Aktvendim për papranueshmëri
Prishtinë, më 9 dhjetor 2022
Nr. ref.:RK 2089/22
AKTVENDIM PËR PAPRANUESHMËRI
në
rastin nr. KI201/21
Parashtrues
Enver Krasniqi
Vlerësim i kushtetutshmërisë së Aktvendimit
të Gjykatës Themelore në Prishtinë A. Nr. 791/13 të 24 korrikut 2014
GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS
në përbërje:
Gresa Caka-Nimani, kryetare
Bajram Ljatifi, zëvendës kryetar
Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare
Safet Hoxha, gjyqtar
Radomir Laban, gjyqtar
Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare dhe
Nexhmi Rexhepi, gjyqtar
Parashtruesi i kërkesës
Kërkesa është parashtruar nga Enver Krasniqi, me banim në Prishtinë (në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës).
Vendimi i kontestuar
Parashtruesi i kërkesës konteston Aktvendimin [A. nr. 791/13] e 24 korrikut 2014 të Gjykatës Themelore në Prishtinë-Departamenti për Çështje Administrative (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Themelore).
Objekti i çështjes
Objekt i çështjes është vlerësimi i kushtetutshmërisë së Aktvendimit të kontestuar, përmes të cilit pretendohet se parashtruesit të kërkesës i janë shkelur të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me nenin 24 [Barazia para Ligjit], nenin 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], nenin 32 [E Drejta për Mjete Juridike] dhe nenin 55 [Kufizimi i të Drejtave dhe Lirive Themelore] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta).
Baza juridike
Kërkesa bazohet në paragrafët 1 dhe 7 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, nenet 22 (Procedimi i kërkesës) dhe 47 (Kërkesa individuale) të Ligjit për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, nr. 03/L-121 (në tekstin e mëtejmë: Ligji) dhe rregullin 32 (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve) të Rregullores së punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).
Procedura në Gjykatën Kushtetuese
Më 10 nëntor 2021, parashtruesi i kërkesës e dorëzoi kërkesën në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata).
Më 16 nëntor 2021, Gjykata njoftoi parashtruesin e kërkesës për regjistrimin e kërkesës. Në po të njëjtën ditë, Gjykata njoftoi Gjykatën Themelore për regjistrimin e kërkesës dhe kërkoi që të dorëzojë në Gjykatë fletëkthesën që dëshmon se kur parashtruesi i kërkesës e ka pranuar Aktvendimin [A.nr.791/13] e 24 korrikut 2014 të Gjykatës Themelore.
Më 17 nëntor 2021, Gjykata pranoi nga Gjykata Themelore dosjen e plotë të lëndës.
Më 26 nëntor 2021, Kryetarja e Gjykatës përmes Vendimit [nr.GJR.KI201/21] caktoi gjyqtaren Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare raportuese dhe Kolegjin shqyrtues, të përbërë nga gjyqtarët: Gresa Caka-Nimani (kryesuese), Bajram Ljatifi dhe Nexhmi Rexhepi (anëtarë).
Më 25 nëntor 2022, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin e gjyqtares raportuese dhe njëzëri i rekomandoi Gjykatës papranueshmërinë e kërkesës.
Përmbledhja e fakteve
Nga shkresat e lëndës rezulton se, më 14 janar 2010, Komisioni i Fondit për Kuadro pranë Zyrës së Kryeministrit, nxori Vendimin [Ref: S/2010] përmes të cilit u aprovuan pozitat e propozuara nga Ministria e Drejtësisë që hynin në Skemën e Fondit për Kuadro, përfshirë këtu pozitën e Kryeshefit të Agjencisë për Menaxhimin e Pasurisë së Konfiskuar.
Më 20 korrik 2010, Ministria e Drejtësisë përmes Vendimit [01/735] caktoi parashtruesin e kërkesës Ushtrues të Detyrës së Kryeshefit Ekzekutiv në Agjencinë për Administrimin e Pasurisë së Sekuestruar ose të Konfiskuar pranë Ministrisë së Drejtësisë.
Më 1 qershor 2011, Vendimi [Ref. S/2010] u ndryshua dhe plotësua përmes Vendimit [Ref: 158/2011] të Komisionit të Fondit për Kuadro pranë Zyrës së Kryeministrit, vendim ky me të cilin pozita e Kryeshefit për Menaxhimin e Pasurisë së Konfiskuar pranë Ministrisë së Drejtësisë ishte aprovuar për përfshirje në Skemën e Fondit për Kuadro.
Më 3 prill 2013, parashtruesi i kërkesës dorëzoi kërkesë në Fondin për Kuadro pranë Zyrës së Kryeministrit (në tekstin e mëtejmë: Fondi për Kuadro), përmes së cilës kërkoi kompensim bazuar në Rregulloren përkatëse për Fondin për Kuadro.
Më 3 maj 2013, në mungesë të përgjigjes së Fondit për Kuadro, parashtruesi i kërkesës paraqiti ankesë pranë Këshillit të Pavarur Mbikëqyrës për Shërbimin Civil të Kosovës (në tekstin e mëtejmë: KPMSHCK), duke kërkuar që t’i kompensohet në mënyrë retroaktive shuma prej 4,377.27 euro për kohën sa kishte ushtruar detyrën e Kryeshefit të Agjencisë për Menaxhimin e Pasurisë së Sekuestruar ose të Konfiskuar pranë Ministrisë së Drejtësisë.
Më 24 maj 2013, KPMSHCK përmes Vendimit [A. 02/205/2013] refuzoi ankesën e parashtruesit të kërkesës si të pabazuar me arsyetimin se sipas paragrafit 4 të nenit 4 të Rregullores nr.14/2012 për funksionimin e Fondit për Kuadro ishte përcaktuar që “Stafi politik, sekretarët e përgjithshëm, ushtruesit e detyrave të pozitave të caktuara nuk kanë të drejte të përfitojnë nga FK-ja", që në rastin e ankuesit konstatohet se ka qenë me statusin e ushtruesit të detyrës.”
Në një datë të paspecifikuar, parashtruesi i kërkesës dorëzoi padi për kompensim të dëmit material pranë Gjykatës Themelore, duke kërkuar kompensimin e shumës prej 4,377.27 euro, për kohën sa ishte ushtrues detyre pranë Agjencisë për Administrimin e Pasurisë së Sekuestruar ose të Konfiskuar, kompensimin e kamatës ligjore si dhe shpenzimet procedurale.
Më 2 tetor 2013, parashtruesi i kërkesës parashtroi Urgjencë pranë Gjykatës Themelore, për shqyrtim urgjent të lëndës së tij pasi që përbënte kontest administrativ në marrëdhënie pune. Në këtë shkresë parashtruesi i kërkesës kishte theksuar adresën e tij të vendbanimit dhe numrin e telefonit.
Më 2 dhjetor 2013, parashtruesi i kërkesës dorëzoi sërish Urgjencë pranë Gjykatës Themelore, duke kërkuar shqyrtim urgjent të lëndës së tij meqenëse kishte të bëjë me kontest administrativ në marrëdhënie pune.
Më 16 prill 2014, Gjykata Themelore përmes Aktvendimit [A. nr. 791/13] i ktheu parashtruesit të kërkesës padinë për plotësim, ashtu që në afat prej tetë (8) ditësh, nga dita e marrjes së Aktvendimit, i kërkohej të rregullonte kërkesëpadinë duke precizuar saktë se cili organ i administratës ishte i paditur dhe cilin vendim kërkonte ta anulojë. Përmes këtij Aktvendimi, Gjykata Themelore theksoi se në qoftë se parashtruesi i kërkesës nuk do bënte rregullimin e padisë brenda afatit të përcaktuar, atëherë do të nxirrte Aktvendim me të cilin padia e parashtruesit të kërkesës do të hidhej poshtë sipas paragrafit 2 të nenit 33 të Ligjit nr. 03/L-202 për Konfliktet Administrative (GZ. numër 82, 21 tetor 2010) (në tekstin e mëtejmë: LKA).
Më 1 korrik 2014, parashtruesi i kërkesës dorëzoi pranë Gjykatës Themelore parashtresë për shqyrtim të lëndës me urgjencë, në afat sa më të shkurtër kohor.
Më 9 korrik 2014, Gjykata Themelore, përmes Aktvendimit [A. nr. 791/13] vendosi që dorëzimi i mëtejshëm i të gjitha shkresave dhe parashtresave për parashtruesin e kërkesës të bëhej me afishimin e tyre në tabelën e shpalljeve, derisa parashtruesi i kërkesës apo përfaqësuesi i tij të njoftonte Gjykatën për adresën e saktë. Tutje, sipas Aktvendimit të lartcekur të Gjykatës Themelore, komunikimi konsiderohej i kryer pas kalimit të afatit prej shtatë (7) ditëve nga dita e afishimit të tyre në tabelën e shpalljeve të gjykatës.
Në arsyetimin e Aktvendimit [A. nr. 793/13] e 9 korrikut 2014 të Gjykatës Themelore u theksua se “Në tentim që t’i dorëzohet paditësit aktvendimi për plotësim të padisë, në fletëkthesën e gjykatës është konstatuar se paditësi është i panjohur në adresën e dhënë në padi”. Në këtë aspekt, Gjykata Themelore në vendimin e saj u bazua në atë se parashtruesi i kërkesës nuk e kishte adresën e saktë në padi dhe nuk e kishte njoftuar gjykatën për ndërrim të adresës, gjë për të cilën obligohej sipas paragrafit 5 të nenit 116 dhe pikat r dhe s të paragrafit 1 të nenit 387 të Ligjit nr. 03/L-006 për Procedurën Kontestimore (GZ. numër 38, 20 shtator 2008) (në tekstin e mëtejmë: LPK).
Më 24 korrik 2014, Gjykata Themelore përmes Aktvendimit [A. nr. 791/13] hodhi poshtë padinë e parashtruesit të kërkesës si të parregullt. Duke iu referuar Aktvendimit të 16 prillit 2014 për plotësim dhe rregullim të padisë, Gjykata Themelore theksoi se “Nga fletëkthesa për dorëzim personal vërtetohet se paditësi aktvendimin për rregullimin e padisë e ka pranuar me datë 18.07.2014, dhe i njëjti as tani e as në afatin e përcaktuar nga gjykata nuk e ka bërë rregullimin e padisë”.
Sipas shkresave të lëndës rezulton se Aktvendimet e Gjykatës Themelore të 16 prillit 2014 dhe të 9 korrikut 2014 janë vendosur në tabelë të Gjykatës Themelore nga 9 korriku 2014 deri më 18 korrik 2014. Ndërkaq, sipas shkresave të lëndës, Aktvendimi i Gjykatës Themelore i 24 korrikut 2014 ishte vendosur në tabelë nga 30 korriku 2014 deri më 7 gusht 2014.
Më 6 tetor 2015, parashtruesi i kërkesës dorëzoi urgjencë pranë Gjykatës Themelore, për shqyrtim urgjent të lëndës së tij.
Më 24 mars 2016, parashtruesi i kërkesës paraqiti kërkesë në Gjykatën Themelore për dorëzim të vendimit të marrë në lëndën e tij. Përmes kësaj kërkese, parashtruesi i kërkesës theksoi se “Ju drejtohem lidhur me lëndën në fjalë, meqenëse jam informuar se Gjykata ka marrë vendim me datën 26.07.2014 dhe lënda është arkivuar me A. 791/13 por i njëjti vendim nuk më është dorëzuar. Andaj kërkoj nga Gjykata që të më përcjelli Vendimin e marrë.”
Me 29 mars 2016, parashtruesi i kërkesës përmes postës elektronike, kërkoi nga Gjykata Themelore lëndën e tij me numër A. nr. 791/13, duke theksuar se të njëjtën nuk e ka pranuar, dhe kërkon që e njëjta t’i dorëzohet në mënyrë që ai të shfrytëzoj të drejtën e tij ligjore për ankesë.
Me 11 gusht 2016, parashtruesi i kërkesës dorëzoi një parashtresë në Gjykatën Themelore duke kërkuar që çdo vendim t’i dorëzohet zyrës përkatëse të Avokatisë, si përfaqësues të autorizuar.
Më 26 maj 2017, parashtruesi i kërkesës parashtroi urgjencë për procedim të shpejtë të çështjes në Gjykatën Themelore marrë parasysh faktin që kishte të bëjë me kontest në të holla dhe ndikonte në gjendjen e rënduar të paditësit.
Më 12 shkurt 2020, parashtruesi i kërkesës sërish dorëzoi urgjencë përmes së cilës kërkoi nga Gjykata Themelore procedim më të shpejtë të lëndës, duke marrë parasysh që lënda kishte të bëjë me kontest në të holla, gjë e cila ndikonte në gjendjen financiare të paditësit.
Më 5 tetor 2021, parashtruesi i kërkesës, dorëzoi një kërkesë në Gjykatë Themelore, përkatësisht në arkivë duke kërkuar kopjen e Aktvendimit [A. nr. 791/13].
Më 13 tetor 2021, parashtruesi i kërkesës paraqiti parashtresë në Gjykatën Themelore përmes së cilës kërkoi që t’i dorëzohej nga arkiva Aktvendimi [A. nr. 791/13] i 26 korrikut 2014 i Gjykatës Themelore, në mënyrë që t’i shfrytëzonte të drejtat e tij. Parashtruesi i kërkesës kishte cekur datat që kishte parashtruar kërkesat e tij disa here.
Më 15 tetor 2021, Gjykata Themelore, përmes Njoftimit, informoi parashtruesin e kërkesës për të gjitha Aktvendimet e nxjerra në lëndën e tij. Duke iu referuar Aktvendimit të 24 korrikut 2014, përmes të cilit ishte hedhur poshtë padia e parashtruesit të kërkesës si e parregullt, Gjykata Themelore njoftoi atë se meqenëse ndaj atij aktvendimi nuk ishte parashtruar ankesë, i njëjti kishte marrë formë të prerë dhe ishte arkivuar. Në fund të Njoftimit të lartcekur, Gjykata Themelore konstatoi se dorëzimi i Aktvendimit ishte bërë në mënyrë të rregullt përmes shpalljes në tabelë dhe rrjedhimisht nuk mund të bëhej dorëzimi i të njëjtit sepse nuk parashihej me LPK, “duke mos ju kufizuar në të drejtën e ushtrimit të mjeteve tjera juridike”.
Pretendimet e parashtruesit të kërkesës
Parashtruesi i kërkesës pretendon se me Aktvendimin e kontestuar të Gjykatës Themelore i janë shkelur të drejtat dhe liritë e garantuara me nenin 24 [Barazia para Ligjit], nenin 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], nenin 32 [E Drejta për Mjete Juridike] dhe nenin 55 [Kufizimi i të Drejtave dhe Lirive Themelore] të Kushtetutës.
Parashtruesi i kërkesës fillimisht i referohet Vendimit të KPMSHCK-së për refuzimin e ankesës së tij, duke theksuar se edhe pse ai kishte kërkuar kompensimin retroaktiv për 5 muaj të vitit 2010 dhe 9 muaj të vitit 2011, KPMSHCK në arsyetim të vendimit i ishte referuar Rregullores nr. 14/2012 për Funksionimin e Fondit për Kuadro, që kishte hyrë në fuqi me 5 korrik 2012.
Tutje, parashtruesi i kërkesës pretendon se Gjykata Themelore përmes Aktvendimit [A. nr. 791/13] të 24 korrikut 2014 ka hedhur poshtë padinë e tij pa të drejtë, me arsyetim i cili nuk është i vërtetë, i provuar dhe as i qëndrueshëm. Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës i referohet Njoftimit të Gjykatës Themelore të 15 tetorit 2021, dorëzuar përfaqësuesit të tij ligjor, ku theksohet se “Nga fletëkthesa vërtetohet se pala është e pa njohur në adresën të cilën e ka paraqitur pala paditëse”. Sipas parashtruesit të kërkesës, ky konstatim është në kundërshtim të plotë me arsyetimin e Aktvendimit [A. nr. 791/13] të 24 korrikut 2014 të Gjykatës Themelore ku thuhet se “Nga fletë kthesa për dorëzim personal vërtetohet se paditësi aktvendimin për rregullimin e padisë e ka pranuar me datën 18.07.2014”.
Parashtruesi i kërkesës më tej thekson se ai nuk e ka pranuar asnjëherë nga Gjykata Themelore Aktvendimin [A. nr. 791/13] të 16 prillit 2014 për rregullimin e padisë.
Parashtruesi i kërkesës shton se konstatimi që “Pala është e panjohur në adresën të cilën e ka paraqitur pala paditëse“ nuk qëndron. Në këtë aspekt, parashtruesi i kërkesës, thekson se nëse çfarëdo arsye, nuk është gjetur adresa e tij, kanë mundur të shfrytëzohen edhe dy mundësi tjera kontakti, pasi në padi përveç adresës ai ka shënuar e-mail adresën dhe numrin e telefonit mobil.
Parashtruesi i kërkesës tutje thekson se ka dorëzuar një sërë urgjencash përgjatë periudhës 2013-2021, personalisht dhe më pas përmes përfaqësuesit ligjor, për të cilat nuk ka pranuar asnjë përgjigje, deri më 18 tetor 2021, kur përfaqësuesi tij ligjor pranoi Njoftimin [A. nr. 791/13] e 15 tetorit 2021 të Gjykatës Themelore.
Parashtruesi i kërkesës deklaron se atij i është mohuar e drejta, sepse shkresat e lëndës nuk i janë dorëzuar deri më tani, dhe sipas tij e vetmja mundësi për ankesë është Gjykata Kushtetuese, meqenëse Aktvendimi [A. nr. 791/13] i 24 korrikut 2014, është pranuar nga përfaqësuesi i tij ligjor së bashku me Njoftimin [A. nr. 791/13] e 15 tetorit 2021 të Gjykatës Themelore, më 18 tetor 2021.
Në fund, parashtruesi i kërkesës kërkon nga Gjykata që rasti i tij të kthehet në ri-gjykim.
Dispozitat përkatëse kushtetuese dhe ligjore
KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË KOSOVËS
Neni 24
[Barazia para Ligjit]
Të gjithë janë të barabartë para ligjit. Çdokush gëzon të drejtën e mbrojtjes së barabartë ligjore, pa diskriminim.
Askush nuk mund të diskriminohet në bazë të racës, ngjyrës, gjinisë, gjuhës, fesë, mendimeve politike ose të tjera, prejardhjes kombëtare a shoqërore, lidhjes me ndonjë komunitet, pronës, gjendjes ekonomike, sociale, orientimit seksual, lindjes, aftësisë së kufizuar ose ndonjë statusi tjetër personal.
Parimet e mbrojtjes së barabartë ligjore nuk parandalojnë vënien e masave të nevojshme për mbrojtjen dhe përparimin e të drejtave të individëve dhe grupeve që janë në pozitë të pabarabartë. Masat e tilla do të zbatohen vetëm derisa të arrihet qëllimi për të cilin janë vënë ato.
Neni 31
[E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]
Çdokujt i garantohet mbrojtje e barabartë e të drejtave në procedurë para gjykatave, organeve të tjera shtetërore dhe bartësve të kompetencave publike.
Çdokush gëzon të drejtën për shqyrtim publik të drejtë dhe të paanshëm lidhur me vendimet për të drejtat dhe obligimet ose për cilëndo akuzë penale që ngrihet kundër saj/tij brenda një afati të arsyeshëm, nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e themeluar me ligj.
Gjykimi është publik, me përjashtim të rasteve kur gjykata, në rrethana të veçanta, konsideron se, në të mirë të drejtësisë, është i domosdoshëm përjashtimi i publikut, ose i përfaqësuesve të medieve, sepse prania e tyre do të përbënte rrezik për rendin publik ose sigurinë kombëtare, interesat e të miturve, ose për mbrojtjen e jetës private të palëve në proces, në mënyrën e përcaktuar me ligj.
Çdokush i akuzuar për vepër penale ka të drejtë t'u bëjë pyetje dëshmitarëve dhe të kërkojë paraqitjen e detyrueshme të dëshmitarëve, të ekspertëve dhe të personave të tjerë, të cilët mund të sqarojnë faktet.
Çdokush i akuzuar për vepër penale, prezumohet të jetë i pafajshëm derisa të mos dëshmohet fajësia e tij/saj, në pajtim me ligjin.
Ndihma juridike falas do t’u mundësohet atyre që nuk kanë mjete të mjaftueshme financiare, nëse një ndihmë e tillë është e domosdoshme për të siguruar qasjen efektive në drejtësi.
Procedurat gjyqësore që përfshijnë të miturit rregullohen me ligj, duke respektuar rregullat dhe procedurat e veçanta për të miturit.
Neni 32
[E Drejta për Mjete Juridike]
“Secili person ka të drejtë të përdorë mjetet juridike kundër vendimeve gjyqësore dhe administrative të cilat cenojnë të drejtat ose interesat e saj/tij në mënyrën e përcaktuar me ligj”.
Neni 55
[Kufizimi i të Drejtave dhe Lirive Themelore]
Të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, mund të kufizohen vetëm me ligj.
Të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, mund të kufizohen vetëm deri në atë masë sa është e domosdoshme që, në një shoqëri të hapur dhe demokratike, të përmbushet qëllimi për të cilin lejohet kufizimi.
Kufizimet e të drejtave dhe lirive themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, nuk mund të bëhen për qëllime të tjera, përveç atyre për të cilat janë përcaktuar.
Me rastin e kufizimit të të drejtave të njeriut dhe interpretimit të atyre kufizimeve, të gjitha institucionet e pushtetit publik, dhe sidomos gjykatat, e kanë për detyrë t’i kushtojnë kujdes esencës së të drejtës që kufizohet, rëndësisë së qëllimit të kufizimit, natyrës dhe vëllimit të kufizimit, raportit midis kufizimit dhe qëllimit që synohet të arrihet, si dhe të shqyrtojnë mundësinë e realizimit të atij qëllimi me kufizim më të vogël.
[...]
LIGJI NR. 03/L-006 për Procedurën Kontestimore
KTHIMI NE GJENDJEN E MËPARSHME
Neni 129
129.1 Ne qoftë se pala nuk shkon në seancë fare apo e humbë afatin për kryerjen e ndonjë veprimi procedural dhe për këtë shkak e humbë të drejtën që më vonë të kryejë veprimin procedural të lidhur me afat, gjykata do t’i lejojë kësaj pale, me propozimin e saj, ta kryejë më vonë këtë veprim, po që se e konstaton se ekzistojnë shkaqe të arsyeshme të cilat nuk kanë mundur të parashikohen e as të evitohen.
29.2 Kur lejohet kthimi në gjendje të mëparshme procesi kontestimor kthehet në atë gjendje në të cilën ndodhej para mosveprimit dhe prishen te gjitha vendimet që i ka dhënë gjykata për shkak të mosveprimit.
Neni 130
130.1 Propozimi për kthimin në gjendje të mëparshme i paraqitet gjykatës në të cilën është dashur të kryhet veprimi procedural i pakryer.
130.2 Propozimi duhet të paraqitet brenda afatit shtatë (7) ditor nga dita kur ka pushuar shkaku i mosveprimit, e po që se pala më vonë ka mësuar për mosveprimin, atëherë afati llogaritet nga dita kur ka mësuar për mosveprimin.
130.3 Pas kalimit të gjashtëdhjetë (60) ditëve nga dita e mosveprimit nuk mund të kërkohet kthimi në gjendjen e mëparshme.
130.4 Po që se kthimi në gjendje të mëparshme kërkohet për shkak të mos ruajtjes së afatit për kryerjen e veprimit procedural, propozuesi ka për detyrë që propozimit t’ia bashkëngjisë veprimin e shkruar procedural të pakryer me kohë.
Vlerësimi i pranueshmërisë së kërkesës
Gjykata së pari shqyrton nëse kërkesa i ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë, të përcaktuara me Kushtetutë dhe të specifikuara më tej me Ligj dhe me Rregullore të punës.
Në këtë drejtim, Gjykata i referohet paragrafëve 1 dhe 7 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, të cilët përcaktojnë:
“1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.
[…]
7. Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.”
Bazuar në këtë dispozitë kushtetuese, ekzistojnë dy kritere bazë që përcaktojnë pranueshmërinë e kërkesës, përkatësisht (i) që kërkesën ta ketë parashtruar një individ i cili është i autorizuar të paraqesë shkelje të pretenduara të të drejtave individuale nga autoritetet publike; dhe (ii) që një kërkesë e tillë mund të dorëzohet në Gjykatën Kushtetuese vetëm pasi të jenë shteruar të gjitha mjetet juridike të parapara me ligj. Në vijim, Gjykata do të vlerësojë plotësimin e këtyre dy kritereve, bazuar në dispozitat e Ligjit dhe të Rregullores së punës.
Përkitazi me palën e autorizuar
Lidhur me plotësimin e këtyre kushteve, Gjykata thekson se parashtruesi i kërkesës e ka dorëzuar kërkesën e tij në cilësinë e palës së autorizuar, duke kontestuar aktvendimin e Gjykatës Themelore [A. nr. 791/13] të 24 korrikut 2014.
Përkitazi me shterimin e mjeteve juridike
Kur bëhet fjalë për shterimin e mjeteve juridike, Gjykata i referohet paragrafëve 1 dhe 7 të nenit 113 të Kushtetutës, të cituar më sipër; paragrafi 2 i nenit 47 të Ligjit, dhe pika (b) e paragrafit (1) të rregullit 39 të Rregullores së punës, të cilët përcaktojnë
Neni 47
(Kërkesa individuale)
“2. Individi mund ta ngritë kërkesën në fjalë vetëm pasi që të këtë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj”.
Rregulli 39
(Kriteret e pranueshmërisë)
“1. Gjykata mund ta konsiderojë një kërkesë të pranueshme nëse:
[...]
(b) janë shteruar të gjitha mjetet efektive të përcaktuara me Ligj kundër aktgjykimit ose vendimit të kontestuar
Kur është fjala për parashtrimin e kërkesës brenda afatit, Gjykata i referohet nenit 49 të Ligjit dhe paragrafit (1) c) të rregullit 39 të Rregullores së punës.
Neni 49
(Afati)
“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor ...”.
Rregulli 39
(Kriteret e pranueshmërisë)
“1. Gjykata mund ta konsiderojë një kërkesë të pranueshme nëse:
[...]
c) kërkesa parashtrohet brenda katër (4) muajsh nga dita kur vendimi i mjetit të fundit efektiv juridik i është dorëzuar parashtruesit”.
48. Rrjedhimisht, në mënyrë që Gjykata të marrë në shqyrtim pretendimet e parashtruesit të kërkesës, ajo është e detyruar që fillimisht të përcaktojë nëse kërkesa e parashtruar i plotëson të gjitha kërkesat procedurale, më konkretisht nëse parashtruesi i kërkesës i ka plotësuar kërkesat e shterimit të mjeteve juridike, të përcaktuara. në paragrafin 7 të nenit 113 të Kushtetutës, paragrafin 2 të nenit 47 të Ligjit dhe pikën (b) të paragrafit (1) të rregullit 39 (Kriteret e pranueshmërisë) të Rregullores së punës.
Përkitazi me shterimin e mjeteve juridike
Në mënyrë që Gjykata të vlerësojë nëse parashtruesi i kërkesës i ka shteruar të gjitha mjetet juridike të parapara me ligj para dorëzimit të kërkesës, Gjykata rikujton që kriteret e vlerësimit nëse detyrimi për shterimin e të gjitha mjeteve “efektive” juridike është përmbushur, janë mirë të përcaktuara në praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së, në harmoni me të cilën, sipas nenit 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejtat e Njeriut] të Kushtetutës, Gjykata është e detyruar të interpretojë të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me Kushtetutë. Të njëjtat parime, janë shtjelluar gjithashtu në praktikën gjyqësore të Gjykatës, duke përshirë por duke mos u kufizuar në rastet e Gjykatës KI211/19, parashtrues Hashim Gashi, Selajdin Isufi, B.K., H.Z., M.H., R.S., R.E., S.O., S.H., H.I., N.S., S.I. dhe S.R, aktvendim për papranueshmëri i 11 nëntorit 2020; KI43/20, parashtruese Fitore Sadikaj, aktvendim për papranueshmëri i 31 gushtit 2020; i KI42/20, parashtrues Armend Hamiti, aktvendim për papranueshmëri i 31 gushtit 2020.
Në lidhje me shterimin e mjeteve juridike
Gjykata rikujton se bazuar në parimin e subsidiaritetit, qëllimi dhe arsyetimi i detyrimit për të shteruar mjetet juridike ose rregulli i shterimit, është t'u ofrojë autoriteteve përkatëse, para së gjithash gjykatave të rregullta, mundësinë për të parandaluar ose për të korrigjuar shkeljet e pretenduara të Kushtetutës. Ai bazohet në supozimin që pasqyrohet në nenin 32 të Kushtetutës dhe në nenin 13 të KEDNJ-së, se rendi juridik i Republikës së Kosovës siguron mjete efektive për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive themelore të garantuara me Kushtetutë (shih, ndër tjerash, rastet e GJEDNJ-së kundër Sllovenisë, nr. 37169/03, Vendim i 14 shkurtit 2012; dhe Aksoy kundër Turqisë, nr. 21987/93, Aktgjykimi i 18 dhjetorit 1996, paragrafi 51).
Gjykata në vazhdimësi e respekton parimin e subsidiaritetit, duke konsideruar se të gjithë parashtruesit e kërkesave duhet të shterojnë të gjitha mundësitë procedurale në procedurat para gjykatave të rregullta, me qëllim që të parandalojnë shkeljen e Kushtetutës ose, nëse ka, të korrigjojnë shkeljen e tillë të një të drejte themelore të garantuar me Kushtetutë. Gjykata po ashtu ka pohuar në vazhdimësi se parashtruesit e kërkesës janë përgjegjës kur rastet e tyre përkatëse shpallen të papranueshme nga Gjykata, nëse nuk kanë shfrytëzuar procedurën e rregullt ose nuk kanë raportuar shkelje të Kushtetutës në procedurat e rregullta (shih, ndër të tjera, rastet e Gjykatës: KI89/15, parashtrues Fatmir Koçi, Aktvendim për papranueshmëri i 22 marsit 2016, paragrafi 35; dhe shih, gjithashtu, ndër tjerash, rastin e GJEDNJ-së Vučković dhe të tjerët kundër Serbisë, nr. 17153/11 dhe 29 të tjerë, Aktgjykim i 25 marsit 2014, paragrafi 70).
Rrjedhimisht, në mënyrë që Gjykata të arrijë në një përgjigje konkrete në lidhje me përmbushjen e këtij kushti procedural, ajo duhet të rikujtojë të gjitha veprimet procedurale të rastit konkret që janë ndërmarrë, si nga Gjykata Themelore ashtu edhe nga parashtruesi i kërkesës me qëllim që të zgjidh kërkesën në fjalë. Në mbështetje të kësaj, Gjykata konstaton se Gjykata Themelore më 24 korrik 2014, nxori aktvendimin [A. nr. 791/13], me të cilin e hodhi poshtë si të parregullt padinë e parashtruesit të kërkesës. Aktvendimi [A. nr. 791/13], i 24 korrikut 2014, është vendosur në tabelën e shpalljeve të Gjykatës Themelore më 30 korrik 2014, kur ka filluar afati për parashtrimin e ankesave në Gjykatën e Apelit. Aktvendimi [A. nr. 791/13] i Gjykatës Themelore mori formë të prerë më 7 gusht 2014, kur është hequr nga tabela e shpalljeve dhe është arkivuar së bashku me shkresat e lëndës.
Megjithatë, më 24 mars 2016, parashtruesi i kërkesës parashtroi kërkesë në Gjykatën Themelore, përmes së cilës kërkoi dorëzimin e aktvendimit [A. nr. 791/13] në lidhje me kërkesën e tij në fjalë, që në vetvete paraqet një fakt të rëndësishëm që përcakton vetë rrjedhën e kërkesës së paraqitur në gjykatë.
Pikërisht, Gjykata duhet të përgjigjet këtu nëse parashtruesi i kërkesës, në momentin kur kishte kuptuar faktin se Gjykata Themelore kishte marrë një vendim lidhur me kërkesëpadinë e tij, kishte në dispozicion mjete juridike, përmes shfrytëzimit të të cilave ai ka mundur të “ringjallë” në mënyrë procedurale kërkesëpadinë në fjalë pranë gjykatave të rregullta.
Për të arritur në një përgjigje të tillë, Gjykata shqyrtoi dispozitat e LPK-së, duke vënë në dukje nenin 129 të LPK-së, i cili rregullon çështjen e kthimit në gjendjen e mëparshme (restitutio in integrum). Procedura e paraparë në nenin 129 të LPK-së parashikon kthimin në gjendjen e mëparshme të procesit gjyqësor në gjendjen në të cilën ndodhej para humbjes së “justifikuar” të afatit ose të seancës, e cila solli pasojat e këtij lëshimi. Vetë procedura e kthimit të procesit gjyqësor në gjendjen e mëparshme është një mjet procedural që duhet të mundësojë heqjen e pasojave të dëmshme të mosveprimeve nëse ato kanë ndodhur për “arsye të justifikuara”. Rregullat procedurale i mundësojnë palës që ka humbur afatin, seancën ose një fazë të tërë të procedurës dhe për këtë arsye ka humbur mundësinë për të ndërmarrë një veprim të caktuar në vazhdim të procedurës, të kërkojë që procedura të kthehet në gjendjen në të cilën ka qenë para humbjes së tillë, për të anuluar të gjitha pasojat e lëshimit dhe eventualisht të merret një vendim i ri.
Megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se procedura e kthimit në gjendjen e mëparshme nuk është një veprim procedural automatik, por kushtëzohet nga plotësimi i disa kushteve ligjore që parashikohen në vetë përmbajtjen e nenit të përmendur të LPK-së. Më konkretisht, kthimi në gjendjen e mëparshme lejohet me ligj në kushte të përcaktuara saktë dhe ato janë; a) se pala ka humbur afatin, seancën ose fazën për marrjen e një veprimi të caktuar kontestimor, b) që pala nuk mund ta ndërmarrë më veprimin e humbur në vazhdim të procedurës dhe për rrjedhojë pëson pasoja të dëmshme, c) se për shkak të mosveprimit, ka humbur të drejtën për të ndërmarrë veprimin e humbur më pas, d) se ka një arsye të justifikuar që e ka shkaktuar këtë humbje.
Rrjedhimisht, rezulton se gjykata do ta lejojë palën që më pas të kryejë veprimin nëse vlerëson se ka arsye të justifikuara për mosveprim. Përmbajtja e atij supozimi përcaktohet nga gjykata përmes interpretimit të standardeve ligjore. Arsyeja e justifikuar duhet të jetë një ngjarje e një natyre më serioze që pritet të pengojë palën në marrjen e një veprimi procedural. Nëse rrethanat e rastit konkret kualifikohen si ngjarje të një natyre serioze, përkatësisht nëse kërkesa e paraqitur për kthim në gjendjen e mëparshme të parashtruesit të kërkesës ka plotësuar apo jo një nga kategoritë e përmendura ligjore të parashikuara me nenin 129 të LPK-së, është diçka për të cilën vendos gjykata e rregullt të cilës i drejtohet kërkesa e tillë.
Në mbështetje të kësaj, Gjykata thekson veçanërisht faktin se aktvendimi përmes të cilit mundësohet kthimi në gjendjen e mëparshme ka një efekt ex tunc në vetë procedurën kontestimore, i cili e kthen atë në gjendjen në të cilën ishte përpara mosveprimit, duke anuluar kështu të gjitha vendimet që gjykata e rregullt i mori për shkak të këtij lëshimi.
Gjithashtu, është e rëndësishme të përmendet edhe një fakt tjetër i rëndësishëm se edhe në raste të tilla ka afate ligjore për paraqitjen e kërkesave për kthim në gjendjen e mëparshme, gjë që parashikohet me nenin 130 të LPK-së. Në bazë të dispozitës ligjore të lartpërmendur, pala mund të kërkojë kthimin në gjendjen e mëparshme brenda afatit ligjor prej 8 ditësh. Afati prej 8 ditësh është një afat subjektiv dhe fillon të ecë nga dita kur ka pushuar shkaku që ka shkaktuar mosveprimin dhe nëse pala e merr vesh më vonë, afati fillon të ecë nga dita kur pala mori vesh për këtë. Pas kalimit të afatit prej 60 ditësh nga dita e mosveprimit, sipas dispozitës ligjore të sipërpërmendur, nuk mund të kërkohet më kthimi në gjendjen e mëparshme (periudha objektive).
Në rastin konkret, është evidente se parashtruesi i kërkesës që në momentin kur ka kuptuar për ekzistencën e vendimit të gjykatës, që në rastin më të mirë është prej 24 marsit 2016, ai ka ndërmarrë hapa proceduralë që nuk kanë bazë ligjore, e për rrjedhojë edhe efekt konkret, me këtë ai humbi afatin subjektiv dhe objektiv në të cilin ai ka mundur të parashtrojë kërkesën për kthim në gjendjen e mëparshme.
Nëse përdorimi i këtij mjeti juridik do të ishte efektiv në rastin konkret, Gjykata në rrethanat e dhëna nuk mund ta elaborojë atë saktësisht nga fakti se parashtruesi i kërkesës nuk u përpoq të përdorë mjetin e paraparë juridik në kuptimin procedural, dhe për rrjedhojë nuk ka asnjë vendim gjyqësor kundër të cilit ai do të vlerësonte efektivitetin e tij. Për më tepër, parashtruesi i kërkesës nuk ka shpjeguar pse ai nuk e ka përdorur këtë mjet juridik, dhe as nuk ka dhënë ndonjë shpjegim në lidhje me joefektivitetin apo efektivitetin e tij.
Për më tepër, sa i përket efektivitetit të këtij mjeti juridik, Gjykata duhet të konstatojë se në punën e deritanishme ka hasur në praktika të ndryshme të aplikuara nga gjykatat e rregullta me rastin e vendosjes për kërkesën e parashtruar. Në mbështetje të kësaj, Gjykata mund të citojë raste nga praktika e saj ku kërkesa për kthimin në gjendjen e mëparshme është pranuar nga gjykatat e rregullta që kanë vepruar në pajtim me këtë. Në kërkesën KI10/14, parashtrues Shoqëria aksionare Raiffeisen Bank Kosova SH. A., Gjykata Supreme pranoi kërkesën për kthim në gjendjen e mëparshme (shih paragrafët 22 dhe 23), përveç kësaj, Gjykata rikujton se edhe ajo ka pasur kërkesat KI 147/20, KI149/20, KI150/20, KI151/20 dhe KI 152/20, e parashtruesve, Nezir Neziri dhe të tjerët në të cilën, duke vlerësuar plotësimin e kushteve për kthim në gjendjen e mëparshme nga neni 50 i Ligjit për Gjykatën, ka pranuar njërën nga kërkesat e parashtruesit dhe e ka konsideruar atë si kërkesë të paraqitur brenda afatit.
Duke pasur parasysh të gjitha sa më sipër, Gjykata konstaton se parashtruesi i kërkesës në rastin konkret nuk ka shteruar të gjitha mjetet juridike para dorëzimit të kërkesës në gjykatë siç parashikohet me nenin 47 të Ligjit dhe pikën (b) të paragrafit (1) të rregullit 39 të Rregullores së punës.
PËR KËTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese, në pajtim me nenin 113.1 dhe 113.7 të Kushtetutës, nenet 20, 47 të Ligjit si dhe rregullin 39 (1) b) të Rregullores së punës, në seancën e mbajtur më 15 nëntor 2022 njëzëri,
VENDOS
TA DEKLAROJË kërkesën të papranueshme;
T'UA KUMTOJË këtë aktvendim palëve;
TA PUBLIKOJË këtë aktvendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit;
Ky aktvendim hyn në fuqi menjëherë.
Gjyqtarja raportuese Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese
Selvete Gërxhaliu-Krasniqi Gresa Caka-Nimani
Enver Krasniqi
KI - Kërkesë individuale
Aktvendim për papranueshmëri
Nuk janë shterur mjetet juridike
Civile