USTAVNI SUD

KI203/21 i KI205/21, Podnosilac: Nexhmije i Sahit Kabashi, Ocena ustavnosti presude Vrhovnog suda Kosova Rev. br. 80/2021 od 15. juna 2021. godine

KI203/21 i KI205/21, Rešenje o neprihvatljivosti, od 9. marta 2022. godine, objavljeno dana 1. aprila 2022.godine

Ključne reči: individualni zahtev, neobrazloženje sudske odluke, pravo na imovinu, očigledno neosnovan zahtev, očigledan nedostatak povrede

Podnosilac zahteva u slučaju KI205/21 je u bračnoj vezi sa podnositeljkom zahteva u slučaju KI203/21, i isti je jedno od 5 (petoro) dece I.K. i Xh.K, koji su preminuli 25. oktobra 2012. godine, odnosno 28. februara 2016. godine.godine, I.K. je na osnovu Ugovora o poklonu preneo u vlasništvu svog sina [podnosioca zahteva u slučaju KI205/21] nepokretnost sa kućom, upisanu na ime I.K. u Opštini Đakovica, dok je ovaj poslednje navedeni sa suprugom i ostalom decom nastavio da živi u novoizgrađenoj kući, koja je predstavila predmet spora pred redovnim sudovima. Sledstveno, okolnosti ovog slučaja se odnose na tužbeni zahtev podnosilaca zahteva za utvrđivanje suvlasništva na ½ idealnog dela nepokretnosti, upisane u katastarskom registru u Opštini Đakovica, koja je nepokretnost 1993. i 2012. godine Ugovorom o doživotnom izdržavanju, odnosno Ugovorom o poklonu, od strane pokojnog I.K. [Otac podnosioca zahteva u slučaju KI205/21] preneta na svog sina, sada pokojnog Sh.K. [brata podnosioca zahteva u slučaju KI205/21]. U 2012. godini ova nepokretnost je kao rezultat Ugovora o poklonu zaključenog između pokojnog Sh.K. i njegove supruge A.K. u katastarskom registru opštine Đakovica upisana na ime A.K. Shodno tome, podnosioci zahteva su 2013. godine podneli tužbeni zahtev Osnovnom sudu za (i) utvrđivanje svojine na ½ idealnog dela sporne nepokretnosti; (ii) raskid ugovora o doživotnom izdržavanju od 29. decembra 1993. godine, zaključenog između sada pokojnih, I.K. i njegovog sina Sh.K., kojim je sporna nepokretnosti prešla u posed Sh.K.; (iii) raskid ugovora o poklonu nepokretnosti iz 2009. godine između I.K. i Sh.K., kao i (iv) raskid ugovora iz 2012. godine zaključenog između Sh.K. i njegove supruge A.K.  Osnovni sud je presudom [C. br. 225/2016] od 9. januara 2018. godine odbio tužbeni zahtev podnosilaca, utvrđujući, u suštini, da je imovina upisana na ime A.K. stečena na osnovu važećih zakonskih odredaba. Kao rezultat žalbe podnosilaca zahteva Apelacionom sudu, poslednje navedeni je presudom [AC. br. 1360/18] od 16. oktobra 2020. godine, odbio njihovu žalbu, kao neosnovanu, i potvrdio presudu Osnovnog suda. Nakon toga, kao rezultat revizije koju su podneli podnosioci zahteva protiv presude Apelacionog suda u Vrhovnom sudu, poslednje navedeni je osporenom presudom odbio njihovu reviziju, kao neosnovanu, utvrđujući da ne stoje navodi u reviziji u pogledu (i) ništavosti ugovora o poklonu; (ii) povrede nužnog naslednog dela, i (iii) utvrđivanja svojine na spornoj nepokretnosti.

Prvo, podnosioci zahteva u njihovom zahtevu osporavaju zaključke Vrhovnog suda, i u smislu člana 31. [Pravo na pravično i nepristrasno suđenje] Ustava u vezi sa članom 6. Evropske konvencije o ljudskim pravima navode nedostatak obrazloženja sudske odluke i takođe navode da Osnovni sud nije usvojio njihov zahtev za određivanje građevinskog veštačenja i finansijskog veštaka.  U kontekstu ovih navoda, podnosioci zahteva navode povredu članova 53. [Tumačenje odredbi ljudskih prava] i 54. [Sudska zaštita prava] Ustava. Drugo, podnosioci zahteva navode povredu člana 46. [Zaštita imovina] Ustava, u vezi sa članom 1. Protokola br. 1 Evropske konvencije o ljudskim pravima i članom 17. Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima.

Sud je njihov navod o neobrazloženju sudske odluke i o odbijanju zahteva za određivanje veštačenja, razmotrio u smislu člana 31. Ustava, u vezi sa članom 6. EKLJP-a. U razmatranju ovog navoda, Sud je prvo elaborirao načela ustanovljena kroz praksu Evropskog suda za ljudska prava u vezi sa obrazloženom sudskom odlukom, načela koja su afirmisana i kroz sudsku praksu Suda. U tom kontekstu, Sud, prilikom primene ovih načela u okolnosti konkretnog slučaja, Sud, odnosno na osnovu obrazloženja redovnih sudova, smatra da osporenu presudu Vrhovnog suda ne karakteriše odsustvo obrazložene sudske odluke.

Dok što se tiče njihovog navoda o povredi prava na imovinu, Sud je, u suštini, naglasio da podnosioci zahteva ovaj navod povezuju sa navodom o povredi njihovog prava na pravično i nepristrasno suđenje garantovanog članom 31. Ustava u vezi sa članom 6. Evropske konvencije o ljudskim pravima.

Stoga i na kraju, Sud je utvrdio da je zahtev podnosilaca neprihvatljiv, zato što su njihovi navodi:  (i) u pogledu člana 31. Ustava u vezi sa članom 6. Evropske konvencije o ljudskim pravima koji se odnose na neobrazloženje sudske odluke očigledno neosnovani na ustavnim osnovama u „odsustvu očigledne ili evidentne povrede“ kao što je predviđeno pravilom 39 (2) Poslovnika; i povodom člana 46. Ustava, u vezi sa članom 1. Protokola br. 1 Evropske konvencije o ljudskim pravima i članom 17. Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima očigledno neosnovani na ustavnim osnovama u “odsustvu očigledne ili evidentne povrede“ kao što je predviđeno pravilom 39 (2) Poslovnika o radu.