USTAVNI SUD

KI10/18, Podnosilac: Fahri Deqani, Ocena ustavnosti presude Vrhovnog suda Kosova Pml. br. 357/2017, od 22. decembra 2017. godine  

KI10/18, Presuda od 8. octobra 2019. godine, objavljena dana 22.octobra 2019.godine

Ključne reči: Individualni zahtev, pravo na slobodu i sigurnost, produžetak pritvora u očekivanju suđenja, neobraloženje odluka, alternativne mere, zahtev prihvatljiv, povreda ustavnog prava

Podnosilac zahteva je, nakon njegovog hapšenja, dana 31. jula 2010. godine stavljen u pritvor. Njegov pritvor u očekivanju suđenja je trajao do 3. septembra 2012. godine, kada je Okružni sud doneo odluku, kojom je on proglašen krivim i kojom je on osuđen na kaznu zatvora. Protiv gore navedene Presude Okružnog suda, podnosilac zahteva je podneo žalbu. Apelacioni sud je usvojio žalbu podnosioca zahteva, i time je poništio presudu Okružnog suda i vratio je slučaj Osnovnom sudu na ponovno suđenje.

Tokom perioda između 3. septembra 2012. godine i 26. novembra 2013. godine pritvor podnosiocu zahteva je bio pritvor nakon osuđujuće presude u smislu člana 29, stav 1, tačka 1, Ustava Republike Kosovo (u daljem tekstu: Ustav) i člana 367 [Sudski pritvor nakon objavljivanja presude], stav 2 Zakona o Krivičnom Postupku Republike Kosovo. Sa druge strane, kao rezultat Presude Apelacionog suda, kojom je slučaj podnosioca zahteva vraćen na ponovno suđenje, drugi period pritvora u očekivanju suđenja u smislu člana 29, stav 1, tačka 2 Ustava , a u vezi sa članom 5, stava 3 Evropske Konvencije o Ljudskim pravima (u daljem tekstu: EKLjP), je počeo 26. novembra 2013. godine i bio je nastavljan sve do dana kada je doneta Presuda Osnovnog suda u Uroševcu [PKR br. 155/15], od 6. aprila 2018. godine, kojom je podnosilac zahteva proglašen krivim i kojom je kažnjen efektivnom kaznom zatvora.

Podnosilac zahteva je tvrdio da mu je odlukama redovnih sudova o produženju pritvora u očekivanju suđenja protiv podnosioca zahteva, odnosno osporenom odlukom Vrhovnog suda, povređeno njegovo pravo koje mu je zagarantovano članom  29 [Pravo na slobodu i sigurnost], stav 4, i članom 31. [Pravo na pravično i nepristrasno suđenje] Ustava.

Sud je, što se tiče navoda podnosioca zahteva o povredama člana 29 [Pravo na slobodu i sigurnost] Ustava, u vezi sa članom 5 ( Pravo na slobodu i sigurnost) EKLjP-a, ocenio da obrazloženje Osnovnog suda u vezi sa produženjem pritvora, koje je potvrđeno od strane Apelacionog suda i Vrhovnog suda putem osporene Presude, ne obrazlaže odluku istog o produženju pritvora protiv podnosioca zahteva.  Samim tim,  redovni sudovi nisu uspeli da pruže konkretno i dovoljno obrazloženje zašto alternativne mere nisu mogle biti primenjene u slučaju podnosioca zahteva.

Zbog toga, Sud je utvrdio da osporena Presuda Vrhovnog suda Pml. br. 357/2017, od 22. decembra 2017. godine, kojom je odbijen zahtev podnosioca zahteva u vezi sa zaštitom zakonitosti protiv Rešenja Apelacionog suda, PN1. br. 2156/2017, od 6. decembra 2017. godine i Rešenja Osnovnog Suda u Uroševcu PKR. br. 155/15, od 24. novembra 2017. godine, nije bila u saglasnosti sa članom 29, stav 1, tačka (2) Ustava, u vezi sa članom 5, stav 3 EKLjP-a.

Sud ima u obzir činjenicu da je podnosilac zahteva proglašen krivim, kao i da je kažnjen efektivnom kaznom zatvora u Presudi Osnovnog suda u Uroševcu [PKR. br. 155/15 od 6. aprila 2018. godine], u okviru krivičnog postupka koji je sproveden protiv njega. S tim u vezi, Sud podseća da ovaj postupak nije bio predmet razmatranja od strane suda, kao i da je predmet razmatranja bilo samo razmatranje osporene Presude Vrhovnog suda u vezi sa postupkom produženja pritvora u očekivanju suđenja protiv podnosioca zahteva.

U tom kontekstu, Sud, putem ove Presude, želi da prosledi na jasan i direktan način zahtev i uput koji će sluziti svim redovnim sudovima da bi isti bili u skladu sa ustavnim zahtevima iz člana 29 Ustava, i takodje i u skladu sa članom 5 EKLjP-a, kako je to podrobno protumačeno od ESLjP-a u njegovoj sudskoj praksi, njihovim obrazloženjima o nastavku pritvora u očekivanju suđenja trebaju da sadrže detaljno obrazloženje i individualnu procenu saglasnosti sa okolnostima i činjenicama slučaja, gde se objašnjava i potvrđuje zašto je pritvor u očekivanju suđenja potreban i zašto druge alternativne mere nisu pogodne za nesmetan i uspešan razvoj krivičnog postupka.

Sud je, što se tiče navoda podnosioca zahteva u vezi sa trajanjem mere pritvora u očekivanju suđenja, utvrdio da isto ne spada pod oblast delovanja člana 31 Ustava.