Vlerësim i kushtetutshmërisë së Aktgjykimit të Gjykatës Supreme të Kosovës, Pml. nr.46/2022, të 23 qershorit 2022

Aktvendim për papranueshmëri

Nr. të lëndës KI131/22

Parashtruesit: Zlatan Krstic

Shkarko:

Shqip
Srpski

Përmbledhje Vendimi tekst

Prishtinë, 9 shkurt 2023

Nr. ref.:RK 2123/23

AKTVENDIM PËR PAPRANUESHMËRI

në

rastin nr. KI131/22

Parashtrues

Zlatan Krstic

Vlerësim i kushtetutshmërisë

së Aktgjykimit të Gjykatës Supreme të Kosovës, Pml. nr.46/2022, të 23 qershorit 2022

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

e përbërë nga:

Gresa Caka-Nimani, kryetare

Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare

Safet Hoxha, gjyqtar

Radomir Laban, gjyqtar

Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare dhe

Nexhmi Rexhepi, gjyqtar

Enver Peci, gjyqtar

Parashtruesi i kërkesës

Kërkesa është dorëzuar nga Zlatan Krstić, me vendbanim në Kragujevc të Serbisë, (në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës), i përfaqësuar nga Dejan Vasić, avokat në Komunën e Pejës.

Vendimi i kontestuar

Parashtruesi i kërkesës konteston Aktgjykimin [Pml.nr.46/2022] e 23 qershorit 2022, të Gjykatës Supreme të Kosovës (në tekstin në vijim: Gjykata Supreme) në lidhje me Aktgjykimin [APS.nr.26/2021] të 8 nëntorit 2021, të Gjykatës së Apelit të Kosovës (në tekstin në vijim: Gjykata e Apelit) dhe Aktgjykimin [PS.nr.76/19] e 23 marsit 2021 të Gjykatës Themelore në Prishtinë, Departamenti Special (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Themelore].

Objekti i çështjes

Objekt i çështjes është vlerësimi i kushtetutshmërisë së Aktgjykimit të kontestuar, përmes së cilit pretendohet se parashtruesit të kërkesës i janë shkelur të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me nenet 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], 33 [Parimi i Legalitetit dhe Proporcionalitetit në Rastet Penale] si dhe nenin 102 [Parimet e Përgjithshme të Sistemit Gjyqësor] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës (në tekstin në vijim: Kushtetuta).

Baza juridike

Kërkesa bazohet në paragrafët 1 dhe 7 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, në nenet 22 (Procedimi i kërkesës) dhe 47 (Kërkesa individuale), të Ligjit nr. 03/L-121 për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Ligji) dhe në rregullin 32 (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve) të Rregullores së punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).

Procedura para Gjykatës

Më 30 gusht 2022, parashtruesi i kërkesës përmes postës dorëzoi kërkesën në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin në vijim: Gjykata).

Më 6 shtator 2022, Gjykata njoftoi Gjykatën Themelore për regjistrimin e kërkesës si dhe kërkoi të dorëzohen kopjet e aktgjykimeve në gjuhën shqipe të Gjykatës Themelore, të Apelit dhe Gjykatës Supreme.

Më 7 shtator 2022, Gjykata Themelore dorëzoi në Gjykatë dokumentet e kërkuara.

Më 14 shtator 2022, Kryetarja e Gjykatës caktoi gjyqtarin Selvete Radomir Laban Gjyqtar raportues dhe Kolegjin shqyrtues, të përbërë nga gjyqtarët: Gresa Caka-Nimani (kryesuese), Bajram Ljatifi dhe Nexhmi Rexhepi (anëtarë).

Më 14 shtator 2022, Gjykata njoftoi parashtruesin e kërkesës për regjistrimin e kërkesës.

Më 14 shtator 2022, Gjykata njoftoi Gjykatën Supreme për regjistrimin e kërkesës dhe të njëjtës i ofroi një kopje të kërkesës.

Më 21 shtator 2022, parashtruesi i kërkesës dorëzoi në Gjykatë plotësim të kërkesës.

Më 28 tetor 2022, Gjykata kërkoi nga parashtruesi i kërkesës dokumente shtesë.

Më 14 nëntor 2022, parashtruesi i kërkesës dorëzoi në Gjykatë dokumentet e kërkuara.

Me 16 dhjetor 2022, gjyqtari Enver Peci dha betimin para Presidentes se Republikës së Kosovës, me ç’ rast filloi mandati i tij në Gjykatë.

Më 17 janar 2023, Kolegji shqyrtues e shqyrtoi raportin e Gjyqtarit raportues dhe njëzëri i rekomandoi Gjykatës papranueshmërinë e kërkesës.

Përmbledhja e fakteve

Nga shkresat e lëndës rezulton që me 30 dhjetor 2019, Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës me aktakuzën [nr. PPS.nr.17/2019] akuzoi parashtruesin e kërkesës për shkak të veprës penale: Krime lufte kundër popullatës civile, në bashkëkryerje, nga neni 142 lidhur me nenin 22 të Ligjit Penal të Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë (në tekstin në vijim: RSFJ-së), vepër kjo e sanksionuar edhe sipas nenit 3 të Konventës së Gjenevës dhe Protokollit të dytë të saj.

Më 23 mars 2021, Gjykata Themelore përmes Aktgjykimit [PS.nr76/19] parashtruesin e kërkesës e shpalli fajtor për veprën penale në bashkëkryerje, Krime lufte kundër popullsisë civile nga neni 142 lidhur me nenin 22 të Ligjit Penal të RSFJ-së, e sanksionuar edhe sipas nenit 3 të Konventës së Gjenevës dhe Protokollit të dyte të saj, dhe i ka shqiptuar dënim me burg në kohëzgjatje prej 14 (katërmbëdhjetë) vite e 6 (gjashtë) muaj, në të cilin dënim i është llogaritur koha e kaluar në paraburgim prej datës 12 prill 2019 deri sa aktgjykimi të bëhet i formës së prerë.

Kundër aktgjykimit të lartcekur në afat ligjor ankesë kishin ushtruar: (i) Prokuroria Speciale e Kosovës, për shkak të vendimit lidhur me sanksionin penal, me propozim që Gjykata e Apelit, ta aprovojë ankesën si të bazuar dhe ta ndryshoj aktgjykimin e ankimuar lidhur me sanksionin penal ashtu që parashtruesit të kërkesë t'i shqiptoj dënim më të lartë me burgim; (ii) Përfaqësuesi i palës së dëmtuar, për shkak të vendimit mbi dënim, me propozim që Gjykata e Apelit, ta aprovoje ankesën si të bazuar dhe ta ndryshojë aktgjykimin e ankimuar sa i përket vendimit mbi dënim dhe parashtruesit t'i shqiptoj dënim më të ashpër; (iii) Mbrojtësi i parashtruesit të kërkesës, për shkak të shkeljeve esenciale të dispozitave të procedurës penale, shkeljes së ligjit penal dhe vërtetimit të gabuar dhe jo të plotë të gjendjes faktike, si dhe vendimit mbi sanksionin penal, me propozim që Gjykata e Apelit e Kosovës ta aprovoi ankesën dhe ta ndryshoj aktgjykimin e ankimuar ashtu që të refuzohet ankesa e Prokurorit në mungesë të provave ose të bëhet rikualifikimi i veprës penale në harmoni me ankesën e ushtruar; si dhe (iv) parashtruesi i kërkesës për shkak të vërtetimit të gabuar të gjendjes faktike, me propozim që Gjykata e Apelit, ta prish aktgjykimin e ankimuar dhe lëndën ta kthej në rivendosje.

Më 8 nëntor 2021, Gjykata e Apelit përmes Aktgjykimit [APS.nr.26/2021] (I) refuzoi si të pabazuara ankesën e Prokurorit të Prokurorisë Speciale, parashtruesit dhe mbrojtësit të tij, ndërsa vërtetoi Aktgjykimin [PS.nr.76/19] e 23 marsit 2021, të Gjykatës Themelore; (II) Hudhet si e palejuar ankesa e përfaqësuesit të palës së dëmtuar, e paraqitur kundër Aktgjykimit të Gjykatës Themelore.

Kundër Aktgjykimit të lartcekur, kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë kanë ushtruar: (i) mbrojtësi i parashtruesit të kërkesës, për shkak të shkeljeve të ligjit penal, shkeljeve esenciale të dispozitave të procedurës penale dhe shkeljeve tjera esenciale të dispozitave të procedurës penale të cilat shkelje kanë ndikuar në ligjshmërinë e aktgjykimit, me propozim që aktgjykimet e kundërshtuara të ndryshohen dhe i dënuari të lirohet nga akuza ose të anulohet aktgjykimi i shkallës së dytë dhe çështja t'i kthehet gjykatës në rivendosje duke e udhëzuar që ta arsyetojë aktgjykimin dhe t'i vlerësoj pretendimet ankimore; (II) parashtruesi i kërkesës për shkak te shkeljeve esenciale të dispozitave të procedurës penale dhe shkeljes së ligjit penal, me propozim të njëjtë sikurse mbrojtësi i tij.

Më 4 mars 2022, Prokurori i Shtetit përmes parashtresës [KMLP.II.nr.31/2022] propozoi që të refuzohet si e pabazuar kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë e paraqitur kundër aktgjykimeve të cekura më lartë.

Më 23 qershor 2022, Gjykata Supreme përmes Aktgjykimit [Pml.nr.46/2022] refuzoi si të pabazuar kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë parashtruesit të kërkesës, e ushtruar kundër Aktgjykimit të Gjykatës Themelore dhe Aktgjykimit të Gjykatës së Apelit.

Pretendimet e parashtruesit të kërkesës

Parashtruesi i kërkesës pretendon se Aktgjykimi i kontestuar, është nxjerrë në shkelje të të drejtave dhe lirive themelore të garantuara përmes neneve 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], 33 [Parimi i Legalitetit dhe Proporcionalitetit në rastet Penale] si dhe nenin 102 [Parimet e Përgjithshme të Sistemit Gjyqësor] të Kushtetutës.

Parashtruesi i kërkesës thekson se “Asnjë nga dëshmitarët që u dëgjuan gjatë procedurës nuk tha se e kishin parë të dënuarin duke bërë ndonjë nga këto veprime” duke iu referuar “(1) hyrjes me forcë në shtëpitë e familjes Nuha, (2) detyrimit të anëtarëve të familjes Nuha që të dalin nga shtëpia e tyre nën kërcënimin e armëve; (3) zjarr vënies së shtëpisë dhe pronës së tyre; (4) ndjekjes së tyre në drejtim të panjohur; (5) marrjes peng të katër anëtarëve të familjes, tashmë të ndjerën O.N, B.N, A.N dhe B.N; (6) kontribuojë ndjeshëm në keqtrajtimin dhe vrasjen e tyre.”

Parashtruesi i kërkesës pretendon që dëshmitarët e rastit: “F.N, F.N, A.N, F.N, I.N, A.N, A.N, B.N, kanë thënë se gjatë ngjarjeve të mbrëmjes kritike e kanë parë të dënuarin në uniformë me pushkë duke qëndruar pranë bunarit bashkë me qindra policë dhe ushtarë të tjerë.” Rrjedhimisht, sipas parashtruesit të kërkesës, gjykatat e rregullta në kundërshtim të drejtpërdrejtë me deklaratat e dëshmitarëve konstatuan se i dënuari ka bërë diçka që dëshmitarët nuk e kanë deklaruar fare. Prandaj të gjykuarit pa prova dhe akuza ka konsistuar në shkelje të drejtpërdrejtë të nenit 31 të Kushtetutës, i cili sipas parashtruesit “[...] e ka shtjellimin e tij të mëtejmë tek parimet e përgjithshme të përfshira në nenin 2 të Kodit Penal të RSFJ-së, i cili thekson se vepra penale duhet të jetë e rrezikshme shoqërore dhe në këtë rast qëndrimi në uniformë me pushkë nuk ka rrezikuar askënd”; si dhe “Neni 8 i Kodit Penal të RSFJ-së, i cili e përcakton veprën penale si veprim njerëzor, gjë që nuk është këtu rasti, duke qenë se nuk është ndërmarrë asnjë veprim nga personi i dënuar.”

Bazuar në të lartcekurat, parashtruesi i kërkesës pretendon që një vendim i tillë i gjykatave të rregullta do të ishte në kundërshtim të thellë me rregullin in dubio pro reo të inkorporuar në nenin 3, paragrafi 2 i KPPRK-së.

Pra, parashtruesi i kërkesë gjithashtu pretendon se i është shpërfillur mbrojtja e tij e paraqitur para gjykatave për sa i përket pretendimit të tij se i njëjti në natën kritike si dhe gjatë luftës në Kosovë nuk ka qenë me uniformë dhe as nuk ka qenë në vendin e ngjarjes.

Në vijim, parashtruesi i kërkesës pretendon se anëtarët e Kolegjit të Gjykatës së Apelit, përkatësisht gjyqtarët A.B dhe B.A është dashur që të përjashtohen nga të gjykuarit e rastit të tij, pasiqë të “njëjtit kanë marrë pjesë në procedurën paraprake duke vendosur sipas ankesave ndaj aktvendimeve për vazhdim të paraburgimit të Gjykatës Themelore në Prishtinë, dhe atë: A.B. përmes Aktvendimit [PN1.S- Nr. 43/2021] i o8.04.2021; - Burim Ademi - me Aktvendimet [PN1.S-Nr. 61/2019] i 01.10.2013, [PN1. S- 97/2019] i 11.11.2019; [PN1. S- 10/2020] i 29.01.2020; [PN1. S- 31/2020] i 27.03.2020; [PN1. S- 74/2020]; [PN1. S- 74/2020] i 08.07.2020, [PN1. S- 91/2020] i 28.09.2020; [PN1. S- 118/2020] i 04.11.2020.

Prandaj, parashtruesi i kërkesës pretendon se për shkak se të njëjtit “kanë shkelur nenin 384, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.2 të Kodit të Procedurës Penale, me çka është shkelur neni 102, pika 3 e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, i cili thekson: Gjykatat gjykojnë në bazë të Kushtetutës dhe ligjit, dhe në lidhje me nenin 31, paragrafët 1 dhe 2, si dhe nenin 33 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës. -për shkak se anëtarët e lartpërmendur të Kolegjit është dashur të përjashtohen, sepse ka pasur konflikt të interesit për shkak të pjesëmarrjes në procedurën paraprake, me çka janë sjellur në conditio inhabilis, sepse nuk kanë mundur të vendosin në mënyrë të paanshme dhe objektive lidhur me ankesat për rastin në përbërjen e të cilit janë dhe aktvendimet të cilat i kanë marrë vet gjatë procedurës paraprake.”

Përfundimisht, parashtruesi i kërkesës kërkon nga Gjykata që “të shprehë përkushtimin e saj për të drejtat e garantuara me Kushtetutën e Republikës së Kosovës për të drejtat e të gjithë qytetarëve, pa dallim kombësie, dhe të mos lejojë gjykimet pa prova, si dhe trajtimin e pabarabartë të qytetarëve para gjykatës.” Gjithashtu, parashtruesi i kërkesës i propozoi Gjykatës që ta anulojë Aktgjykimin e Gjykatës Themelore [PS. Nr. 76/19] të 23 marsit 2021 dhe ta kthejë rastin në rigjykim.

Dispozitat përkatëse kushtetuese dhe ligjore

Kushtetuta e Republikës së Kosovës

Neni 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]

1. Çdokujt i garantohet mbrojtje e barabartë e të drejtave në procedurë para gjykatave, organeve të tjera shtetërore dhe bartësve të kompetencave publike.

2. Çdokush gëzon të drejtën për shqyrtim publik të drejtë dhe të paanshëm lidhur me vendimet për të drejtat dhe obligimet ose për cilëndo akuzë penale që ngrihet kundër saj/tij brenda një afati të arsyeshëm, nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e themeluar me ligj.

3. Gjykimi është publik, me përjashtim të rasteve kur gjykata, në rrethana të veçanta, konsideron se, në të mirë të drejtësisë, është i domosdoshëm përjashtimi i publikut, ose i përfaqësuesve të medieve, sepse prania e tyre do të përbënte rrezik për rendin publik ose sigurinë kombëtare, interesat e të miturve, ose për mbrojtjen e jetës private të palëve në proces, në mënyrën e përcaktuar me ligj.

(…)

Neni 33 [Parimi i Legalitetit dhe Proporcionalitetit në Rastet Penale]

1. Askush nuk mund të akuzohet ose të dënohet për asnjë vepër e cila, në momentin e kryerjes, nuk ka qenë e përcaktuar me ligj si vepër penale, me përjashtim të veprave të cilat, në kohën e kryerjes së tyre, sipas së drejtës ndërkombëtare, përbënin gjenocid, krime lufte ose krime kundër njerëzimit.

2. Dënimi i shqiptuar për një vepër penale nuk mund të jetë më i ashpër sesa ka qenë i përcaktuar me ligj në kohën e kryerjes së veprës.

3. Ashpërsia e dënimit nuk mund të jetë në disproporcion me veprën penale.

4. Dënimet përcaktohen në bazë të ligjit që ka qenë në fuqi në kohën e kryerjes së veprës penale, me përjashtim të veprave për të cilat ligji i mëvonshëm i aplikueshëm është më i favorshëm për kryesin e veprës.

Kodi Nr. 04/L-123 i Procedurës Penale

Neni 3

Prezumimi i pafajësisë së të pandehurit dhe in dubio pro reo

[...]

2. Mëdyshjet lidhur me ekzistimin e fakteve të rëndësishme për çështjen ose për zbatimin e ndonjë dispozite të ligjit penal interpretohen në favor të të pandehurit dhe të drejtave të tij sipas këtij Kodi dhe sipas Kushtetutës së Republikës së Kosovës.

Neni 39

Bazat për përjashtimin e gjyqtarëve

[...]

2. Gjyqtari përjashtohet si gjyqtar i vetëm gjykues, kryetar i trupit gjykues, anëtar i trupit gjykues, anëtari i kolegjit të apelit apo kolegjit të Gjykatës Supreme nëse ka marrë pjesë në procedura të mëhershme në të njëjtin rast penal, përveç gjyqtarit që ka shërbyer në kolegjin e mundësisë hetuese të veçantë. Megjithatë, një gjyqtar nuk do të përjashtohet kur ai ose ajo ka qenë vetëm i përfshirë në procedurat e mëparshme në të njëjtën çështje penale, si një anëtar i një paneli shqyrtues.

Neni 384

Shkelja esenciale e dispozitave të procedurës penale

1. Shkelje esenciale e dispozitave të procedurës penale konsiderohet nëse:

[...]

1.2. në shqyrtim gjyqësor ka marrë pjesë gjyqtari i cili është dashur të përjashtohet;

Vlerësimi i Pranueshmërisë së kërkesës

Gjykata fillimisht shqyrton nëse parashtruesi i kërkesës i ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë, të përcaktuara me Kushtetutë dhe të specifikuara më tej me Ligj dhe me Rregullore të punës.

Në këtë drejtim, Gjykata fillimisht i referohet paragrafëve 1 dhe 7, të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, të cilët përcaktojnë:

Neni 113

“1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para Gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.

[...]

7. Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj”.

Gjykata më tej i referohet kritereve të pranueshmërisë, siç specifikohen në Ligj. Në lidhje me këtë, Gjykata së pari i referohet neneve 47 [Kërkesa individuale], 48 [Saktësimi i kërkesës] dhe 49 [Afatet], të Ligjit, të cilët përcaktojnë:

Neni 47

[Kërkesa individuale]

“1. Çdo individ ka të drejtë të kërkojë nga Gjykata Kushtetuese mbrojtje juridike në rast se pretendon se të drejtat dhe liritë e tij individuale të garantuara me Kushtetutë janë shkelur nga ndonjë autoritet publik.

2. Individi mund të ngre kërkesën në fjalë vetëm pasi që të ketë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.”

Neni48

[Saktësimi i kërkesës]

"Parashtruesi i kërkesës ka për detyrë që në kërkesën e tij të qartësojë saktësisht se cilat të drejta dhe liri pretendon se i janë cenuar dhe cili është akti konkret i autoritetit publik të cilin parashtruesi dëshiron ta kontestoj."

Neni 49

[Afatet]

“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor[...].”

Për sa i përket përmbushjes së këtyre kritereve, Gjykata konstaton se parashtruesi i kërkesës është palë e autorizuar, i cili konteston një akt të një autoriteti publik, përkatësisht Aktgjykimin [Pml.nr.46/2022] e 23 qershorit 2022, të Gjykatës Supreme, pasi i ka shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj. Parashtruesi i kërkesës gjithashtu i ka qartësuar të drejtat dhe liritë që ai pretendon se i janë shkelur në pajtim me kërkesat e nenit 48 të Ligjit dhe e ka dorëzuar kërkesën në pajtim me afatet e përcaktuara në nenin 49 të Ligjit.

Përveç kësaj, Gjykata shqyrton nëse parashtruesi i kërkesës i ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë të përcaktuara në paragrafin (2) të rregullit 39 (Kriteret e pranueshmërisë) të Rregullores së punës. Rregulli 39 (2) i Rregullores së punës përcakton kriteret në bazë të të cilave Gjykata mund të shqyrtojë kërkesën, duke përfshirë kriterin që kërkesa të mos jetë qartazi e pabazuar. Më saktësisht, rregulli 39 (2) përcakton që:

Rregulli 39

(Kriteret e pranueshmërisë)

"(2) Gjykata mund ta konsiderojë kërkesën të papranueshme, nëse kërkesa është qartazi e pabazuar, sepse parashtruesi nuk dëshmon dhe nuk mbështetë në mënyrë të mjaftueshme pretendimin e tij."

Gjykata, fillimisht thekson që rregulli i lartcekur, bazuar në praktikën gjyqësore të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: GJEDNJ) dhe të Gjykatës, i mundëson kësaj të fundit, që të shpallë kërkesa të papranueshme për arsye që ndërlidhen me meritat e një rasti. Më saktësisht, bazuar në këtë rregull, Gjykata mund të shpallë një kërkesë të papranueshme bazuar në dhe pas vlerësimit të meritave të saj, përkatësisht nëse e njëjta vlerëson se përmbajta e kërkesës është qartazi e pabazuar në baza kushtetuese, siç është përcaktuar në paragrafin (2) të rregullit 39 të Rregullores së punës.

Bazuar në praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së por edhe të Gjykatës, një kërkesë mund të shpallet e papranueshme si “qartazi e pabazuar” në tërësinë e saj ose vetëm përkitazi me ndonjë pretendim specifik që një kërkesë mund të ngërthejë. Në këtë drejtim, është më e saktë t’iu referohet të njëjtave si “pretendime qartazi të pabazuara”. Këto të fundit, bazuar në praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së, mund të kategorizohen në katër grupe të veçanta: (i) pretendime që kualifikohen si pretendime “të shkallës së katërt”; (ii) pretendime që kategorizohen me një “mungesë të dukshme ose evidente të shkeljes”; (iii) pretendime “të pambështetura apo të paarsyetuara”; dhe në fund, (iv) pretendime “konfuze dhe të paqarta”.

Në kontekst të vlerësimit të pranueshmërisë së kërkesës, përkatësisht, në vlerësimin nëse e njëjta është qartazi e pabazuar në baza kushtetuese, Gjykata fillimisht do të rikujtojë esencën e rastit që ngërthen kjo kërkesë dhe pretendimet përkatëse të parashtruesit të kërkesës, në vlerësimin e të cilave, Gjykata do të aplikojë standardet e praktikës gjyqësore të GJEDNJ-së, në harmoni me të cilën, në bazë të nenit 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejtat e Njeriut] të Kushtetutës, ajo është e detyruar të interpretojë të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me Kushtetutë.

Kësisoj, Gjykata fillimisht rikujton që rrethanat e rastit ndërlidhen me vendimin e Gjykatës Themelore për shpalljen fajtor të parashtruesit të kërkesës për kryerjen në bashkëkryerje të veprës penale krime lufte kundër popullsisë civile. Në vijim, parashtruesi i kërkesës dhe mbrojtësi i tij kishin parashtruar ankesa të ndara me propozimin që Gjykata e Apelit të aprovoi ankesat e tyre dhe ta ndryshoj aktgjykimin e ankimuar ashtu që të refuzohet ankesa e Prokurorit në mungesë të provave ose të bëhet rikualifikimi i veprës penale në harmoni me ankesën e ushtruar, ose të prishet aktgjykimi i ankimuar dhe lënda të kthehet në rivendosje. Në anën tjetër edhe Prokuroria Speciale parashtroi ankesë për shkak të vendimit lidhur me sanksionin penal, me propozim që Gjykata e Apelit, ta aprovojë ankesën si të bazuar dhe ta ndryshoj aktgjykimin e ankimuar lidhur me sanksionin penal ashtu që parashtruesit të kërkesë t'i shqiptoj dënim më të lartë me burgim. Pas refuzimit si të pabazuara të ankesave të Prokurorit, parashtruesit të kërkesës dhe mbrojtësit të tij, si dhe vërtetimit të tij nga ana e Gjykatës së Apelit, parashtruesi i kërkesë dhe mbrojtësi i tij parashtruan kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë me propozimin që aktgjykimet e kundërshtuara të ndryshohen dhe parashtruesi i kërkesës të lirohet nga akuza ose të anulohet aktgjykimi i shkallës së dytë dhe çështja t'i kthehet gjykatës në rivendosje duke e udhëzuar që ta arsyetojë aktgjykimin dhe t'i vlerësoj pretendimet ankimore. Në anën tjetër Prokurori propozoi që të refuzohet si e pabazuar kërkesa për mbrojtje të ligjshmërisë kundër Aktgjykimeve të lartcekura. Përfundimisht, Gjykata Supreme e refuzoi si të pabazuar kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë të parashtruesit të kërkesës.

Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës pretendon se vendimet e gjykatave të rregullta në rastin konkret kanë shkelur disa komponenta të të drejtës për gjykim të drejtë dhe të paanshëm të përcaktuar në nenin 31 të Kushtetutës, përkatësisht: (i) parimin e paanshmërisë së gjykatës të ndërlidhur me nenin 102 të Kushtetutës; si dhe (ii) çështjen e administrimit të provave. Parashtruesi i kërkesës gjithashtu ngrit pretendime për (II) shkelje të nenit 33 të Kushtetutës.

Pretendimi për shkelje të të drejtës për gjykatë të paanshme

Gjykata verën se në bazë të shkresave të lëndës, parashtruesit e kërkesës lidhur me pretendimin për shkelje të paanshmërisë të gjykatës iu referohen pjesëmarrjes së anëtarëve të Kolegjit të Gjykatës së Apelit, përkatësisht gjyqtarëve A.B dhe B.A, edhe në procedurat paraprake për vendosjen sipas ankesave ndaj aktvendimeve për vazhdimin e paraburgimit të Gjykatës Themelore (A.B. përmes Aktvendimit [PN1.S- Nr. 43/2021] i o8.04.2021; - B.A - me Aktvendimet [PN1.S-nr. 61/2019] i 01.10.2013, [PN1.S.nr. 97/2019] i 11.11.2019; [PN1.S.nr.10/2020] i 29.01.2020; [PN1.S.nr.31/2020] i 27.03.2020; [PN1. S.nr. 74/2020]; [PN1. S.nr. 74/2020] i 08.07.2020, [PN1. S.nr. 91/2020] i 28.09.2020; [PN1. S.nr.118/2020] i 04.11.2020).

Prandaj, parashtruesi i kërkesës pretendon se për shkak se të njëjtit kanë shkelur dispozitat ligjore dhe kushtetuese, pasiqë anëtarët e lartpërmendur të Kolegjit të Gjykatës së Apelit është dashur të përjashtohen, sepse kanë pasur konflikt të interesit për shkak të pjesëmarrjes në procedurën paraprake, rrjedhimisht të njëjtit nuk kanë mundur të vendosin në mënyrë të paanshme dhe objektive lidhur me ankesat për rastin në përbërjen e të cilit janë dhe aktvendimet të cilat i kanë marrë vet gjatë procedurës paraprake.

Në vlerësimin e pretendimeve që ndërlidhen me paanshmërinë e gjykatës, Gjykata rikujton se paanësia e një gjykate sipas nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së, bazuar në praktiken e konsoliduar gjyqësore të GJEDNJ-së, duhet të përcaktohet sipas: (i) testit subjektiv, rrjedhimisht në bazë të bindjes dhe sjelljes personale të një gjyqtari, duke nënkuptuar se një gjyqtar mund të këtë pasur paragjykime personale apo anshmëri në një rast të caktuar; dhe (ii) testit objektiv, rrjedhimisht konstatimit nëse vet gjykata, mes tjerash, përbërja e saj, ka ofruar garancione të mjaftueshme për të përjashtuar çdo dyshim legjitim në këtë drejtim (shih rastet e GJEDNJ-së: Miracle Europe KFT kundër Hungarisë, nr. 57774/13, Aktgjykim i 12 janarit 2016, paragrafët 54 dhe 55; Gautrin dhe të Tjerët kundër Francës, Aktgjykim i 20 majit 1998, paragrafi 58; San Leonard Band Club kundër Maltës, nr. 77562/01, Aktgjykim i 29 korrikut 2004, paragrafi 58; Thomann kundër Zvicrës, nr. 17602/91, Aktgjykim i 10 qershorit 1996, paragrafi 30; Wettstein kundër Zvicrës, nr. 33958/96, Aktgjykim i 21 dhjetorit 2000, paragrafi 42; Korzeniak kundër Polonisë, nr. 56134/08, Aktgjykim i 10 janarit 2017, paragrafi 46; dhe rastin e Gjykatës KI06/12, me parashtrues Bajrush Gashi, Aktgjykim i 9 majit 2012, paragrafi 45).

Më specifikisht, sa i përket testit subjektiv, bazuar në praktiken gjyqësore të GJEDNJ-së, paanshmëria personale e gjyqtarit duhet të prezumohet deri sa të vërtetohet e kundërta (shih ndër të tjera rastet e GJEDNJ-së, Meznarić kundër Kroacisë, Aktgjykim i 30 nëntorit 2005, paragrafi 30; Padovani kundër Italisë, Aktgjykim i 26 shkurt 1993, paragrafi 26; Morel kundër Francës, paragrafi 41; San Leonard Band Club kundër Maltës, cituar me lart, paragrafi 59; Hauschildt kundër Danimarkës, Aktgjykim i 24 majit 1989, paragrafi 47; Driza kundër Shqipërisë, Aktgjykim i 13 nëntorit 2007, paragrafi 75; dhe Korzeniak kundër Polonisë, cituar me lart, paragrafi 47). Për sa i përket llojit të provave të nevojshme për të dëshmuar një gjë të tillë, GJEDNJ, për shembull, është përpjekur që të vërtetojë nëse një gjyqtar tregon armiqësi ose vullnet të keq për arsye personale. Megjithatë, për të vendosur nëse në një rast konkret ka bazë të mjaftueshme për të përcaktuar se një gjyqtar i caktuar nuk është i paanshëm, pikëpamja e parashtruesit është e rëndësishme, por jo vendimtare (shih, ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-së, De Cubber kundër Belgjikës, Aktgjykim i 26 tetorit 1984, paragrafi 25). Megjithatë, parimi në të cilin duhet të supozohet se gjykata është e liruar nga paragjykimet apo njëanshmëria personale, është i vendosur për një kohë të gjatë në praktiken gjyqësore të GJEDNJ-së (shih rastet e GJEDNJ-së, Kyprianou kundër Qipros, cituar më lart, paragrafi 119; Micallef kundër Maltës, Aktgjykim i 15 tetorit 2009, paragrafët 93-94; dhe Tozicka kundër Polonisë, Aktgjykim i 24 korrikut 2012, paragrafi 33).

Për me tepër, sipas praktikës gjyqësore të GJEDNJ-së, përderisa në disa raste mund të jetë e vështirë të gjenden faktet bazuar në të cilat mund të përmbyset prezumimi i paanësisë subjektive të një gjyqtari, kriteret dhe kërkesat për paanësinë objektive përcaktojnë një garanci shtesë për një gjykim të paanshëm (shih rastin e GJEDNJ-së, Micallef kundër Maltës, cituar me lart, paragrafët 95 dhe 101). Duhet të theksohet se në shumicën e rasteve që ndërlidhen me çështjet e paanshmërisë, GJEDNJ është fokusuar dhe ka gjetur shkelje në aspektin e testit objektiv (shih, gjithashtu, rastin e GJEDNJ-së, Ramos Nunes de Carvalho e SÁ. kundër Portugalisë, Aktgjykim i 6 nëntorit 2018, paragrafi 146; dhe Korzeniak kundër Polonisë, cituar me lart, paragrafi 48).

Për sa i përket testit objektiv, Gjykata verën se bazuar në praktiken gjyqësore të GJEDNJ-së, kur aplikohet mbi një trup gjykues, duhet të përcaktohet nëse ndaras nga sjellja personale e cilitdo gjyqtar, mund të këtë fakte të mjaftueshme të cilat mund të ngrenë dyshime për paanshmërinë e gjykatës. Në këtë aspekt edhe dukja/perceptimi mund të këtë rëndësi, sepse "drejtësia jo vetëm duhet të zbatohet, por ajo duhet të shihet që po zbatohet" (në këtë kontekst, shih, ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-së, De Cubber kundër Belgjikës, cituar me lart, paragrafi 26). Çështja esenciale është besimi që gjykatat në një shoqëri demokratike duhet të reflektojnë në publik (shih, ndër të tjera rastet e GJEDNJ-së, Castillo Algar kundër Spanjës, Aktgjykim i 28 tetorit 1998, paragrafi 45; San Leonard Band Club kundër Maltës, cituar me lart, paragrafi 60; dhe Golubović kundër Kroacisë, cituar më lart, paragrafi 49). Prandaj, cilido gjyqtar për të cilin mund të ketë arsye legjitime për të dyshuar në mungesë paanshmërie, duhet të tërhiqet nga vendimmarrja (shih rastin e GJEDNJ-së, Micallef kundër Maltës, cituar me lart, paragrafi 98).

Për me tepër, bazuar në praktiken gjyqësore të GJEDNJ-së, situatat në kuadër të të cilave mund të ngritën çështje lidhur me mungesën e paanshmërisë, mund të jene të: (i) natyrës funksionale; dhe (ii) personale.

E para, ndërlidhët me ushtrimin e funksioneve të ndryshme brenda një procesi gjyqësor nga i njëjti person ose me lidhje të natyrës hierarkike apo të ndonjë natyre tjetër, në mes gjyqtarit dhe akterëve të tjerë në procesin e caktuar gjyqësor. Përkitazi me këto të fundit, niveli dhe natyra e kësaj lidhjeje duhet të ekzaminohet. Këto situata të natyrës funksionale, mund të përfshijnë shembuj të rasteve kur në të njëjtin rast janë ushtruar funksione: (i) këshillëdhënëse dhe gjyqësore (për këtë kontekst, shih ndër të tjera, rastet e GJEDNJ-së Procola kundër Luksemburgut, Aktgjykim i 8 shtatorit 1995, paragrafi 45; Kleyn dhe të Tjerët kundër Holandës, Aktgjykim i 6 majit 2003, paragrafi 200; dhe Sacilor Lormines kundër Francës, Aktgjykim i 9 nëntorit 2006, paragrafi 74); (ii) gjyqësore dhe jashtëgjyqësore (për këtë kontekst, shih ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-së, McConnell kundër Mbretërisë së Bashkuar, Aktgjykim i 8 shkurtit 2000, paragrafët 52-57); dhe (iii) të ndryshme gjyqësore.

Në këtë kontekst, GJEDNJ thekson se vlerësimi nëse pjesëmarrja e të njëjtit gjyqtar në faza të ndryshme të procesit gjyqësor mund të ketë rezultuar në shkelje të kërkesave që ndërlidhen me paanësinë e gjykatës, duhet të vlerësohet nga rasti në rast dhe varet nga rrethanat e secilit rast. Ndërsa e dyta, përkatësisht, ato të natyrës personale, kryesisht ndërlidhen me mënyrën e sjelljes së një gjyqtari përkitazi me një rast ose ekzistencën e lidhjeve me njërën nga palët apo përfaqësuesit e tij/saj në një rast.

Nuk mund të konsiderohet që ka çështje të mungesës së paanësisë gjyqësore kur një gjyqtar ka dhënë tashmë vendime formale dhe procedurale në faza të tjera të procesit (shih rastin e GJEDNJ-së: George-Laviniu Ghiurău kundër Rumanisë, nr. 15549/16, Aktgjykim i 16 qershorit 2020, paragrafi 67). Megjithatë, problemet me paanshmërinë mund të shfaqen nëse, në faza të tjera të procedurës, një gjyqtar ka shprehur tashmë një mendim mbi fajësinë e të akuzuarit (shih rastin e GJEDNJ-së: Gómez de Liaño y Botella kundër Spanjës, nr. 21369/04, Aktgjykim i 22 korrikut 2008, paragrafët 67-72).

Aplikimi i parimeve të mësipërme në rrethanat e rastit konkret

Në aplikimin e këtyre parimeve të përgjithshme në rrethanat e rastit konkret, Gjykata fillimisht rikujton që parashtruesi i kërkesës pretendon pjesëmarrjen e dy gjyqtarëve në dy procedura gjyqësore brenda Gjykatës së Apelit, përkatësisht, parashtruesi i kërkesës konteston faktin që: (I) gjyqtarja A.B, fillimisht kishte marrë pjesë në cilësinë e Kryetares së Kolegjit të Gjykatës së Apelit, që kishte (i) nxjerrë Aktvendimin [PN1.S.nr. 43/2021] e 8 prillit 2021 lidhur me refuzimin si të pabazuar të ankesës së parashtruesit të kërkesës kundër Aktvendimit të Gjykatës Themelore për vazhdimin e paraburgimit; si dhe ka marrë pjesë si anëtare e Kolegjit të Gjykatës së Apelit në (ii) nxjerrjen e Aktgjykimit [APS. nr. 26/2021] të 8 nëntorit 2021 lidhur me refuzimin si të pabazuar të ankesës së parashtruesit të kërkesës; dhe (II) gjyqtari B.A, fillimisht kishte (i) marrë pjesë në cilësi të Kryetarit të Kolegjit në procedura paraprake për vazhdimin e paraburgimit (Aktvendimi [PN1.S.nr.118/2020] të 14 nëntorit 2020, [PN1.nr.S. 91/2020] i 28 shtatorit 2020, [PN1. S.nr.74/2020] të 3 gushtit 2020); (ii) në cilësi të anëtarit të Kolegjit në procedura paraprake për vazhdimin e paraburgimit (Aktvendimi [PN1. S.nr.31/2020] i 27 marsit 2020, Aktvendimi [PN1. S.nr. 10/2020] i 29 janarit 2020, Aktvendimi [PN1. S.nr. 97/2019] i 24 dhjetorit 2019; Aktvendimi [PN1.S-nr. 61/2019] i 1 tetorit 2013); e më pas në (iii) cilësi të Kryetarit të Kolegjit në nxjerrjen e Aktgjykimit [APS. nr. 26/2021] të 8 nëntorit 2021, lidhur me refuzimin si të pabazuar të ankesës së parashtruesit të kërkesës; veprime këto sipas parashtruesit të kërkesës, kanë rezultuar në shkelje të të drejtës së tij për gjykim të drejtë dhe të paanshëm.

Në këtë kontekst dhe bazuar në praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së, Gjykata së pari do të shqyrtojë pretendimet e parashtruesit të kërkesës përkitazi me paanësinë e gjykatës lidhur me kriteret e testit subjektiv.

Gjykata thekson se sa i përket testit subjektiv, paanshmëria personale e gjyqtarit/trupit gjykues duhet të prezumohet deri sa të vërtetohet e kundërta. Nën dritën e këtyre rrethanave, parashtruesi i kërkesës nuk kanë paraqitur asnjë provë e cila do të mund të vinte në dyshim paanshmërinë e njërit gjyqtar në kuadër të trupit gjykues. Rrjedhimisht, Gjykata konstaton se në nxjerrjen e Aktvendimeve të lartcekura, lidhur me vazhdimin e paraburgimit si dhe Aktgjykimit [APS. nr. 26/2021] të 8 nëntorit 2021 lidhur me refuzimin si të pabazuar të ankesës së parashtruesit të kërkesës, asnjë fakt nuk mund të mbështet konstatimin se gjykata nuk ka qenë e paanshme në kuptimin e testit subjektiv.

Rrjedhimisht në vijim, në përputhje me parimet e praktikes gjyqësore të GJEDNJ-së, dhe si garanci shtesë për rrethanat e rastit konkret, Gjykata do të shqyrtojë pretendimet e parashtruesit të kërkesës nën kriteret e testit objektiv dhe rrjedhimisht, fillimisht: (i) nëse rrethanat e rastit konkret mund të ngrenë dyshime legjitime nga ana e parashtruesit të kërkesës në lidhje me paanshmërinë e gjykatës; dhe nëse ky është rasti; (ii) nëse këto dyshime janë objektivisht të justifikueshme. Përcaktimi i këtyre çështjeve bëhet në secilin rast veç e veç (shih, në këtë kontekst, rastet e Gjykatës, KI51/20, KI52/20, KI84/20, KI141/20 dhe KI162/20, me parashtrues Aziz Krasniqi dhe të tjerët, Aktvendim për Papranueshmëri i 22 nëntorit 2021, paragrafi 160; KI187/18 dhe KI11/19, parashtrues Muhamet Idrizi, Aktgjykim i 26 gushtit 2019, paragrafi 58; dhe rastet e GJEDNJ-së, Meznarić kundër Kroacisë, cituar me lart, paragrafi 31; Ferrantelli dhe Santangelo kundër Italisë, Aktgjykim i 7gushtit 1996,paragrafi 58; Wettstein kundër Zvicrës, cituar me lart, paragrafi 44; dhe San Leonard Band Club kundër Maltës, cituar me lart, paragrafi 60; Korzeniak kundër Polonisë, cituar me lart, paragrafi 49; dhe Tozicka kundër Polonisë, cituar me lart, paragrafi 33).

Në këtë kontekst, Gjykata verën se parashtruesi i kërkesës përgjatë pretendimeve të tij në kërkesë kishte theksuar se gjyqtarët A.B. dhe B.A., “[...] është dashur të përjashtohen, sepse kanë pasur konflikt të interesit për shkak të pjesëmarrjes në procedurën paraprake, me çka janë sjellur në conditio inhabilis, sepse nuk kanë mundur të vendosin në mënyrë të paanshme dhe objektive lidhur me ankesat për rastin në përbërjen e të cilit janë dhe aktvendimet të cilat i kanë marrë vet gjatë procedurës paraprake.” Rrjedhimisht të njëjtit sipas parashtruesit të kërkesës “[...] kanë shkelur nenin 384, paragrafi 1, nën-paragrafi 1.2 të Kodit të Procedurës Penale, me çka është shkelur neni 102, pika 3 e Kushtetutës së Republikës së Kosovës, i cili thekson: Gjykatat gjykojnë në bazë të Kushtetutës dhe ligjit, dhe në lidhje me nenin 31, paragrafët 1 dhe 2, si dhe nenin 33 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës.

Në lidhje me këtë pretendim të parashtruesit të kërkesës, Gjykata sjell në vëmendje që paragrafi 2 i nenit 39 (Bazat për përjashtimin e gjyqtarëve) të Kodit Nr. 04/L-123 të Procedurës Penale, shkeljen e të cilit parashtruesi i kërkesës në parim e pretendon, përcakton që: “Gjyqtari përjashtohet si gjyqtar i vetëm gjykues, kryetar i trupit gjykues, anëtar i trupit gjykues, anëtari i kolegjit të apelit apo kolegjit të Gjykatës Supreme nëse ka marrë pjesë në procedura të mëhershme në të njëjtin rast penal, përveç gjyqtarit që ka shërbyer në kolegjin e mundësisë hetuese të veçantë. Megjithatë, një gjyqtar nuk do të përjashtohet kur ai ose ajo ka qenë vetëm i përfshirë në procedurat e mëparshme në të njëjtën çështje penale, si një anëtar i një paneli shqyrtues”.

Gjykata vëren se në bazë të shkresave të lëndës rezulton se gjyqtarja A. B., në cilësinë e Kryetares të Kolegjit, kishte nxjerrë Aktvendimin [PN1.S.nr. 43/2021] e 8 prillit 2021, përmes të cilit ishte refuzuar ankesa e parashtruesit të kërkesës kundër Aktvendimit [PS.br.76/2019] të 13 marsit 2021, të Gjykatës Themelore për vazhdimin e paraburgimit dhe më pas kishte marrë pjesë si anëtare e Kolegjit të Gjykatës së Apelit duke vendosur në merita për rastin e parashtruesit të kërkesës përmes Aktgjykimit [APS. nr. 26/2021] të 8 nëntorit 2021, në vlerësimin e ankesës së parashtruesit të ushtruar kundër Aktgjykimit [PS.nr.76/19] të 23 marsit 2021 të Gjykatës Themelore.

Gjithashtu, për sa i përket gjyqtarit B. A, Gjykata vëren se i njëjti ishte i përfshirë në cilësinë e (i) anëtarit të Kolegjit të Gjykatës së Apelit, gjatë nxjerrjes së Aktvendimeve vijuese: Aktvendimi [PN1.S.nr.31/2020] i 27 marsit 2020, Aktvendimi [PN1. S.nr. 10/2020] i 29 janarit 2020, Aktvendimi [PN1. S.nr. 97/2019] i 24 dhjetorit 2019; Aktvendimi [PN1.S-nr. 61/2019] i 1 tetorit 2013; (ii) në cilësi të Kryetarit të Kolegjit në procedura paraprake për vazhdimin e paraburgimit (Aktvendimi [PN1.S.nr.118/2020] të 14 nëntorit 2020, [PN1. S.nr. 91/2020] i 28 shtatorit 2020, [PN1. S.nr.74/2020] të 3 gushtit 2020); e më pas (iii) gjyqtari B. A. kishte marrë pjesë si kryetar i Kolegjit të Gjykatës së Apelit duke vendosur në merita për rastin e parashtruesit të kërkesës përmes Aktgjykimit [APS. nr. 26/2021] të 8 nëntorit 2021, në vlerësimin e ankesës së parashtruesit të ushtruar kundër Aktgjykimit [PS.nr.76/19] të 23 marsit 2021, të Gjykatës Themelore.

Nën dritën e këtij argumentimi, Gjykata thekson se mungesa e paanshmërisë gjyqësore nuk lind kur një gjyqtar/trup gjykues ka marrë tashmë vendime formale dhe procedurale në faza të tjera të procedurës (shih rastin e GJEDNJ-së, George-Laviniu Ghiurău kundër Rumanisë, Aktgjykim i 16 qershorit 2020, paragrafi 67) siç është situata në rastin e parashtruesit të kërkesës. Megjithatë, problemet me paanshmërinë mund të shfaqen nëse në fazat e tjera të procedurës, një gjyqtar ka shprehur tashmë një opinion mbi fajësinë e të akuzuarit (shih rastin e GJEDNJ-së, Gómez de Liaño y Botella kundër Spanjës, Aktgjykim i 22 korrikut 2008, paragrafët 67-72).

Në këtë aspekt, në ndërlidhje me aspektin e paanshmërisë së gjyqtares A.B., Gjykata vëren se Gjykata e Apelit në nxjerrjen e Aktvendimit [PN1.S.nr. 43/2021] të 8 prillit 2021 përgjatë arsyetimit kishte theksuar: “Gjykata e shkallës së parë ka shqiptuar dënim me burgim më të gjatë se pesë vite burgim dhe me të drejtë ka vepruar kur e ka vazhduar masën e paraburgimit deri në plotfuqishmërinë e aktgjykimit, për shkak se në këtë rast parashihet vazhdimi i masës së paraburgimit pas shpalljes së aktgjykimit edhe atë në bazë të nenit 367, paragrafi 1, pikat 2 dhe 7 të KPP-së.”

Në vijim, në ndërlidhje me aspektin e paanshmërisë së gjyqtarit B.A., Gjykata analizon arsyetimet e dhëna nga Gjykata e Apelit në procedurat paraprake, në të cilat gjyqtari në fjalë kishte qëndruar në cilësinë e anëtarit të Kolegjit të Apelit si dhe në cilësinë e kryetarit të kolegjit të Apelit, duke filluar nga Aktvendimi [PN1. S.nr.31/2020] i 27 marsit 2020, ku Gjykata e Apelit kishte arsyetuar si në vijim: “Gjykata e Apelit të Kosovës vlerëson se gjykata e shkallës së parë ka konstatuar drejtë se ekziston dyshim i bazuar se të pandehurit kanë kryer veprën penale të lartpërmendur, se ekziston baza për vazhdimin e paraburgimit, sepse ekzistojnë rrethana që me të drejtë e arsyetojnë frikën se nëse të njëjtit do të gjendeshin në liri, ata do t’i rrekeshin arratisë pasi që të dytë posedojnë pasaportat e Republikës së Serbisë dhe kanë vendbanim të përhershëm në Serbi , pra ekziston mundësia reale që të njëjtit të ikin në Republikën e Serbisë dhe të jenë të paarritshëm për organet gjyqësore të Kosovës të cilat nuk do të jenë në gjendje të sigurojë praninë e tyre në procedurën e mëtutjeshme.”

Në vijim, Gjykata i referohet Aktvendimit [PN1. S.nr.10/2020] i 29 janarit 2020 të Gjykatës së Apelit, ku përgjatë arsyetimit të saj kishte theksuar: “Gjykata e Apelit të Kosovës vlerëson se gjykata e shkallës së parë ka konstatuar drejtë se ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer veprën penale të lartpërmendur, se ekziston baza për vazhdimin e paraburgimit, sepse ekzistojnë rrethana që me të drejtë e arsyetojnë frikën se po që se i njëjti do të gjendej në liri, ai do t’i rrekej arratisë pasi që i pandehuri nuk ka jetuar në Kosovë nga momenti i kryerjes së veprës penale, ata kanë jetuar në Republikën e Serbisë dhe janë lejuar të lëvizin lirshëm, pra ekziston mundësia reale që të njëjtit të ikin në Republikën e Serbisë dhe Republika e Kosovës nuk do të jetë në gjendje të sigurojë praninë e tyre në procedurën e mëtutjeshme për t'u përballur me procedurën gjyqësore ne Republikën e Kosovës dhe në këtë mënyrë do ta shmangnin përgjegjësinë penale, dhe meqenëse të njëjtit dyshohen për një vepër penale të natyrës së rëndë, për të cilën mund të shqiptohet një dënim shumë më i rreptë, në rast se i njëjti shpallet fajtor, vazhdimi i paraburgimit në përputhje me nenin 187, paragrafi 1, nën-paragrafët 1.1 dhe 1.2, pika 1.2.1 të KPPK-së është i domosdoshëm me qëllim të sigurimit të pranisë dhe zbatimit të suksesshëm të procedurës penale.”

Gjykata vë në pah edhe Aktvendimin [PN1.S.nr.97/2019] e 24 dhjetorit 2019, si dhe Aktvendimin [PN1.S-nr.61/2019] e 1 tetorit 2013, të Gjykatës së Apelit, në të cilat theksohej arsyetimi i njëjtë: “Kjo gjykatë vlerëson gjithashtu se gjykata e shkallës së parë me të drejtë ka gjetur se ka bazë ligjore për vazhdimin e paraburgimit edhe në përputhje me dispozitat e nenit 187, paragrafi l, nën-paragrafët 1.1 dhe 1.2, pika 1.2.2 e KPPK-së, sepse me të qenit në liri , ka rrezik të ndodh shkatërrimi, fshehja apo ndryshimi i provave së veprës penale përmes ndikimit në dëshmitarë që janë të njohur me ngjarjen dhe do të ndikonte në kryerjen e përbashkët edhe të veprimeve të tjera për arsye se ky rast është ende në fazat e hetimit dhe ata ende nuk janë dëgjuar nga prokuroria, ndërsa prokuroria planifikon t'i dëgjojë dhe të marrë deklarata prej tyre në lidhje me mënyrën dhe rrethanat se si janë kryer krimet, mjetet e kryerjes, kohën dhe gjërat e tjera. Po ashtu, në fazat e hetimit mund të sigurohen edhe prova të tjera materiale të cilat do të konfirmojnë dyshimin e bazuar se të pandehurit kanë kryer veprën penale dhe e tëra kjo është me qëllim të favorizimit të deklaratave të tyre në kuadër të mbrojtjes së tyre, dhe kësisoj rrjedha normale e procedurës penale kundër të pandehurve do të pengohej.”

Në vijim, Gjykata sjell në vëmendje arsyetimet e (i) Aktvendimit [PN1.S.nr.118/2020] të 14 nëntorit 2020; (ii) Aktvendimit [PN1.S.nr.91/2020] të 28 shtatorit 2020; si dhe (iii) Aktvendimit [PN1.S.nr.74/2020] të 3 gushtit 2020, ku ngjashëm theksohej: “Gjykata e Apelit ka vlerësuar se gjykata e shkallës së parë ka konstatuar drejtë se ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer veprën penale të lartpërmendur, se ekziston baza për vazhdimin e masës së paraburgimit, sepse ekzistojnë rrethana që me të drejtë e arsyetojnë frikën se nëse i njëjti do të gjendej në liri, ai do t’i rrekej arratisë pasi që të dy të pandehurit posedojnë dokumentet e Republikës së Serbisë, kanë vendbanim të përhershëm atje, pra nëse atij i bëhet e mundshme lëvizja në liri ekziston mundësia reale që i njëjti të arratiset dhe kësisoj nuk do të ketë mundësi të sigurohet prania e tij në procedurën e mëtutjeshme në mënyrë që të përballet me procesin gjyqësor dhe kësisoj do të shmangte përgjegjësinë penale. Të njëjtit dyshohen për një vepër penale të natyrës së rëndë, për të cilën mund të shqiptohet një dënim shumë i rreptë, në rast se ai shpallet fajtor, prandaj vazhdimi i paraburgimit në përputhje me nenin 193, paragrafi 1 në lidhje me nenin 187, paragrafi 1, nën-paragrafët 1.1 dhe 1.2, pika 1.2.1 të KPPK-së është i nevojshëm me qëllim të sigurimit të pranisë së të pandehurve në rrjedhën e mëtejshme të procedurës penale.”

Nën dritën e kësaj, Gjykata thekson se mungesa e paanshmërisë gjyqësore nuk lind kur një gjyqtar/trup gjykues ka marrë tashmë vendime formale dhe procedurale në faza të tjera të procedurës (shih rastin e GJEDNJ-së, George-Laviniu Ghiurău kundër Rumanisë, Aktgjykim i 16 qershorit 2020, paragrafi 67) siç është situata në rastin e parashtruesit të kërkesës. Megjithatë, problemet me paanshmërinë mund të shfaqen nëse, në fazat e tjera të procedurës, një gjyqtar ka shprehur tashmë një opinion mbi fajësinë e të akuzuarit (shih rastin e GJEDNJ-së, Gómez de Liaño y Botella kundër Spanjës, Aktgjykim i 22 korrikut 2008, paragrafët 67-72).

Gjykata thekson se fakti i thjeshtë që gjyqtarët A.B. dhe B.A. të Gjykatës së Apelit kanë marrë vendime procedurale të pafavorshme për mbrojtjen lidhur me refuzimin e ankesës kundër vazhdimit të paraburgimit, nuk është tregues i mungesës së paanshmërisë në rrethanat e rastit konkret (shih rastin e GJEDNJ-së, Khodorkovskiy dhe Lebedev kundër Rusisë (nr.2) 30 430, Aktgjykim 17 korrikut 2014).

Për më tepër, fakti i thjeshtë që një gjyqtar apo trup gjykues ka marrë tashmë vendime paraprake nuk mund të konsiderohet në vetvete si shqetësim i justifikueshëm për paanshmërinë e tij. Ajo që ka rëndësi është shtrirja dhe natyra e masave të marra nga gjyqtari para gjykimit. Po kështu, fakti që gjyqtari ka njohuri të hollësishme për dosjen e rastit nuk sjell ndonjë paragjykim nga ana e tij që do të parandalonte që ai të konsiderohej i paanshëm kur merret vendimi për meritat. As një analizë paraprake e informacionit në dispozicion nuk do të thotë se analiza përfundimtare e rastit është paragjykuar (shih rastin e GJEDNJ-së, Morel kundër Francës, Aktgjykim i 6 qershorit 2000, paragrafi 45 dhe referencat aty).

Duke iu kthyer çështjes në fjalë, Gjykata vëren se Aktvendimet e Gjykatës së Apelit për vazhdimin e paraburgimit, ishin vërtet të pafavorshme për mbrojtjen. Por, për të kapërcyer supozimin e paanësisë, Gjykata duhet të ketë një dëshmi më të fortë të paragjykimeve sesa një apo disa aktvendime që në esencë ishin më shumë procedurale dhe të pafavorshme për parashtruesin e kërkesës. Në këtë aspekt, Gjykata konsideron se pretendimet e parashtruesit të kërkesës për pjesëmarrjen e gjyqtarëve A.B. dhe B.A., në vendimet kontestuese gjatë gjykimit të rastit, nuk e bindin Gjykatën se kishte njëanshmëri nga ana e tyre. Pa diskutuar nëse vendimet kontestuese ishin të justifikuara, Gjykata vëren se nuk kishte asgjë në to për të zbuluar ndonjë predispozitë kundër parashtruesit të kërkesës (shih rastin e GJEDNJ-së, Miminoshvili kundër Rusisë, Aktgjykim i 28 qershorit 2011, paragrafi 114).

Në dritën e argumentimit të mësipërm, Gjykata thekson se pretendimet që mund të ketë pasur parashtruesi i kërkesës për paanësinë e gjyqtarëve të Gjykatës së Apelit nuk konsiderohen të jenë të justifikuara në mënyrë objektive sepse: (i) vendimet e gjyqtarëve A.B. dhe B.A, për vazhdimin e paraburgimit janë vendime procedurale që nuk kanë përcaktuar fajësinë apo pafajësinë apo të drejtat dhe obligimet e parashtruesit të kërkesës; (ii) nuk ka asgjë në shkresat e lëndës që sugjeron se gjyqtari A.B dhe B.A, kanë shprehur qëndrim armiqësor apo vullnet të keq ndaj parashtruesit të kërkesës; dhe se (iii) gjyqtarët A.B dhe B.A., nuk kanë shprehur paraprakisht opinion lidhur me fajësinë e parashtruesit të kërkesës çka do ta komprometonte procesin penal kundër tyre.

Rrjedhimit, ky pretendim i parashtruesit të kërkesës refuzohet si qartazi i pabazuar.

Parimet e përgjithshme të përcaktuara nga praktika gjyqësore e GJEDNJ-së për sa i përket pranueshmërisë dhe administrimit të provave në kuadër të garancive për një gjykim të drejtë

Gjykata rikujton se parashtruesi i kërkesës pretendon se vendimet e gjykatave të rregullta në rastin konkret kanë shkelur edhe çështjen e administrimit të provave, për sa i përket të drejtës për gjykim të drejtë dhe të paanshëm të përcaktuar në nenin 31 të Kushtetutës, në ndërlidhje me nenin 6 të KEDNJ-së.

Gjykata vëren se ndonëse neni 6 i KEDNJ-së e garanton të drejtën për një proces të rregullt, megjithatë ai nuk përcakton rregulla për pranueshmërinë e provave si të tillë, një fushë kjo që për këtë arsye në radhë të parë i përket të drejtës së brendshme dhe juridiksioneve kombëtare (shih rastet e GJEDNJ-së: Schenk kundër Zvicrës, nr. 10862/84, Aktgjykim i 12 korrikut 1988, paragrafi 45-46; Heglas kundër Republikës Çeke, kërkesa nr. 5935/02, Aktgjykimi i 1 marsit 2007, paragrafi 84, Teixeira de Castro kundër Portugalisë, kërkesa nr. 25829/94, Aktgjykim i 9 qershorit 1998, paragrafi 34).

Në parim, nuk i takon Gjykatës që të shprehet rreth pranueshmërisë së disa provave, për shembull të atyre të marra në kundërshtim me të drejtën kombëtare. Pika që duhet të shqyrtohet është ajo nëse procedura, duke përfshirë edhe mënyrën se si janë mbledhur provat, ka qenë e rregullt në tërësinë e saj, çka nënkupton shqyrtimin e paligjshmërisë në fjalë dhe në ato raste kur dyshohet për shkeljen e një të drejte tjetër të mbrojtur nga Konventa, të natyrës së kësaj shkeljeje (shih rastin e GJEDNJ-së Khan kundër Mbretërisë së Bashkuar, kërkesa nr. 35394/97, Aktgjykim i 12 majit 2000, paragrafi 34; P.G. dhe J.H. kundër Mbretërisë së Bashkuar, kërkesa nr. 44787/98, Aktgjykim i 25 shtatorit 2001, paragrafi 76; Allan kundër Mbretërisë së Bashkuar, kërkesa nr. 48539/99, Aktgjykim i 5 nëntorit 2002, paragrafi 42).

Për të përcaktuar nëse procedura ka qenë e rregullt në tërësinë e saj, duhet gjithashtu të shtrohet pyetja nëse janë respektuar të drejtat e mbrojtjes. Konkretisht, duhet të ekzaminohet nëse parashtruesit të kërkesës i është ofruar mundësia për të sfiduar vërtetësinë e provës dhe për ta kundërshtuar përdorimin e tyre. Për më tepër, cilësia e provave duhet të merret në konsideratë, ashtu si dhe rrethanat në të cilat është marrë dhe nëse këto rrethana hedhin dyshime në besueshmërinë ose saktësinë e saj. Megjithëse nuk është e thënë të ketë ndonjë problem rregullsie në qoftë se prova e mbledhur nuk vërtetohet edhe përmes provash të tjera, duhet shënuar se kur ajo është shumë e qëndrueshme dhe nuk vihet fare në dyshim, nevoja për prova të tjera në mbështetje të saj bëhet më e vogël (Shih rastet e GJEDNJ-së Bykov kundër Rusisë, kërkesa nr. 4378/02, Aktgjykim i 10 marsit 2009, paragrafi 89; Jalloh kundër Gjermanisë, kërkesa nr. 54810/00, Aktgjykim i 11 korrikut 2006, paragrafi 96). Lidhur me këtë, GJEDNJ i kushton gjithashtu rëndësi pikës nëse prova në fjalë ka qenë apo jo përcaktuese për rezultatin e procesit penal (Shih rastin e GJEDNJ-së Gäfgen kundër Gjermanisë, kërkesa nr. 22978/05, Aktgjykim i 1 qershorit 2010, paragrafi 164).

Veç kësaj, Kushtetuta dhe KEDNJ-ja nuk parashikojnë rregulla për dëshmitë në kuptimin e saktë të asaj fjale (shih, Mantovanelli kundër Francës, paragrafi 34). Pranueshmëria e dëshmive dhe mënyra e vlerësimit të tyre janë çështje kryesisht të rregulluara nga ligjet e vendit dhe gjykatat e rregullta (shih, Moreira de Azevedo kundër Portugalisë, paragrafët 83-84; dhe García Ruiz kundër Spanjës, cituar më lart, paragrafi 28). Megjithatë, detyra e Gjykatës, bazuar në Kushtetutë dhe KEDNJ, është që të vërtetojë nëse procedurat si tërësi kanë qenë të drejta, përfshirë dhe mënyrën se si janë pranuar dëshmitë (shih, Elsholz kundër Gjermanisë [DHM], paragrafi 66; dhe Devinar kundër Sllovenisë, paragrafi 45). Prandaj, duhet përcaktuar nëse dëshmitë janë pranuar ashtu që të garantojnë një proces të rregullt (shih, Blücher kundër Republikës Çeke, paragrafi 65).

Në këtë drejtim, Gjykata vë në pah arsyetimin e Gjykatës Themelore lidhur me pretendimin e parashtruesit të kërkesës për sa i përket çështjes së të gjykuarit “pa prova dhe akuza” si në vijim: “[...] Trupi gjykues vlerëson se pretendimet e avokatëve mbrojtës se nga provat e administruara nuk është provuar se klientët e tyre këtu të pandehurit Zlatan Krstic dhe D.SH. të kenë kryer v p të cilat u vihen në barrë nuk qëndrojnë këto pretendime për disa arsye: Nga dëshmitë e të dëmtuarve të dhëna në cilësi të dëshmitarëve janë vërtetuar saktësisht dhe qartë veprimet inkriminuese të pandehurit Z.K. dhe personave të tjerë tani për tani të pa arritshëm të cilit në bashkëveprim kanë ndërmarr veprime si në dispozitiv të këtij aktgjykimi. Nga këto dëshmi janë vërtetuar edhe pasojat- gjendja e viktimave pas procesit të zhvarrimit pastaj është vërtetuar se personat e vrarë dhe të masakruar dhe të hudhur përskaj rrugës magjistrale Prishtinë Ferizaj në fshatin Babush në një kanal përskaj rruge (4 viktimat e familjes Nuha) dhe në fshatin e vjetër gjithashtu përskaj rrugës kufoma e I.R të cilët ishin dërguar në institutin e mjekësisë ligjore në Prishtinë për tu bërë obdukcioni dhe fare pa bërë ky obdukcion me urdhër të D.Sh punëtorët e kompanisë së pastrimit ish Zvezda në Ferizaj me kamionin e firmës të markës Fap kishin marr kufomat në morg dhe i kishin sjell te varrezat muslimane në Ferizaj ku punëtorët tjerë të kësaj kompanie (I.A, G.R. dhe M me bager) me urdhër të D.SH. kanë hapur një gropë me dimenzione 2.5m të gjërë, 1.20 m të gjatë dhe rreth 80 cm të thellë dhe aty kanë hudhur 5 kufomat njërin mbi tjetrin dhe pastaj me urdhër të Destanit me bager i kanë mbuluar me dhe dhe pas përfundimit të varrimit nuk kanë lënë asnjë shenjë identifikuese për të treguar se aty ka ndonjë varr.”

Gjykata vëren se Gjykata e Apelit çështjen e të gjykuarit “pa prova dhe akuza” të parashtruesit të kërkesës e arsyeton si në vijim: Se të akuzuarit i kanë kryer veprat penale si në pikën I. dhe II. të dipozitivit të aktgjykimit të ankimuar, gjykata e shkallës së parë e ka vërtetuar nga provat e administruara në shqyrtimi gjyqësor dhe atë nga dëgjimi i dëshmitarëve: F.N, F.N, A.N, F.N, I.N, A.N, A.N, B.N, I.A, G.R, S.H, M.K, R.S, B.K, B.H, H.R, L.J, nga leximi i dëshmisë së dëshmitarit H.K dhe dëshmia e dëshmitarit I.S. Pastaj nga provat materiale siç janë: Procesverbali i vendit të ngjarjes i Gjykatës Komunale në Ferizaj me nr.Kri.nr.64/1999 dt.27.03.1999, Video incizimi-CD, e cila përmban procedurën e zhvarrimit të 5 kufomave me dt.12.07.1999, Kopja nga libri i protokolit të Morgut të Prishtinës për 5 viktimat e identifikuara si NN, Raporti i vlerësimit-zhvarrosjes dt.07.06.2019, Raporti i autopsisë për viktimat O.N, B.N, B.N dhe A.N, Raportet e Autopsisë për viktimat e lartcekura ku janë paraqitur detajisht të gjeturat me rastin e ekzaminimit mjeko-ligjor të mbetjeve mortore. Nga kjo është konstatuar se i akuzuari Zllatan Krstiq në kohën e konfliktit të armatosur në Kosovë, si pjesëtarë i forcave policore serbe, ka shkelur rëndë rregullat e të Drejtës Ndërkombëtare Humanitare kundër personave civil dhe pasurisë së tyre, ashtu që me datë 26 Mars 1999, rreth orës 20:00, në fshatin Nerodime e Epërme, Komuna Ferizaj, në bashkëkryerje me pjesëtarë të tjerë të policisë, ushtrisë dhe paramilitarëve serb, i veshur me uniformë të policisë dhe i armatosur, me vetëdije dhe qëllim, duke vepruar sipas planit dhe urdhrave të eproreve të tij, ka marrë pjesë direkte në sulmin e popullsisë civile të nacionalitetit shqiptar konkretisht familjes Nuha që nuk kane marrë pjesë aktive në konflikt të armatosur, duke hyrë në oborrin e shtëpisë së Osman Nuhës pastaj me forcë kanë hyrë brenda në shtëpi, ku ishin të strehuar nëntëmbëdhjetë (19) anëtarët e kësaj familje, në mesin e të cilëve kishte fëmijë, gra dhe burra duke i nxjerrë dhunshëm nga shtëpia i kanë rreshtuar në oborr para shtëpisë dhe pasi kanë kontrolluar se askush nuk është në shtëpi i kanë vënë flakën shtëpisë pastaj edhe sanës dhe stallës.

Gjykata në vijim thekson se Gjykata Supreme çështjen e të gjykuarit “pa prova dhe akuza” të parashtruesit të kërkesës e arsyeton si në vijim: [...] Nga të gjitha këto prova të administruara, drejt është vërtetuar se tani i dënuari Zlatan Krstiq, në kohën e konfliktit të armatosur në Kosovë ka qenë pjesëtar i armatosur dhe në uniformë, i forcave policore serbe dhe se në veprimet e të njëjtit janë formua elementet e veprës penale në bashkëkryerje krimet e luftës ndaj popullatës civile nga neni 142 lidhur me nenin 22 të Ligjit Penal të Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë e sanksionuar edhe sipas nenit 3 te Konventave të Gjenevës dhe Protokollit II, pra i njëjti në bashkëveprime me pjesëtarët tjerë të forcave policore dhe paramilitare, me vetëdije e duke vepruar sipas planit dhe urdhrave të eprorëve të tij ka marrë pjesë direkt në sulmin e popullsisë civile të nacionalitetit shqiptarë konkretisht familjes Nuha, të cilët nuk kanë qenë pjesë aktive e konfliktit të armatosur, duke i larguar në mënyrë të dhunshme të 19 anëtarët e kësaj familje, nën kërcënimin e armëve duke i trajtuar në mënyrë jo humane si dhe ka marrë pjesë në shkatërrimin e paligjshëm dhe të qëllimshëm të pasurisë së kësaj familje, pasuri kjo që nuk justifikohet me nevoja ushtarake.

Në lidhje me pretendimin e lartcekur të parashtruesit të kërkesës, Gjykata vëren se të gjitha vendimet e gjykatave të rregullta ofruan arsyetimin përkatës për shpalljen fajtor në bashkëkryerje të veprës penale Krime lufte kundër popullatës civile nga neni 142 lidhur me nenin 22 të LP-së të RSFJ-së, vepër kjo e sanksionuar edhe sipas nenit 3 të Konventës së Gjenevës dhe Protokollit të dytë të saj.

Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës pranë gjykatave të rregullta pati një mundësi efektive për të prezantuar dhe kundërshtuar ligjshmërinë dhe mënyrën e marrjes si dhe vërtetësinë e provave dhe për të kundërshtuar përdorimin e tyre dhe se këtë mundësi e shfrytëzoi gjatë procedurës para gjykatës së shkallës së parë, në ankesën e tij në gjykatën e Apelit dhe në kërkesën për mbrojtjen e ligjshmërisë para Gjykatës Supreme. Gjykatat e rregullta i shqyrtuan argumentet e tij mbi bazueshmërinë dhe dhanë arsye për vendimet e tyre (shih rastin e GJEDNJ-së: Dragojević kundër Kroacisë, nr. 68955/11, Aktgjykim i 15 janarit 2015, paragrafi 132). Fakti që parashtruesi i kërkesës ishte i pasuksesshëm në secilin hap nuk e ndryshon faktin që ai pati një mundësi efektive për të kundërshtuar provat dhe përdorimin e tyre.

Përkundër sfondit të mësipërm, Gjykata konsideron se nuk ka asgjë për të vërtetuar përfundimin se të drejtat e mbrojtjes së parashtruesit të kërkesës nuk ishin respektuar siç duhet në lidhje me kundërshtimin e marrjes, pranimit dhe administrimit të provave ose që vlerësimi i tyre nga gjykatat e rregullta ishin arbitrare. Si përfundim, Gjykata konstaton se përdorimi i provave të kundërshtuara nuk e privoi si të tillë parashtruesin e kërkesës nga një gjykim i drejtë.

Në këtë drejtim, Gjykata rikujton se praktika e GJEDNJ-së përcakton se drejtësia e një procedure vlerësohet në tërësi. (Shih Aktgjykimin e GJEDNJ-së të 6 dhjetorit 1988, Barbera, Messeque dhe Jabardo kundër Spanjës, nr. 10590/83, paragrafi 68). Rrjedhimisht, gjatë vlerësimit të pretendimeve të parashtruesit të kërkesës, Gjykata gjithashtu i është përmbajtur këtij parimi. (Shih, rastin e Gjykatës KI104/16, parashtrues Miodrag Pavić, Aktgjykim i 4 gushtit 2017, paragrafi 38; dhe rastin nr. KI143/16, parashtrues Muharrem Blaku dhe të tjerët, Aktvendim për papranueshmëri i 13 qershorit 2018, paragrafi 31).

Rrjedhimisht, për t’i shmangur keqkuptimet nga ana e parashtruesve të kërkesës, duhet pasur parasysh se “drejtësia” që kërkohet me nenin 31 nuk është drejtësi “substanciale”, por drejtësi “procedurale”. Parimisht, në terma praktik kjo shprehet me procedurë kontradiktore, ku palët dëgjohen dhe vendosen në kushte të njëjta në gjykatë. (Shih, mutatis mutandis, rastet e Gjykatës: KI63/19 dhe KI66/19, me parashtrues Vahide Badivuku dhe Idriz Kelmendi, Aktvendim për Papranueshmëri i 26 prillit 2021, paragrafi 110; KI42/16 parashtrues Valdet Sutaj, Aktvendim për papranueshmëri i 7 nëntorit 2016, paragrafi 41 dhe referencat tjera të përmendura aty).

Andaj, nga sa u tha më sipër, Gjykata vlerëson se parashtruesi i kërkesës ka pasur mundësi të mjaftueshme që para gjykatave të rregullta t’i prezantojë të gjitha pretendimet për shkelje të të drejtave të tij. Për më tepër, Gjykata konsideron se argumentet e tij janë dëgjuar në mënyrë të rregullt dhe janë shqyrtuar në mënyrë të duhur nga gjykatat e rregullta. Gjykata konsideron se vendimet e gjykatave të rregullta janë të arsyetuara dhe se procedurat, shikuar në tërësinë e tyre, nuk kanë qenë në ndonjë mënyrë të padrejta apo arbitrare (Shih rastin e GJEDNJ-së Shub kundër Lituanisë, kërkesa nr. 17064/06, Aktgjykim i 30 qershorit 2009).

Në linjë me praktikën e saj të konsoliduar gjyqësore, Gjykata përsërit që nuk është funksion i Gjykatës Kushtetuese të merret me gabimet e pretenduara në aplikimin e ligjeve përkatëse që pretendohet të jenë bërë nga gjykatat e rregullta, nëse me këtë aplikim nuk janë shkelur të drejtat dhe liritë e mbrojtura me Kushtetutë dhe KEDNJ. Ajo vetë nuk mund të vlerësojë ligjin që ka bërë që një gjykate e rregullt të miratojë një vendim në vend të një vendimi tjetër. Nëse do te ishte ndryshe, Gjykata do te vepronte si gjykatë e "shkallës së katërt", që do të rezultonte në tejkalimin e kufijve të vendosur në juridiksionin e saj. Në të vërtetë, është roli i gjykatave te rregullta t'i interpretojnë dhe zbatojnë rregullat përkatëse të së drejtës procedurale dhe materiale (shih rastin e Gjykatës: KI63/19 dhe KI66/19, me parashtrues Vahide Badivuku dhe Idriz Kelmendi, cituar më lartë, paragrafi 112; shih gjithashtu rastin e GJEDNJ-së: Garcia Ruiz kundër Spanjës, kërkesa nr. 30544/96, Aktgjykimi i 21 janarit 1999, paragrafi 28).

Prandaj, Gjykata vlerëson se nuk ka pasur shkelje të nenit 31 të Kushtetutës dhe nenit 6 të KEDNJ-së për sa i përket çështjes së pranueshmërisë dhe administrimit të provave në kuadër të një gjykimi të drejtë. Rrjedhimisht, kërkesa është qartazi e pabazuar në baza kushtetuese dhe duhet të deklarohet e papranueshme, në pajtim me rregullin 39 paragrafi (2) të Rregullores së Punës.

Sa i përket pretendimeve për shkelje të nenit 33 të Kushtetutës

Në vijim Gjykata gjithashtu rikujton që parashtruesi i kërkesës pretendon se në rrethanat e rastit konkret, Vendimi i kontestuar i Gjykatës Supreme, është nxjerrë edhe në shkelje të të drejtave dhe lirive të tij themelore të garantuara përmes nenit 33 [Parimi i Legalitetit dhe Proporcionalitetit në Rastet Penale] të Kushtetutës.

Sa i përket shkeljeve të pretenduara të të drejtave dhe lirive themelore të përcaktuara me nenin 33 të Kushtetutës, Gjykata rikujton se sipas praktikës së themeluar gjyqësore të GjEDNJ-së, Gjykata e shpall kërkesën të papranueshme si qartazi të pabazuar kur pretendimet janë “të pambështetura apo të paarsyetuara” ose kur plotësohet një nga dy kushtet karakteristike, përkatësisht:

a) kur parashtruesi i kërkesës thjesht citon një ose disa dispozita të Konventës apo të Kushtetutës, pa shpjeguar mënyrën se si ato janë shkelur, përveç nëse kjo është qartazi e dukshme në bazë të fakteve dhe rrethanave të rastit (shih në këtë kontekst rastet e GJEDNJ-së: Trofimchuk kundër Ukrainës, nr. 4241/03, Vendim i 31 majit 2005; shih gjithashtu, Baillard kundër Francës, nr. 6032/04, Vendim i 25 shtatorit 2008);

b) kur parashtruesi i kërkesës nuk paraqet ose refuzon të paraqesë provat materiale me të cilat do t’i mbështeste pretendimet e tij (kjo posaçërisht vlen për vendimet e gjykatave ose të autoriteteve të tjera të brendshme), përveç rasteve kur ekzistojnë rrethana të jashtëzakonshme që janë jashtë kontrollit të tij dhe të cilat e pengojnë ta bëjë këtë (për shembull, kur administrata e burgut refuzon t’ia paraqes Gjykatës dokumentet nga dosja e një të burgosuri për të cilin bëhet fjalë) ose nëse Gjykata vet nuk vendos ndryshe (shih rastin e Gjykatës KI166/20, parashtrues, Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, Aktvendim për papranueshmëri i 5 janarit 2021, paragrafi 42).

Në rastin konkret, parashtruesi i kërkesës pretendon që Aktgjykimi i Gjykatës Supreme, “në mënyrë arbitrare” ka shkelur të drejtat e tij individuale dhe ka ardhur deri te shkelja e nenit 33 dhe të Kushtetutës, mirëpo i njëjti, nuk shpjegon specifikisht se si ka ardhur deri te shkelja e këtij neni të Kushtetutës. Lidhur me këtë, Gjykata rikujton se ajo ka theksuar vazhdimisht se vetëm referimi dhe përmendja e neneve të Kushtetutës dhe të KEDNJ-së nuk është e mjaftueshme për të ndërtuar një pretendim të argumentuar për shkelje kushtetuese. Kur pretendohen shkelje të tilla të Kushtetutës, parashtruesit e kërkesës duhet të sigurojnë pretendime të arsyetuara dhe argumente bindëse (shih, në këtë kontekst, rastet KI175/20, me parashtrues: Agjencia Kosovare e Privatizimit, Aktvendim për Papranueshmëri i 22 prillit 2021, paragrafi 81; KI166/20 cituar më lart, paragrafi 52; KI04/21, me parashtruese Nexhmije Makolli, Aktvendim për papranueshmëri i 11 majit 2021, paragrafët 38- 39).

Në rrethanat e rastit konkret, parashtruesi i kërkesës përtej referimit në nenin 33 të Kushtetutës, nuk ka arsyetuar në mënyrë të qartë dhe adekuate se si mund të jetë cenuar ky nen përmes Vendimit të kontestuar. Prandaj, Gjykata konsideron se pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 33 të Kushtetutës, bien në kategorinë e pretendimeve “të pambështetura apo paarsyetuara”, pasi parashtruesi i kërkesës thjesht ka cituar një dispozitë të Kushtetutës, pa shpjeguar se si është shkelur ajo. Prandaj, ky pretendim është qartazi i pabazuar në baza kushtetuese, siç përcaktohet në paragrafin (2) të rregullit 39 të Rregullores së punës.

Përfundim

Në fund, Gjykata konstaton se kërkesa e parashtruesit të kërkesës është e papranueshme, sepse pretendimet për shkelje të nenit 31 të Kushtetutës: (i) përkitazi me pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të së drejtës për gjykatë të paanshme janë qartazi të pabazuara në baza kushtetuese; si dhe (ii) pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të aspektit të pranueshmërisë dhe administrimit të provave, vlerësohen si qartazi të pabazuara, sepse këto pretendime cilësohen si pretendime që i takojnë kategorisë së pretendimeve “të shkallës së katërt”. Gjithashtu, pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 33 të Kushtetutës bien në kategorinë e pretendimeve “të pambështetura apo paarsyetuara”, rrjedhimisht janë pretendime qartazi të pabazuara në baza kushtetuese, siç përcaktohet në paragrafin (2) të rregullit 39 të Rregullores së punës.

PËR KËTO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, në mbështetje të nenit 113.1 dhe 7 të Kushtetutës, nenit 20 të Ligjit dhe të rregullit 39 (2) dhe 59 (2) të Rregullores së punës, në seancën e mbajtur më 17 janar 2023, njëzëri:

VENDOS

I. TË DEKLAROJË kërkesën të papranueshme;

II. T’UA KUMTOJË këtë Aktvendim palëve;

III. TË PUBLIKOJË këtë Aktvendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit;

IV. Ky Aktvendim hyn në fuqi menjëherë.

Gjyqtari raportues Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese

Radomir Laban Gresa Caka-Nimani

Parashtruesit:

Zlatan Krstic

Lloji i kërkesës:

KI - Kërkesë individuale

Lloji i aktit:

Aktvendim për papranueshmëri

Kërkesa është qartazi e pabazuar

Lloji i procedurës së ndjekur para institucioneve tjera :

Penale