USTAVNI SUD

KI20/22, Podnosilac Sadullah Dërmaku; Ocena ustavnosti presude Vrhovnog suda Republike Kosovo Pml. br. 469/2021 od 29. decembra 2021. godine

KI20/22, Rešenje o neprihvatljivosti od 31. avgusta 2023. godine, objavljeno dana 12. Oktobar 2023. godine

Ključne reči: Individualni zahtev, zahtev očigledno neosnovan.

Okolnosti ovog konkretnog slučaja povezane sa optužnicom [PP. I. br. 224/2017] koju je Osnovno tužilaštvo u Gnjilanu podiglo protiv podnosioca zahteva zbog krivičnog dela primanja mita iz člana 428. stav 1. Krivičnog zakonika. Sud, takođe, podseća da je sprovedeni krivični postupak protiv podnosioca zahteva, koji je vođen u periodu od 2018. do 2021. godine, rezultirao time da je predmet četiri puta vraćan Osnovnom sudu na ponovno suđenje. S obzirom na ovo, Sud naglašava da je Osnovni sud presudom [PKR. br. 215/17] od 13. aprila 2018. godine, oglasio podnosioca zahteva krivim za izvršenje krivičnog dela primanje mita iz člana 428. stav 1. Krivičnog zakonika i osudio ga na kaznu zatvora u trajanju od 15 (petnaest) meseci i novčanu kaznu u iznosu od 300 (trista) evra. Ovu presudu je Apelacioni sud, rešenjem [PAKR br. 293/18] od 13. avgusta 2018. godine, ukinuo i vratio na ponovno suđenje.  Sud primećuje da je u prvom postupku ponovljenog suđenja, Osnovni sud presudom [PAKR. br. 171/18] oglasio podnosioca zahteva krivim za pomaganje u izvršenju krivičnog dela primanja mita iz člana 33. i 428. KZK-a i kao rezultat toga su mu izrečene kazna zatvora u trajanju od 1 (jedne)  godine i 3 (tri) meseca i novčana kazna u iznosu od 300 (trista) evra, kao i dopunska kazna – zabrana obavljanja funkcije u javnoj službi u trajanju od 2 (dve) godine nakon odsluženja zatvora, i obavezao ga da plati iznos od pedeset evra za naknadu za žrtve zločina. Ovu presudu je Apelacioni sud, rešenjem [PAKR. br. 142/2019] od 25. aprila 2019. godine, ukinuo i vratio na ponovno suđenje. Nakon ove presude Apelacionog suda i tri njegove odluke [PAKR. br. 634/2019] od 17. januara 2020. godine, [PAKR. br. 340/2020] od 15. oktobra 2020. godine i [PAKR. br. 216/21] od 29. oktobra 2021. godine, predmet je još tri puta vraćen Osnovnom sudu na ponovno suđenje. U naknadnim odlukama Osnovnog suda, uključujući i onu poslednju [PKR. br. 133/2020] od 28. aprila 2021. godine, taj sud je u kontinuitetu podnosioca zahteva (i) oglašavao krivim za izvršenje krivičnog dela primanje mita iz člana 428. stav 1. KZK-a i osuđivao ga na kaznu zatvora u trajanju od 15 (petnaest) meseci i novčanu kaznu u iznosu od 300 (trista) evra; (ii) izricao dopunsku kaznu zabrane obavljanja funkcije u javnoj službi u trajanju od 2 (dve) godine nakon odsluženja zatvora; (iii) obavezivao da plati sudski paušal u vrednosti od pedeset evra; kao i (iv) obavezivao da plati iznos od pedeset (50) evra za naknadu za žrtve zločina. Ova presuda je potvrđena od strane Apelacionog suda presudom [PAKR. br. 216/21] od 29. oktobra 2021. godine i Vrhovnog suda, koji je presudom [Pml. br. 46/2021] od 29. decembra 2021. godine, odbio njegov zahtev za zaštitu zakonitosti kao neosnovan.

Sledom navedenog, Sud ističe da podnosilac zahteva osporava presude redovnih sudova, konkretno presudu [Pml. br. 46/2021] Vrhovnog suda od 29. decembra 2021. godine u vezi sa presudom [PAKR. br. 216/21] Apelacionog suda od 29. oktobra 2021. godine i presudom [PKR. br. 133/2020] Osnovnog suda od 28. aprila 2021. godine, navodeći da su iste u suprotnosti sa članovima 30. i 31. Ustava u vezi sa članom 6. EKLJP.

U svom zahtevu, podnosilac zahteva tvrdi (i) povredu načela reformatio in peius, kao rezultat odluka koje on osporava, odnosno od strane Osnovnog suda presudom [PKR. br. 171/18] od 31. januara 2019. godine i Osnovnog suda u postupku ponovljenog suđenja presudom [PKR. br. 21-2020] od 26. juna 2020. godine, koji, kako tvrdi, nije uzeo u obzir primedbe Apelacionog suda date rešenjem [PAKR. br. 142/2019] od 25. aprila 2019. godine i da je samim tim, Osnovni sud donetom odlukom pogoršao položaj optuženog; (ii) izvođenje dokaza u suprotnosti sa zakonom; kao i  (iii) povredu načela obrazložene sudske odluke putem osporene presude Vrhovnog suda.

U vezi sa navodima o povredi načela “reformatio in peius”, Sud najpre podseća da podnosilac zahteva tvrdi prekvalifikacija krivičnog dela primanja mita u pomaganje iz člana 428. u vezi sa članom 33. Krivičnog zakonika u postupku ponovljenog suđenja, presudom [PKR. br. 171/18] Osnovnog suda od 31. januara 2019. godine, predstavlja povredu načela reformatio in peius. Sud primećuje da je predmet podnosioca zahteva prošao niz postupaka suđenja i ponovljenog suđenja, pri čemu poslednju i konačnu odluku u njegovom predmetu predstavlja presuda [PKR. br. 133/2020] Osnovnog suda od 28. aprila 2021. godine, koja je potvrđena i presudom [PAKR. br. 216/2021] Apelacionog suda i presudom [Pml. br. 469/2021] Vrhovnog suda. U okolnostima konkretnog slučaja, Sud primećuje da sudskim odlukama koje su donete u četvrtom i konačnom postupku ponovljenog suđenja, odnosno presudom [PKR. br. 133/2020] Osnovnog suda, potvrđenom presudom [PAKR. br. 216/21] Apelacionog suda od 29.  oktobra 2021. godine i presudom [Pml. br. 46/2021] Vrhovnog suda od 29. decembra 2021. godine, nije prekvalifikovano krivično delo, kako tvrdi podnosilac zahteva.

Stoga, Sud smatra da  su navodi podnosioca zahteva koji se odnose na povredu načela reformatio in peius očigledno neosnovani jer se ovi navodi kvalifikuju kao navodi koji spadaju u kategoriju (ii) navoda koje karakteriše “jasno ili očigledno odsustvo povrede”. Shodno tome, isti su očigledno neosnovani na ustavnim osnovama, kako je utvrđeno u stavu (2) pravila 34. Poslovnika o Radu.

U vezi sa navodima o izvođenju neprihvatljivih dokaza, Sud primećuje da podnosilac zahteva tvrdi da su odluke redovnih sudova donete na osnovu neprihvatljivog dokaza iz razloga što su u izvršenju naredbe [UGJK. br. 105/2017] sudije za prethodni postupak u njegovom predmetu učestvovala i dva policijska službenika koji po naredbi [UGJK. br. 105/2017] nisu bila ovlašćena da učestvuju u njegovom slučaju. U ovom aspektu, Sud primećuje da su redovni sudovi, kao rezultat izvođenja dokaza pribavljenih sprovođenjem naredbe [UGJK. br. 105/2017], ocenili iste kao prihvatljive, utvrdivši da je sprovođenje naredbe [UGJK. br. 105/2017] sudije za prethodni postupak u konkretnom slučaju bilo zakonito i da učešće dva ili više policijskih službenika (J.S. i Sh.S.) iz operativnih razloga nije učinilo proces nezakonitim, na osnovu člana 92. [Naredbe za skrivene i tehničke mere praćenja i istrage] tačka 1.5 ZKPK-a, kojim je utvrđeno da naredba za sprovođenje mere predviđene tom glavom sadrži lice koje je ovlašćeno da sprovede meru i službenika odgovornog za nadgledanje njenog sprovođenja. Sud primećuje da su redovni sudovi uzeli u obzir čitav niz kombinacija elemenata dokaza pre nego što su doneli svoje odluke, tako da su se oni oslonili i na druge dokaze osim dokaza koji su pribavljeni sprovođenjem naredbe [UGJK. br. 105/2017] od 18.  oktobra 2017. godine, ali koji dokazuju osnovane razloge za izvođenje zaključka da je podnosilac zahteva bio kriv. Stoga, Sud smatra da podnosilac zahteva nije potkrepio ovaj svoj navod i samim tim se ovaj navod odbija kao očigledno neosnovan.

Što se tiče prava na obrazloženu sudsku odluku, podnosilac zahteva povezuje isto sa obrazloženjem Vrhovnog suda. U ovom aspektu, podnosilac zahteva ističe je obrazloženje/ocena Vrhovnog suda kao “tehnička greška” Osnovnog suda kada je presudom [PAKR. br. 171/18] od 31. januara 2019. godine, prekvalifikovao krivično delo primanja mita u pomaganje iz člana 428. i 33. Krivičnog zakonika, ima za posledicu proizvoljno obrazloženje i samim tim predstavlja povredu člana 371. Zakonika o krivičnom postupku. Povodom navoda podnosioca zahteva da je ocena Vrhovnog suda kao “tehnička greška” prilikom prekvalifikacije krivičnog dela presudom [PKR. br. 171/18] od 31. januara 2019. godine, ukinute rešenjem [PAKR. br. 142/2019] od 25. aprila 2019. godine, Sud naglašava da podnosilac zahteva nije argumentovao i da se ne čini da je ova ocena bila odlučujuća ili presudna za epilog njegovog slučaja.

U zaključku, Sud, nakon što je pojedinačno razmotrio svaki navod podnosioca zahteva koji je iznet u njegovom zahtevu pred Sudom, smatra da isti nije dostavio dokaze, činjenice i argumente koji dokazuju da su postupci pred redovnim sudovima prouzrokovali povedu njegovih prava zagarantovanih članovima 30. i 31. Ustava u vezi sa članom 6. EKLJP-a. Shodno tome, Sud zaključuje da navodi podnosioca zahteva predstavljaju navode koji su očigledno neosnovani na ustavnim osnovama i da se njegov zahtev mora proglasiti neprihvatljivim u skladu sa pravilom 34 (2) Poslovnika o Radu.