Obaveštenje o odluci o privremenoj meri u slučaju KO 177/23

Ustavni sud Republike Kosovo je odlučio u vezi sa zahtevom za privremenu meru u slučaju KO 177/23 u vezi sa ocenom ustavnosti člana 5. Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu, koji je stupio na snagu 16. avgusta 2023. godine. Zahtev za ocenu ustavnosti člana 5. gore navedenog zakona Skupštine je podnet Sudu od strane opštine Prizren na osnovu ovlašćenja propisanih stavom 4. člana 113. [Jurisdikcija i ovlašćene strane] Ustava Republike Kosovo.

Sud je jednoglasno odlučio da (i) se zahtev za uvođenje privremene mere u vezi sa gore navedenim aktom usvoji u vremenskom trajanju do 30. novembra 2023. godine i shodno tome, (ii) se odmah obustavlja primena člana 5. Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu i sprovođenje odluka donetih na osnovu ovog člana do navedenog roka.

Odluka Suda prvo pojašnjava da na osnovu stava 4, člana 113. Ustava opština može da ospori ustavnost zakona ili akata Vlade koji povređuju njihove opštinske odgovornosti ili umanjuju njihove prihode, ako taj zakon ili akt utiče na tu Opštinu. Na osnovu ove odredbe, podnosilac zahteva traži ocenu ustavnosti člana 5. Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu. Osporeni član propisuje da (i) poreski obveznik koji je u obavezi da plati porez na nepokretnu imovinu za poresku 2023. godinu ispunjava uslove za oproštaj poreza; (ii) iznos oproštaja poreza na imovinu za sve poreske obveznike je dozvoljen do iznosa računa poreza na imovinu za 2023. godinu, ali ne više od sto (100) evra; (iii) odluku o oproštaju poreza na imovinu donosi Skupština opštine svake opštine najkasnije u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona; (iv) u slučaju da je poreski obveznik platio račun za porez na imovinu za 2023. godinu, oprošteni iznos se obračunava kao predujam za naredne godine; (v) oproštaj poreza se primenjuje samo na poresku godinu 2023; i (vi) sprovođenje ove odredbe ostaje odgovornost svake opštine odgovorne za upravljanje procesa poreza na nepokretnu imovinu koja se nalazi na teritoriji te opštine i resorno Ministarstvo finansija donosi odluke koje mogu biti neophodne za sprovođenje ove odredbe.

Podnosilac zahteva navodi da gore navedena odredba krši opštinske odgovornosti i umanjuje njihove prihode u suprotnosti sa (i) ustavnim garancijama propisanim u stavu 2, člana 12. [Lokalna vlast], stavovima 1 i 3 člana 123. [Osnovna načela] i stavovima 2, 3 i 5 člana 124. [Organizovanje i funkcionisanje lokalne samouprave] Ustava; (ii) Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi; i (iii) Zakonom br. 03/L-40 o lokalnoj samoupravi, Zakonom br. 03/L-o49 o finansijama lokalne samouprave; i Zakonom br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu, u suštini i, između ostalog, zbog toga što ometa vršenje sopstvenih ovlašćenja opštine u odnosu na prihode od poreza na nepokretnosti i umanjuje relevantni budžet opštine do vrednosti od tri (3) miliona evra, dok na nivou lokalne samouprave u Republici Kosovo, do vrednosti od dvadeset i sedam (27) miliona evra prema podacima Asocijacije kosovskih opština. Prema pojašnjenjima datim u odluci Suda, podnosilac zahteva takođe traži od Suda da do svoje konačne odluke o oceni ustavnosti člana 5. osporenog zakona, uvede privremenu meru kojom se obustavlja njegovo dejstvo.

U vezi sa zahtevom za uvođenje privremene mere, u meri u kojoj je to relevantno u okolnostima konkretnog slučaja, Odluka Suda pojašnjava da uslovi za njeno uvođenje su propisani članom 116. [Pravni efekat odluka] Ustava, članom 27. (Privremene mere) Zakona o Ustavnom sudu i pravilima 44 (Zahtev za uvođenje privremene mere) i 45 (Odlučivanje po zahtevu za uvođenje privremene mere) Poslovnika o radu Suda. Prema ovim odredbama, između ostalog, se utvrđuje da uvođenje privremene mere odnosi na (i) „pitanje koje je predmet postupka pred njim [Sudom]“, pod uslovom da strana koja traži privremenu mera dokaže da je (ii) privremena mera neophodna „da se otklanjaju rizici ili nepopravljiva šteta“ ili da je privremena mera u „javnom interesu”.

U gore navedenom kontekstu, odlukom Suda koja će biti objavljena, se pojašnjava da je predmet razmatranja pred Sudom član 5. osporenog zakona i da isti, na osnovu iznetih činjenica i navoda, pokreće ustavna pitanja koja se, između ostalog, odnose na vršenje sopstvenih nadležnosti opština kao i njihovo pravo da odlučuju, prikupljaju i troše sopstvene prihode u skladu sa odredbama Ustava i zakonima na snazi u Republici Kosovo. Pored toga, primena člana 5. osporenog zakona u rokovima koji su u njemu utvrđeni, odnosno trideset (30) dana od stupanja zakona na snagu, (i) s jedne strane, može kršiti vršenje opštinskih ovlašćenja u vezi sa prihodima od poreza na nepokretnosti za 2023. godinu; dok (ii) s druge strane, može uticati i na prava i obaveze svih građana Republike Kosovo u vezi sa porezom na nekretnine za 2023. godinu.

Odluka Suda takođe pojašnjava da u okolnostima konkretnog slučaja, suspenzija dejstva člana 5. osporenog zakona može „otklanjati rizike ili nepopravljivu štetu“ u vezi sa ustavnim garancijama povodom organizacije i funkcionisanja lokalne samouprave usled preduzimanja radnji od strane lokalne samouprave prema odredbama i rokovima preciziranim u članu 5. osporenog zakona. Štaviše, ocena ustavnosti člana 5. osporenog zakona, pre njegove primene, je u „javnom interesu“, jer služi principu pravne sigurnosti u vezi sa pravnim posledicama osporenog zakona u pogledu (i) sprovođenja opštinske odgovornosti i upravljanje opštinskim prihodima od poreza na nepokretnosti i (ii) prava i obaveza vezane za porez na nepokretnosti za poresku 2023. godinu za poreske obveznike, odnosno građane Republike Kosovo.

Štaviše, uvođenje privremene mere na član 5. osporenog zakona, odnosno obustavljanje njegovog dejstva do konačnog odlučivanja Suda, omogućava otklanjanje povrede opštinskih odgovornosti i umanjenje odgovarajućih prihoda opština, u slučaju da Sud prilikom svog konačnog odlučivanja utvrdi gore navedeni član nije u saglasnosti sa Ustavom. U suprotnom, odnosno ako Sud, nakon svoje ocene i konačnog odlučivanja, utvrdi da je gore navedeni član u saglasnosti sa Ustavom, opštine mogle da primenjuju član 5. osporenog zakona, a građani bi i dalje imali korist od oproštaja poreza na nepokretnosti prema odgovarajućim procenama i odlukama skupština opština, dok će se oprošteni iznos za poresku 2023. godinu obračunavati kao akontacija za naredne godine prema samim odredbama gore navedenog člana.

Shodno tome, Sud, u smislu gore navedenih pojašnjenja, ističući da usvajanje privremene mere do 30. novembra 2023. godine ni na koji način ne prejudicira prihvatljivost i/ili meritum zahteva, ocenjuje da zahtev podnosioca za privremenu meru protiv dejstva člana 5. osporenog zakona, mora biti usvojen, jer služi mogućnosti „otklanjanja rizika ili nepopravljive štete“ i stoga je u „javnom interesu”.

Napomena:

Ovo obaveštenje za medije pripremio je Sekretarijat Suda samo u informativne svrhe. Kompletan tekst odluke biće dostavljen stranama uključenim u slučaj, biće objavljen na sajtu Suda i u Službenom listu, nakon okončanja odgovarajućih postupaka utvrđenih u Zakonu o Ustavnom sudu i Poslovniku o radu Suda. Sažetak koji je objavljen ovim obaveštenjem može biti predmet jezičkih i tehničkih ispravki u konačnom nacrtu odluke. Da biste primali obaveštenja o odlukama od Ustavnog suda, molimo vas registrujte se na internet stranici Suda: https://gjk-ks.org/sr/