USTAVNI SUD

Slučajevi br. KI87/18 i KI11/19, Podnosilac: Muhamet Idrizi, Ocena ustavnosti presude Vrhovnog suda Kosova PML. br. 226/2018 od 16. oktobra 2018. godine i presude Vrhovnog suda Kosova PML. br. 293/2018 od 3. decembra 2018. godine

KI87/18 i KI11/19, Presuda od 29 jula 2019, objavljena dana 29 avgusta 2019.

Ključne reči: individualni zahtev, krivična optužba, sastav sudskog veća, pravo na pravično suđenje, nepristrasnost suda

Podnosilac zahteva je, Presudom Okružnog suda [P.nr.25/2009] od 8. juna 2009. godine, prvobitno bio oslobođen optužbi u vezi sa izvršenjem krivičnog dela po članu 147 (Teško ubistvo) u vezi sa članovima 20. (Pokušaj) i 23. (Zajedničko izvršenje) Presudom Okružnog suda [P.nr.25/2009] od 8. juna 2009. godine. Ova presuda je poništena Rešenjem Vrhovnog Suda [AP. nr. 393/2012] od 7. marta 2012. godine, a predmet je vraćen na ponovno odlučivanje. Tokom 2017. godine, Presudom Osnovnog suda [PKR.nr.107/2012], podnosilac zahteva je osuđen na tri (3) godine zatvora zbog izvršenja gore navedenog krivičnog dela.

Presuda Osnovnog suda je potvrđena i od strane Apelacionog suda. Protiv ovog drugog su pred Vrhovnim sudom podneta dva zahteva za zaštitu zakonitosti. Prvi je bio podnet od strane advokata branioca podnosioca zahteva a na osnovu kojeg je doneta Presuda Vrhovnog suda [PML. nr. 226/2018] od 18. oktobra 2018. godine a kojom je odbijen kao neosnovan taj zahtev. Drugi je podnet od strane samog podnosioca zahteva a na osnovu tog zahteva je doneta Presuda Vrhovnog suda [PML. nr. 293/2018] od 3. decembra 2018. godine kojom je takođe odbijen kao neosnovan zahtev za ocenu zakonitosti.

Pred Sudom su podneta dva zahteva za ocenu ustavnosti odgovarajućih presuda. Prvi, odnosno zahtev KI187/18 je podnet od strane branioca podnosioca zahteva i u njemu je zatražena ocena ustavnosti Presude Vrhovnog suda [PML. nr. 226/2018] od 16. oktobra 2018. godine. Sa druge strane, drugi, odnosno zahtev KI11/19 je podnet od samog podnosioca zahteva i u njemu je zatražena ocena ustavnosti Presude Vrhovnog suda [PML. nr. 293/2018] od 3. decembra 2018. Godine.

U vezi sa zahtevom KI187/18, podnosilac zahteva je tvrdio pred Sudom da je osporena Presuda doneta uz ozbiljne povrede odredbi krivičnog postupka.  U vezi sa tim, Sud je primetio da podnosilac zahteva u zahtevu KI187/18 nije pojasnio za koja prava i osnovne slobode garantovane Ustavom on tvrdi da su mu povređena putem akta javnog organa, odnosno Presude Vrhovnog Suda [PML. nr. 226/18] od 16. oktobra 2018. godine. Štaviše, podnosilac zahteva nije tačno pojasnio činjenice i navode u vezi sa povredama ustavnih prava. Samim tim, Sud je utvrdio da zahtev KI187/19, ne ispunjava kriterijume o prihvatljivosti kako je to određeno u članu 48 Zakona i tački  (d) stava 1 pravila 39 Poslovnika o radu, i stoga je proglasio ovaj zahtev neprihvatljivim.

U vezi sa zahtevom KI11/19, podnosilac zahteva je osporio Presudu vrhovnog suda [PML.nr.293/2018] od 3. decembra 2018. godine, tvrdeći da je, između ostalog, Presuda doneta od strane jednog pristrasnog suda u suprotnosti sa članom 31 Ustava a u vezi sa članom 6 EKLjP-a. Sud je utvrdio da ovaj zahtev ispunjava kriterijume o prihvatljivosti i razmotrio je meritum istog.

Prilikom razmatranja merituma, Sud je, između ostalog, razmotrio (i) opšta načela Evropskog Suda za Ljudska Prava u vezi sa kriterijumima za ocenu nepristrasnosti jednog suda; (ii) koncept subjektivne i objektivne nepristrasnosti suda; (iii) praksu Evropskog Suda za Ljudska Prava u pogledu procene nepristrasnosti suda, odnosno koncepta “legitimnih sumnji” i činjenice da iste trebaju da budu “objektivno opravdane” na način da bi se utvrdila nepristrasnost jednog suda; (iv) odgovarajuću sudsku praksu u vezi sa učestvovanjem jednog sudije u različitim fazama jednog istog krivičnog pitanja; i na kraju, Sud je utvrdio da je(v) Presuda Vrhovnog suda [PML.nr.293/2018] od 3. decembra 2018. godine, doneta od strane sudskog veća, u kojem je učestvovao i sudija koji je i u ranijim fazama istog tog krivičnog pitanja bio deo veća koja su odlučivala, samim tim rezultirajući i “legitimnim sumnjama” u vezi sa nepristrasnošću suda, a koje su, po proceni Suda u okolnostima ovog konkretnog slučaja “objektivno opravdane”.

Stoga, Ustavni sud je proglasio nevažećom Presudu Vrhovnog suda [PML.nr.293/2018] od 3. decembra 2018. godine. Sa druge strane, Sud je odbio zahtev podnosioca zahteva u vezi sa privremenom merom, naglašavajući da je, između ostalog Presuda Apelacionog suda [PAKR.nr.108/2018] od 19. aprila 2018. godine, u okolnostima ovog konkretnog predmeta, pravosnažna i izvršna, sve dok se ne odluči drugačije od strane Vrhovnog suda.