Başkan Arta Rama-Hajrizi’nin Anayasa’nın 10. yıldönümü konuşması

Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Başkanı Arta Rama-Hajrizi, Kosova Cumhuriyeti Anayasası’nın kabulünün 10. yılı nedeniyle Kosova Cumhuriyeti Hükümeti Adalet Bakanlığı tarafından 10 Nisan 2018 tarihinde Priştine’de düzenlenen törene katıldı.

Aşağıda Başkan Rama-Hajrizi’nin törende yaptığı konuşma metni yer almaktadır:

Kosova Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Hashim Thaçi,

Kosova Cumhuriyeti Meclis Başkanı Sayın Kadri Veseli,

Kosova Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Ramush Haradinaj,

Adalet Bakanı Sayın Abelard Tahiri,

Saygıdeğer katılımcılar,

hanımefendiler, beyefendiler,

Kosova Cumhuriyeti Anayasası’nın kabulünün 10. yılı vesilesiyle böyle bir toplantı düzenleyen ve bendenizi bu toplantıya davet eden Adalet Bakanı Sayın Abelard Tahiri’ye şükranlarımı sunmak ve hepimiz için özel olan bu günde aranızda olmaktan dolayı duyduğum memnuniyeti ifade etmek isterim.

Bu gün, genç devletimizin anayasal temellerinin atılmasında bizden önceki nesillerin gayretleri ve fedakarlıklarını olduğu kadar, bağımsız Kosova’nın Anayasası’nın kabulüyle tüm bizlerin üstlenmiş olduğu görev ve sorumlulukları hatırlatır.

Ülkenin hukuk düzeninin norm hiyerarşisinde en üst sırada olan bu belgenin bizlere yüklediği görev ve sorumluluklar, her şeyden önce demokratik yönetimin meşruiyetine, insan hak ve özgürlüklerine riayete ve herhangi bir tavizde bulunulmaksızın hukukun üstünlüğüne dayanan yeni bir toplumsal düzenin kurulmasıyla ilgilidir.

Dünyadaki çok sayıda anayasalarla kıyaslandığında Kosova Anayasası, kendi anayasal amaçları ile ideallerini gerçekleştirmek ve kanun önünde eşit muamele görmek için ülke vatandaşlarına eşit imkanlar sunmuş olan son derece modern ve gelişmiş bir belgedir.

Demokratik ve hoşgörülü bir ülke önkoşulları üzerine tasarlanmış bir anayasa sayesinde tüm vatandaşların dolaysız katılımı ve insan haklarına ilişkin mevzuat ve uluslararası standartlarla uyumlu devlet sistemi ile siyasi sistemin sağlam yapısını kurmaya muvaffak olduk.

Bunu, insan hak ve özgürlüklerine ilişkin her yorumlamanın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uygun şekilde yapmayı açıkça öngörmüş olan Anayasamızın 53. maddesi de güvence altına almış olduğundan, bu husus Anayasamız açısından bir katma değerdir.

Muhterem katılımcılar,

 Ülkemizde insan haklarının korunması ve anayasal denetim belli sınamalarla karşı karşıya kalınan süreklilik arz eden bir misyondur. Bu çerçevede Kosova Cumhuriyeti Anayasası’nın yorumlanmasında nihai merci olan Anayasa Mahkemesi’nin rolü esas ve vazgeçilemezdir.

Anayasa Mahkemesi ile üyeleri ülkede anayasal denetimin ve anayasal içtihat ile hükümlerinin uygulanmasının güvencesidir ve olmaya da devam edeceklerdir. Mahkeme bunu, kurulduğu andan itibaren anayasaya aykırı kanun ve hükümlerin iptali için çıkarmış olduğu onlarca kararıyla ve Kosova Cumhuriyeti kurumlarının Anayasa’ya uygun işleyişini sağlayarak ortaya koymuştur.

Hanımefendiler, Beyefendiler,

 Genel anlamda yargı ve özelde Anayasa Mahkemesi herhangi bir ayrım yapmayıp, bazen haklı bazen de sağlıklı bir argüman olmaksızın çoğu zaman eleştiri konusu olmuşlardır. Ancak başvuru sayısındaki sürekli artış ve kuruluşundan itibaren ülkedeki tüm topluluklardan yapılan başvuruların yüzde 90’ın üzerinde görüşülerek etkinliğinin artışı dikkate alındığında, Kosova vatandaşlarının anayasal denetim konusunda Anayasa Mahkemesi’ne güvendiklerini ortaya koyar.

Kosova toplumu içerisinde Anayasa Mahkemesi’nin kazanmış olduğu güven konusunda, Mahkeme’nin faaliyete geçtiği bu süre içerisinde çıkarmış olduğu kararların kabul görüp tüm devlet kurumları, bireyler ve üçüncü taraflarca uygulanmış olmaları bir göstergedir.

Sayın katılımcılar,

 Anayasa’nın bu yıldönümünde, Avro-Atlantik entegrasyon yolculuğunda insan temel hak ve özgürlüklerinin toplumumuzun gelişmesinin temelini oluşturan ve oluşturması gereken bağımsız ve genç bir ülke olarak, bugüne kadarki kazanımlarımızla hepimizin gurur duyması gereklidir.

Arada bir karşılaştığımız sınamalar ile geleceğe yönelik fikir ve vizyona ilişkin güvenle ilgili krizlerin Avrupa değerlerine doğru olan yolculuğumuzda bazılarımızı endişeye düşürmesi olağandır; ancak, Anayasamızın sağladıklarına saygı gösterip onlara güvenmekle tüm zorlukları aşacağımızı inanıyorum.

Konuşmamın sonunda dünyanın gelişmiş ülkelerinde de anayasal değişiklikler etrafında gelişen çok sayıdaki tartışmalara dikkatinizi çekmek istiyorum. Anayasal değişikliklere ilişkin tartışmalar tamamen olağandır ve bir toplumun evrim ile geleceğe ilişkin daha güzel değişiklikler yapma gayretinin bir parçasıdır. Bu bizim için de geçerlidir!

Bu bağlamda Anayasa Mahkemesi Başkanı sıfatıyla anayasal denetim ve insan haklarının korunması yönünde görevimizi liyakatle yapmaya devam edeceğimizin güvencesini verebilirim. Anayasa Mahkemesi’nin bağımsız ve gerekçelendirilmiş kararları anayasal hükümlere anlam kazandıran, toplumumuza ise medeni ruh ve hava veren unsurlardır.

Anayasa günümüz kutlu olsun!