në​​ esencë,​​ GJEDNJ​​ konsideron se​​ një​​ kufizim​​ është​​ i arsyetuar​​ edhe në​​ rastet kur aplikuesit do​​ të duhej të​​ ishin në posedim të​​ aseteve​​ në​​ rrethanat kur​​ është​​ ndjekur​​ një qëllim​​ legjitim,​​ kur​​ është​​ proporcional, dukë marrë​​ parasysh​​ hapësirën e gjerë të vlerësimit​​ të shtetit në​​ politikat ekonomike dhe sociale dhe​​ balancën​​ e arritur me aplikimin e​​ masave të​​ tilla, duke iu referuar​​ ​​ kështu​​ rastit të​​ GJEDNJ-së​​ Hasani kundër​​ Kroacisë, nr.​​ 20844/09, Vendimi i 23 marsit 2009.

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ tutje thekson se​​ GJEDNJ​​ ka përcaktuar se​​ paga​​ është​​ një e mirë, nga​​ pikëpamja e nenit 1​​ (Mbrojtja e pronës)​​ e​​ Protokollit​​ nr. 1 të​​ KEDNJ-së, kur ajo duhet të​​ paguhet ose kur i​​ punësuari mund të​​ pretendojë​​ që​​ ka​​ “pritje legjitime”​​ përkitazi​​ me materializimin e saj, duke iu referuar për këtë rastit​​ GJEDNJ-së,​​ Kopecky​​ kundër Sllovakisë, nr. 44912/98,​​ Vendimi i 1 shkurtit 2001.​​ Në këtë​​ drejtim,​​ jurisprudenca e​​ GJEDNJ-së​​ thekson​​ se paga bie në të drejtat pronësore.​​ Megjithatë,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ rikujton së​​ GJEDNJ​​ ua njeh shteteve të​​ drejtën​​ për​​ t’i​​ përcaktuar​​ shumat​​ që​​ do t’u paguhen​​ punonjësve nga buxheti i shtetit.​​ Prandaj,​​ i mbetet​​ Gjykatës Kushtetuese të​​ vlerësojë​​ “nëse​​ ulja e pagave te​​ një​​ numri subjektesh në​​ sektorin publik​​ është bëre në​​ pajtim me nenin 55 të​​ Kushtetutës”,​​ i cili​​ parasheh kufizimin e të drejtave dhe të lirive themelore,​​ esencën e​​ së​​ drejtës​​ që​​ kufizohet,​​ rëndësisë​​ e​​ qëllimit​​ të kufizimit,​​ natyrën dhe​​ vëllimin e kufizimit,​​ raportin​​ mes​​ kufizimit dhe​​ qëllimit​​ që synohet të arrihet, si dhe të​​ mundësinë e​​ realizimit të​​ atij​​ qëllimi​​ me kufizim me të​​ vogël.​​ ​​ 

• Në raste të​​ tilla,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ pretendon​​ se ka shkelje të nenit 1​​ (Mbrojtja e​​ pronës)​​ të Protokollit​​ nr.​​ 1 të​​ KEDNJ-së,​​ për shkak të​​ shkeljes së arsyeshmërisë​​ dhe të proporcionalitetit të​​ zvogëlimit të pasurisë.​​ Kjo​​ sepse​​ ulja e pagave pa​​ një arsyetim të​​ detajuar dhe pa u​​ plotësuar​​ kriteri i​​ krizës​​ ekonomike, veprimi retroaktiv i llogaritjes së​​ shtesës në pagë në bazë të​​ përvojës​​ së​​ punës​​ (0.25% deri në​​ 15 vjet​​ përvojë),​​ kanë ndikuar në​​ zvogëlimin e të​​ hyrave tek​​ punëtorët​​ të​​ cilëve​​ u​​ janë​​ zvogëluar pagat si dhe të gjithë të​​ tjerëve të​​ cilëve​​ u​​ është mohuar e drejta në​​ shtesën në bazë të​​ përvojës së​​ punës, të​​ cilën e kanë fituar gjatë viteve të​​ kaluara,​​ përkatësisht kanë​​ ndikuar në​​ cenimin e​​ pronës​​ së​​ punëtoreve të​​ cilët​​ janë​​ afektuar nga Ligji i kontestuar.​​ Në vazhdim,​​ parashtruesi i kërkesës​​ thekson se​​ çështja e ngritjes së​​ pagave nuk​​ përben​​ çështje​​ kushtetuese,​​ ​​ por vetëm​​ ulja e pagave, prandaj​​ kërkon nga Gjykata Kushtetuese të​​ fokusohet të​​ pozicionet​​ që​​ u​​ është​​ ulur paga​​ punëtoreve,​​ vërtetimin e të cilave mund ta realizojë​​ nëpërmjet​​ shikimit​​ të​​ listave të pagave, të​​ cilat i posedon Ministria e Financave,​​ Punës​​ dhe​​ Transfereve.

• Si përmbledhje,​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson se​​ “...duke i marrë parasysh çështjet e ngritura në​​ pjesën​​ e argumentit, si dhe duke marrë​​ parasysh shqetësimet e subjekteve të​​ ndryshme qe i janë drejtuar me ankesë Avokatit të Popullit për ngritjen e çështjes së kushtetutshmërisë së​​ Ligjit të​​ kontestuar, Avokati i Popullit konsideron se ky ligj përmban mangësi të cilat shpien në​​ shkelje kushtetuese lidhur me të cilat Avokati i Populli,​​ ​​ kërkon vlerësim nga Gjykata Kushtetuese”.​​ 

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ përfundimisht​​ pretendon​​ se Ligji i kontestuar,​​ në​​ disa pjesë​​ të tij,​​ nuk është​​ në përputhshmëri:​​ (i)​​ me​​ “parimin e ndarjes së pushteteve, kontrollit e balancimit mes tyre dhe ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese”,​​ të​​ garantuar me nenin 4​​ [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit];​​ (ii) me​​ “sundimin e​​ ligjit”,​​ ​​ të garantuar me nenin 7​​ [Vlerat];​​ (ii)​​ me​​ “barazinë​​ para ligjit”​​ të garantuar me nenin 24 [Barazia para Ligjit]; dhe (iii)​​ me​​ “mbrojtjen e pronës”​​ të​​ garantuar me​​ nenin​​ 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës dhe me nenin 1 (Mbrojtja e pronës) të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.​​ 

• Avokati i Popullit në​​ këtë​​ mënyrë pretendon​​ se​​ paragrafi 3​​ i nenit 2 (Fushëveprimi);​​ nënparagrafët​​ 1.3 dhe 1.4​​ të​​ nenit 4 (Parimet e sistemit të pagave), nënparagrafi 6.1 i nenit 6 (Paga bazë);​​ paragrafi​​ 1 i nenit 9 (Përcaktimi i vlerës së koeficientit); paragrafët 3 dhe 4 të nenit​​ 41​​ (Shtesa tranzitore), paragrafët 4 dhe 5 të nenit 26 (Shtesa për kushte specifike të punës), paragrafët 1, 2,​​ 3​​ dhe 4​​ të nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës),​​ dhe​​ Shtojcat​​ e​​ Ligjit të kontestuar, si në​​ vijim: ​​ Shtojca nr. 2 (Sistemi Gjyqësor); ​​ Shtojca nr. 3 (Sistemi Prokurorial);​​ Shtojca nr. 4 (Forca​​ e​​ Sigurisë së​​ Kosovës);​​ Shtojca nr. 7 (Shërbimi​​ Korrektues i​​ Kosovës);​​ Shtojca​​ nr.​​ 8 (Nëpunësi​​ Publik i Arsimit Universitar dhe Parauniversitar);​​ Shtojca​​ nr.​​ 9 (Nëpunësi​​ Publik i Sistemit Shëndetësor);​​ Shtojca nr.​​ 10.3 (Kuvendi i Kosovës);​​ Shtojca nr.​​ 10.5 (Institucionet e Pavarura Kushtetuese);​​ Shtojca nr. 10.6 (Ministri,​​ Agjenci të​​ Pavarura, Agjenci dhe​​ Rregullatorë, Agjenci​​ Ekzekutive dhe të​​ Shërbimit​​ Publik);​​ Shtojca​​ nr.​​ 10.7 (Komunat);​​ Shtojca nr.​​ 14.1 (Zyra​​ Kombëtare​​ e Auditimit); dhe​​ Shtojca​​ nr.​​ 14. 2 (Auditimi i​​ Brendshëm)​​ të Ligjit të kontestuar nuk janë në përputhshmëri me Kushtetutën dhe KEDNJ-në.

• Avokati​​ i​​ Popullit​​ thekson se​​ nuk e konteston Ligjin dhe​​ shtojcat​​ e tij në​​ pjesët​​ ku​​ për​​ sektorë të​​ caktuar ka rritje të​​ pagave dhe ku​​ është​​ ndjekur​​ një​​ qëllim legjitim​​ për​​ rritje të​​ tilla, duke​​ tërhequr vëmendjen​​ tek​​ qëndrimet​​ e​​ Gjykatës​​ Kushtetuese, të​​ ​​ shprehura në​​ paragrafin 271 të​​ Aktgjykimit​​ KO219/19, sipas të cilit çdo​​ ulje e pagave​​ duhet të jetë​​ e tillë që​​ të mos e vejë​​ barrën e shkurtimit të​​ pagës​​ vetëm në​​ disa persona ose​​ sektorë​​ të​​ caktuar të​​ sektorit publik, dhe se arsyet​​ për​​ ulje pagash duhet të jenë​​ shumëfish​​ më​​ të​​ qëndrueshme​​ se sa arsyet​​ për​​ rritje pagash.

Komentet e​​ MPB-së​​ në emër të Qeverisë së​​ Republikës së​​ Kosovës

• Fillimisht, MPB konsideron se Avokati i Popullit ka shtruar tri pyetje në kontekst të përputhshmërisë së Ligjit me parime kushtetuese. Në këtë drejtim,​​ MPB thekson që​​ Avokati​​ i​​ Popullit​​ ka të drejtë ekskluzive kushtetuese për të kontestuar përputhshmërinë e ligjeve, të dekreteve të Presidentit e të Kryeministrit dhe të rregulloreve të Qeverisë me Kushtetutën, mirëpo jo edhe të parashtrojë pyetje mbi bazën e këtij neni dhe as të çështje të zgjeruara kushtetuese në formë të pyetjeve.

• Sipas MPB-së,​​ kjo praktikë e Gjykatës Kushtetuese ishte ndryshuar me Aktvendimin e Presidentit të vitit 2018 ku Gjykata theksonte se mbi bazën e nenit 113​​ [Juridiksioni​​ dhe​​ Palët​​ e Autorizuara]​​ të Kushtetutës, nuk ka​​ juridiksion të shqyrtojë, pra të japë interpretim palëve të autorizuara, pra as Avokatit të Popullit lidhur me pyetjet tashmë të parashtruara. Në këtë Aktvendim, konkretisht në​​ pikat​​ 71 dhe 72,​​ Gjykata Kushtetuese theksonte:

 ​​​​ “72. Megjithatë, Gjykata në përbërjen e saj aktuale, vlerëson se në përputhje të plotë me gjuhën e qartë, shteruese dhe kufizuese të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, të gjitha referencat tjera në Kushtetutë që ndërlidhen me ngritjen e çështjeve kushtetuese në Gjykatën Kushtetuese, burojnë nga neni 113.

73. Mbi këtë bazë, Gjykata gjen se kërkesa e parashtruar nuk bie në kufij të nenit 113, për shkak se në bazë të nenit 113. paragrafi 2, Presidenti mund të ngrejë çështje që ndërlidhen me përputhshmërinë me Kushtetutën të ligjeve, të akteve të Qeverisë dhe të Kryeministrit, të përcaktuara në 113.2(1), [...]”.

 ​​ 

• MPB-ja gjithashtu thekson se​​ Avokati​​ i​​ Popullit,​​ jashtë autorizimeve kushtetuese të përcaktuara në​​ paragrafin (1) të​​ nenit​​ 113​​ [Juridiksioni​​ dhe​​ Palët​​ e Autorizuara]​​ të Kushtetutës, kërkon nga Gjykata të vlerësojë kushtetutshmërinë e Ligjit​​ për Pagat me Aktgjykimin​​ KO219/19. Sipas MPB-së, një inicim i tillë ku kërkohet që të vlerësohet se a është në përputhje Ligji i Pagave me Aktgjykimin​​ KO219/19​​ nuk parashihet dhe njëkohësisht nuk lejohet nga neni 113 i Kushtetutës. Rrjedhimisht, MPB-ja konsideron se kjo kërkesë është në kundërshtim me përcaktimet e Kushtetutës dhe si e tillë është e papranueshme.​​ 

• Në vijim MPB-ja thekson​​ se​​ Avokati i Popullit​​ nuk ka specifikuar se cilat nene pretendohet që janë shkelur. Pra, sipas MPB-së,​​ Avokati i Popullit​​ përveç​​ se ngrit pyetje​​ në kundërshtim me autorizimet kushtetuese të përcaktuara në nenin 113, në​​ pikat​​ II dhe III të kërkesës, vetëm përmend nenet e Kushtetutës pa ofruar asnjë sqarim se cili nen i Ligjit për Paga shkel këto nene të Kushtetutës. Praktika e Gjykatës Kushtetuese​​ përcakton që​​ përmendja e neneve të Kushtetutës në vetvete nuk është e mjaftueshme për të konstatuar shkelje të neneve kushtetuese. Në këtë kontekst, MPB-ja i referohet rastit KI168/21, paragrafit 37,​​ i​​ cili​​ saktëson:​​ “Lidhur me pretendimin e parashtruesit të kërkesës për shkeljen e neneve 23, 27 dhe 54 të Kushtetutës, Gjykata thekson se fakti i thjeshtë se parashtruesi i kërkesës nuk është i kënaqur me rezultatin e vendimeve të gjykatave të rregullta apo vetëm përmendja e neneve të Kushtetutës, nuk është e mjaftueshme për të ndërtuar një pretendim për Shkelje kushtetuese. Kur pretendohen shkelje të tilla të Kushtetutës, parashtruesit e kërkesës duhet të sigurojnë pretendime të arsyetuara dhe argumente bindëse”.​​ 

• Për sa i përket pretendimit të​​ Avokati i Popullit​​ lidhur me ndarjen e pushteteve dhe respektimin e pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese,​​ MPB-ja thekson​​ se​​ pikërisht Ligji i kontestuar i përgjigjet premisave të ndarjes së pushteteve, për shkak se​​ paragrafi 3 i​​ nenit​​ 2​​ (Fushëveprimi)​​ të Ligjit për Pagat thekson:​​ “3. Për nëpunëset/it në Presidencën e Republikës së Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës, dhe institucionet e pavarura kushtetuese, ky ligj zbatohet për aq sa nuk cenon pavarësinë e tyre funksionale dhe organizative të garantuar me Kushtetutë”.

• Sipas MPB-së, secili prej institucioneve të lartcekura ka hapësirën e nevojshme për të bërë rregullimin e brendshëm për çështjet e sistemit të pagave. Pra, sipas tyre, në Ligjin e kontestuar janë parashikuar vetëm parimet dhe rregullat themelore në caktim​​ të pagës, duke unifikuar dhe rritur parashikueshmërinë dhe transparencën e çdo të punësuari në institucionet publike. Në mbështetje të këtij argumenti, MPB-ja i citon paragrafët 211 dhe 212 të Aktgjykimit​​ KO219/19. Për më tepër, MPB-ja thekson se me qëllim të respektimit të ndarjes së pushteteve dhe institucioneve të pavarura kushtetuese, Ligji i kontestuar, në nenin 3 (Përkufizimet), paragrafin​​ 1,​​ nënparagrafët 1.2, 1.3, 1.4 dhe 1.5, shpërfaqë përkufizimet dhe ndarjet respektive.

• Në ndërlidhje me pretendimin e lartcekur, MPB-ja thekson se për të siguruar se Ligji i Pagave respekton në plotni ndarjen e pushteteve si dhe pavarësinë organizative dhe funksionale të garantuar me Kushtetutë për institucionet e përmendura më lartë, në të gjitha rastet kur i jep autorizim pushtetit ekzekutiv për të rregulluar detajet e pagës dhe të drejtave të tjera në pagë, e ka bërë të njëjtën gjë edhe për institucionet e sipër-përmendura.​​ Si shembull, MPB-ja i thekson nenet respektive të Ligjit të kontestuar, përkatësisht​​ paragrafin 3 të​​ nenit​​ 8,​​ paragrafin​​ 2​​ të​​ nenit​​ 22, nenin​​ 23,​​ paragrafin 5 të​​ nenit​​ 24,​​ paragrafin​​ 8​​ të​​ neni 25,​​ paragrafin 3 të​​ nenit​​ 27,​​ paragrafin 7 të​​ nenit​​ 28,​​ paragrafët 4 dhe 8 të nenit​​ 36, paragrafin 4 të nenit​​ 37​​ dhe​​ ​​ paragrafin​​ 4​​ të nenit 42.

• Sipas MPB-së​​ “As parashtruesi nuk është që ka dhënë ndonjë opsion apo shembull se si do duhej të dukej në Ligjin për Pagat, nenet ose rregullimet për të garantuar pavarësinë e organeve kushtetuese”.

• MPB-ja gjithashtu thekson se Avokati i Popullit nuk ka argumentuar në asnjë formë se pse​​ paragrafi 3 i​​ nenit​​ 2​​ (Fushëveprimi)​​ i​​ Ligjit të kontestuar cenon nenin 4​​ [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit]​​ të Kushtetutës.

• Sa i përket pretendimit të Avokatit të Popullit lidhur me ndarjen e pushteteve, MPB-ja thekson që propozuesi dhe ligjvënësi duhet të sigurohen se ajo gjatë procesit të ligjvënies bëhet në mënyrë të balancuar dhe se asnjëri prej pushteteve nuk duhet të këtë më shumë peshë nën pretekstin e ushtrimit të pavarësisë së tij. Në lidhje me këtë, të njëjtit pretendojnë që Ligji i kontestuar garanton plotësisht këtë balancim në mes të Qeverisë, Kuvendit dhe Sistemit të Drejtësisë, Presidencës, Gjykatës Kushtetuese dhe institucioneve të pavarura kushtetuese të caktuara në​​ kapitullin XII të Kushtetutës.

• Për sa i përket pretendimit të​​ Avokatit​​ të​​ Popullit​​ për cenim të pavarësisë buxhetore të institucioneve të pavarura,​​ me çka ka rezultuar me cenim të parimit të ndarjes së pushteteve, MPB-ja sjell në vëmendje se​​ paragrafi 5 i​​ nenit​​ 93​​ të​​ Kushtetutës parashikon që Qeveria propozon Buxhetin e shtetit, ndërsa Kuvendi sipas​​ paragrafit 5 të nenit 65 të Kushtetutës​​ e miraton Buxhetin e shtetit. Ndërsa për institucionet e tjera Kushtetuta parashikon vetëm që propozojnë buxhetin e tyre.​​ ​​ 

• MPB-ja thekson se praktika institucionale e hartimit të buxhetit në Republikën e Kosovës parashikon që secili institucion,​​ përfshirë ato të pavarura,​​ ia​​ propozojnë buxhetin e tyre Ministrisë përkatëse për Financa në kuadër të rregullave të hartimit të buxhetit dhe të njëjtat ia paraqesin edhe Kuvendit gjatë shqyrtimit të buxhetit. Të njëjtit theksojnë se sipas mundësive buxhetore të shtetit dhe respektimit të rregullave të hartimit të buxhetit,​​ secilit institucion​​ të pavarur i miratohet buxheti i propozuar në harmoni me shpenzimet e tjera për të cilat Qeveria ka detyrimin kushtetues e ligjor për​​ t’i​​ përmbushur përveç pagave të institucioneve të pavarura. Si përfundim të këtij argumenti, MPB-ja thekson se “Asnjë institucion në Republikën e Kosovës nuk mundet dhe as nuk duhet të gëzojë diskrecionin absolut për të përcaktuar buxhetin e vet, pa marrë në konsideratë nevojat dhe prioritetet e tjera, ndonjëherë urgjente, që duhet të plotësohen nga buxheti i shtetit”.

• Në vijim, MPB-ja thekson që Ligji​​ nr. 08/L-193​​ mbi​​ Ndarjet​​ Buxhetore për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2023 ka përcaktuar se për pagat dhe shtesat, buxheti i shtetit mund të përballojë një alokim deri në vlerën 745.528.136 euro. Ky përcaktim buron nga parimet dhe rregullat e vendosura në Ligjin për​​ Menaxhimin e Financave Publike, ku përcaktohet saktë se si përllogaritet fatura totale e pagave në raport me Bruto Produktin Vendor, si dhe duke marrë parasysh faktin se çdo rritje të këtij alokimi ndikon drejtpërdrejt në zvogëlimin e mundësive buxhetore për të mbuluar nevoja dhe prioritete të tjera, të tilla si mbrojtja dhe siguria e vendit deri te shërbimet bazike shëndetësore.

• Në vijim, MPB-ja thekson që duke marrë parasysh se Projeksioni për Bruto Produktin Vendor për vitin 2023 është 9,843 milionë​​ euro,​​ ndërsa për vitin 2022 BPV ishte 8,594 milionë euro dhe fatura e pagave dhe mëditjeve nuk mund të rritet më shumë sesa rritja e BPV-së,​​ ndërsa deficiti nuk mund të jetë më i lartë se 2%​​ e​​ PBV-së,​​ fatura totale e pagave për vitin 2023 është sa vlera e përcaktuar në Ligjin​​ nr. 08/L-193​​ Mbi Ndarjet Buxhetore për Buxhetin e Republikës së Kosovës për Vitin 2023, Tabela 1: Parashikimet fiskale (të Hyrat dhe Shpenzimet) të​​ cekura​​ më lart.​​ 

• Në ndërlidhje me këtë argument, MPB-ja thekson se Fondi Monetar Ndërkombëtar ka konstatuar se rritja e pjesëmarrjes së pagave në​​ sektorin publik në PBV për​​ një​​ përqind​​ (1%)​​ përkeqëson deficitin buxhetor për​​ zero pikë​​ pesë​​ përqind​​ (0.5%).

• Si përfundim, MPB-ja thekson se ndarja e pushteteve dhe pavarësia buxhetore e institucioneve të pavarura nuk mund të jetë përtej kornizave të përgjithshme makrofinanciare të vendit dhe të mundësive reale financiare të paraqitura në buxhetin e shtetit për çdo vit.

• Për sa i përket pretendimeve të Avokatit të Popullit lidhur me sundimin e ligjit dhe sigurinë juridike, MPB-ja thekson​​ se​​ “Parashtruesi në kërkesën e tij, konkretisht në pikën 35 të saj pretendon se procesi i hartimit dhe miratimit të Ligjit të Pagave nuk ka qenë transparent, i përgjegjshëm dhe demokratik. Një pretendim i tillë është krejtësisht i pabazuar sepse hartuesi i ligjit, por edhe ligjvënësi kanë ndjekur dhe tejkaluar kërkesat e të gjitha fazave të konsultimit me publikun që parashihen në një proces legjislativ.​​ Për këtë bartësi i procesit ka zhvilluar një numër të madh takimesh, grupe punuese si dhe ka qenë i hapur për administratën dhe/apo publikun për shtatëdhjetë e pesë (75) ditë kalendarike. Madje, edhe ligjvënësi ka mbajtur debate publike për të siguruar transparencë dhe gjithë përfshirje në Ligjin për Pagave”.

• Në vijim, MPB-ja thekson​​ se​​ të njëjtit kanë paraqitur në dhjetëra dalje publike,​​ përfshirë mediat,​​ detajet e procesit të hartimit, të dhënat e ligjit të propozuar dhe kanë kthyer përgjigje edhe publikisht për pretendimet duke dhënë arsyetimet e Qeverisë. Të njëjtit pretendojnë se nuk ka asnjë pjesë të ligjit për të cilën nuk ka pasur transparencë për publikun marrë parasysh edhe që hartimi i tij ka zgjatur rreth njëzet (20) muaj.

• Sa i përket pretendimit të Avokatit të Popullit që Ligji duhet të jetë i parashikueshëm, MPB-ja thekson​​ se​​ ligjvënësi në nenin 4, paragrafin​​ 1, nënparagrafin​​ 1.3​​ e​​ Ligjit të kontestuar përcakton si në vijim:​​ “1.3. parimi i parashikueshmërisë -​​ nënkupton se niveli i pagës, i përcaktuar sipas këtij ligji, mund të ulet, vetëm në bazë të ligjit”.

• Rrjedhimisht, parimi i parashikueshmërisë në Ligjin për Pagat paraqitet në dy (2) situata. Fillimisht, sipas MPB-së, ky parim nënkupton që përfituesit e pagave sipas Ligjit të kontestuar duhet të kenë pritshmëri të ligjshme që niveli i pagës i përcaktuar sipas këtij ligji nuk mund të ulet përveç në situatë të jashtëzakonshme të vështirësive financiare dhe vetëm në bazë të ligjit. Së dyti, i përgjigjet edhe periudhës tranzitore në​​ rastet kur aplikohet për pagat të cilat janë paraparë të​​ nivelohen​​ dhe ky nivelizim nënkupton ulje e pagës për një zyrtar të caktuar publik, ashtu siç parashihet në Ligjin e kontestuar. Pra, sipas MPB-së, Ligji i kontestuar parasheh edhe situatat në raste kur individi, zyrtari apo funksionari publik ka përfituar pagë që është më e madhe se paga e përcaktuar në këtë ligj, ai do ta përfitojë një shtesë tranzitore të barabartë me diferencën ndërmjet pagës së vjetër dhe pagës së re si në vijim: “100% të shtesës tranzitore të posaçme, gjatë vitit të parë pas hyrjes në fuqi të këtij​​ ligji; 50% të shtesës tranzitore të posaçme, gjatë vitit të dytë pas hyrjes në fuqi të këtij ligji”.

• Në këtë kontekst, MPB-ja thekson se ishte pikërisht heqja e masave të tilla tranzitore nga Ligji i Pagave i vitit 2019, që ishte vlerësuar si shkak i kundër kushtetutshmërisë së atij Ligji (shih Aktgjykimin KO219/19, paragrafët 269-270). Prandaj,​​ MPB-ja thekson se me kthimin e shtesave të përkohshme si masë tranzitore, ky parim është mishëruar në dispozitat e Ligjit të kontestuar me qëllim për të respektuar, ndër të tjera, parimin e sigurisë juridike.

• 

  Në vijim, MPB-ja thekson se në ndërlidhje me konceptin e sigurisë juridike, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë thekson se​​ “Siguria juridike, si koncept kushtetues, përfshin qartësinë, kuptueshmërinë dhe qëndrueshmërinë e sistemit normativ. Parimi i sigurisë juridike ka si kërkesë të domosdoshme faktin që ligji në tërësi, pjesë ose dispozita të veçanta të tij, në përmbajtjen e tyre duhet të jenë të qartë, të përcaktuar dhe të kuptueshëm. (Shih Vendimin Nr. 34, datë 20.12.2005, të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë)”.

• MPB-ja gjithashtu thekson se Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë në rastet: ​​ (i) Vendimi Nr.​​ 10, datë 19.03.2008 dhe (ii) Vendimi Nr. 37, datë 13.06.2012, ndër të tjera,​​ përmban që​​ “Jo çdo masë me efekte negative që merr ligjvënësi për subjektet e ligjit është cenim i një të drejte të garantuar me Kushtetutë. Ligjvënësi jo vetëm që ka të drejtë, por është i detyruar të rregullojë nëpërmjet akteve të veta me hollësi të drejtat e parashikuara në Kushtetutë. Vetëm ato të drejta, të cilat janë parashikuar si shprehimisht të pakufizueshme, nuk është e mundur të preken nga ligjvënësi”.

• Në vijim, MPB-ja i referohet: (i) Vendimit Nr.​​ 26, datë 02.11.2005;​​ dhe (ii) Vendimit​​ Nr. 37, datë 13.06,2012, të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë, ku thekson që është e rëndësishme të vërehet se parimi i sigurisë juridike nuk ka karakter absolut dhe, në veçanti, duhet të balancohet me interesin e përgjithshëm publik:

“[...] parimi i sigurisë juridike nuk garanton çdo lloj pritshmërie për mosndryshim të një situate të favorshme ligjore. Ky parim nuk mund të​​ prevalojë​​ në çdo rast. Kjo do të thotë se, nëse paraqitet rasti që një rregullim ligjor ndryshe i një marrëdhënieje ndikohet drejtpërdrejt nga një interes i rëndësishëm publik, me të gjitha elementet e tij thelbësore, ky interes mund të ketë përparësi ndaj parimit të sigurisë juridike”.​​ 

• MPB-ja thekson se lidhur me nevojën për të balancuar sigurinë juridike me interesin e përgjithshëm publik, këtë​​ e ka theksuar edhe Komisioni i Venecias kur thekson se shtrirja e balancimit dhe vendosja​​ mes interesit publik dhe sigurisë juridike, përkatësisht parashikueshmërisë, varet posaçërisht nga fusha specifike që e mbulon legjislacioni i caktuar:​​ “shkalla e kërkuar e parashikueshmërisë varet nga natyra e kërkesës juridike. Në veçanti, parashikueshmëria është e domosdoshme në legjislacionin penal. [...] Gjithsesi, në fusha ku zbatohet qasja parandaluese e ligjeve, si p.sh. legjislacion i rrezikut, parakushtet për veprimin e shtetit mund të shkruhen në terma shumë të gjerë dhe të pasaktë [...]. (Shih Lista kontrolluese për sundimin e ligjit)”.

• Sipas MPB-së, Avokati i Popullit në mënyrë të gabueshme pretendon se parimi i sigurisë juridike është cenuar në nenin 9​​ (Përcaktimi i vlerës së koeficientit)​​ të Ligjit të kontestuar. Sipas MPB-së, Ligji i Pagave,​​ përmes nenit 9,​​ ka respektuar parimet financiare tanimë të vendosura me Ligjin për Menaxhimin e Financave Publike dhe ka referuar tek Ligji vjetor i Buxhetit, si i vetmi ligj që i bën ndarje buxhetore.

• Gjithashtu, MPB-ja thekson që Ligji i kontestuar e përcakton në nenin 9 shprehimisht që vlera e koeficientit me të cilin përcaktohet paga rregullohet me një ligj tjetër, konkretisht me Ligjin përkatës për ndarjet buxhetore.​​ 

• Në kontekst të pretendimit të Avokatit të Popullit, ku theksonte se “vlera e koeficientit e përcaktuar në Ligjin e Buxhetit (ligj tjetër) është publikuar tri (3) ditë pas hyrjes në fuqi të Ligjit të Pagave dhe kjo në vetvete është cenim i parimit të parashikueshmërisë”, MPB-ja thekson që ky pretendim është qartazi i gabuar sepse bëhet fjalë për dy (2) akte ligjore të ndryshme dhe procedura të ndryshme. MPB-ja lidhur me këtë pretendim të​​ Avokatit​​ të​​ Popullit​​ thekson: “Parashtruesi duke e ditur faktin se përcaktimi​​ i vlerës së koeficientit përmes të cilit është përcaktuar paga rregullohet me ligj të buxhetit, atëherë parashtruesi e ka pasur mundësinë ta kontestojë të njëjtin pranë Gjykatës Kushtetuese, po të ishte i pakënaqur me vlerën e përcaktuar”.

• Lidhur me pretendimin e​​ Avokatit​​ të​​ Popullit​​ se “parashikueshmëria gjithashtu cenohet sepse nuk ka vlerë fikse të koeficientit, por e njëjta është e ndryshueshme, sa herë që ndryshon Ligji mbi Buxhetin”, MPB-ja thekson se ky konstatim është tërësisht i paqëndrueshëm dhe reflekton gabim logjik duke shpërfillur​​ “ligjin për menaxhimin e financave publike dhe ligjin e buxhetit”. Sipas MPB-së, fatura e përgjithshme e pagave përcaktohet për çdo vit sipas rritjes së BPV-së dhe kufizimit për 2 % të deficitit. Në vijim MPB-ja thekson​​ se​​ “në tabelën 1 të ligjit për buxhetin projeksionet për BPV e vitit 2024 dhe 2025 janë me rritje dhe kjo nënkupton automatikisht rritjen e faturës totale të pagave dhe rrjedhimisht të vlerës së koeficientit siç tashmë është përcaktuar dhe deklaruar Qeveria e Republikës së Kosovës. Në buxhetin e vitit 2024, që miratohet gjatë vitit 2023 vlera e koeficientit do të rritet në 110 euro siç ka njoftuar zyrtarisht Qeveria e Republikës së Kosovës”.​​ 

• MPB-ja gjithashtu thekson se në nenin 10​​ (Ulja e nivelit të pagës)​​ të Ligjit të kontestuar është parashikuar dhënia e garancive për çdo rrethanë të ndryshimeve të pazakonta në situatën makroekonomike të vendit.​​ 

• Sipas MPB-së, nuk ka asnjë dispozitë në Ligjin për paga që përcakton ndonjë formë retroaktiviteti siç pretendon Avokati i Popullit. Të njëjtit theksojnë që​​ Ligji i kontestuar ka të parashikuar shtesën tranzitore për dy​​ (2)​​ vite ashtu që në asnjë rrethanë të mos ketë ndryshime të menjëhershme në të ardhmen. Përcaktimi i shtesës për përvojën e punës nuk përbën masë retroaktiviteti. Që të ketë masë retroaktiviteti,​​ duhej që me ligj të ishte parashikuar masa e tillë dhe Ligji për Pagat në asnjë prej dispozitave të tij nuk parasheh një gjë të tillë.

• Sipas MPB-së “përvoja shpërblehet në të ardhmen ndonëse krijohet në të kaluarën”. Po ashtu, MPB-ja thekson që nuk ka asnjë rrethanë ku preket barazia para ligjit sepse çdo i punësuar në bazë të numrit të njëjtë të viteve të përvojës së punës përfiton vlerën e njëjtë të shtesës së përvojës në raport me pagën që e gëzon në pozicionin përkatës. Sipas tyre, shkallëzimi i vlerës së shtesës së përvojës së punës është qëllim legjitim i ligjvënësit për të mbështetur dhe stimuluar kontributin si shërbim ndaj shtetit dhe shoqërisë.

• MPB-ja në vazhdim thekson se barazia​​ para ligjit që është parashikuar në nenin​​ 3​​ [Barazia para Ligjit]​​ të Kushtetutës është koncept i cili është përmbushur plotësisht në kuadër të nenit për shtesën e përvojës së punës në Ligjin e kontestuar për faktin se të gjithë ata që bien në kategoritë e sipërcekura në mënyrë të barabartë marrin shtesë të njëjtë pas periudhës së përcaktuar në ligj.​​ 

• MPB-ja​​ gjithashtu​​ thekson se “ndryshe në dhjetor 2018 Qeveria e Republikës së Kosovës, drejtuar nga kryeministri Ramush Haradinaj, ka marrë vendim në kundërshtim me legjislacionin në fuqi përmes së cilit ka rritur pagat e pushtetit ekzekutiv, ku mbi bazën e këtij Vendimi dhe ndërlidhur me legjislacionin në fuqi,​​ janë​​ rritur automatikisht edhe pagat e sistemit të drejtësisë dhe​​ të​​ Gjykatës Kushtetuese. Këtij Vendimi​​ në kundërshtim me legjislacionin për menaxhimin e financave publike i ka munguar vlerësimi i ndikimit financiar, konkretisht ndikimit buxhetor. Në shkurt të vitit 2020, Qeveria e Republikës së Kosovës e udhëhequr nga Kryeministri Albin Kurti morri Vendim​​ që të kthej pagat në gjendje të mëhershme, por me këtë Vendim ishte siguruar që mos të afektojë pagat e sistemit të drejtësisë dhe​​ të​​ Gjykatës Kushtetuese, meqenëse Ligji Nr. 06/L-111 për Pagat i shfuqizuar përmes Aktgjykimit për Pagat ishte akoma në vlerësim të kushtetutshmërisë nga Gjykata​​ Kushtetuese,​​ duke ruajtur kësisoj​​ edhe parimin e parashikueshmërisë dhe atë të ndarjes së pushteteve”.

• Në vijim MPB-ja e jep kronologjinë vijuese të disa çështjeve që ata i konsiderojnë të ndërlidhura si në vijim:

“Më 9 korrik 2020 Gjykata Kushtetuese publikoi Aktgjykim për Pagat përmes së cilit shfuqizoi Ligjin Nr. 06/L-111 për Pagat në tërësi.

Pasi që Ligji Nr.06/L-11 për Pagat u shfuqizua, Qeveria e Republikës së Kosovës drejtuar nga Kryeministri Avdullah Hoti ka themeluar grupin punues për hartimin e ligjit të ri që rregullon fushën e pagave në sektorin publik, puna e të cilit nuk arriti të përfundojë për shkak se në bazë të Aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese, u shpallën zgjedhjet e jashtëzakonshme.

Pas konstituimit të Kuvendit të Republikës së Kosovës dhe zgjedhjes së Qeverisë, kjo e fundit e drejtuar nga Kryeministri Albin Kurti në mbledhjen e II-të të Qeverisë me vendim 01/11 të datës 07.05.2021 ka vendosur në agjendën legjislative Ligjin për Pagat.

Më​​ 25.05.2021 u themelua Grupi punues për hartimin e Ligjit të pagave përmes Vendimit Nr. 396/21 të Sekretarit të Përgjithshëm të Ministrisë së Punëve të Brendshme.

Më​​ 23.11.2022 Qeveria e Republikës së Kosovës në përputhje me legjislacionin në fuqi, përmes Vendimit Nr.02/109 ka shfuqizuar pikën 3 dhe 4 të Vendimit Nr.01/02 të datës 12.02.2020.

Pra, pasi​​ që Ministria e Punëve të brendshme finalizoi Projektligjin për​​ Pagat dhe pasi​​ që të gjithë palët ishin të njoftuar prej 2 vitesh se vendimi i Qeverisë së drejtuar nga Kryeministri Ramush Haradinaj do të shfuqizohej me nxjerrjen e Aktgjykimit dhe përfundimin e projektligjit të ri për Pagat.

Bazuar në Ligjin​​ nr. 06/L-054​​ për Gjykata, neni 35, ku si pasojë pagat e sistemit të drejtësisë dhe Gjykatës Kushtetuese janë kthyer në gjendjen e mëparshme ligjore.

Në momentin e miratimit në Qeveri të Ligjit për Pagat, pagat e sistemit të drejtësisë dhe Gjykatës Kushtetuese nuk kanë qenë në gjendjen në të cilën pretendon parashtruesi i kërkesës.

Më​​ datë 22.12.2022 Kuvendi i Republikës së Kosovës miraton Ligjin Nr. 08/ L-196 për Pagat në Sektorin Publik. Me datë 09.03.2023 Kuvendi i Republikës së Kosovës miraton ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për ndarje Buxhetore përmes së cilit përcakton vlerën monetare të koeficientit. Ndryshe nga pretendimet e​​ parashtruesit, në bazë të Ligjit mbi ndarjet Buxhetore, pagat e sistemit të drejtësisë dhe Gjykatës Kushtetuese në raport me pagën të cilën e gëzojnë pas shfuqizimit të Vendimit Nr.02/109 të datës 23.11.2022 nga Qeveria, janë paga të cilat përmes sistemit të themeluar nga Ligji për Pagat dhe në bazë të vlerës që përcakton ligji mbi ndarjet buxhetore, janë rritur. Kësisoj, pagat të përcaktuara me ligjet përkatëse para hyrjes në fuqi të Ligjit për Pagat, në raport me këtë të fundit kanë qenë më të​​ ulëta, Rrjedhimisht, Ligji për Pagat nuk ndërhynë në pavarësinë funksionale dhe organizative, madje as atë financiare në kuptim të uljes së pagës, përkundrazi rrit pagat për këto sektorë.”

• Në ndërlidhje me kronologjinë e mësipërme, MPB-ja thekson​​ se​​ edhe paragrafi 271 i Aktgjykimit KO219/19, përcakton që:​​ “[...]​​ Ligjvënësi është në të drejtën e tij që menjëherë pas këtij Aktgjykimi të ndërmerr çfarëdo lloj hapi për të rritur pagat në sektorin publik ashtu që të përmbush çdo synim të politikës publike për rritje pagash në sektorë të caktuar [...]”.

• Në vijim,​​ MPB-ja theksoi​​ se​​ Ligji i kontestuar rregullon në të njëjtën frymë konceptin e rritjes së pagave mes institucioneve të pavarura kushtetuese.

• MPB-ja pretendon​​ se​​ propozuesi i Ligjit për Pagat ka marrë parasysh edhe marrëdhëniet ndërmjet pozitave në nivelin e tyre horizontal në kuptimin e ndarjes së pushteteve dhe ndarjeve të tjera të brendshme të funksioneve shtetërore. MPB-ja thekson që​​ Presidentja,​​ sipas nenit 83​​ [Statusi i Presidentit]​​ të Kushtetutës,​​ është kreu i shtetit dhe si e tillë ka koeficientin më të lartë të cilin nuk e mban askush tjetër në pozitat shtetërore. Për të respektuar pozicionim kushtetues të Gjykatës Kushtetuese, Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese është e vendosur në mes të Presidentes dhe përfaqësuesit​​ të​​ pushteteve dhe ka koeficient të veçantë nga pozitat e tjera.​​ 

• MPB-ja gjithashtu thekson se prej pikës së lartcekur e në vijim është ruajtur parimi i hierarkisë në linjat horizontale ku Kryetari i Kuvendit, Kryetari i Gjykatës Supreme, Kryeprokurori i Shtetit dhe Kryeministri kanë​​ përcaktim të njëjtë të koeficientit. Zëvendësit e të njëjtëve gjithashtu janë të vendosur në linjë të njëjtë horizontale dhe parimi i tillë ndiqet në shtojcat 10 dhe 13 të Ligjit të Pagave.

• Për sa i përket nivelit lokal, MPB-ja thekson se është bërë ndarja dhe kategorizimi i koeficienteve sipas Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale,​​ konkretisht nenit 36​​ (Numri dhe zgjedhja e anëtarëve të kuvendit)​​ të tij, duke ruajtur kështu parimin e organizimit të qeverisjes lokale në të gjithë Republikën e Kosovës sipas numrit të banorëve. Funksionarët publik të nivelit lokal dhe stafi i administratës së Komunës janë të vendosur në linjë horizontale sipas ngjashmërisë së numrit të banorëve në kategorinë që i përkasin. Dallim nga to ka vetëm kryeqyteti që me Ligjin për kryeqytetin rregullohen edhe funksionet shtesë të paraqitura në​​ nenin 7​​ (Kompetencat e Kryeqytetit)​​ të këtij ligji.​​ Një aspekt tjetër me rëndësi themelore i kategorizimit horizontal është​​ ai i​​ paraqitjes së sistemit të shkollimit, kualifikimeve, rëndësisë shtetërore të pozitës, përvojës së kërkuar, shkallës së vështirësisë, kufizimeve të të drejtave të përgjithshme të punës dhe kushteve të tregut të punës.

• Rrjedhimisht, sipas MPB-së, Avokati i Popullit gabimisht ka vlerësuar se Ligji i kontestuar parasheh uljen e pagave për sektorin e drejtësisë dhe Gjykatën Kushtetuese kur dihet se me këtë Ligj në raport me rregullimet e mëhershme ligjore pagat janë rritur mbi bazën e vlerës monetare të koeficientit që është e rregulluar me ligj tjetër, pra Ligjin mbi​​ Ndarjet​​ Buxhetore për të cilin​​ Avokati i Popullit​​ nuk ka kontestuar në Gjykatën Kushtetuese për vlerësim të kontrollit të kushtetutshmërisë së tij.​​ 

• Për sa i përket pretendimeve të Avokatit të Popullit që Ligji i kontestuar cenon të drejtën pronësore të individëve apo të grupeve në sektorin publik, MPB-ja thekson​​ se​​ kjo​​ është në kundërshtim me​​ nenin 1​​ (Mbrojtja e pronës)​​ të Protokollit​​ nr.​​ 1 të​​ KEDNJ-së për shkak të shkeljes së arsyeshmërisë dhe proporcionalitetit në reduktimin e të drejtave pronësore.

• MPB-ja konsideron që Avokati i Popullit ka dhënë vlerësim të gabuar duke pretenduar që pagat janë ulur pa arsyetim të detajuar dhe pa plotësuar kriterin e krizës ekonomike për faktin se së pari nuk ka ulje të pagës siç pretendon​​ Avokati i Popullit, së dyti​​ nuk ka ulje të pagës me këtë ligj sepse ligji i pagave nuk përcakton vlerën e pagës por sistemin e pagave në sektorin e pagave, së treti Ligji i kontestuar përmes memorandumit shpjegues në mënyrë të detajuar arsyeton këtë rregullimin dhe nevojën për këtë rregullim sipas një sistemi të unifikuar.

• Sipas MPB-së​​ “fatura totale e pagave përcaktohet sipas Ligjit për Menaxhimin e Financave Publike dhe jo me Ligjin për pagat. Prej andej burojnë kufijtë buxhetorë për pagat dhe për projektet e institucioneve dhe fushat për të cilat pushtetet kanë përgjegjësi të kujdesen”.

• Rrjedhimisht, sipas MPB-së​​ “pavarësia buxhetore e pretenduar nga Avokati i Popullit nuk mund të ndërlidhet menjëherë ose pa arsyetim të qartë dhe konkret me cenimin e të drejtës në pronë”.

• Sipas MPB-së​​ dhe​​ më​​ tej, “pavarësia buxhetore e sistemit të drejtësisë dhe institucioneve të pavarura në rastin konkret nuk ​​ është cenuar në asnjë rrethanë dhe formë me ligjin e kontestuar dhe sipas tyre,​​ ​​ Aktgjykimi KO219/19 ka interpretuar që përderisa nuk cenohet pavarësia institucionale, organizative dhe buxhetore mund të lëvizet brenda kufijve me pagat sipas rregullimeve​​ të brendshme të këtyre institucioneve”.

• Rrjedhimisht, MPB-ja pretendon që Avokati i Popullit nuk ka argumentuar në asnjë formë se si cenohet e drejta e pronës në kuptimin kushtetues dhe se ku konkretisht është prekur pavarësia e institucioneve të pavarura dhe sistemit të drejtësisë në kuptimin e tyre funksional, organizativ dhe buxhetor.

• MPB-ja gjithashtu theksoi se​​ ”Nuk ka pra asnjë parashtrim në kuptimin e cenimit të ndonjë neni të ligjit të kontestuar me ndonjë nen apo parim të Kushtetutës ku ndërlidhet pavarësia buxhetore dhe e drejta e pronës”.

• Në vijim, MPB-ja thekson​​ se​​ “Parimi i pavarësisë së institucioneve kushtetuese përfshirë pavarësinë buxhetore nuk ka për synim të sanksionojë në kuptimin kushtetues pagën si pronë dhe ligjet për të si ligje për të drejtën e pronës. Pavarësia e institucioneve ndërlidhet me rezultatin që i japin shoqërisë dhe që ata e kanë me mandat kushtetues për ta ushtruar atë veprimtari”.

• Sipas MPB-së,​​ GJEDNJ​​ parasheh që pritshmëritë legjitime në parim në lidhje me nenin 1​​ (Mbrojtja e pronës)​​ të Protokollit​​ nr. 1 të​​ KEDNJ-së, apo të drejtën në pronë, në rastin ​​ “Marckx​​ v.​​ Belgium”​​ kishte konfirmuar qëndrimin e saj duke përsëritur​​ se​​ “Neni 1 i Protokollit Nr. 1 nuk bën më shumë se sa që parasheh të drejtën e të gjithëve të gëzojnë pronën e tyre, e cila aplikohet vetëm ndaj posedimit aktual (ekzistues) të personit, dhe që nuk garanton të drejtën për të kërkuar zotërimin”.

• Në vijim,​​ MPB-ja thekson​​ se​​ “të ardhurat e ardhshme [future income] nuk mund të konsiderohet që përbëjnë​​ ‘posedim’​​ përveç nëse ato ishin tashmë të fituara [earned]​​ apo të pagueshme në mënyrë definitive (Payl and Erkan Erol v. Turkey, rasti 51358/99 i datës 24 mars 2005)”.

• MPB-ja kërkon nga Gjykata edhe mbajtjen e një​​ seance​​ dëgjimore të hapur për publikun.

• Përfundimisht, MPB-ja thekson se pretendimet e​​ Avokatit të Popullit​​ janë qartazi të pabazuara dhe së këndejmi Ligji për Pagat është tërësisht në përputhje më Kushtetutën dhe Konventat ndërkombëtare të përfshira në të dhe që respektohen nga Republika e Kosovës.

Komentet e dorëzuar nga deputetet e grupit parlamentar të PDK-së​​ 

• Më 2 maj 2023,​​ deputetet e​​ grupit parlamentar të​​ PDK-së, nëpërmjet Abelard Tahirit, dorëzuan komente​​ përkitazi me Ligjin e kontestuar.

• Pretendimet​​ për​​ shkelje​​ të procedurës​​ 

• Deputetet e grupit parlamentar të PDK-së​​ pretendojnë se​​ Ligji i kontestuar, në​​ pikëpamje procedurale nuk i ka përmbushur kërkesat e shqyrtimit parlamentar në komisionet e përhershme parlamentare të Kuvendit, sepse duke u trajtuar në procedurë të përshpejtuar​​ i është​​ shmangur​​ afateve​​ procedurale të parapara me​​ paragrafin 4 të nenit​​ 34, paragrafin 1 të nenit 52​​ dhe​​ paragrafët 3 dhe 8 nenit 76​​ të Rregullores së Kuvendit, është miratuar pa u shqyrtuar fare në Komisionin e Përhershëm​​ për Buxhet, Punë dhe Transfere dhe Komisioni për të Drejtat dhe Interesat e Komuniteteve dhe Kthim. Në​​ këtë mënyrë, Kuvendi, me miratimin e Ligjit​​ të kontestuar, ka shkelur​​ edhe Vendimin​​ [nr. 08-V-449]​​ të 15 dhjetorit 2022, sipas të cilit përveç përgjegjësive të​​ përcaktuara për Komisionin funksionali për​​ Administratë​​ Publike, Pushtet Lokal, Media dhe Zhvillim Rajonal, në piken 1.3 të​​ këtij vendimi, ka paraparë shprehimisht që komisionet e përhershme të​​ shqyrtojnë projektligjin deri​​ më​​ 21 dhjetor, në​​ orën​​ 12:00. Rrjedhimisht, të njëjtit pretendojnë se nga​​ katër​​ (4) komisionet e përhershme,​​ Ligji i kontestuar është shqyrtuar vetëm nga dy​​ (2)​​ komisione, respektivisht nga Komisioni për Legjislacion, Mandate, Imunitete, Rregullorja​​ e Kuvendit dhe Mbikëqyrjen e Agjencisë kundër Korrupsionit, dhe nga Komisioni për Integrime Evropiane, ndërsa nuk është shqyrtuar në dy​​ (2)​​ komisionet e tjera të përhershme të Kuvendit, respektivisht në​​ Komisionin për Buxhet, Pune dhe Transfere dhe Komisionin për të Drejtat dhe Interesat e Komuniteteve dhe Kthim.​​ 

• Mbi këtë bazë,​​ deputetët​​ e​​ grupit parlamentar të PDK-së pretendojnë​​ se nuk është përfillur procedura e paraparë​​ me Rregulloren e punës së Kuvendit dhe me Vendimin [nr.​​ 08-V-449] e 15 dhjetorit 2022 të Kuvendit, si rrjedhojë Kuvendi ka shkelur​​ paragrafin 1 të​​ nenin 77​​ (Komisionet) të Kushtetutës, në ndërlidhje me nenin 29 [Kompetencat e komisioneve] dhe​​ paragrafët 3, 4 dhe 5 të nenit 42​​ të Rregullores së Punës së Kuvendit. Përveç kësaj të njëjtit pretendojnë se Ligji i kontestuar bie ndesh edhe me​​ paragrafin 8 të nenit 76​​ [Shqyrtimi i projektligjit në komisione] të Rregullores së Punës së Kuvendit, i cili shprehimisht në paragrafin 8 të tij,​​ ka paraparë detyrimin që komisionet e përhershme të​​ shqyrtojnë projektligjin me amendamentet eventuale të​​ propozuara. Përfundimisht,​​ deputetët​​ e​​ grupi parlamentar të PDK-së​​ pretendojnë​​ se Ligji i kontestuar është miratuar​​ me shkelje esenciale të​​ dispozitave të​​ Rregullores së Punës së​​ Kuvendit, duke cenuar kompetencat dhe përgjegjësitë e dy komisioneve të​​ përhershme parlamentare, si dhe ka cenuar edhe​​ nenin 77 [Komisionet]​​ dhe​​ nenin 78 [Komisioni për të Drejtat dhe Interesat e Komuniteteve] të Kushtetutës.

• Pretendimet​​ për shkelje​​ përmbajtësore​​ 

• Deputetët e grupit​​ parlamentar të​​ PDK-së pretendojnë​​ se për nga përmbajtja,​​ Ligji i kontestuar​​ në​​ mënyre shqetësuese ka​​ përligjur​​ shkeljen e disa prej vlerave e parimeve kushtetuese, siç është sundimi i​​ ligjit,​​ si një ndër vlerat e rendit kushtetues, i​​ cili​​ ndër të tjera, ngërthen në​​ vete (i) respektimin e të drejtave të​​ njeriut;​​ (ii) ndalimin e diskriminimit;​​ dhe (iii) barazinë para​​ ligjit - të cilat​​ përveç që paraqesin të​​ drejta themelore të​​ njeriut, ato gjithashtu paraqesin edhe koncepte të sundimit të​​ ligjit.​​ Në​​ këtë kuptim,​​ Ligji i kontestuar nuk ka arritur të​​ siguroje​​ “pagë të barabartë për punë të barabartë”​​ në të gjithë sektorin publik. Po ashtu, Ligji i kontestuar ka krijuar një situate divergjente për pozita të barasvlershme në radhët e shumë kategorive të​​ zyrtareve publike, sepse në nivelet e​​ ndryshme pozitat e njëjta apo të​​ krahasueshme janë vlerësuar me nivele të ndryshme të pagave, pa marrë​​ për bazë arsimin dhe kualifikimet profesionale. Deputetët​​ e këtij grupi​​ parlamentar​​ theksojnë​​ se nëpërmjet​​ Ligjit të kontestuar, kategori të tëra të​​ zyrtarëve publikë​​ janë subjekt i trajtimit të pabarabartë​​ dhe diskriminimit që​​ për rrjedhojë rezultojnë​​ në shkelje të neneve 7​​ [Vlerat]​​ dhe 24​​ [Barazia para Ligjit​​ ]​​ të​​ Kushtetutës dhe neneve përkatëse të instrumenteve ndërkombëtare të cilat zbatohen drejtpërsëdrejti në​​ Republikën​​ e​​ Kosovës. Ligji i kontestuar, sipas komenteve,​​ bën dallime të pajustifikueshme në​​ trajtim, duke i inkorporuar brenda vetes - respektivisht implementimit - disa përjashtime në dukje rastësore, por që janë në kundërshtim të plotë​​ me synimin e pretenduar - atë të harmonizimit të sistemit të​​ pagave, sepse i ka lënë​​ të​​ patrajtuar​​ shumë​​ sektorë të​​ rëndësishëm. Po ashtu, Ligji i kontestuar dështon në​​ ofrimin e sigurisë juridike, sepse atë ia delegoi Qeverisë, duke i barazuar​​ kështu kategoritë ekzistuese të punës me ato të​​ përcaktuara me ligj.​​ Rrjedhimisht, Ligji i kontestuar duhet ta rikthejë​​ kornizën e përgjithshme për​​ t’i​​ definuar pagat e punonjësve publikë, por edhe​​ për​​ t’i përcaktuar​​ rregullat specifike për institucionet e pavarura dhe procesin e​​ detajuar, gjithëpërfshirës e të​​ hapur​​ për definimin e ekuivalencës së kategorive profesionale (të ashtuquajturin​​ ‘katalog të​​ punës’). Ky katalog i ri​​ sipas tyre​​ duhet ta​​ gëzojë mbështetjen maksimale të​​ organizatave, sindikatave dhe grupeve të​​ nëpunësve civile. Kategoritë e tij duhet të definohen duke i marrë​​ parasysh kërkesat e Gjykatës Kushtetuese​​ për të​​ garantuar​​ “se nuk do te këtë përfitime joproporcionale (e as paragjykime) për ndonjë grup specifik, se çfarëdo​​ përjashtimi është i justifikuar​​ dhe se çfarëdo ulje e mundshme e pagës do të bazohet në​​ argumente të shëndosha, në të​​ kundërtën​​ këto veprime do t'i shkelnin të​​ drejtat individuale të​​ punonjësve të​​ prekur”.

• Trajtimi i​​ pabarabartë i​​ “zyrtarëve​​ të nivelit lokal”

• Deputetët e grupit parlamentar të​​ PDK-së​​ tutje pretendojnë se​​ zyrtarët komunal me Ligjin e kontestuar do të paguhen në varësi të numrit të banorëve, e që​​ ky dallim në pagë​​ përben diskriminim dhe​​ se​​ ky kriter​​ nuk do të duhej zbatuar ndaj nëpunësve të​​ komunave pavarësisht nga numri​​ banorëve të​​ tyre. Përkatësisht​​ se​​ dallimi në​​ pagë​​ i pozitave​​ “Drejtues i Ulët, Specialist, inspektor, profesional 1, 2,​​ 3, Avokat komunal, në vartësi të​​ komunave ku punojnë - është trajtim i pabarabartë dhe rrjedhimisht diskriminues”. Sipas tyre,​​ zyrtarët​​ e komunave jena aty me cilësi dhe kualifikime të njëjta​​ që​​ kërkohen dhe punën e bëjnë të​​ njëjtë. Rrjedhimisht, sipas tyre ky dallim ka për pasojë: (i) cenimin e parimit të sigurisë juridike, i cili​​ kërkon që rregullat ligjore të jenë​​ të qarta dhe të sakta, qëllimi i të​​ cilave është të sigurojë që situatat dhe marrëdhëniet ligjore të jenë të parashikueshme;​​ (ii) respektimin e të​​ drejtave të njeriut dhe të sundimit të ligjit; dhe​​ (iii) ndalimin e diskriminimit dhe barazisë para ligjit.​​ 

• Trajtimi​​ i​​ ”sistemit​​ të​​ drejtësisë”​​ 

• Sa i përket uljes së pagesave në​​ sistemin e dritësisë, deputetët e​​ grupit parlamentar të​​ PDK-së pretendojnë se kjo ulje është​​ “e papranueshme dhe​​ kundërkushtetuese”​​ sepse Ligjit të kontestuar i parapriu Vendimi i Qeverisë, me të​​ cilin u shfuqizua Vendimi i Qeverisë Haradinaj i vitit 2017, duke kthyer pagat siç ishin para marrjes së këtij​​ vendimi. Në​​ këtë kuptim, të​​ njëjtit theksojnë se për çështjen​​ e pagave të sistemit gjyqësor ekzistojnë dy vendime të Gjykatës Kushtetuese të​​ cilat me vendimin e​​ Qeverisë​​ “janë shkelur në mënyrë masive”. Sipas njërit aktgjykim, Gjykata Kushtetuese, kishte vlerësuar se rritja e pagave e viti 2017 ishte në​​ pajtim me Kushtetutën.​​ Sipas​​ Aktgjykimit KO219/19, Gjykata Kushtetuese kishte vlerësuar se të​​ vetmit pushtet​​ të​​ cilit i ishte injoruar pavarësia, për çdo lloj të rregullimit specifik, ishte gjyqësori,​​ duke​​ shtuar se përjashtimi i tërësishëm i kompetencave vetërregulluese të gjyqësorit kishte krijuar një disbalancim në​​ ndarjen​​ e pushteteve, të cilin nuk e aspiron fryma dhe germa e Kushtetutës.​​ Prandaj,​​ edhe rregullimi ligjor me Ligjin e kontestuar ka potencial të​​ krijojë​​ “ndërhyrje” të​​ pushtetit​​ ekzekutiv​​ ndaj pushtetit​​ gjyqësor dhe “varësi” e “vartësi” të pushtetit​​ gjyqësor ndaj pushteti​​ ekzekutiv,​​ “ngase i pari do të duhej të varej nga vullneti i të dytit në aspekt të rregullimeve të​​ brendshme për staf dhe aspekt funksional, organizativ, buxhetor e strukturor​​ të punës. Një rregullim i tillë Ligjor është në​​ kundërshtim​​ të​​ hapur me Kushtetutën”.​​ 

• Mbi këtë argument, deputetet e​​ grupit​​ parlamentar​​ të PDK-së pretendojnë se Ligji i kontestuar është i papranueshëm dhe në​​ kundërshtim me Kushtetutën, respektivisht me parimin kyç të ndarjes e pushteteve, duke shtuar se arsyet për ulje pagash duhet të jenë shumëfish më​​ të​​ qëndrueshme se sa arsyet për rritje pagash, ngase të​​ parat pakësojnë një të drejte ekzistuese, ndërkaq të dytat shtojnë mbi një të drejtë ekzistuese.​​ Ky është​​ qëndrim juridik i Komisionit të​​ Venecias, që duhet marrë në konsideratë. Tutje,​​ thuhet se logjika e parimit të ndarjes së pushteteve është që ndikimi i njërit pushtet në tjetrin, gjatë procesit të ndërveprimit institucional të tyre, kurrsesi nuk duhet të​​ krijojë një raport ndërhyrës apo të​​ varësisë ose vartësisë​​ që​​ do të mund të rezultonte në humbje të pavarësisë për të vepruar si pushtet i lirë​​ dhe i pandikuar. Kjo përben esencën e ekuilibrit kushtetues që​​ Kushtetuta ka përcaktuar, e që kërkohet të​​ mbahet në çdo instancë ndërvepruese në mes të​​ pushteteve të​​ pavarura.​​ Rrjedhimisht,​​ deputetët​​ e grupit parlamentar​​ të PDK-së pretendojnë​​ se ulja e pagave të​​ gjyqtarëve​​ dhe​​ prokurorëve​​ apo dallimi në​​ paga i​​ bashkëpunëtoreve profesional,​​ në​​ vartësi të nivelit të​​ gjykatave ose prokurorive ku shërbejnë,​​ është i papranueshëm dhe​​ kundërkushtetues.​​ Për​​ më​​ tepër, të njëjtit​​ theksojnë se​​ Bashkëpunëtorët​​ Profesional nuk janë të kategorizuar në shtojcën Nr. 10.5 të Institucionet e Pavarura Kushtetuese.

• Trajtimi i​​ “Këshillit të Pavarur Mbikëqyrës”

• Për sa i përket Këshillit të Pavarur Mbikëqyrës​​ të Shërbimit Civil​​ (në​​ tekstin e​​ mëtejmë:​​ KPMSHC), deputetët e​​ grupit parlamentar të PDK-së theksojnë se ky​​ institucion është i pavarur, i themeluar me Kushtetutë, me mandat specifik për sigurimin e respektimin e rregullave dhe parimeve që rregullojnë shërbimin civil, duke iu​​ referuar kështu​​ paragrafit 2​​ të​​ nenit 101​​ [Shërbimi Civil]​​ të Kushtetutës dhe Aktgjykimit​​ KO171/18​​ të 20 majit 2019 të Gjykatës Kushtetuese. Kjo e fundit,​​ në Aktgjykimin KO127/21​​ të​​ 21 dhjetorit 2021, në paragrafët 78 dhe 80, ka konstatuar se, përveç Institucioneve të pavarura kushtetuese të përcaktuara në kapitullin XII të Kushtetutës dhe agjencive të pavarura,​​ sipas nenit 142​​ [Agjencitë e Pavarura]​​ të Kushtetutës, Kushtetuta ka themeluar edhe disa institucione tjera,​​ ndër​​ të tjera, Gjykatën Kushtetuese në kapitullin VIII të saj, si dhe KPMSHC-në​​ në nenin 101 të saj. Rrjedhimisht, nëpërmjet këtij​​ Aktgjykimi, Gjykata Kushtetuese ka konstatuar se Këshilli nuk mund të​​ kategorizohet si agjenci e pavarur sipas nenit 142 të​​ Kushtetutës,​​ sepse për dallim​​ nga Agjencitë e Pavarura dhe të cilat bazuar në​​ nenin 142 të​​ Kushtetutës, themelohen nga Kuvendi, KPMSHC është institucion i cili është i themeluar​​ nëpërmjet​​ nenit 101 të Kushtetutës, dhe si i tillë​​ pavarësia institucionale, e cila i është atribuuar, tejkalon atë​​ të​​ garantuar për Agjencitë e Pavarura përmes nenit 142 të​​ Kushtetutës (shih Aktgjykimin KO127/21 të 21 dhjetorit 2021, paragrafët 78 dhe 80).​​ Në këtë kontekst,​​ deputetët e​​ grupit parlamentar të PDK-së​​ pretendojnë​​ se​​ KPMSHC nuk është i përfshirë tek Institucionet e pavarura kushtetuese dhe as nuk​​ është kategorizuar me shtojcë të veçantë, bazuar në​​ pozitën kushtetuese​​ që​​ e gëzon ky institucion. Për​​ më​​ tepër, kryetari dhe​​ anëtarët​​ e​​ KPMSHC-së​​ nuk janë përfshirë në​​ Shtojcën nr.​​ 1 Funksionaret Publike, Nr. 1.1 Niveli Qendror​​ dhe se për anëtaret e KPMSHC-së​​ nuk vlen​​ Shtojca nr.​​ 10.6, pasi​​ që​​ i njëjti nuk është Agjenci e Pavarur.

• Trajtimi​​ i​​ “Këshillit​​ Konsultativ për Komunitete”​​ 

• Deputetët e grupit parlamentar të​​ PDK-së​​ pohojnë​​ se​​ kanë​​ pranuar ankesë​​ nga​​ Sekretariati​​ i​​ Këshillit​​ Konsultativ​​ për​​ Komunitete (në​​ tekstin e​​ mëtejmë:​​ KKK),​​ lidhur me trajtimin​​ që​​ i është​​ bërë​​ me Ligjin e kontestuar këtij institucioni​​ kushtetues. Sekretari i KKK-së,​​ sipas tyre,​​ konsideron se mospërfshirja e KKK-së​​ në procesin e hartimit të propozimeve lidhur me klasifikimin dhe kategorizimin e të punësuarve ​​ në institucionin e Presidentit ka për pasojë trajtimin e pabarabartë dhe joproporcional të punonjëseve të KKK-së.​​ Prandaj,​​ të njëjtit​​ kërkojnë vëmendjen e Gjykatës Kushtetuese, veçanërisht kur merret për bazë fakti se Udhëheqësja e Sekretariatit të KKK-së, deri para hyrjes në fuqi të ligjit kontestues, respektivisht sipas akt emërimit aktual dhe kategorisë funksionale gradës dhe koeficientit 16.5, është kategorizuar si​​ “Drejtues i Mesëm”​​ me koeficient 8.5, duke pretenduar se ky lloj kategorizimi është diskriminues, sepse përtej​​ emrit​​ dhe mbiemrit individual pozita e Udhëheqësit të Sekretariatit të​​ KKK-se është pozita me e lartë administrative në kuadër të​​ institucionit kushtetues siç është​​ KKK, pozita kushtetuese e të cilit është e rregulluar me nenin 60​​ [Këshilli Konsultativ për Komunitete]​​ të​​ Kushtetutës, dhe i njëjti udhëhiqet nga Presidenti i Republikës së Kosovës, po ashtu në bazë të​​ Kushtetutës, respektivisht nenit 84​​ [Kompetencat e Presidentit],​​ paragrafit​​ 13 të saj. Një pozitë e tillë​​ theksohet se parashihet me ligj të veçantë, respektivisht me Ligjin ​​ nr. 03/L-047 për​​ Mbrojtjen dhe​​ Promovimin e të​​ Drejtave të​​ Komuniteteve dhe​​ Pjesëtareve të tyre në​​ Republikën e Kosovës, i ndryshuar dhe plotësuar me Ligjin nr.​​ 04/L-020, i cili prevalon ndaj Ligjit​​ të kontestuar. Kjo pozitë nuk ka as varësi as vartësi nga pozita e Sekretarit të​​ Përgjithshëm​​ të Zyrës së Presidentit, sepse i raporton drejtpërdrejtë Presidentit, sipas klasifikimit që​​ ka bëre​​ “grupi punues”,​​ kjo pozitë rangohet në nivel të drejtoreve në këtë institucion, prandaj është diskriminuese, pa bazë ligjore dhe e padrejtë. ​​ 

• Trajtimi​​ i​​ pjesshëm i​​ “sektorit​​ të shëndetësisë”​​ 

• Deputetët e grupit parlamentar të PDK-së​​ theksojnë​​ se​​ paragrafët​​ 1 dhe 2​​ të​​ nenit 30 ​​ (Shtesa për nëpunësen/in e sistemit shëndetësor)​​ të​​ Ligjit​​ të​​ kontestuar​​ janë​​ kundërkushtetues,​​ sepse​​ vendosin​​ kufizim vetëm për nëpunësit e sistemit shëndetësor për përfitimin e shtesës mbi pagën bazë,​​ duke përjashtuar nga kjo shtese​​ vetëm​​ nëpunësit​​ dhe profesionistet​​ shëndetësor që punojnë në sektorin privat.​​ Rrjedhimisht, një kufizim i tillë,​​ sipas tyre,​​ paraqet shkelje të qartë të parimit të barazisë para ligjit, i​​ garantuar​​ me paragrafin 2 të nenit 3 dhe​​ nenin​​ 24 të Kushtetutës​​ dhe po ashtu nuk është​​ në pajtueshmëri me Aktgjykimin KO131/12, me parashtrues​​ Shaip Muja​​ dhe 11 deputetë tjerë të Kuvendit të Republikës së Kosovës.​​ 

• Së​​ dyti,​​ sipas tyre,​​ Shtojca​​ nr. 9​​ e Ligjit të kontestuar​​ është​​ në kundërshtim të plotë​​ me nënparagrafin 1.4 të nenit​​ 4 [Parimet e sistemit të​​ pagave] të​​ vetë​​ Ligjit të kontestuar​​ dhe në​​ kundërshtim me​​ nenin 7​​ [Vlerat] të Kushtetutës. Mbi këtë bazë,​​ deputetët e grupit parlamentar të PDK-së​​ argumentojnë se Ligji i kontestuar,​​ duke i kategorizuar profesionistët shëndetësor që ushtrojnë profesionin e​​ Fizioterapeutit në klasën H15, HI6 dhe H17,​​ i​​ diskriminon​​ ata​​ në raport me nëpunësit e tjerë të sektorit të shëndetësisë, që kanë detyra dhe kualifikime të njëjta.​​ 

• Së​​ treti, mospërcaktimi koeficienteve, bazuar në kualifikime dhe grada shkencore, sipas grupit parlamentar të PDK-së​​ është në kundërshtim me nenin 24​​ të Kushtetutës,​​ sikundër​​ dhe trajtimi i​​ Fizioterapeutëve​​ në nivel të njëjtë​​ me ata me arsimim të mesëm përbën diskriminim.​​ Kësisoj të njëjtit theksojnë se​​ Ligji i kontestuar​​ nuk​​ e​​ njehë​​ fare arsimimin e lartë të nivelit 7 dhe 8 të Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve,​​ dhe si i tillë është​​ në kundërshtim të plotë​​ me nenin 22 [Procesi edukativ-arsimor]​​ e​​ Ligjit​​ nr. 041/L-125 për Shëndetësi, në bazë të cilit, të gjithë profesionistët shëndetësor​​ me kualifikim prej “specialisti” që kanë me shumë se tri (3) vite të përvojës së​​ punës specialistike në institucionet ku zhvillohet procesi edukativ-arsimor,​​ janë​​ “mentor klinik”​​ dhe marrin kompensim financiar për punën e tyre në bazë të​​ aktit nënligjor nga paragrafi 1 i këtij neni si dhe aktit nënligjor të nxjerrë nga Ministria.

• Së​​ katërti,​​ Shtojca​​ nr. 9 nuk parasheh rregullim dhe trajtim të​​ pozitave menaxheriale të​​ fizioterapeutëve, si p.sh. Kryefizioterapeut, i cili aktualisht në sistemin shëndetësor e ka koeficientin 7.2 ndërsa me këtë shtojcë nuk i është caktuar kategoria e as koeficienti.​​ 

• Së​​ pesti,​​ Ligji i kontestuar,​​ sipas tyre​​ është diskriminues në raport me​​ fizioterapeutët,​​ infermierët, logopedët,​​ teknikët​​ e radiologjisë​​ diagnostike,​​ teknikët​​ e radioterapisë, mjekësisë sanitare,​​ laborantët, mamitë dhe​​ teknikët​​ fizioterapeutë,​​ sepse​​ kategorizimin e tyre​​ e bën në bazë të niveleve të organizimit të kujdesit shëndetësor (parësor, dytësor dhe tërësor), siç përcaktohet me paragrafin 1 të nenit 15 të Ligjit​​ nr. 04/L-125 për Shëndetësi [Nivelet e kujdesit shëndetësor]. Megjithatë​​ këtë gjë nuk e bën edhe​​ për​​ profesionistët​​ tjerë shëndetësor,​​ siç janë​​ mjek specialist, mjek specialist i mjekësisë familjare, stomatolog specialist, farmacist specialist, farmacist klinik, psikolog klinik specialist; mjek në specializim, ekspert i fizikës mjekësore, psikolog klinik në specializim; mjek i përgjithshëm, stomatolog, farmacist, mjek veterinar i fizikes mjekësore​​ në specializim, inspektor shëndetësor dhe farmaceutik, psikolog klinik.

• Së gjashti,​​ deputetët e grupit parlamentar të PDK-së theksojnë se​​ Ligji i kontestuar​​ rritë​​ pabarazinë në përcaktimin e​​ koeficienteve​​ mes​​ profesionistëve​​ shëndetësore​​ në​​ raport me shkollimin​​ të tyre,​​ sepse​​ “Mjeku​​ specialist​​ aktualisht e ka koeficientin 8.4, me​​ ligjin e kontestuar është 12.0; Mjeku​​ në specializim,​​ aktualisht e ka koeficientin 8.0, edhe me ligjin e kontestuar është 8.0;​​ Farmacisti​​ Msc,​​ aktualisht e ka koeficientin 8.4, me​​ ligjin e kontestuar është 12.0; Psikolog​​ Klinik​​ –Bachelor,​​ aktualisht e ka koeficientin 7.2,​​ me​​ ligjin e kontestuar është 7.0;​​ Logopedi​​ aktualisht e ka koeficientin 7.2, me ligjin e kontestuar i ulet në 5.6;​​ Fizioterapeutit -Bachelor,​​ aktualisht e ka koeficientin 7.2,​​ me ligjin e kontestuar ulet në 5.6;​​ Infermierie-Bachelor,​​ aktualisht e ka koeficientin 5.4, me ligjin e kontestuar i është bërë 5.6, 5.5 dhe 5.4; Kryeinfermiere,​​ aktualisht e ka koeficientin 7.2, me ligjin e kontestuar është ulë në 6.2;​​ dhe​​ Kryefizioterapeut,​​ aktualisht e ka koeficientin 7.2 me ligjin e kontestuar nuk i është caktuar koeficienti”.

• Së shtati,​​ theksohet​​ se​​ profesionistët shëndetësorë​​ Ligji i kontestuar i kategorizon​​ si​​ në vijim:​​ Mjek i përgjithshëm, Stomatolog, Farmacist, Mjek Veterinar, Fizikan Mjekësor në Specializim,​​ Inspektor shëndetësor dhe farmaceutik, që​​ Shtojca i përfshinë​​ në​​ një klasë (H10). Gjithashtu,​​ profesionistët​​ shëndetësorë: Mjek​​ specialist, Mjek specialist i mjekësisë familjare, Stomatolog specialist, Farmacist specialist, Farmacist klinik​​ ​​ Shtojca i përfshinë​​ në​​ një klase (H1o), po ashtu edhe​​ Psikologët​​ klinikë​​ Shtojca i përfshinë​​ në një klasë​​ (H11),​​ ndonëse​​ të lartpërmendurit​​ kanë edukim të barabartë me 180 ECTS + 120 ECTS,​​ si​​ Infermierët,​​ Fizioterapeutët, Logopedët,​​ Teknikët​​ e Radiologjisë​​ Diagnostike, Teknikët​​ e​​ Radioterapisë, Mjekësisë​​ sanitare, Laborantët, Mamitë​​ të​​ cilët nuk i trajton njësoj.​​ Gjithashtu,​​ Shtojca nr. 9 e Ligjit të kontestuar,​​ sipas deputetëve të këtij grupi parlamentar​​ është diskriminuese​​ edhe për mënyrën e trajtimit në​​ mes të vetë​​ profesionistëve​​ shëndetësorë, sepse mundëson që psikologëve klinik,​​ farmacistëve,​​ fizikanëve​​ mjekësorë​​ t’ju njihet edukimi i lartë dhe​​ specializimi, por jo edhe profesioneve tjerë shëndetësor si​​ fizioterapeut, infermier, mami, logoped, teknik i radiologjisë, laborant biokimist​​ edhe përkundër faktit​​ sipas nenit 69​​ të​​ Ligjit​​ nr. 04/L-125 për Shëndetësi, në kuadër të profileve​​ të​​ profesionistëve​​ shëndetësorë, hynë edhe​​ fizioterapeutët​​ (1.5 Fizioterapeut i diplomuar), dhe të njëjtëve ky ligj ua njehë shkollimi specialistik (shih​​ nenet​​ 72, 73 dhe 74), ndërsa ky shkollim nuk ju njihet fare me Ligjin e kontestuar.​​ 

• Në​​ fund,​​ deputetët​​ e​​ grupit​​ parlamentar​​ të​​ PDK-së theksojnë se duke pasur parasysh që​​ të​​ drejtat dhe liritë themelore të njeriut janë të pandashme, të patjetërsueshme e të pacenueshme dhe si të tilla janë bazë e rendit juridik​​ të Republikës së​​ Kosovës, rrjedhimisht çdo dallim, përjashtim, kufizim ose preferencë në çfarëdo baze, që​​ ka për qellim apo efekt​​ të​​ zhvleftësojë ose të cenojë njohjen, gëzimin ose ushtrimin, në të​​ njëjtën​​ mënyrë me të tjerët, të të drejtave dhe lirive themelore të​​ përcaktuara nga Kushtetuta dhe nga ligjet e aplikueshme në Republikën e Kosovës, përben diskriminim.​​ Prandaj,​​ kërkojnë​​ nga kolegji i respektuar i kësaj gjykate​​ që​​ komentet e​​ mësipërme​​ t’i shqyrtojë​​ në​​ dritën e​​ praktikës​​ dhe standardeve​​ të​​ etabluara të kësaj gjykate dhe jurisprudencës se saj dhe​​ GJEDNJ-së dhe ligjin e kontestuar ta shpallë pjesërisht të pavlefshëm, respektivisht​​ kundërkushtetues.

Komentet e​​ Zyrtarëve​​ Kryesor Financiar (ZKF) të​​ nivelit qendror dhe lokal, të dorëzuara​​ nëpërmjet​​ të​​ të autorizuarit Qazim Krasniqi

• Zyrtarët​​ Kryesor Financiar​​ (në tekstin e mëtejmë: ZKF)​​ theksojnë se​​ bazuar në​​ Ligjin e​​ kontestuar,​​ pozita e ZKF-së​​ nuk është përfshirë​​ fare si pozitë​​ e veçantë​​ dhe për pasojë​​ kjo kategori është​​ renditur​​ me koeficient të​​ ndryshëm​​ si​​ profesional 2, profesional 1, drejtues i​​ ulët, si në​​ nivelin lokal ashtu edhe në​​ nivelin qendror,​​ e cila​​ është në kundërshtim me parimin​​ kryesor të​​ Ligjit të​​ kontestuar​​ që​​ pozita e​​ njëjtë​​ të​​ këtë pagën e​​ njëjtë. ZKF-të​​ theksojnë së pozita e tyre sipas rregullimit të​​ vjetër​​ ka pasur koeficientin 9.5 në​​ nivel lokal,​​ përkatësisht 9.6 e deri në​​ 10.2 në​​ nivel qendror,​​ gjegjësisht​​ me të lartë në​​ grupin e shërbyesve civil të organizatave buxhetore.

• Sipas ZKF-ve,​​ bazuar në​​ të​​ gjitha​​ aktet ligjore dhe​​ nënligjore,​​ pozita e​​ Zyrtarit Kryesor Financiar​​ është​​ pozitë​​ e menaxherit kryesor financiar brenda​​ organizatës​​ buxhetore,​​ që​​ i raporton​​ drejtpërdrejt​​ personit me të lartë të​​ institucionit përkatës. Në​​ këtë​​ kontekst ZKZ-të theksojnë se​​ nuk​​ mund të​​ pajtohen​​ me​​ këtë rregullim ligjor, gjegjësisht me​​ ndryshimin​​ e klasës së pagës dhe të koeficientit,​​ duke​​ theksuar​​ se pozita e tyre brenda organizatës buxhetore duhet​​ “...vlerësuar me një koeficient me të lartë se sa pozita e zyrtareve certifikues. Gjithashtu, të gjithë në do të pranonim të kryenim punën e zyrtarit certifikues me një koeficient gjithsesi me të ulë se sa koeficienti për​​ ZKF-të,​​ si kategoritë që do të finalizohet në ligjin e pagave në sektorin publik”.

• Si përfundim, ZKF-të kërkojnë nga Gjykata që të​​ analizohen të​​ gjitha aktet ligjore dhe nënligjore​​ të​​ cilat​​ i​​ rregullojnë​​ të​​ drejtat dhe​​ përgjegjësitë​​ ZKF-ve​​ dhe​​ të​​ vlerësohet nëse​​ kjo kategori duhet​​ trajtuar​​ si e​​ veçantë​​ me Ligjin e kontestuar, duke shtuar​​ se përgjegjësia e tyre​​ është​​ e​​ barasvlershme​​ me​​ sekretarët​​ e​​ përgjithshëm të ministrive​​ apo​​ me​​ drejtorët​​ e përgjithshëm/ekzekutiv​​ në​​ agjenci të​​ pavarura apo institucione tjera​​ publike.

Komentet​​ e dorëzuara nga Bashkëpunëtorët Profesionalë​​ të Gjykatave​​ dhe Prokurorive​​ Themelore​​ të Republikës së Kosovës​​ 

• Më 2 nëntor 2023,​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ të Gjykatave Themelore dorëzuan komentet e tyre përkitazi me përcaktimin e​​ koeficientit të​​ tyre​​ me​​ Ligjin e​​ kontestuar. Më 7 nëntor 2023, komenteve të​​ bashkëpunëtorëve​​ profesionalë​​ të Gjykatave Themelore u janë bashkuar edhe​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ të Prokurorive​​ Themelore, të​​ cilët po ashtu komentojnë në lidhje me përcaktimin e​​ koeficientit të​​ tyre, nëpërmjet​​ Ligjit të​​ kontestuar. ​​ 

• Bashkëpunëtorët​​ profesionalë,​​ lidhur me Ligjin e kontestuar,​​ theksojnë​​ se në​​ Shtojcën nr. 2 dhe 2.1 që ka të bëjë​​ me Sistemin​​ Gjyqësor,​​ në numrin rendor 16,​​ 17,​​ 18​​ është​​ përcaktuar​​ koeficienti​​ për​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ në Gjykatat Themelore,​​ Gjykatën​​ Komerciale,​​ të​​ Apelit dhe​​ Supreme. Megjithatë,​​ të njëjtit theksojnë se Ligji i kontestuar​​ për​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ në​​ Gjykatat Themelore​​ ka përcaktuar klasën J11 me koeficient​​ 7.14,​​ ndërsa​​ për​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ në​​ Gjykatën​​ Komerciale,​​ ​​ të​​ ​​ Apelit dhe Supreme​​ ka përcaktuar kasën​​ J10,​​ me koeficient 8.5.

• Bashkëpunëtorët​​ profesionalë të gjykatave themelore pohojnë se me këtë ndarje​​ sipas​​ nivelit​​ të​​ gjykatave ata janë trajtuar në mënyrë të pabarabartë nga ligjvënësi në raport​​ me​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ që​​ punojnë​​ në​​ Gjykatën Komerciale, të Apelit​​ dhe​​ atë​​ Supreme.​​ Në​​ sistemin​​ gjyqësor​​ dhe prokurorial, sipas tyre,​​ këto pozita​​ në​​ kontest kronologjik​​ janë​​ trajtuar​​ çdo​​ herë​​ si​​ një​​ pozitë​​ e​​ njëjtë dhe e vetëm,​​ paga ka​​ qenë​​ e​​ njëjtë​​ dhe​​ përshkrimi​​ i detyrave​​ të​​ punës​​ ka​​ qenë​​ gjithnjë​​ i​​ njëjtë,​​ sikurse edhe​​ punëdhënësi​​ ka​​ qenë​​ i​​ njëjtë.​​ Të​​ njëjtit theksojnë​​ se pozita e gjyqtarit (paga) edhe me​​ herët​​ është​​ trajtuar sipas institucionit​​ gjyqësor​​ se ku gjyqtari ka punuar,​​ mirëpo​​ këtu​​ duhet theksuar se paga e​​ pozitës​​ së​​ gjyqtarit​​ është​​ e​​ përcaktuar me Ligjin​​ nr. 06/L-054​​ për​​ Gjykatat, derisa paga e​​ pozitës​​ së​​ bashkëpunëtorit​​ profesional nuk​​ është​​ e​​ përcaktuar​​ me​​ këtë​​ ligj.​​ Prandaj,​​ në​​ këtë​​ kuptim,​​ çfarëdo​​ tendence e​​ ligjvënësit​​ për​​ trajtim ndryshe​​ të​​ pozitave​​ të​​ njëjta​​ në​​ këtë​​ aspekt, duke aluduar​​ në​​ avancime selektive​​ të​​ një​​ pjese​​ të​​ bashkëpunëtorëve​​ profesionalë, me​​ përcaktim​​ të​​ koeficientit ndryshe​​ për​​ pozitat​​ të​​ njëjta,​​ medoemos​​ se​​ përben​​ shkelje​​ të​​ së​​ drejtës​​ së​​ barazisë​​ para ligjit, si e​​ drejtë​​ kushtetuese.​​ 

• Tutje,​​ të njëjtit theksojnë se me​​ hyrjen​​ në​​ fuqi​​ të​​ Ligjit​​ të​​ kontestuar,​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ që​​ punojnë​​ në​​ gjykata themelore​​ janë diskriminuar në​​ mënyrë​​ të​​ drejtpërdrejtë,​​ ngase ky​​ trajtim​​ i pabarabartë​​ është​​ bërë​​ vetëm​​ për​​ pozitën e​​ “bashkëpunëtorit profesional”​​ si pjesë e nën-shtojcës​​ 2.1, kjo​​ për​​ arsye se në​​ nën-shtojcën​​ 2.2, pozitat tjera​​ që​​ kanë​​ të​​ bëjnë​​ me​​ administratën​​ gjyqësore të kësaj​​ nën-shtojce janë​​ trajtuar sipas parimit​​ të​​ barazisë​​ për​​ pozitat​​ si Drejtues,​​ Profesional,​​ Nëpunës​​ teknik​​ etj.,​​ dhe​​ u​​ janë​​ përcaktuar​​ koeficientë​​ të​​ njëjtë,​​ pavarësisht​​ se​​ në​​ cilën​​ gjykatë​​ janë​​ punësuar.​​ 

• Bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ të gjykatave themelore​​ vlerësojnë​​ se koeficienti i​​ pozitës​​ së​​ “bashkëpunëtorit​​ profesional”​​ duhet​​ të​​ jetë​​ unik​​ në​​ tërë​​ sistemin​​ gjyqësor,​​ përfshirë​​ edhe sistemin prokurorial,​​ qoftë​​ ai 7.14 apo 8.5.​​ Për​​ me​​ tepër,​​ të njëjtit theksojnë se​​ edhe në Rregulloren​​ nr.​​ 04/2021​​ për​​ Procedurën​​ e Rekrutimit dhe​​ Përzgjedhjes​​ së​​ Bashkëpunëtorëve​​ Profesionalë,​​ të cilën​​ e ka miratuar KGJK-ja,​​ së​​ fundmi,​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë,​​ në​​ nenin 2​​ të​​ kësaj​​ rregulloreje,​​ përcaktohen si​​ “Bashkëpunëtor profesional-Zyrtar me​​ kompetencë​​ profesionale​​ që​​ i ofron​​ mbështetje​​ profesionale gjyqtarit​​ në​​ kuadër​​ të​​ gjykatës​​ në​​ të​​ cilën​​ punon”, pra​​ sipas​​ kësaj​​ rregulloreje​​ të​​ gjithë​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ trajtohen si​​ të​​ barabartë,​​ pavarësisht​​ se​​ në​​ cilën​​ gjykatë​​ punojnë,​​ kështu​​ duke mos bërë​​ asnjë​​ dallim mes​​ tyre, po​​ në​​ këtë​​ rregullore​​ është​​ përcaktuar​​ se detyrat e​​ punës​​ dhe kushtet​​ për​​ rekrutim​​ të​​ bashkëpunëtorit​​ profesional​​ janë​​ të​​ njëjta​​ dhe se​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ të​​ instancave me​​ të larta​​ nuk​​ kanë​​ as edhe​​ një​​ përgjegjësi​​ apo​​ detyrë​​ shtesë​​ të​​ punës​​ me​​ shumë​​ se​​ ata të​​ gjykatave themelore.​​ 

• Në​​ këtë​​ kuptim,​​ të njëjtit​​ theksojnë se​​ nen-shtojca e kontestuar​​ sipas​​ klasës​​ J11,​​ është​​ në​​ kundërshtim​​ edhe me nenin 38​​ të​​ Ligjit​​ par​​ Zyrtarët Publikë,​​ ngase në​​ paragrafin 4​​ të​​ nenit 38​​ të​​ këtij​​ ligji​​ është​​ përcaktuar se​​ “çdo​​ pozitë​​ e​​ shërbimit​​ civil klasifikohet​​ si​​ pjesë​​ e​​ një klase​​ të​​ caktuar​​ në​​ bazë​​ të​​ përshkrimit​​ të​​ detyrave​​ të​​ punës”, e​​ që​​ në​​ rastin konkret,​​ për të​​ gjithë​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ ekziston​​ përshkrimi​​ i​​ njëjtë​​ i detyrave​​ të​​ punës,​​ mirëpo​​ përkundër​​ kësaj​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ nuk janë​​ klasifikuar​​ me​​ një​​ klasë​​ por​​ është​​ krijuar diferencimi i tyre​​ në​​ klasa, duke​​ përcaktuar​​ pastaj edhe koeficient​​ të​​ ndryshëm​​ edhe pse​​ të​​ gjithë​​ janë​​ pjesë​​ e sistemit​​ gjyqësor​​ (pjesë​​ e​​ të​​ njëjtës​​ shtojcë).​​ Një​​ trajtim​​ i​​ tillë​​ bie ndesh me parimin​​ “pagë​​ e​​ njëjtë​​ për punë të​​ njëjtë”, parim i cili​​ është​​ i inkorporuar dhe garantuar me​​ të​​ gjitha instrumentet​​ ndërkombëtare​​ që​​ mbrojnë​​ liritë​​ dhe​​ të​​ drejtat themelore​​ të​​ njeriut. Pra,​​ në​​ rastin konkret​​ ka ndodhur​​ diskriminimi​​ në​​ kundërshtim​​ me​​ të​​ drejtën​​ për​​ barazi para ligjit,​​ i cili​​ nuk ndjek​​ një​​ qellim legjitim,​​ e as nuk​​ është​​ proporcional.​​ Në​​ këtë​​ kontekst,​​ konsiderojnë​​ se zbatimi i​​ shtojcës​​ dhe​​ nën-shtojcës​​ aktuale,​​ vetëm​​ se e legjitimon trajtimin e​​ pabarabartë​​ për​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ të​​ gjykatave themelore,​​ duke shtuar se nën-shtojca​​ e kontestuar​​ është​​ në​​ kundërshtim​​ me parimet e vet Ligjit të​​ kontestuar,​​ përkatësisht​​ në​​ kundërshtim me​​ nënparagrafin 1.4, paragrafin​​ 1 të nenit 4​​ të Ligjit​​ të​​ kontestuar.​​ 

• Për​​ të​​ gjitha​​ këto​​ arsye,​​ bashkëpunëtorët​​ profesionalë​​ konsiderojnë se​​ Ligji nr.​​ 08/L-196​​ për​​ Pagat​​ në​​ Sektorin Publik,​​ përkatësisht​​ neni​​ 4 i Ligjit dhe Shtojca nr. 2 që ka të​​ bëjë​​ me Sistemin​​ Gjyqësor,​​ nën-shtojca 2.1 që ka të bëjë​​ me​​ Gjyqësorin, në​​ numrin rendor 16,​​ 17,​​ 18 nuk​​ është​​ në​​ pajtueshmëri​​ me​​ nenin 24 [Barazia para Ligjit], me nenin 22 [Zbatimi i​​ drejtpërdrejtë​​ i​​ marrëveshjeve​​ dhe​​ instrumenteve​​ ndërkombëtare] të​​ Kushtetutës,​​ lidhur me​​ nenet​​ 7 dhe 23, paragrafin ​​​​ 2 të​​ Deklaratës​​ Universale​​ për​​ të​​ drejtat​​ e njeriut, Protokollin nr.​​ 12 të​​ Konventës​​ Evropianë​​ për​​ të​​ Drejtat e Njeriut.

DISPOZITAT RELEVANTE TË KUSHTETUTËS, KONVENTAVE NDËRKOMBËTARE DHE​​ LIGJEVE TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS​​ 

KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

Neni 3

[Barazia para Ligjit]

[...]

• Ushtrimi i autoritetit publik në Republikën e Kosovës bazohet në parimet e barazisë para ligjit të të gjithë individëve dhe në respektim të plotë të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, të pranuara ndërkombëtarisht, si dhe në mbrojtjen e të drejtave dhe në pjesëmarrjen e të gjitha komuniteteve dhe pjesëtarëve të tyre.

Neni 4​​ 

[Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit]​​ 

1. Kosova është Republikë demokratike e bazuar në parimin e ndarjes së pushteteve dhe kontrollit e balancimit në mes tyre, sikurse është përcaktuar me këtë Kushtetutë.

2. Kuvendi i​​ Republikës së​​ Kosovës ushtron pushtetin legjislativ.​​ 

3. Presidenti i Republikës së Kosovës përfaqëson unitetin e popullit. Presidenti i Republikës së Kosovës është përfaqësues legjitim i vendit brenda dhe jashtë dhe garantues i funksionimit demokratik të institucioneve të Republikës së Kosovës, në pajtim me këtë Kushtetutë.​​ 

4. Qeveria e Republikës së Kosovës është përgjegjëse për zbatimin e ligjeve e politikave shtetërore dhe i nënshtrohet kontrollit parlamentar.​​ 

5. Pushteti gjyqësor është unik, i pavarur dhe ushtrohet nga gjykatat.​​ 

6. Gjykata Kushtetuese është organ i pavarur i mbrojtjes së kushtetutshmërisë dhe bën interpretimin përfundimtar të Kushtetutës.​​ 

7. Republika e Kosovës ka institucionet e veta për mbrojtjen e rendit kushtetues dhe të integritetit territorial, rendit dhe qetësisë publike, të cilat funksionojnë nën autoritetin kushtetues të institucioneve demokratike të Republikës së Kosovës.

Neni 7

[Vlerat]

• Rendi kushtetues i Republikës së Kosovës bazohet në parimet e lirisë, paqes, demokracisë, barazisë, respektimit të të drejtave dhe lirive të njeriut dhe sundimit të ligjit, mosdiskriminimit, të drejtës së pronës, mbrojtjes së mjedisit, drejtësisë sociale, pluralizmit, ndarjes së pushtetit shtetëror dhe ekonomisë së tregut.

[...]

Neni 21

[Parimet e Përgjithshme]

• Të drejtat dhe liritë themelore të njeriut janë të pandashme, të patjetërsueshme e të pacenueshme dhe janë bazë e rendit juridik të Republikës së Kosovës.

2. Republika e Kosovës mbron dhe garanton të drejtat dhe liritë themelore të njeriut, të parashikuara në këtë Kushtetutë.

3. Çdokush e ka për detyrë t’i respektojë të drejtat e njeriut dhe liritë themelore të të tjerëve.

4. Të drejtat dhe liritë themelore të parashikuara në Kushtetutë, vlejnë edhe për personat juridikë, për aq sa janë të zbatueshme.

Neni 22

[Zbatimi i drejtpërdrejtë i Marrëveshjeve dhe Instrumenteve Ndërkombëtare]

Të drejtat dhe liritë e njeriut të garantuara me marrëveshjet dhe instrumentet ndërkombëtare në vijim, garantohen me këtë Kushtetutë, zbatohen drejtpërdrejtë në Republikën e Kosovës dhe kanë prioritet, në rast konflikti, ndaj dispozitave e ligjeve dhe akteve të tjera të institucioneve publike:

(1) Deklarata Universale për të Drejtat e Njeriut;

(2) Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut dhe Protokollet e saj

(3) Konventa Ndërkombëtare për të Drejtat Civile e Politike dhe Protokollet e saj;

(4) Konventa Kornizë e Këshillit të Evropës për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare;​​ 
(5) Konventa për Eliminimin e të gjitha Formave të Diskriminimit Racor;​​ 
(6) Konventa për Eliminimin e të gjitha Formave të Diskriminimit ndaj Gruas;​​ 
(7) Konventa për të Drejtat e Fëmijës;

(8) Konventa kundër Torturës dhe Trajtimeve e Ndëshkimeve të tjera Mizore, Jonjerëzore dhe Poshtëruese.

Neni 24

[Barazia para Ligjit]

• Të gjithë janë të barabartë para ligjit. Çdokush gëzon të drejtën e mbrojtjes së barabartë ligjore, pa diskriminim.

• Askush nuk mund të diskriminohet në bazë të racës, ngjyrës, gjinisë, fesë, mendimeve politike ose të tjera, prejardhjes kombëtare a shoqërore, lidhjes me ndonjë komunitet, pronës, gjendjes ekonomike, sociale, orientimit seksual, lindjes, aftësisë së kufizuar ose ndonjë statusi tjetër personal.

• Parimet e mbrojtjes së barabartë ligjore nuk parandalojnë vënien e masave të nevojshme për mbrojtjen dhe përparimin e të drejtave të individëve dhe grupeve​​ që janë në pozitë të pabarabartë. Masat e tilla do të zbatohen vetëm derisa të arrihet qëllimi për të cilin janë vënë ato.  ​​​​ 

Neni 46

[Mbrojtja e Pronës]

• E drejta e pronës është e garantuar.

• ​​ Shfrytëzimi i pronës rregullohet me ligj, në pajtim me interesin publik.​​ 

• Askush nuk do të privohet në mënyrë arbitrare nga prona. Republika e Kosovës ose autoriteti publik i Republikës së Kosovës mund të bëj eksproprijimin e pronës nëse ky eksproprijim është i autorizuar me ligj, është i nevojshëm ose i përshtatshëm për arritjen e qëllimit publik ose përkrahjen e interesit publik, dhe pasohet me sigurimin e kompensimit të menjëhershëm dhe adekuat për personin ose personat prona e të cilave eksproprijohet.

Neni 55

[Kufizimi i të Drejtave dhe Lirive Themelore]

​​ 1. ​​ Të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, mund të kufizohen vetëm me ligj.​​ 

​​ 2. ​​ Të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, mund të kufizohen vetëm deri në atë masë sa është e domosdoshme që, në një shoqëri të hapur dhe demokratike, të përmbushet qëllimi për të cilin lejohet kufizimi.​​ 

3. ​​ Kufizimet e të drejtave dhe lirive themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, nuk mund të bëhen për qëllime të tjera, përveç atyre për të cilat janë përcaktuar.​​ 

4. Me rastin e kufizimit të të drejtave të njeriut dhe interpretimit të atyre kufizimeve, të gjitha institucionet e pushtetit publik, dhe sidomos gjykatat, e kanë për detyrë t’i kushtojnë kujdes esencës së të drejtës që kufizohet, rëndësisë së qëllimit të kufizimit, natyrës dhe vëllimit të kufizimit, raportit midis kufizimit dhe qëllimit që synohet të arrihet, si dhe të shqyrtojnë mundësinë e realizimit të atij qëllimi me kufizim më të vogël.​​ 

5.  ​​​​ Kufizimi i të drejtave dhe lirive të garantuara me këtë Kushtetutë, nuk bën të mohojë kurrsesi esencën e së drejtës së garantuar.

Neni​​ 102

[Parimet e Përgjithshme të Sistemit Gjyqësor]

1. ​​ Pushteti gjyqësor në Republikën e Kosovë ushtrohet nga gjykatat. ​​ 

2. Pushteti gjyqësor është unik, i pavarur, i drejtë, apolitik e i paanshëm dhe siguron qasje të barabartë në gjykata.​​ 

3. Gjykatat gjykojnë në bazë të Kushtetutës dhe ligjit.​​ 

4. Gjyqtarët gjatë ushtrimit të funksionit të tyre duhet të jenë të pavarur dhe të paanshëm.​​ 

5. Garantohet ​​ e ​​ drejta ​​ për ​​ ankesë ​​ ndaj ​​ një ​​ vendimi ​​ gjyqësor, ​​ përveç ​​ nëse ​​ me ligj është përcaktuar ndryshe. E drejta e përdorimit të mjeteve të jashtëzakonshme juridike, rregullohet me ligj. Me ligj mund të lejohet e drejta për të referuar një rast në mënyrë të drejtpërdrejtë në Gjykatën Supreme, dhe për të tilla raste nuk ka të drejtë ankese.

Neni 108

​​ [Këshilli Gjyqësor i Kosovës]​​ 

1. Këshilli Gjyqësor i Kosovës siguron pavarësinë dhe paanësinë e sistemit gjyqësor.​​ 

2. Këshilli Gjyqësor i Kosovës është institucion plotësisht i pavarur në ushtrimin e funksioneve të tij. Këshilli Gjyqësor i Kosovës siguron që gjykatat në Kosovë të jenë të pavarura, profesionale e të paanshme, dhe të pasqyrojnë plotësisht natyrën shumetnike të Republikës së Kosovës e të ndjekin parimet e barazisë gjinore. Këshilli do t’u japë përparësi për emërim si gjyqtarë, anëtarëve të komuniteteve të nën përfaqësuara në mënyrën e përcaktuar me ligj.​​ 

3. Këshilli Gjyqësor i Kosovës është përgjegjës për rekrutimin dhe propozimin e kandidatëve për emërim dhe riemërim për pozita gjyqësore. Këshilli Gjyqësor i Kosovës është po ashtu përgjegjës për transferimin dhe për procedurën​​ disiplinore kundër gjyqtarëve.

[...]

5. Këshilli Gjyqësor i Kosovës është përgjegjës për inspektimin gjyqësor, administrimin gjyqësor, përpilimin e rregullave për gjykatat në pajtim me ligjin, punësimin dhe mbikëqyrjen e administratorëve të gjykatave, hartimin dhe mbikëqyrjen e buxhetit për gjyqësorin, përcaktimin e numrit të gjyqtarëve në secilin jurisdiksion dhe bën rekomandime për themelimin e gjykatave të reja. Themelimi i gjykatave të reja bëhet me ligj.

[...]

Neni 109

[Prokurori i Shtetit]

1.  ​​​​ Prokurori i Shtetit është institucion i pavarur me autoritet dhe përgjegjësi për ndjekjen penale të personave të akuzuar për ndonjë vepër penale ose për ndonjë vepër tjetër, sikurse është rregulluar me ligj.​​ 

2. ​​ Prokurori i Shtetit është institucion i paanshëm, dhe vepron në bazë të Kushtetutës dhe të ligjit.​​ 

3. ​​ Organizimi, kompetencat dhe detyrat e Prokurorit të Shtetit rregullohen me ligj.​​ 

4. ​​ Prokurori i Shtetit pasqyron përbërjen shumetnike të Republikës së Kosovës dhe respekton parimet e barazisë gjinore.​​ 

5. ​​ Mandati ​​ fillestar ​​ për ​​ prokuror ​​ është ​​ trevjeçar. ​​ Në ​​ rast ​​ të ​​ riemërimit, ​​ mandati ​​ është ​​ i përhershëm deri në moshën e pensionimit, sikurse është përcaktuar me ligj, përveç nëse shkarkohet në pajtim me ligjin.​​ 

6. ​​ Prokurorët mund të shkarkohen nga funksioni për shkak të dënimit për një vepër të rëndë penale ose për mosrespektimin e rëndë të detyrave.​​ 

7. ​​ Kryeprokurori i Shtetit emërohet dhe shkarkohet nga Presidenti i Republikës së Kosovës, në bazë të propozimit të Këshillit Prokurorial të Kosovës. Mandati i Kryeprokurorit të Shtetit është shtatëvjeçarë, pa mundësi riemërimi.

Neni 110​​ 

[Këshilli Prokurorial i Kosovës]​​ 

1. Këshilli Prokurorial i Kosovës është institucion plotësisht i pavarur në kryerjen e funksioneve të tij, në pajtim me ligjin. Këshilli Prokurorial i Kosovës siguron qasje të barabartë në drejtësi për të gjithë personat në Kosovë. Këshilli Prokurorial i Kosovës siguron që Prokurori i Shtetit të jetë i pavarur, profesional, i paanshëm dhe pasqyron natyrën shumetnike të Kosovës dhe parimet e barazisë gjinore.​​ 

2. Këshilli Prokurorial i Kosovës do të rekrutojë, propozojë, avancojë, transferojë, disiplinojë prokurorët në mënyrën e rregulluar me ligj. Këshilli do t’i japë përparësi emërimit për prokurorë të anëtarëve të komuniteteve të nën përfaqësuara në mënyrën e përcaktuar me ligj. Të gjithë kandidatët duhet t’i plotësojnë kriteret e përcaktuara me ligj.​​ 

3. Propozimet për emërimin e prokurorëve duhet të bëhen në bazë të procesit të hapur për emërime, në bazë të meritave të kandidatëve, dhe ky propozim pasqyron parimin e barazisë gjinore dhe përbërjen etnike të jurisdiksionit territorial përkatës.​​ 

4. Përbërja e Këshillit Prokurorial të Kosovës, si dhe dispozitat për emërimin, shkarkimin, mandatin, strukturën organizative dhe rregullat e procedurës, rregullohen me ligj.

Neni 115​​ 

[Organizimi i Gjykatës Kushtetuese]​​ 

1. Gjykata Kushtetuese përcakton organizimin e vet të brendshëm, rregulloren e punës, proceset e vendimmarrjes dhe çështje të tjera organizative në pajtim me ligjin.​​ 

2. Gjykata Kushtetuese publikon raportin vjetor.

Neni 132​​ 

[Roli dhe Kompetencat e Avokatit të Popullit]

1. Avokati i Popullit mbikëqyr dhe mbron të drejtat dhe liritë e individëve nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme dhe të parregullta të autoriteteve publike. 2. Avokati i Popullit është i pavarur në ushtrimin e detyrës dhe nuk pranon udhëzime e ndërhyrje nga organet, institucionet ose autoritetet e tjera, të cilat ushtrojnë pushtetin në Republikën e Kosovës.​​ 

3. Çdo organ, institucion ose autoritet tjetër, që ushtron pushtet legjitim në Republikën e Kosovës, është i detyruar t’u përgjigjet kërkesave të Avokatit të Popullit dhe t’i paraqesë atij/asaj të gjitha dokumentet dhe informacionet e kërkuara në pajtim me ligj.

Neni 136​​ 

[Auditori i Përgjithshëm i Kosovës]

1. Auditori i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës është institucioni më i lartë i kontrollit ekonomik e financiar. 2. Organizimi, funksionimi dhe kompetencat e Auditorit të Përgjithshëm të Republikës së Kosovës, përcaktohen me Kushtetutën dhe me ligj.​​ 

3. Auditori i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës zgjidhet nga Kuvendi, me shumicën e votave të të gjithë deputetëve të Kuvendit, në bazë të propozimit të Presidentit të Republikës së Kosovës.​​ 

4. Kuvendi vendos për shkarkimin e Auditorit të Përgjithshëm të Republikës së Kosovës me shumicën e dy të tretave (2/3) të të gjithë deputetëve të tij, në bazë të propozimit të Presidentit ose me nismën e një të tretës (1/3) së deputetëve të Kuvendit të Republikës së Kosovës. 5. Mandati i Auditorit të Përgjithshëm të Republikës së Kosovës është pesë (5) vjet, me të drejtë rizgjedhjeje vetëm edhe për një mandat.

Neni 139​​ 

[Komisioni Qendror i Zgjedhjeve]

1. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve është organ i përhershëm që përgatit, mbikëqyr, drejton dhe verifikon të gjitha veprimet që kanë të bëjnë me procesin e zgjedhjeve e referendumet dhe shpall rezultatet e tyre.​​ 

2. Komisioni përbëhet nga njëmbëdhjetë (11) anëtarë.​​ 

3. Kryesuesin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, e emëron Presidenti i Republikës së Kosovës nga radhët e gjyqtarëve të Gjykatës Supreme dhe të Gjykatave me​​ juridiksion​​ apeli.​​ 

4. Gjashtë (6) anëtarë emërohen nga pjesëtarët e gjashtë grupeve më të mëdha parlamentare të përfaqësuara në Kuvend, të cilët nuk kanë të drejtë të marrin pjesë në ndarjen e vendeve të rezervuara. Nëse në Kuvend janë të përfaqësuara më pak grupe, grupi a grupet më të mëdha mund të emërojnë anëtarë shtesë. Një (1) anëtarë emërohet nga deputetët e Kuvendit të cilët mbajnë vende të rezervuara a të garantuara për komunitetin Serb të Kosovës dhe tre (3) anëtarë nga deputetët e Kuvendit, të cilët mbajnë vende të rezervuara a të garantuara për komunitetet e tjera që nuk janë shumicë në Kosovë.

Neni 140​​ 

[Banka Qendrore e Kosovës]​​ 

1. Banka Qendrore e Republikës së Kosovës, është institucion i pavarur i cili i përgjigjet vetëm Kuvendit të Kosovës.​​ 

2. Banka Qendrore e Republikës së Kosovës ushtron kompetencat dhe pushtetin e vet vetëm në pajtim me këtë Kushtetutë dhe me instrumentet e tjera ligjore të zbatueshme.​​ 

3. Guvernatori i Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës ushtron edhe detyrën e Kryeshefit Ekzekutiv të saj.​​ 

4. Qeverisja e Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës dhe procedurat e zgjedhjes dhe të nominimit të anëtarëve të Bordit të Bankës Qendrore të Kosovës rregullohen me ligjin, cili duhet të sigurojë pavarësinë dhe autonominë e saj.

Neni 141​​ 

[Komisioni i Pavarur i Medieve]

1. Komisioni i Pavarur i Medieve është organ i pavarur që rregullon spektrin e Frekuencave Transmetuese në Republikën e Kosovës, licencon transmetuesit publik e privat, përcakton dhe zbaton politikën e transmetimit​​ si dhe ushtron kompetenca të tjera të përcaktuara me ligj.​​ 

2. Anëtarët e Komisionit të Pavarur të Medieve zgjedhen sipas ligjit, përmes një procesi transparent.

Neni 142

[Agjencitë e Pavarura]

1. Agjencitë e pavarura të Republikës së Kosovës janë institucione të krijuara nga Kuvendi, në bazë të ligjeve përkatëse, të cilat rregullojnë themelimin, funksionimin dhe kompetencat e tyre. Agjencitë e pavarura funksionet e tyre i kryejnë në mënyrë të pavarur nga çdo organ ose autoritet tjetër në Republikën e Kosovës.​​ 

2. Agjencitë e pavarura kanë buxhetin e tyre, i cili administrohet në mënyrë të pavarur, në pajtim me ligj.​​ 

3. Secili organ, institucion ose autoritet tjetër, që ushtron pushtet legjitim në Republikën e Kosovës, është i detyruar të bashkëpunojë dhe t’u përgjigjet kërkesave të agjencive të pavarura gjatë ushtrimit të kompetencave të tyre ligjore, në pajtim me ligj.

KONVENTA EVROPIANE PËR TË DREJTAT E NJERIUT

Neni 14

[Ndalimi i diskriminimit]

“Gëzimi i të drejtave dhe lirive të përcaktuara në këtë Konventë duhet të sigurohet, pa asnjë dallim bazuar në shkaqe të tilla si seksi, raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet politike ose çdo mendim tjetër, origjina kombëtare ose shoqërore, përkatësia në një minoritet kombëtar, pasuria, lindja ose çdo status tjetër

Protokolli Nr. 1 i​​ Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut

Neni 1

[Mbrojtja e pronës]​​ 

1. Çdo person fizik ose juridik ka të drejtën e gëzimit paqësor të pasurisë së tij. Askush nuk mund të privohet nga prona e tij, përveçse për arsye të interesit publik dhe në kushtet e parashikuara nga ligji dhe nga parimet e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare.

[…]

Protokolli Nr. 12 i​​ Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut

Neni 1

[Ndalimi i përgjithshëm i diskriminimit]

• Gëzimi i çdo të drejte të parashikuar me ligj duhet të sigurohet pa asnjë diskriminim të bazuar në shkaqe të tilla si seksi, raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet politike ose çdo mendim tjetër, origjina kombëtare ose shoqërore, përkatësia në një minoritet kombëtar, pasuria, lindja ose çdo situatë tjetër.​​ 

• Askush nuk duhet të diskriminohet nga një autoritet publik për ndonjë nga arsyet e parashikuara në paragrafin 1.​​ 

DISPOZITAT​​ KONTESTUESE​​ TË LIGJIT NR. 08/L-196 PËR PAGAT NË SEKTORIN PUBLIK

(Ligji i kontestuar)

Neni 1

(Qëllimi)

Qëllimi i këtij ligji është që të krijojë një sistem të njëtrajtshëm të pagave në sektorin publik që përfshin parimet dhe rregullat për përcaktim të pagës në sektorin publik si dhe të krijojë një sistem të pagave dhe shpërblimeve, transparent dhe të menaxhueshëm ku elementi kryesor është paga bazë.

Neni 2​​ 

(Fushëveprimi)​​ 

1. Ky ligj zbatohet për të punësuarat/it në sektorin publik pagat e të cilave/ëve financohen nga dhe përmes buxhetit të shtetit, përjashtimisht Agjencisë Kosovare për Inteligjencë.

2. Rregullat dhe kushtet për përcaktimin e pagës të të punësuarave/ëve në sektorin publik janë ekskluzivisht rregullim i këtij ligji dhe mund të rregullohen edhe me akte të tjera nënligjore, vetëm kur parashihet shprehimisht nga ky ligj.

3. Për nëpunëset/it në Presidencën e Republikës së Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës, dhe institucionet e pavarura kushtetuese, ky ligj zbatohet për aq sa nuk cenon pavarësinë e tyre funksionale dhe organizative të garantuar me Kushtetutë.

Neni 4​​ 

(Parimet e sistemit të pagave)

​​ [...]​​ 

1.3.​​ parimi i parashikueshmërisë​​ – nënkupton se niveli i pagës, i përcaktuar sipas​​ 

këtij ligji, mund të ulet, vetëm në bazë të ligjit;

1.4.​​ parimi i barazisë dhe mos-diskriminimit​​ – nënkupton që secili, pa kurrëfarë​​ diskriminimi, ka të drejtë që për punë të barabartë të marrë pagë të barabartë, duke marrë parasysh natyrën e punës, kërkesat për vendin e punës, institucionin ku ushtrohet detyra si dhe kualifikimin.

[...]​​ 

Neni 6​​ ​​ 

(Paga bazë)​​ 

[...]

6. Paga bazë rritet në bazë të përvojës së punës, në masën:​​ 

6.1. zero pikë njëzetë e pesë për qind (0.25%) për çdo vit të plotë pune, deri në pesëmbëdhjetë vite (15) punë; dhe​​ 

6.2. zero pikë pesë për qind (0.5%) për çdo vit të plotë pune, mbi pesëmbëdhjetë vite (15) punë.​​ 

[...]

Neni 9

Përcaktimi i vlerës së koeficientit​​ 

1. Vlera monetare e koeficientit përcaktohet me ligjin vjetor të buxhetit. Përcaktimi i vlerës së koeficientit bëhet në pajtim me legjislacionin për menaxhimin e financave publike.

[...]

Neni 10

Ulja e nivelit të pagës

1. Vlera monetare e koeficientit e përcaktuar sipas këtij ligji, mund të ulet vetëm me ligj për situatat si në vijim:

1.1. një tronditje makroekonomike e cila rezulton në zvogëlimin e të ardhurave;

1.2. një fatkeqësie natyrore sipas kuptimit të nenit 131 të Kushtetutës së Republikës së

Kosovës.

Neni 23

Shtesa e veçantë për të zgjedhurat/it

1. Deputetet/ët mund të përfitojnë shtesë të veçantë mbi pagën bazë, për funksionin shtesë apo për pjesëmarrje në komisionet parlamentare.​​ 

2. Shtesa e veçantë për pjesëmarrje në të gjitha komisionet nuk mund të kalojë tridhjetë për qind (30%) të pagës bazë së deputetit.

3. Kriteret dhe procedura për shtesën e veçantë sipas paragrafit 1. dhe 2. të këtij neni, përcaktohen me akt nënligjor të miratuar nga Kryesia e Kuvendit të Republikës Kosovës.

4. Anëtaret/ët e Kuvendit Komunal për pjesëmarrje në komitetet e përhershme, mund të marrin një shtesë të posaçme prej tridhjetë përqind (30%) të pagës bazë të përcaktuar për anëtaren/in e Kuvendit.​​ 

5. Anëtaret/ët e Kuvendit Komunal, që marrin një pagë të rregullt nga buxheti i Kosovës, përfitojnë vetëm shtesën sipas paragrafit 4. të këtij neni.

6. Shtesa sipas paragrafit 4. të këtij neni jepet vetëm një (1) herë brenda muajit dhe paguhet vetëm nëse anëtaret/ët e Kuvendit Komunal marrin pjesë në komitetet e përhershme të Kuvendit Komunal.

Neni 24​​ 

Shtesa për kushte të tregut të punës

1. Shtesa për kushte të tregut të punës përfitohet për profesione të nevojshme, në pozita të caktuara profesionale deficitare të shërbimit civil dhe shërbimit publik, ku rekrutimi apo mbajtja e nëpunëseve/ve në këto profesione dhe/apo pozita objektivisht është e pamundur.

2. Fondet e përdorura në çdo institucion për shtesën për kushte tregu të punës, nuk mund të jenë më të larta se 0.5% e fondeve totale të përdorura nga institucioni, për pagën bazë të zyrtareve/ëve në të njëjtin vit fiskal.​​ 

​​ 3. Për qëllim të zbatimit të këtij neni, Qeveria e Republikës së Kosovës do të trajtohet si një (1) organizatë buxhetore.

4. Profesionet përkatëse për të cilat përfitohet shtesa për kushtet e tregut të punës për nëpunësen/in civile dhe nënpunësen/in e/i shërbimit publik, vlera dhe procedura për përfitimin e saj miratohen me akt nënligjor nga ministria përgjegjëse për financa. Përfitimi i shtesës për kushtet e tregut për nëpunës të shërbimit civil rishikohet të paktën çdo tre (3) vjet.​​ 

5. Profesionet përkatëse për të cilat përfitohet shtesa për kushtet e tregut, vlera dhe procedura për përfitimin e saj për nëpunëset/it në Presidencën e Republikës së​​ Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës, dhe institucionet e pavarura kushtetuese rregullohet me këtë ligj dhe me akt të veçantë të miratuar nga organet kompetente të institucioneve. Përfitimi i shtesës për kushtet e tregut rishikohet të paktën çdo tre (3) vjet nga organet kompetente të këtyre institucioneve.

Neni 25​​ 

Shtesa e performancës

1. Shtesa e performancës synon stimulimin e nëpunëses/it civil dhe nëpunëses/in e administratës së shërbimit publik të kategorisë profesionale në organizatat buxhetore që financohen nga buxheti i shtetit.​​ 

2. Nëpunësja/i civil dhe nëpunësja/i e/i administratës së shërbimit publik e/i kategorisë profesionale përfiton shtesë vjetore për performancë bazuar në rezultatet vjetore të vlerësimit të punës.​​ 

3. Shtesa për performancë përfitohet vetëm nga nëpunësja/i civil dhe nëpunësja/i e/i administratës së shërbimit publik që është vlerësuar me “Arritje e Jashtëzakonshme” në vitin përkatës, në pajtim me dispozitat përkatëse të Ligjit për Zyrtarët Publik.​​ 

4. Shtesa për performancë përfitohet në fund të çdo viti, jepet sipas performancës individuale dhe paguhet në tre (3) mujorin e parë të vitit pasardhës.​​ 

5. Fondet e përdorura në çdo institucion për shtesën e performancës, nuk mund të jenë më të larta se 0.1% e fondeve totale të përdorura nga institucioni për pagën bazë të zyrtareve/ëve në të njëjtin vit fiskal.

6. Shtesa e performancës nuk i jepet nëpunëses/it civil ose nëpunëset/it të administratës së shërbimit publik që ka një masë disiplinore aktive për shkelje të rënda.​​ 

7. Qeveria e Republikës së Kosovës, me propozim të ministrisë përgjegjëse për financa dhe me pëlqim të ministrisë përgjegjëse për administratën publike, miraton me akt nënligjor, kriteret, masën dhe procedurën për fitimin e shtesës për performancën, si dhe mënyrën e llogaritjes së saj​​ 

8.​​ Shtesa e performancës dhe procedura për fitimin e saj për nëpunëset/it në Presidencën e Republikës së Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës, dhe institucionet e pavarura kushtetuese rregullohet me këtë ligj dhe me akt të veçantë të miratuar nga organet kompetente të institucioneve.

Neni 27

Shtesa për punën pa orar të paracaktuar

1. Përveç pagës bazë, zyrtarja/i politik e/i kabinetit që nuk ka orar të paracaktuar të punës mund të përfitojë një shtesë të posaçme, e cila nuk mund të kalojë tridhjetë për qind (30%) të pagës bazë.

2. Kriteret dhe procedura për përfitimin e shtesës sipas paragrafit 1. të këtij neni, rregullohet me akt nënligjor të miratuar nga Qeveria, me propozim të ministrisë përgjegjëse për administratë publike dhe pëlqim të ministrisë përgjegjëse për financa.​​ 

3. Kriteret dhe procedura për përfitimin e shtesës sipas paragrafit 1 të këtij neni, për zyrtaret/ ët e kabinetit në Presidencën e Republikës së Kosovës dhe Kuvendin e Republikës së Kosovës rregullohet me këtë ligj dhe me akt të veçantë të miratuar nga organet kompetente të institucioneve.

Neni 28​​ 

Shtesa për vëllimin e punës

1. Organizatat buxhetore, në rastet e parashikuara nga ky ligj, mund të japin shtesën për vëllim të punës, për kryerjen e punës për shkak të rritjes së vëllimit të punës, nëse kanë mjete në dispozicion për këtë qëllim nga kursimet e fondeve të​​ pagave që krijohen për shkak të mungesës së nëpunëseve/ve civil, apo pozitave të paplotësuara për të cilat janë paraparë mjete në planin financiar të shfrytëzuesit buxhetor dhe fonde për projekte të veçanta.​​ 

2. Nëpunëset/it civil përfitojnë shtesën për shkak të rritjes së vëllimit të punës, për punën e kryer dhe që tejkalon rezultatet e pritshme të punës në një (1) muaj, nëse në këtë mënyrë është e mundur të sigurohet një mënyrë më racionale arritja e rezultateve të punës si dhe buxheti.​​ 

3. Shtesa për vëllimin e punës miratohet nga zyrtarja/i kryesor administrativ i institucionit, pas marrëveshjes me nëpunësen/in civil për të punuar me vëllim të shtuar.​​ 

4. Shtesa e përcaktuar në paragrafin 1. të këtij neni, nuk mund të jetë më e lartë se 0.5% e fondeve totale të përdorura nga organizata buxhetore, për pagën bazë të zyrtareve/ëve publik të organizatës buxhetore në të njëjtin vit financiar.

5. Për qëllim të zbatimit të këtij neni, Qeveria e Republikës së Kosovës do të trajtohet si një (1) organizatë buxhetore.​​ 

6. Rregullat për fitimin, vlerën e shtesës si dhe periudhën e përfitimit përcaktohen me akt nënligjor të Qeverisë, me propozim të ministrisë përgjegjëse për financa dhe me pëlqim të ministrisë përgjegjëse për administratën publike.​​ 

7. Kriteret dhe procedura për përfitimin e shtesës sipas këtij neni, në Presidencën e Republikës së Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës, dhe institucionet e pavarura kushtetuese, rregullohet me këtë ligj dhe me akt të veçantë të miratuar nga organet kompetente të institucioneve.

Nenin 42

Përcaktimi i ekuivalencës​​ 

1. Me hyrjen në fuqi të këtij ligji ndalohet çdo ndryshim në strukturën, komponentët apo nivelet e koeficienteve të pagave.​​ 

2. Me rastin e krijimit të funksioneve, pozitave apo emërtesave të reja, institucioni në të cilin krijohet pozita kërkon nga ministria përgjegjëse për administratën publike përcaktimin e klasës së pagës që zbatohet për atë funksion, pozitë apo emërtesë në bazë të ekuivalencës.​​ 

3. Me marrjen e kërkesës, ministria përgjegjëse për administratën publike vlerëson funksionin, pozitën apo emërtesën me ekuivalencë në bazë të parimeve të këtij ligji dhe bënë propozimin për aprovim në Qeveri, për klasën e pagës që zbatohet për atë funksion, pozitë apo emërtesë.

4. Krijimi i funksioneve, pozitave, apo emërtesave të reja nëpunëset/it në Presidencën e ​​ Republikës së Kosovës, Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, Sistemin e Drejtësisë, Kuvendin e Republikës së Kosovës, dhe institucionet e pavarura kushtetuese rregullohet me këtë ligj dhe me akt të veçantë të miratuar nga organet kompetente të institucioneve.

Neni 41​​ 

Shtesa tranzitore

1. Nëse një zyrtar/e publik/e apo funksionar/e publik/e, para hyrjes në fuqi të këtij ligji përfitonte pagë që është më e madhe se paga e plotë e parashikuar me këtë ligj, ajo/ai do të përfitojë pagën e re sipas dispozitave të këtij ligji dhe shtesën tranzitore të barabartë me diferencën ndërmjet pagës aktuale dhe pagës së re bazë.

2. Të punësuarat/it, zyrtarja/i publik/e apo funksionarja/i publik/e, në pajtim me paragrafin 1. të këtij neni, do të përfitojë pagën e re në:​​ 

2.1. 100% të shtesës tranzitore të posaçme, sipas paragrafit 1, gjatë vitit të parë pas hyrjes në fuqi të këtij ligji;​​ 

2.2. 50 % të shtesës tranzitore të posaçme, sipas paragrafit 1, gjatë vitit të dytë pas hyrjes në fuqi të këtij ligji.

3. Përjashtimisht nga paragrafi 1. dhe 2. i këtij neni, anëtaret/ët e shërbimit të jashtëm nuk gëzojnë të drejtën e shtesës tranzitore.​​ 

4. Çdo person që punësohet pas miratimit të këtij ligji përfiton pagën sipas këtij ligji dhe nuk gëzon të drejtën e shtesës tranzitore

Neni 44

​​ (Shtojcat e ligjit)

1. Pjesë përbërëse e këtij ligji janë shtojcat si në vijim:

[...]

1.2. Shtojca Nr. 2 – Sistemi Gjyqësor:

[...]

1.3. Shtojca Nr. 3 – Sistemi Prokurorial:

[...]

1.4. Shtojca Nr. 4 – Forca e Sigurisë së Kosovës;

[...]

1.7. Shtojca Nr. 7 – Shërbimi Korrektues i Kosovës

[...]

1.8. Shtojca Nr. 8 – Nëpunësi publik i arsimit universitar dhe parauniversitar;​​ 

[...]

1.9. Shtojca Nr. 9 – Nëpunësi publik i sistemit shëndetësor

[...]

1.10.3. Shtojca Nr.10.3. – Kuvendi i Kosovës;

[...]

1.10.5. ​​ Shtojca Nr.10.5. – Institucionet e Pavarura Kushtetuese;

1.10.6. Shtojca Nr.10.6. – Ministri, agjenci të pavarura, agjenci dhe rregullatore, agjenci ekzekutive dhe të shërbimit publik;

1.10.7. Shtojca Nr.10.7. – Komunat;

[...]

1.14.1. Shtojca nr. 14.1 (Zyra Kombëtare e Auditimit); dhe

1.14.2. Shtojca nr. 14. 2 (Auditimi i Brendshëm).

DISPOZITAT SPECIFIKE TË LIGJEVE TË TJERA TË SHFUQIZUARA ME NENIN 45 [SHFUQIZIMI] TË LIGJIT TË KONTESTUAR

Neni 45​​ 

(Shfuqizimi)

1. Me hyrjen në fuqi të këtij ligji shfuqizohen:

1.1. Ligji Nr. 03/L-147 për Pagat e Nëpunësve Civil;​​ 

1.2. Neni 11, paragrafi 2 i Ligjit Nr. 03/L-094 për Presidentin e Republikës së Kosovës;​​ 

1.3. Neni 15 i Ligjit Nr. 03/L-121 për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës;​​ 

1.4. Neni 35, paragrafët 1 dhe 2 të Ligjit Nr. 06/L-054 për Gjykatat;​​ 

1.5. Neni 21, paragrafi 1., nën-paragrafët 1.1. deri në 1.10., i Ligjit Nr. 03/L-225 për Prokurorin e Shtetit;​​ 

1.6. Neni 4, paragrafi 2 i Ligjit Nr. 03/L-222 për Administratën Tatimore dhe Procedurat;

1.7. Neni 28, paragrafi 1 dhe 2 i Ligjit Nr. 03/L-231 për Inspektoratin Policor të Kosovës;

1.8. Neni 80 i Ligji Nr. 03/L-048 për Menaxhimin e Financave Publike dhe Përgjegjësitë;

1.9.Neni 97 i Ligjit Nr. 04/-L-027 për Mbrojtjen nga Fatkeqësitë Natyrore dhe Fatkeqësitë e tjera;

1.10. Neni 20, paragrafi 2 dhe 3 i Ligjit Nr. 04/L-064 për Agjencinë e Kosovës për Forenzikë;

1.11. Neni 47, paragrafi 4 i Ligjit Nr. 04/L-076 për Policinë;

1.12. Neni 23, paragrafi 2 i Ligjit Nr. 06/L-021 për Kontrollin e Brendshëm të Financave ​​ Publike;

1.13. Neni 26 i Ligjit Nr. 06/L-046 për Inspektoratin e Arsimit në Republikën e Kosovës;

1.14. Neni 18, paragrafi 1., i Ligjit Nr. 06/L-055 për Këshillin Gjyqësor të Kosovës;

1.15. Neni 29, paragrafi 1, nën-paragrafët 1.1., 1.2., dhe paragrafi 4 i Ligjit Nr. 08/L-131 për Shërbimin Korrektues të Kosovës;

1.16. Neni 28, paragrafi 5 i Ligjit Nr. 08/L-056 për Mbrojtjen e Konkurrencës.

2. Me hyrje në fuqi të këtij ligji shfuqizohet gjithashtu çdo dispozitë e ligjit apo e aktit nënligjor tjetër që rregullon çështjen e pagës, kompensimeve, shtesave, shpërblimeve apo kategorie tjetër në fushën e pagave, e që nuk është autorizuar shprehimisht për t’u nxjerr nga dispozitat e këtij ligji.​​ 

PERMBAJTJA E DISPOZITAVE​​ TË​​ SHFUQIZUARA ME NENIN 45​​ TË​​ LIGJIT​​ TË​​ KONTESTUAR​​ 

Neni 11, paragrafi 2. i Ligjit nr. 03/L-094 për Presidentin e Republikës së Kosovës

Neni 11​​ 

Paga e Presidentit të Republikës

​​ 1. Paga e Presidentit të Republikës së Kosovës është paga më e lartë në kuadër të institucioneve shtetërore të Republikës së Kosovës.​​ 

​​ 2. Paga e Presidentit të Republikës gjithmonë duhet të jetë së paku njëzet e pesë përqind (25%) më e lartë se të ardhurat e përgjithshme të Kryetarit të Kuvendit të Republikës së Kosovës dhe udhëheqësve të tjerë institucional.

Neni 15 i Ligjit nr. 03/L-121 për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës

Neni 15

Pagat e Gjyqtarëve

​​ Paga e gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese është 1.3 herë sa ajo e gjyqtarëve të Gjykatës Supreme të Republikës së Kosovës.

Neni 9 i Ligjit nr. 03/L-159 për Agjencinë Kundër Korrupsionit;

Neni 9

Paga e drejtorit

​​ Drejtori i Agjencisë ka një pagë në lartësinë e pagës së Kryetarit të Komisionit Parlamentar të Kuvendit të Kosovës. ​​ 

Neni 35, paragrafët 1. dhe 2. të Ligjit nr. 06/L-054 për Gjykatat

Neni 35

Paga dhe kompensimi gjyqësor

1. Gjatë mandatit të tyre në detyrë gjyqtarët do të pranojnë pagat si në vijim:

1.1. ​​ kryetari i Gjykatës Supreme do të pranoj një pagë jo më pak se ajo e Kryeministrit të Republikës së Kosovës;

1.2. gjyqtari i Gjykatës Supreme do të pranoj pagën në shkallë prej nëntëdhjetë përqind (90%) të pagës së Kryetarit të Gjykatës Supreme;

1.3. ​​ kryetari i Gjykatës së Apelit do të pranoj një pagë ekuivalente me atë të gjyqtarëve të Gjykatës Supreme të Kosovës;

1.4. të gjithë gjyqtarët e Gjykatës së Apelit do të pranojnë një pagë ekuivalente prej nëntëdhjetë përqind (90%) të Kryetarit të Gjykatës së Apelit;

1.5. ​​ kryetari i Gjykatës Themelore do të pranoj një pagë ekuivalente me atë të gjyqtarit të Gjykatës së Apelit;

1.6. ​​ gjyqtari mbikëqyrës i një dege të Gjykatës themelore do të pranoj një pagë ekuivalente me nëntëdhjetepesë përqind (95%) të Kryetarit të Gjykatës Themelore;

1.7. ​​ të gjithë gjyqtarët e Gjykatës Themelore do të pranojnë një pagë ekuivalente prej tetëdhjetë përqind (80%) të Kryetarit të Gjykatës Themelore

2.Paga e një gjyqtari nuk do të zvogëlohet gjatë mandatit në të cilin gjyqtari është emëruar, përveç sanksionimit disiplinor të vendosur nën autoritetin e Këshillit Gjyqësor të Kosovës.

3. Gjyqtarët gëzojnë të drejtën e pushimit vjetor në pajtim me Ligjin e Punës.

Neni 21, paragrafi 1. nën-paragrafët 1.1. deri në 1.10., i Ligjit nr. 03/L-225 për Prokurorin e Shtetit

Neni 21

Kompensimi i prokurorëve të shtetit

1. Gjatë periudhës së shërbimit, prokurorët e shtetit gëzojnë pagat bazë si në vijim:​​ 

​​ 1.1. kryeprokurori i Shtetit pranon pagë ekuivalente me atë të Kryetarit të Gjykatës Supreme.​​ 

​​ 1.2. prokurorët me mandat të përhershëm në Zyrën e Kryeprokurorit të Shtetit pranojnë pagë ekuivalente në shkallë nëntëdhjetë për qind (90%) me pagën e Kryeprokurorit të Shtetit. ​​ 

1.3. ​​ kryeprokurori i Prokurorisë Speciale pranon pagë ekuivalente në shkallë nëntëdhjetë e pesë ​​ (95) % me pagën e Kryeprokurorit të Shtetit.​​ 

1.4. prokurorët me mandat të përhershëm në Prokurorinë Speciale marrin pagë ekuivalente me pagën e prokurorëve në Zyrën e Kryeprokurorit te Shtetit;​​ 

1.5. kryeprokurori i Prokurorisë së Apelit merr pagë ekuivalente me pagën e kryetarit të Gjykatës se Apelit;​​ 

1.6. prokurorët me mandat të përhershëm në Prokurorinë e Apelit pranojnë pagë ekuivalente në shkallë nëntëdhjetë për qind (90%) me pagën e Kryeprokurorit të ​​ Prokurorisë së Apelit.​​ 

1.7. kryeprokurorët e prokurorive themelore marrin pagë ekuivalente me kryetarët ​​ e gjykatave themelore.​​ 

1.8. secili prokuror me mandat të përhershëm në Prokurorinë Themelore pranon pagë jo më pak se shtatëdhjetë përqind (70%) e pagës së Kryeprokurorit të Prokurorisë Themelore. ​​ Këshilli do të nxjerr skemën për kompensime shtesë që pasqyron përgjegjësitë e veçanta të prokurorit që paraqitet para Departamentit të Krimeve të rënda pranë Gjykatës Themelore, por në asnjë rast shuma e pagës bazë dhe pagesës shtesë nuk do të kalojë nëntëdhjetë për qind (90%) të pagës së Kryeprokurorit të Prokurorisë Themelore. ​​ 

1.9. përpos pagës së tyre bazë, secili prokuror gëzon të drejtën për kompensim shtesë për shërbime tjera siç ceket me ligj apo rregulla të nxjerra nga Këshilli Prokurorial i Kosovës. ​​ 

1.10. pavarësisht nga ndonjë dispozitë tjetër e ligjit, paga e prokurorëve të shtetit nuk do të zvogëlohet gjatë periudhës së shërbimit të tyre përpos nëse kjo caktohet si sanksion nga Këshilli Prokurorial apo Komisioni Disiplinor i Këshillit bazuar në përcaktimin se prokurori i shtetit ka kryer sjellje të pahijshme apo ndonjë vepër penale. ​​ 

1.11. prokurorët e shtetit kanë të drejtë në pushim vjetor në masë të barabartë me shërbyesit civilë, por në asnjë rast më pak së njëzet (20) ditë pushimi vjetor me pagesë.

Neni 18, paragrafi 1. i Ligjit nr. 06/L-055 për Këshillin Gjyqësor të Kosovës

Neni 18

Paga e Kryesuesit dhe anëtarëve të Këshillit

1. Gjatë mandatit të tyre, Kryesuesi, dhe anëtarët me orar të plotë të Këshillit pranojnë pagën si në vijim:

1.1. Kryesuesi pranon pagë ekuivalente me pagën e Kryetarit të Gjykatës Supreme;

1.2. Zëvendëskryesuesi dhe anëtarët me orar të plotë pranojnë pagën ekuivalente të gjyqtarit të Gjykatës Supreme.

[...]

5. Kryesuesi, zëvendëskryesuesi dhe anëtarët e Këshillit nuk kanë të drejtë të ushtrojnë ndonjë detyrë tjetër publike apo profesionale për të cilën shpërblehen me pagesë, përveç mësimdhënies në institucionet e arsimit të lartë.

6. Kryesuesi, zëvendëskryesuesi dhe anëtarët e Këshillit mund të merren me veprimtari shkencore, kulturore, akademike dhe veprimtari tjera, të cilat nuk bien në kundërshtim me funksionet e tyre dhe me legjislacionin në fuqi.

Pranueshmëria​​ e​​ kërkesës

• Në mënyrë që të vendos lidhur me kërkesën e parashtruesve të kërkesës, Gjykata fillimisht duhet të vlerësojë nëse janë përmbushur kriteret për pranueshmëri, të përcaktuara në Kushtetutë dhe të specifikuara më tej në Ligj dhe Rregullore të punës.​​ 

• Në këtë drejtim, Gjykata i referohet dispozitave përkatëse të​​ Kushtetutës, Ligjit dhe Rregullores së punës, sipas të cilave Avokati i Popullit, mund të paraqitet si parashtrues para kësaj Gjykate:​​ 

Kushtetuta e Republikës së Kosovës​​ 

Neni 113

[Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara]

[...]

2. Kuvendi i Kosovës, Presidenti i Republikës së Kosovës, Qeveria dhe Avokati i Popullit janë të autorizuar të ngrenë rastet në vijim:

• ​​ çështjen e përputhshmërisë së ligjeve, të dekreteve të Presidentit e të Kryeministrit dhe të rregulloreve të Qeverisë, me Kushtetutën.

[...]

Neni 135

[Raportimi i Avokatit të Popullit]

[...]

​​ 4.​​ Avokati i Popullit ka të drejtë të referojë çështje në Gjykatën Kushtetuese, në pajtim me dispozitat e kësaj Kushtetute.

Ligji​​ për​​ Gjykatën​​ 

Neni 29

(Saktësimi i kërkesës)

1. Kërkesat e ngritura në pajtim me nenin 113, paragrafi 2 të Kushtetutës do të parashtrohen nga një e katërta (1/4) e deputetëve të Kuvendit të Republikës së Kosovës, nga Presidenti i Republikës se Kosovës, Qeveria ose nga ana e Avokatit të Popullit.​​ 

2. Kërkesa e ngritur kundër aktit të kontestuar sipas nenit 113, paragrafi 2 të Kushtetutës duhet të specifikojë, inter alia, nëse i tërë akti i kontestuar apo pjesë të veçanta të këtij akti konsiderohen të jenë në kundërshtim me Kushtetutën.​​ 

3. Kërkesa do të specifikojë kundërshtimet e ngritura kundër kushtetutshmërisë së aktit të kontestuar.

Rregullorja​​ e Punës e Gjykatës Kushtetuese

Rregulli​​ 65

[Kërkesa në pajtim me nënparagrafët 1 dhe 2 të paragrafit 2 të nenit 113 të Kushtetutës dhe neneve 29 dhe 30 te Ligjit]

“(1) Kërkesa e parashtruar sipas këtij rregulli duhet të​​ përmbushë kriteret e përcaktuara me nënparagrafët (1) dhe (2) të paragrafit (2) të nenit 113 të Kushtetutës dhe me nenet 29 (Saktësimi i kërkesës) dhe 30 (Afatet) të Ligjit.​​ 

(2) Kur parashtron një kërkesë në pajtim me paragrafin (2) të nenit 113 të Kushtetutës, pala e autorizuar duhet të tregojë, ndër të tjera, nëse përmbajtja e plotë ose pjesë të caktuara të aktit të kontestuar, konsideron të jenë në mospërputhshmëri me Kushtetutën.​​ 

(3) Pala e autorizuar duhet të paraqesë në kërkesë kundërshtimet lidhur me kushtetutshmërinë e aktit te kontestuar.​​ 

(4) Kërkesa sipas këtij rregulli duhet të parashtrohet brenda një periudhe prej gjashtë (6) muajve nga dita e hyrjes në fuqi të aktit të kontestuar.”

• Në vijim, Gjykata do të vlerësojë: (i) nëse kërkesa është parashtruar nga një palë e autorizuar, siç është përcaktuar në nënparagrafin (1) të paragrafit 2 të nenit 113 të Kushtetutës dhe paragrafin 1 të nenit 29 të Ligjit; (ii) natyrën e aktit të kontestuar;​​ (iii) saktësimin e kërkesës, siç kërkohet​​ nëpërmjet​​ paragrafëve 2 dhe 3 të nenit 29 të Ligjit dhe​​ nënrregullit (2) dhe (3) të​​ rregullit​​ 65​​ të Rregullores së​​ punës; dhe (iv) nëse kërkesa është parashtruar brenda afatit prej gjashtë (6) muajve,​​ pas hyrjes në fuqi të aktit të kontestuar, siç është përcaktuar në nenin 30 të Ligjit dhe​​ nënrregullin​​ (4)​​ të​​ rregullit​​ 65​​ të Rregullores së punës.​​ 

• Lidhur me​​ palën e autorizuar​​ dhe aktin e kontestuar

• Avokati i Popullit, bazuar në nenin 113.2 (1)​​ të Kushtetutës,​​ është i autorizuar që para Gjykatës të ngrejë çështjen e përputhshmërisë me Kushtetutën të (i) ligjeve; (ii) dekreteve të Presidentit; (iii) dekreteve të Kryeministrit; dhe (iv) rregulloreve të Qeverisë. Neni 29 i Ligjit saktëson që Avokati i Popullit është palë e autorizuar para Gjykatës dhe rregulli 65​​ i Rregullores së punës thirret në nenet​​ përkatëse të cituara më lart​​ të Kushtetutës dhe Ligjit.

• Në aspekt të rrethanave të rastit konkret, Gjykata vëren se Avokati i Popullit, në cilësi të parashtruesit të kërkesës, para Gjykatës konteston kushtetutshmërinë e​​ Ligjit​​ nr. 08/L-196​​ për Pagat në Sektorin Publik, respektivisht një​​ “ligj”​​ të miratuar nga Kuvendi.

• Rrjedhimisht, Gjykata konstaton se para Gjykatës është një kërkesë e ngritur nga Avokati i Popullit, i cili bazuar në nenet e lartcekura​​ të Kushtetutës, Ligjit dhe Rregullores së punës, është palë e autorizuar që të ngre para Gjykatës,​​ ndër të tjera, çështjen e përputhshmërisë së​​ “ligjeve”​​ me Kushtetutën.​​ Rrjedhimisht, Avokati i Popullit është palë e autorizuar dhe konteston një akt të cilin ka autorizim kushtetues që ta kontestojë.​​ 

• Lidhur me saktësimin e kërkesës dhe specifikimin e kundërshtimeve

• Gjykata rikujton​​ se​​ neni 29 i Ligjit dhe rregulli 65​​ i Rregullores së punës përcaktojnë që kërkesa e ngritur në kontekst të​​ nenit 113.2 (1)​​ të Kushtetutës​​ duhet të specifikojë (i) nëse i tërë akti i kontestuar apo pjesë të veçanta të këtij akti konsiderohen të jenë në kundërshtim me Kushtetutën; dhe (ii) të specifikojë kundërshtimet e ngritura kundër kushtetutshmërisë së aktit të kontestuar.

• Sa i përket kriterit të parë, Gjykata verën se Avokati​​ i​​ Popullit konteston kushtetutshmërinë e Ligjit të kontestuar,​​ me pretendimin se​​ dispozita dhe shtojca të caktuara të tij​​ nuk janë​​ në përputhshmëri:​​ (i)​​ me​​ “parimin e​​ ndarjes së pushteteve, kontrollit e balancimit mes tyre​​ dhe​​ ruajtjes së pavarësisë së institucioneve të pavarura kushtetuese”​​ të garantuar me nenin 4​​ [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit];​​ (ii)​​ me​​ “sundimin e ligjit”​​ të garantuar me nenin 7​​ [Vlerat]; (iii)​​ me​​ “barazinë para ligjit”​​ të garantuar me nenin​​ 3 dhe​​ 24 [Barazia para Ligjit]; dhe (iii)​​ me​​ “mbrojtjen e pronës”​​ të garantuar me​​ nenin​​ 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës dhe me nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.

• Përveç kësaj,​​ Avokati i Popullit​​ në mënyrë specifike​​ konteston kushtetutshmërinë e dispozitave të Ligjit të kontestuar, si në vijim: (i) paragrafin 3 të nenit 2 (Fushëveprimi); nënparagrafët 1.3 dhe 1.4 të nenit 4 (Parimet e sistemit të pagave), nënparagrafin 6.1 të nenit 6 (Paga bazë); paragrafin 1 të nenit 9 (Përcaktimi i vlerës së koeficientit); paragrafët 2, 3 dhe 4 të nenit 41 (Shtesa tranzitore), paragrafët 4 dhe 5 të nenit 26 (Shtesa për kushte specifike të punës), paragrafët 1, 2, 3 dhe 4 të nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës), si dhe (ii) Shtojcave: nr. 2 (Sistemi Gjyqësor); nr. 3 (Sistemi Prokurorial); nr. 4 (Forca e Sigurisë së Kosovës); nr. 7 (Shërbimi Korrektues i Kosovës); nr. 8 (Nëpunësi Publik i Arsimit Universitar dhe Parauniversitar); nr. 9 (Nëpunësi Publik i Sistemit Shëndetësor); nr. 10.3 (Kuvendi i Kosovës); nr. 10.5 (Institucionet e Pavarura Kushtetuese); nr. 10.6 (Ministri, Agjenci të Pavarura, Agjenci dhe Rregullatorë, Agjenci Ekzekutive dhe të Shërbimit Publik); 10.7 (Komunat); nr. 14.1 (Zyra Kombëtare e Auditimit); dhe 14. 2 (Auditimi i Brendshëm).

• Prandaj, Gjykata konstaton se​​ parashtruesi i kërkesës​​ ka specifikuar​​ se në​​ cilat pjesë​​ e konteston​​ Ligjin​​ e kontestuar​​ dhe se ka paraqitur kundërshtimet e tij lidhur me jo-kushtetutshmërinë​​ e​​ neneve specifike të Ligjit​​ të kontestuar​​ me nene specifike të​​ Kushtetutës​​ dhe​​ Aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese në rastin​​ KO219/19.

• Megjithatë,​​ Gjykata po ashtu vëren se, përveç pretendimeve për​​ kundërkushtetutshmërinë​​ e​​ Ligjit të kontestuar​​ dhe në aspekte të veçanta për sa i përket​​ parimeve​​ kushtetuese​​ të​​ lartcekura, parashtruesi i kërkesës vë​​ në​​ pah​​ se para tij janë​​ dorëzuar edhe​​ 104​​ ankesa​​ nga institucione​​ dhe subjekteve të ndryshme të interesuara në kushtetutshmërinë e Ligjit të​​ kontestuar.​​ 

• Në këtë aspekt, Gjykata sqaron se çdo ankesë ose kërkesë që​​ parashtruesi i kërkesës​​ ​​ vendosë ta përkrahë me qëllim të kontestimit të një ligji ose akti tjetër para Gjykatës Kushtetuese,​​ duhet ta arsyetojë ashtu që të kuptohet qartë kundërshtimi, qëndrimi dhe kërkesa e​​ tij​​ drejtuar Gjykatës. Një​​ kompetencë​​ e tillë​​ Avokatit të​​ Popullit​​ i është dhënë​​ me nenin​​ 113.2 (1)​​ të Kushtetutës, qëllimi​​ ​​ i së​​ cilës​​ është që t’i jepet mundësia Avokatit të Popullit që të ushtrojë rolin e tij kushtetues për të​​ “mbikëqyr dhe mbrojtur​​ të drejtat dhe liritë e individëve nga veprimet ose mosveprimet e paligjshme dhe të parregullta të autoriteteve publike”,​​ duke kontestuar kushtetutshmërinë e një ligji të Kuvendit ose akti tjetër sipas juridiksionit të paraparë me​​ dispozitat e nenit​​ 113​​ të Kushtetutës​​ (shih rastin e Gjykatës​​ KO219/19,​​ Avokati i Popullit,​​ Vlerësim i kushtetutshmërisë së Ligjit nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik, Aktgjykim i​​ 9 korrikut 2020, paragrafi 189).​​ 

​​ 

• Rrjedhimisht, në vlerësim të kushtetutshmërisë së Ligjit të kontestuar, Gjykata do të fokusohet vetëm në pretendimet dhe kundërshtimet e saktësuara dhe të arsyetuara të​​ parashtruesit të kërkesës, gjegjësisht​​ Avokatit të Popullit rreth​​ kundërkushtetutshmërisë​​ ​​ së Ligjit të kontestuar, duke mos u lëshuar në vlerësim individual të​​ 104​​ ankesave të dorëzuara pranë Avokatit të Popullit​​ të​​ subjekteve​​ të​​ interesuara​​ (shih në ndërlidhje me këtë qasje rastin e Gjykatës​​ KO219/19, cituar më lart, paragrafi 190).

• Bazuar në të lartcekurat, Gjykata konstaton se parashtruesi i kërkesës para Gjykatës konteston Ligjin​​ e kontestuar në disa pjesë të tij, dhe rrjedhimisht, kërkesa e​​ tij:​​ (i) specifikon​​ se​​ Ligji i​​ kontestuar​​ është​​ në kundërshtim me Kushtetutën; dhe (ii) specifikon kundërshtimet e ngritura rreth kushtetutshmërisë së​​ Ligjit​​ të kontestuar.​​ 

• Lidhur me afatin​​ 

• Gjykata rikujton​​ se​​ neni 30​​ (Afatet)​​ i Ligjit dhe rregulli 67 (4) i Rregullores së punës përcaktojnë se kërkesa e referuar në bazë të nenit​​ 113.2 (1) të Kushtetutës​​ duhet të parashtrohet​​ brenda afatit prej 6 (gjashtë) muajve pas hyrjes në fuqi të aktit të kontestuar.​​ 

• Në këtë kontekst, Gjykata vëren se Ligji i kontestuar ka hyrë në fuqi më​​ 5 shkurt 2023, ndërsa​​ është kontestuar në Gjykatë më 7​​ prill​​ 2023, dhe rrjedhimisht, është dorëzuar në Gjykatë​​ brenda afatit të përcaktuar​​ përmes dispozitave të lartcituara.​​ 

• Konkluzion lidhur me pranueshmërinë e kërkesës

• Gjykata konstaton se​​ parashtruesi i kërkesës: (i) është palë e autorizuar para Gjykatës; (ii) konteston​​ një​​ ligj​​ të​​ Kuvendit,​​ të cilin ka të drejtë ta kontestojë; (iii) ka specifikuar se konteston​​ pjesërisht​​ Ligjin e kontestuar; (iv) ka paraqitur kundërshtimet kushtetuese​​ në​​ mënyrë​​ specifike​​ në​​ kontekst​​ të​​ Ligjit​​ të kontestuar; dhe (v) ka kontestuar​​ Ligjin e kontestuar​​ brenda afatit të përcaktuar.​​ 

• Rrjedhimisht, Gjykata e​​ shpallë​​ kërkesën të pranueshme dhe në vijim do të shqyrtojë meritat e saj.​​ 

MERITAT E KËRKESËS

• Hyrje

• Gjykata​​ fillimisht rikujton që parashtruesi i kërkesës, respektivisht Avokati i Popullit, konteston kushtetutshmërinë e Ligjit për Pagat në Sektorin Publik, duke pretenduar që i njëjti nuk është në përputhshmëri me Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Më saktësisht, Avokati i Popullit pretendon që dispozitat e saktësuara të Ligjit të kontestuar janë në kundërshtim me (i) paragrafin 2 të nenit 3 [Barazia para Ligjit], nenin 4 [Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit], nenin 7 [Vlerat], nenin 21 [Parimet e Përgjithshme], nenin 22 [Zbatimi i drejtpërdrejtë i Marrëveshjeve dhe Instrumenteve Ndërkombëtare], nenin 24 [Barazia para Ligjit] dhe nenin 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës; dhe (ii) Aktgjykimin e Gjykatës, në rastin​​ KO219/19, përmes të cilit ishte shpallur në kundërshtim me Kushtetutën dhe rrjedhimisht i pavlefshëm,​​ Ligji​​ paraprak për Pagat në Sektorin Publik, përkatësisht Ligji nr. 06/L-111 për Pagat në Sektorin Publik. Në esencë, Avokati i Popullit para Gjykatës ngrit pretendime të cilat ndërlidhen me (i) parimin e ndarjes dhe ndërveprimit të pushteteve, përfshirë parimin e sundimin e ligjit; dhe (ii) barazinë para ligjit dhe të drejtat respektive të pronës të zyrtarëve dhe nëpunësve civil dhe publik.​​ 

• Siç është​​ sqaruar​​ detajisht në pjesën e këtij Aktgjykimi që ndërlidhet me pretendimet dhe​​ kundër-argumentet​​ përkatëse, Avokati i Popullit para Gjykatës specifikisht​​ konteston kushtetutshmërinë e dispozitave të Ligjit të kontestuar, si në vijim: (i) paragrafin 3 të nenit 2 (Fushëveprimi); nënparagrafët 1.3 dhe 1.4 të nenit 4 (Parimet e sistemit të pagave), ​​ nënparagrafin 6.1 të nenit 6 (Paga bazë); ​​ paragrafin 1 të nenit 9 (Përcaktimi i vlerës së koeficientit); ​​ paragrafët 2, 3 dhe 4 të nenit 41 (Shtesa tranzitore), ​​ paragrafët 4 dhe 5 të nenit 26 (Shtesa për kushte specifike të punës), paragrafët 1, 2, 3 dhe 4 të nenit 42 (Përcaktimi i ekuivalencës), si dhe (ii) Shtojcave: nr. 2 (Sistemi Gjyqësor); nr. 3 (Sistemi Prokurorial); nr. 4 (Forca e Sigurisë së Kosovës); nr. 7 (Shërbimi Korrektues i Kosovës); nr. 8 (Nëpunësi Publik i Arsimit Universitar dhe Parauniversitar); nr. 9 (Nëpunësi Publik i Sistemit Shëndetësor); nr. 10.3 (Kuvendi i Kosovës); nr. 10.5 (Institucionet e Pavarura Kushtetuese); nr. 10.6 (Ministri, Agjenci të Pavarura, Agjenci dhe Rregullatorë, Agjenci Ekzekutive dhe të Shërbimit Publik); 10.7 (Komunat); nr. 14.1 (Zyra Kombëtare e Auditimit); dhe 14. 2 (Auditimi i Brendshëm).

• Gjykata​​ po​​ ashtu rikujton​​ se parashtruesi i kërkesës, respektivisht​​ Avokati i Popullit,​​ përveç pretendimeve për​​ kundërkushtetutshmërinë​​ e Ligjit të kontestuar,​​ vë në pah se para tij janë dorëzuar​​ edhe njëqind e katër (104) ankesa individuale nga institucione dhe subjekte të ndryshme dhe të cilat pretendojnë cenimin e të drejtave të tyre kushtetuese dhe rrjedhimisht, kundërkushtetutshmërinë e Ligjit të kontestuar. Lidhur me të gjitha këto, Gjykata, ashtu siç ka vepruar edhe në rastin paraprak, përkatësisht Aktgjykimin KO219/19, thekson​​ se​​ të njëjtat nuk mund t’i nënshtrohen vlerësimit individual të kushtetutshmërisë sepse (i) ankuesit në fjalë nuk janë palë të autorizuara para kësaj Gjykate; dhe për pasojë (ii) në mungesë të një arsyetimi dhe qëndrimi lidhur me to nga ana e Avokatit të Popullit, nuk mund të lëshohet në vlerësimin e tyre dhe të njëjtat, do të vlerësohen nga Gjykata, vetëm për aq sa, Avokati i Popullit, ka argumentuar çështjet e ngritura në to përmes parashtresës së tij të dorëzuar në Gjykatë (shih, në këtë kontekst, rastin e Gjykatës​​ KO219/19,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 197).

• Gjithashtu, Gjykata sqaron që pretendimet e deputetëve të Kuvendit, përkatësisht të Grupit Parlamentar të PDK-së, do të merren parasysh për aq sa janë nën fushëveprimin​​ e pretendimeve të ngritura nga Avokati i Popullit. Gjykata rikujton që Kushtetuta e Republikës së Kosovës përcakton mundësinë që deputetët e Kuvendit të kontestojnë kushtetutshmërinë e ligjeve para Gjykatës (i) brenda afatit tetë (8) ditor nga dita e miratimit të tyre, në kuadër të kontrollit preventiv kushtetues bazuar në paragrafin 5 të nenit 113 të Kushtetutës; dhe (ii) në afatin prej gjashtë (6) muajve nga hyrja në fuqi e Ligjit bazuar në nënparagrafin 1 të paragrafit 2 të nenit 113 të Kushtetutës. Përderisa deputetët e Kuvendit nuk e kanë shfrytëzuar këtë mundësi, të njëjtit nuk mund të ngritin pretendime të reja jashtë fushëveprimit të kërkesës dhe përtej pretendimeve të ngritura nga Avokatit të Popullit.  ​​ ​​​​ 

• Përtej sqarimeve të lartcekura, Gjykata gjithashtu​​ rikujton​​ që Avokati i Popullit thekson që çështja e ngritjes së pagave e realizuar përmes Ligjit të kontestuar, nuk përbën çështje kushtetuese, prandaj​​ “kërkon nga Gjykata që të fokusohet tek pozitat të cilëve iu është zbritur paga.”​​ Në këtë kontekst, Gjykata i referohet Aktgjykimit në rastin KO219/19, përmes të cilit ka vlerësuar kushtetutshmërinë e Ligjit paraprak për Pagat në Sektorin Publik, dhe në të cilin, ka theksuar, që vlerësimi i kushtetutshmërisë së Ligjit të kontestuar do të fokusohej në “uljet” arbitrare të pagës dhe jo​​ në​​ “rritjen” e pagave, ndër​​ të tjera, për faktin se, Kuvendi “gjatë ligjbërjes është dashur të përkujdeset për të drejtat e personave të cilëve iu shkurtohet paga” dhe se “arsyet për ulje pagash duhet të jenë shumëfish më të qëndrueshme se sa arsyet për rritje pagash, ngase të parat pakësojnë një të drejtë ekzistuese ndërkaq të dytat shtojnë mbi një të drejtë ekzistuese”.

• Gjykata më tej​​ gjithashtu​​ potencon ingirencën kryesore kushtetuese të Kuvendit për ligjvënie në nivel vendi. Kuvendi, si pushtet legjislativ,​​ “përveç Kushtetutës dhe detyrimit për të ushtruar pushtetin legjislativ në pajtim me Kushtetutën, [...] nuk i​​ nënshtrohet asnjë pushteti tjetër”​​ (shih, ndër​​ të tjera,​​ rastin e​​ Gjykatës​​ KO72/20,​​ parashtrues​​ Rexhep Selimi dhe 29 deputetë të tjerë të Kuvendit të Republikës së Kosovës,​​ Aktgjykimi i​​ 28 majit 2022,​​ paragrafi 352). Në kontekst të rrethanave të rastit konkret, është rrjedhimisht i padiskutueshëm autorizimi i Kuvendit që në ushtrim të kompetencës së tij, bazuar në paragrafin 1 të nenit 65 të Kushtetutës për “miratim të ligjeve”, të rregullojë pagat në sektorin publik sipas një politike të caktuar të zgjedhur nga vet Kuvendi. Ky i fundit ka autorizim të plotë që të zgjedhë modalitetin më të mirë dhe më të përshtatshëm që konsideron se në aspekt të politikave publike i përshtatet sistemit të pagave për Republikën e Kosovës. Të vetmin kufizim që Kuvendi e ka në ligjvënie është që të respektojë procedurat e ligjbërjes dhe të votojë ligje që janë në përputhshmëri me Kushtetutën dhe vlerat e parimet e proklamuara aty.​​ 

• Gjykata​​ gjithashtu​​ thekson që është e qartë që bazuar në Kushtetutën e Republikës së Kosovës, Gjykata Kushtetuese nuk vepron​​ ex officio​​ në kontrollim të kushtetutshmërisë së ligjeve. Kushtetutshmëria e të gjitha ligjeve në fuqi në Republikën e Kosovës prezumohet si e tillë përderisa e njëjta nuk kontestohet pranë Gjykatës Kushtetuese nga palët e autorizuara. Kuvendi konsiderohet të ketë nxjerrë një ligj kushtetues deri në momentin që një ligj i tillë ose një pjesë e ligjit të mos vlerësohet si kundër-kushtetues nga Gjykata. Kjo e fundit, gjithashtu potencon faktin se në të gjitha rastet kur një Ligj i Kuvendit kontestohet para Gjykatës nga palët e autorizuara, fokusi i vlerësimit është gjithmonë respektimi i normave kushtetuese dhe të drejtave dhe lirive të njeriut – e asnjëherë vlerësimi i përzgjedhjes së politikës publike që ka dërguar deri tek miratimi i një Ligji të caktuar. Gjykata veçse ka theksuar në praktikën e saj gjyqësore që në shqyrtim të kushtetutshmërisë së një ligji, ajo asnjëherë nuk vlerëson se a është një ligj i bazuar në politika të mira publike apo jo​​ (shih​​ rastet e Gjykatës​​ KO73/16,​​ parashtrues​​ Avokati i Popullit,​​ Aktgjykim i 16 nëntorit 2016,​​ paragrafi 52;​​ rastin​​ KO72/20,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 357;​​ ​​ KO12/18,​​ parashtrues​​ Albulena Haxhiu dhe 30 deputetë të tjerë të Kuvendit të Republikës së Kosovës, Aktgjykimi i 29 majit 2018,​​ paragrafi 117;​​ KO219/19,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 259; dhe​​ KO216/22_KO220/22,​​ parashtrues:​​ për kërkesën KO216/22​​ -​​ Isak Shabani dhe 10 (dhjetë) deputetë të tjerë, dhe për KO220/22​​ - Arben Gashi dhe 9 (nëntë) deputetë të tjerë të Kuvendit të Republikës së Kosovës,​​ Aktgjykimi i 2 gushtit 2023,​​ paragrafi 312). ​​ 

• Për më tepër,​​ Gjykata, ashtu siç ka bërë në Aktgjykimin​​ e saj në rastin​​ KO219/19,​​ e sheh të nevojshme të theksojë edhe një fakt të rëndësishëm lidhur me kërkesën në shqyrtim. Kjo ka të bëjë me faktin se akti i kontestuar nga Avokati i Popullit, përveç që ka efekt në të gjithë funksionarët/zyrtarët dhe nëpunësit që paguhen nga buxheti i Republikës së Kosovës, i njëjti ka efekt edhe për të gjithë gjyqtarët dhe stafin e Gjykatës Kushtetuese. Në këtë aspekt, e vetëdijshme për efektin e aktit të kontestuar, Gjykata rikujton parimet e përgjithshme ndërkombëtare që në rastet kur e gjithë trupa e Gjykatës Kushtetuese preket në mënyrë të njëjtë dhe të barabartë nga akti i cili duhet ta vlerësojë, është e pamundur që të bëhet përjashtimi i të gjithë gjyqtarëve ngase nuk do të ngelej asnjë autoritet tjetër alternativ, i cili do të mund të vlerësonte kushtetutshmërinë e një akti të caktuar. Në këtë kontekst, Gjykata i referohet Opinioneve të Komisionit të Venecias bazuar në të cilat, ndër​​ të tjera, “autorizimi i Gjykatës buron nga domosdoshmëria e sigurimit se asnjë ligj nuk i shmanget kontrollit kushtetues, përfshirë ligjet që ndërlidhën me pozitën e gjyqtarëve”. Mundësia e përjashtimit të gjyqtarëve nuk duhet të rezultojë në pamundësinë e Gjykatës që të merr një vendim sepse duhet të sigurohet që Gjykata Kushtetuese, si garantuese e Kushtetutës, vazhdon të funksionojë si një institucion demokratik. Për këtë qëllim, Rregullorja e Punës së Gjykatës, në paragrafin 8 të rregullit 38 (Procedura për përjashtimin e gjyqtarëve), saktëson​​ se​​ me përjashtim të arsyeve për përjashtim të gjyqtarëve të përcaktuara në paragrafin 1 të nenit 18 (Përjashtimi i gjyqtarit) të Ligjit për Gjykatën, kur në një rast të caktuar, për të gjithë gjyqtarët ekzistojnë njësoj rrethana që në shkallë të njëjtë mund të ngrenë dyshim të arsyeshëm përkitazi me paanësinë e tyre, atëherë asnjë gjyqtar/e nuk përjashtohet (shih,​​ ndër​​ të​​ tjera, Opinionin nr. 524/2009 të Komisionit i Venecias lidhur me​​ Ligjin për Pastërtinë e Figurës së Zyrtarit të Lartë të Administratës Publike dhe Personave të Zgjedhur në Shqipëri,​​ miratuar nga Komisioni i Venecias në Seancën Plenare të 80-të, paragrafi 142,​​ Venecia 9-10 tetor 2009. (shih,​​ rastin​​ KI108/16, parashtrues​​ Bojana Ivković, Marija Perić dhe Miro Jaredić,​​ lidhur me vlerësimin e kushtetutshmërisë së Vendimit Nr. 2016-COS-0488, të nxjerrë nga ushtruesi i detyrës së Shefit të Misionit të Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë, të 22 korrikut 2016, Aktvendim për​​ papranueshmëri​​ i 16 nëntorit 2016, paragrafi 34; dhe gjithashtu​​ rastin​​ KO219/19,​​ cituar​​ më​​ lart,​​ paragrafi 201).

• Me sqarimet e​​ mësipërme​​ në pah, Gjykata thekson që fushëveprimi i kësaj kërkese dhe respektivisht çështja kushtetuese që ngërthen ky Aktgjykim është përputhshmëria me Kushtetutën e Ligjit të kontestuar, përkatësisht vlerësimi nëse ky i fundit shkelë parimin e ndarjes dhe ndërveprimit të pushteteve, barazinë para ligjit dhe të drejtën në pronë të garantuar me nenet 4, 7, 24 dhe 46 të Kushtetutës. Me qëllim të vlerësimit të kushtetutshmërisë së Ligjit të kontestuar, Gjykata fillimisht do të paraqesë: (i) parimet e përgjithshme lidhur me ndarjen dhe ndërveprimin e pushteteve në Republikën e Kosovës, përfshirë siç janë shtjelluar përmes praktikës së saj gjyqësore; dhe (ii) parimet e përgjithshme që burojnë nga standardet dhe praktika relevante ndërkombëtare, përfshirë Opinionet relevante të Komisionit të Venecias, kontributin e Gjykatave Kushtetuese anëtare të Forumit të Komisionit të Venecias, praktikën gjyqësore relevante të Gjykatave tjera Kushtetuese dhe praktikën relevante gjyqësore të GJEDNJ-së dhe GJDBE-së.​​ 

II. Parimet e Përgjithshme​​ 

• Parimet e përgjithshme lidhur me ndarjen dhe ndërveprimin e pushteteve në Republikën e Kosovës​​ 

• Gjykata​​ fillimisht​​ rikujton​​ se​​ ndër vlerat themelore të mishëruara në Kushtetutë, mbi të cilat bazohet rendi kushtetues i Republikës së Kosovës, ndër të tjera, janë edhe “ndarja e pushteteve” dhe “sundimi i ligjit”, sipas përcaktimeve të nenit 7 të Kushtetutës. Më tej, dhe bazuar në nenin 4 të Kushtetutës, funksionimi i shtetit demokratik të Republikës së Kosovës bazohet në parimin kushtetues të ndarjes së pushteteve dhe kontrollit e balancit në mes tyre.​​ 

• Secilit nga​​ tri​​ degët klasike të ndarjes së pushteteve, Kushtetuta i ka dedikuar një kapitull të veçantë. Pushteti ligjvënës rregullohet përmes Kapitullit IV të Kushtetutës, pushteti ekzekutiv rregullohet përmes Kapitullit V të Kushtetutës, ndërsa pushtetit gjyqësor rregullohet përmes Kapitullit VII të Kushtetutës. Në të tre kapitujt e lartcekur të Kushtetutës parashihen parimet e përgjithshme si dhe detyrat dhe përgjegjësitë e secilit pushtet. Përveç kësaj, aty parashihen edhe mekanizmat e kontrollit dhe balancimit në mes tyre që përbëjnë thelbin e mënyrës se si këto pushtete duhet të kontrollojnë dhe balancojnë njëra tjetrën, pa krijuar ndonjë “ndërhyrje”, “varësi” apo “vartësi” kundër-kushtetuese në mes tyre që potencialisht do të mund të ndikonte në pavarësinë e njërit apo pushtetit tjetër, duke cenuar ekuilibrin e nevojshëm kushtetues​​ (shih, ndër​​ të tjera,​​ rastet e Gjykatës​​ KO219/19,​​ cituar më lart,​​ paragrafët 210 dhe 325;​​ KO100/22_KO101/22,​​ cituar më​​ lart,​​ paragrafi 168;​​ dhe​​ KO216/22_KO220/22,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 243).​​ 

• Përveç tri pushteteve klasike, vend të veçantë në sistemin e ndarjes së pushteteve ka edhe Gjykata Kushtetuese, si institucion përgjegjës për garantimin përfundimtar të kushtetutshmërinë dhe Presidenti, si përfaqësues i unitetit të popullit dhe garantues i funksionimit demokratik të institucioneve​​ (shih, ndër​​ të tjera,​​ rastet e Gjykatës​​ KO72/20,​​ cituar më lart, paragrafi 351;​​ KO100/22_KO101/22,​​ cituar më lart,​​ paragrafi​​ 168, pika (v);​​ dhe​​ KO216/22_KO220/22, cituar më lart,​​ paragrafi 243, pika (v)).​​ Të dyja këtyre institucioneve publike, Kushtetuta i ka dedikuar nga një kapitull të veçantë, respektivisht kapitujt V dhe VIII – ku përshkruhen statusi dhe kompetencat e tyre të veçanta sipas Kushtetutës. Asnjëri nga këto dy institucione nuk bëjnë pjesë në kapitujt e ndarjes klasike të pushteteve por që të dyja figurojnë specifikisht në nenin 4 të Kushtetutës ku dhe përshkruhet “Forma e Qeverisjes dhe Ndarja e Pushtetit” në nivel të Republikës së Kosovës (shih,​​ rastin​​ e Gjykatës​​ KO219/19,​​ cituar​​ më lart,​​ paragrafi 211).​​ 

• Më tutje,​​ Kushtetuta​​ i ka njohur një status dhe rol të veçantë e të rëndësishëm në mbarëvajtjen e detyrave publike shtetërore edhe Institucioneve të Pavarura të referuara në Kapitullin XII të Kushtetutës, të cilat janë veçuar si të tilla jo pa arsye dhe të cilat përfshijnë (i) në nenet 132-135, rolin dhe kompetencat e Avokatit të Popullit; (ii) në nenet 136-138, Auditorin e Përgjithshëm të Kosovës; (iii) në nenin 139, Komisionin Qendror të Zgjedhjeve; (iv) në nenin 140, Bankën Qendrore të Kosovës; dhe (v) në nenin 141, Komisionin e Pavarur të Mediave. Secili nga ato institucione ka specifikat e veta, varësisht nga detyra publike që iu është besuar, megjithatë një emërues i përbashkët i të gjitha institucioneve të referuara në Kapitullin XII është që ato janë institucione të pavarura “në ushtrimin” e detyrave të tyre publike dhe se një rregullim i tillë kushtetues duhet të merret parasysh nga të gjithë akterët publik në nivel të Republikës së Kosovës – në rastet kur krijohen iniciativa legjislative që mund të krijojnë “ndërhyrje” në pavarësinë e tyre të nivelit kushtetues​​ (shih, ndër​​ të tjera,​​ rastin​​ KO219/19,​​ citur​​ më lart,​​ paragrafët 212 dhe 213).

• Më tej, dhe​​ për​​ dallim nga institucionet e lartcekura, neni 142 i Kushtetutës përcakton Agjencitë e Pavarura, si “institucione të krijuara nga Kuvendi, në bazë të ligjeve përkatëse, të cilat rregullojnë themelimin, funksionimin dhe kompetencat e tyre”​​ (shih, ndër​​ të tjera,​​ rastin​​ KO171/18,​​ me​​ parashtrues​​ Avokati i​​ Popullit,​​ Aktgjykimi i 20​​ majit​​ 2019,​​ paragrafi 156). Siç është sqaruar përmes praktikës gjyqësore të Gjykatës, përderisa institucionet e saktësuara në Kapitullin XII janë institucione të themeluara me Kushtetutë, Agjencitë e saktësuara në nenin 142 të Kushtetutës, janë agjenci për krijimin e të cilave, Kushtetuta ia jep Kuvendit të drejtën t’i krijojë dhe t’i shuajë​​ me ligj, varësisht nga nevojat që mund të paraqiten në jetën publike dhe shoqërore. Për dallim nga fakti që Kuvendi mund të krijojë​​ dhe të shuajë​​ “me ligj”​​ Agjenci të Pavarura; Kuvendi nuk mund asnjëherë të shuajë​​ “me ligj”​​ ndonjë nga pesë institucionet e pavarura të lartpërmendura. Ato pesë institucione të pavarura janë krijuar me Kushtetutë dhe mund të amendamentohen, ndryshohen, plotësohen, vetëm me Kushtetutë, përmes​​ amendamentimit​​ të kësaj të fundit. Kjo përbën diferencën kryesore në mes të Institucioneve të Pavarura të referuara në Kapitullin XII të Kushtetutës – e cila duhet të merret parasysh si e tillë sa herë që ndërmerren veprime që i prekin ato (shih, ndër​​ të tjera, rastin e Gjykatës​​ KO219/19,​​ cituar më lart,​​ paragrafin 214).

• Në këtë aspekt, është e rëndësishme të ripotencohet që fjala “të​​ pavarura” që i referohet këtyre institucioneve nuk duhet të nënkuptohet si ingerencë  kushtetuese për të vepruar në izolim dhe vakum nga pushtetet e tjera të përcaktuara me Kushtetutë. Fjala “të​​ pavarura” duhet kuptuar si garanci kushtetuese për ushtrim dhe kryerje të detyrave publike në mënyrë të pavarur dhe të pandikuar, në aspekt të vendimmarrjes, nga pushtetet e tjera. Kjo kurrsesi nuk do të thotë se Qeveria dhe Kuvendi nuk mund të plotësojnë dhe ndryshojnë rregullativën e aplikueshme ligjore për veprimtarinë e këtyre institucioneve – përderisa e njëjta amendamentohet në përputhje me garancitë e tyre të nivelit kushtetues (shih, ndër​​ të tjera, rastin e Gjykatës​​ KO219/19,​​ cituar​​ më lart,​​ paragrafin 215).

• Gjykata,​​ gjithashtu​​ rikujton që të gjitha pushtetet​​ “[...] pa përjashtim, qofshin ato pjesë të trekëndëshit klasik të ndarjes së pushteteve, qofshin ato pjesë tjetër e rëndësishme e strukturës së shtetit, kanë detyrim kushtetues që të bashkëpunojnë me njëra tjetrën në​​ të mirën e përgjithshme publike dhe në interesin më të mirë të të gjithë shtetasve të Republikës së Kosovës. Të gjitha këto pushtete kanë për obligim që të kryejnë detyrat e tyre publike me qëllim të jetësimit të vlerave dhe parimeve mbi të cilat është ndërtuar të funksionojë Republika e Kosovës”​​ (shih, ndër​​ të tjera, Aktgjykimin KO72/20,​​ cituar më​​ lart,​​ paragrafi 353).​​