USTAVNI SUD

Podnosioci su predali zahtev na osnovu člana 113.5 Ustava, navodeći da su član 4.3.3 Zakona o selu Velika Hoča, član 14.1.2 Zakona o istorijskom centru Prizrena, u suprotnosti sa Ustavom. Podnosioci navode da je član 4.3.3 Zakona o selu Velika Hoča u suprotnosti sa načelom sekularizma i neutralnosti u verskim pitanjima i da stvara privilegije za verske zajednice marginalizujući i diskriminišući druge verske zajednice i građane koji nemaju orijentaciju ili religiju. Podnosioci su podneli iste argumente vezano za član 14.1.2 Zakona o istorijskom centru Prizrena.

Član 4 Zakona o selu Velika Hoča predviđa osnivanje saveta opštine Orahovac. Pomenuti savet se sastoji od pet (5) članova, od kojih će jedan biti izabran od strane Srpske pravoslavne crkve i koji mora da bude član sela Velika Hoča. Podnosioci su naglasili da je neophodno da sastav saveta za selo Velika Hoča ne obuhvati nijednog člana određenog od strane Srpske pravoslavne crkve, jer to automatski stvara privilegovani položaj za njega. U tom slučaju se, između ostalog, krši član 24 [Jednakost pred zakonom] Ustava, stvarajući tako otvorenu nejednakost za Srpsku pravoslavu crkvu u odnosu na pripadnike drugih verskih zajednica i osoba koje ne pripadaju bilo kojoj verskoj orijentaciji.

Član 14.1.2 Zakona o istorijskom centru Prizrena predviđa osnivanje Saveta za kulturno nasleđe od strane opštine Prizren. Pomenuti savet se sastoji od sedam (7) članova, gde islamska zajednica, Srpska pravoslavna crkva i Katolička crkva biraju po jednog člana za zastupanje u tom Savetu. Što se tiče kršenja člana 24 [Jednakost pred zakonom], podnosioci navode da uključivanje tri verske zaednice u zakon, jasno ih favorizuje u odosu na druge verske zajednice i građane bez verskog opredeljenja, i da između ostalog predstavlja kršenje člana 24 Ustava. Kako bi podržali svoje tvrdnje podnosioci navode slučajeve iz sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava, kao i slučaj iz sudske prakse Vrhovnog suda Sjedinjenih američkih država.

Sud je zaključio da su podnosioci ovlašćena stranka i zahtevi su predati u propisanom roku, ispunili su sve kriterijume prihvatljivosti i stoga, njihovi zahtevi su prihvatljivi.

Vezano za meritum zahteva, sud je podsetio podnosioce da poglavlje III Ustava predviđa posebnu zaštitu za zajednice koje su tradicionalno bile prisutne na teritoriji Republike Kosovo i da poglavlje II, član 45.3 predviđa da državne institucije podržavaju mogućnost svakog lica da na demokratski način utiče na odluke javnih organa. Štaviše, sud je naveo da zakoni koji se usvajaju u Skupštini, imaju ustavnu osnovu za mandat da obezbedi konsultativne procese za planiranje, koji su predloženi u Zakonima o selu Velika Hoča i Istorijskom centru Prizrena. Sud je dalje naglasio da, iako su u oba slučaja saveti dobili visok stepen konsultativne odgovornosti, nemaju izvršnu vlast i da se odluke po pitanju planiranja donose na kraju nakon odgovarajućih konsultacija sa relevantnim opštinama, a ne od strane saveta osnovanih pomenutim Zakonima. Sud je takođe ukazao da stav 3 člana 24 Ustava promoviše prava pojedinaca i grupa koje nisu u jednakom položaju, dok, podnosioci su pročitali stavove 1 i 2 člana 24. Ustava, odvojeno od stava 3 istog člana.

Sud je dalje naglasio da slučajevi iz sudske prakse, koje su naveli podnosioci, nisu u podudarnisti sa pravom verskih zajednica da imaju konsultativni glas u odlukama za planiranje koje utiču na selo Velika Hoča i na Istrorijski centar Prizrena, i da im ne pomažu u argumentovanju njihovog slučaja, da članovi osporenih zakona nisu u skladu sa Ustavom. Zbog pomenutih razloga, Sud je zaključio da je zahtev prihvatljiv sa proceduralno-formalnog aspekta; da je član 4.3.3 Zakona za selo Velika Hoča u skladu sa Ustavom Kosova; da je član 14.1.2 Zakona za istorijski centar Prizrena u skladu sa Ustavom Kosova; naložio je da presuda bude saopštena strankama, i da se u skladu sa članom 20.4 Zakona objavi u Službenom glasniku i proglasio da presuda stupa na snagu odmah.