Gjykata Kushtetuese

Prishtinë, më 23 shkurt 2024

Nr. Ref.: RK 2352/24

AKTVENDIM PËR PAPRANUESHMËRI​​ 

në

rastin nr. KI15/23

Parashtrues

Agron Dalladaku​​ 

Vlerësim i kushtetutshmërisë së​​ Aktvendimit të Gjykatës Supreme [Rev. Nr. 486/2022]​​ ​​ të 15 dhjetorit 2022 të Gjykatës Supreme​​ në lidhje me Aktvendimin ​​ [Ac.nr.1880/2022] të 18 korrikut 2022​​ të Gjykatës së Apelit​​ 

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

e përbërë nga:

Gresa Caka-Nimani, kryetare​​ 

Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar​​ 

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare​​ 

Safet Hoxha, gjyqtar​​ 

Radomir Laban, gjyqtar​​ 

Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare​​ 

Nexhmi Rexhepi, gjyqtar dhe

Enver Peci, gjyqtar

Parashtruesi i kërkesës​​ 

• Kërkesa është dorëzuar nga​​ Agron Dalladaku,​​ me​​ vendbanim​​ në​​ Komunën​​ e​​ Prishtinës,​​ (në​​ tekstin e mëtejmë: parashtruesi i​​ kërkesës)​​ i përfaqësuar nga​​ Fortesa Mehmeti Syla, avokate. ​​ 

Vendimi i kontestuar

• Parashtruesi i​​ kërkesës e konteston kushtetutshmërinë​​ e Aktvendimit​​ [Rev. Nr. 486/2022] të 15 dhjetorit 2022 të Gjykatës Supreme të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Supreme)​​ në lidhje me​​ Aktvendimin​​ ​​ [Ac.nr.1880/2022] të 18 korrikut 2022,​​ të Gjykatës së Apelit të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata e​​ Apelit) në lidhje me Aktvendimin [C.NR.4565/20] të 23 marsit 2021 të Gjykatës Themelore në Prishtinë​​ (në tekstin në vijim: Gjykata Themelore).

Objekti i çështjes

• Objekt i çështjes së​​ kërkesës është shqyrtimi i kushtetutshmërisë së​​ Aktvendimin​​ të kontestuar​​ të Gjykatës Supreme,​​ përmes​​ të cilit​​ pretendohet të jenë​​ shkelur​​ të drejtat​​ dhe​​ liritë​​ themelore​​ të​​ garantuara​​ me nenin​​ 3 [Barazia para Ligjit]; 22 [Zbatimi​​ i drejtpërdrejt i Marrëveshjeve dhe Instrumenteve Ndërkombëtare]; 24 [Barazia para Ligjit];​​ 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]​​ të Kushtetutës​​ së​​ Republikës​​ së​​ Kosovës​​ (në​​ tekstin e​​ mëtejmë: Kushtetuta)​​ si dhe nenin 6 (E drejta për një proces të rregullt) të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut (në tekstin e mëtejmë: KEDNJ).

Baza juridike​​ 

• Kërkesa bazohet në​​ paragrafin 1 dhe 7 të​​ nenit​​ 113​​ [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara]​​ të Kushtetutës, në nenet 22​​ (Procedimi i kërkesës)​​ dhe 47​​ (Kërkesa​​ individuale)​​ të Ligjit​​ nr. 03/L-121​​ për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Ligji), si dhe në rregullin 25​​ (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve)​​ të Rregullores së punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).

• Më 7 korrik 2023, Rregullorja e punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës Nr. 01/2023, u publikua në Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës dhe hyri ne fuqi 15 ditë pas publikimit te saj. Rrjedhimisht gjatë shqyrtimit të kërkesës, Gjykata Kushtetuese i referohet dispozitave të Rregullores së lartcekur. Lidhur me këtë, konform Rregullit 78 (Dispozitat kalimtare) të Rregullores së punës Nr. 01/2023, përjashtimisht, dispozita të caktuara të Rregullores së punës Nr. 01/2018, do të vazhdojnë të zbatohen në lëndët e regjistruara në Gjykatë përpara shfuqizimit të saj, vetëm nëse dhe për aq sa janë më të favorshme për palët.

Procedura​​ para​​ Gjykatës​​ 

• Më​​ 27 janar 2023,​​ parashtruesi​​ i​​ kërkesës​​ përmes postës​​ e dorëzoj​​ kërkesën, të cilën Gjykata Kushtetuese e​​ Republikës së Kosovës (në tekstin e​​ mëtejmë: Gjykata) e pranoi​​ me 30 janar 2023.​​ 

• Më 6 shkurt 2023,​​ Kryetarja e Gjykatës​​ caktoi gjyqtaren​​ Remzie Istrefi Peci,​​ Gjyqtare​​ raportuese​​ dhe Kolegjin​​ shqyrtues, të përbërë nga gjyqtarët:​​ Selvete Gërxhaliu Krasniqi​​ (kryesuese),​​ Safet Hoxha dhe Radomir Laban.​​ 

• Më​​ 3 mars 2023,​​ Gjykata​​ e​​ njoftoi përfaqësuesin​​ ligjor të parashtruesit të kërkesës​​ për regjistrimin e kërkesës​​ dhe kërkoi​​ që të​​ dorëzoj​​ autorizimin për përfaqësim dhe kopjet e plota të vendimeve lidhur me rastin konkret. ​​ 

• Më 3 mars 2023, Gjykata njoftoj Gjykatën Supreme për regjistrimin e rastit. ​​ 

• Më 15 korrik 2022,​​ parashtruesi i kërkesës​​ dorëzoj në Gjykatë​​ autorizimin e kërkuar duke përfshirë ankesat dhe vendimet e kontestuar në mbështetje të kërkesës se tij. ​​ 

• Më​​ 17 janar 2024, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin e​​ Gjyqtares raportuese dhe​​ njëzëri​​ rekomandoi Gjykatës papranueshmërinë e kërkesës.

Përmbledhja e fakteve

• Nga shkresat e lëndës rezulton se personat G.D., dhe F.Zh.D., në cilësinë e paditësit​​ më 15 tetor 2020​​ kanë parashtruar​​ padi në Gjykatën Themelorë duke kërkuar që të aprovohet​​ kërkesëpadia e tyre dhe​​ të​​ vërtetohet që​​ i padituri, përkatësisht parashtruesi i​​ kërkesës ka penguar paditësit​​ në​​ posedim të​​ banesës​​ se tyre duke ndryshuar strukturën e hyrjes se​​ banesës dhe pamundësimin e​​ shfrytëzimit të saj.​​ Paditësit gjithashtu kërkuan që i padituri, përkatësisht parashtruesi i kërkesës të kthej banesën​​ në​​ posedimin e tyre duke ja dorëzuar mjetet e qasjes brenda saj​​ si dhe te përmbahet nga ndonjë​​ veprim që pengon​​ posedimin/shfrytëzimin e banesës.​​ 

• Më​​ 23 mars 2021, Gjykata Themelore përmes Aktvendimit​​ [C.nr.4565/20]​​ aprovoj si te bazuar kërkesëpadinë e paditësve​​ duke konstatuar se parashtruesi i kërkesës ka privuar paditësit nga posedimi i banesës​​ dhe rrjedhimisht​​ urdhëroj parashtruesin e​​ kërkesës​​ që në​​ afat prej 7 (shtatë) ditëve t’ua​​ kthej paditësve​​ në​​ posedim​​ banesën si dhe​​ të​​ detyroj​​ që të​​ kompensoj ​​ shpenzimet e kontestit në​​ vlere prej​​ 800​​ euro e 20 cent​​ (tetë​​ qind​​ euro e njëzet cent).​​ 

• Gjykata Themelore përmes të njëjtit Aktvendim theksoj se​​ “Palët ndërgjyqëse janë trashëgimtarë​​ të​​ mundshëm, bashke posedues ideale të​​ banesës në fjalë që nga momenti i vdekjes së trashëgimlënësit pavarësisht​​ se kur kanë​​ vendosur autoritetin faktik mbi banesën, deri kur gjykata te përcaktoje së cili është trashëgimtar i banesës.”

• Kundër Aktvendimit të lartcekur, parashtruesi i kërkesës paraqiti ankesë në Gjykatën e Apelit duke pretenduar​​ shkelje esenciale të dispozitave të procedurës kontestimore, konstatim të​​ gabuar​​ dhe jo të plotë të gjendjes faktike dhe zbatim të​​ gabuar​​ të​​ të drejtës materiale.​​ 

• Më 18 korrik 2022, Gjykata e Apelit përmes Aktvendimit [Ac.nr.1880/2022] refuzoj si të pabazuar ankesën e parashtruesit të kërkesës dhe vërtetoj Aktvendimin [C.nr.4565/20]​​ e​​ Gjykatës Themelore me arsyetimin se​​ ky i fundit​​ nuk është i përfshirë në shkelje thelbësore të dispozitave të procedurës kontestimore.​​ 

• Më 19 shtator 2022, parashtruesi i kërkesës kundër Aktvendimit​​ të​​ lartcekur, paraqiti revizion në​​ Gjykatën Supreme​​ për​​ shkak të​​ shkeljes thelbësore​​ të dispozitave të​​ procedurës kontestimore dhe zbatim të​​ gabuar të​​ se drejtës materiale me propozimin​​ që aktvendimi i atakuar të​​ prishet dhe çështja​​ të​​ i kthehet gjykatës​​ se shkalles se dytë në​​ rishqyrtim dhe rivendosje.​​ 

• Më 20 shtator 2022, parashtruesi i kërkesës i propozoj Zyrës se Kryeprokurorit të Shtetit inicimin e kërkesës për​​ mbrojte të ligjshmërisë​​ kundër​​ Aktvendimit ​​ [Ac.nr.1880/2022] të 18 korrikut 2022, të Gjykatës së Apelit në lidhje me Aktvendimin [C.NR.4565/20] të 23 marsit 2021 të Gjykatës Themelore.

• Më 13 shtator 2022, Zyra e Kryeprokurorit te Shtetit përmes Njoftimit [KMLC.nr.93/22] refuzoj propozimin e parashtruesit​​ të​​ kërkesës me arsyetimin se nuk ka baze ligjore për të ngritur kërkesë për mbrojtje të ligjshmërisë.​​ 

• Më 15 dhjetor 2022,​​ Gjykata Supreme përmes Aktvendimit​​ ​​ [Rev.nr.486/2022]​​ duke u bazuar në paragrafin 4 të nenit 481​​ të​​ Ligjit nr. 03/l-006 për Procedurën Kontestimore​​ hodhi poshtë​​ revizionin​​ si të palejuar me arsyetimin se kundër aktvendimeve të dhëna në​​ kontestet për shkak të pengimi​​ të posedimit revizioni nuk është i lejuar.

Pretendimet e parashtruesit të kërkesës

• Parashtruesi i​​ kërkesës​​ pretendon​​ se​​ përmes​​ Aktvendimit​​ [Rev.nr.486/2022] të 15 dhjetorit​​ 2022​​ të Gjykatës Supreme,​​ i janë shkelur të drejtat dhe lirët themelore​​ të​​ garantuara me​​ nenin 3​​ [Barazia para Ligjit]; 22 [Zbatimi i drejtpërdrejt i Marrëveshjeve dhe Instrumenteve Ndërkombëtare]; 24 [Barazia para Ligjit]; 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës si dhe nenin 6 (E drejta për një proces të rregullt) të​​ KEDNJ-së.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se​​ nenet e lartcekura të​​ Kushtetutës janë​​ ​​ shkelur përmes vendimeve të gjykatave të​​ rregullta të​​ nxjerra në​​ rastin konkret dhe në​​ disfavor të tij me arsyetimi se kane dështuar që të ofrojnë një​​ “gjykim të drejtë”​​ përgjatë​​ shqyrtimi të​​ rastit tij.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës​​ përgjatë pretendimeve te tij​​ ka shtjelluar​​ juridiksionin e Gjykatës dhe ka elaboruar​​ plotësimin e kushteve​​ ligjore dhe procedurale në​​ mënyrë që kërkesa e tij të​​ trajtohet nga Gjykata​​ duke shqyrtuar pretendimet​​ e ngritura nga ai.​​ 

• Përfundimisht, parashtruesi i kërkesës kërkon​​ nga Gjykata që të (i) shpall të pranueshme​​ kërkesën; (ii) të konstatoj se Aktvendimi [Rev. Nr. 486/2022] i​​ 15 dhjetorit​​ 2022​​ të Gjykatës Supreme në lidhje​​ Aktvendimin [Ac.nr.1880/2022] të 18 korrikut 2022, të Gjykatës së Apelit dhe Aktvendimin [C.NR.4565/20] të 23 marsit 2021 të Gjykatës Themelore​​ janë nxjerrë në shkelje të​​ neneve​​ të pretenduar të Kushtetutës.​​ 

Dispozitat relevante të Ligjit dhe Rregullores së punës

Ligji

Neni 49

(Afatet)

“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor. Në të gjitha rastet e tjera, afati fillon të ecë në ditën kur vendimi ose akti është shpallur publikisht. Nëse kërkesa është e drejtuar kundër një ligji, atëherë afati fillon të ecë që nga dita kur ligji ka hyrë në fuqi.”

Rregullorja e punës​​ 

Rregulli 34​​ 

(Kriteret e pranueshmërisë)

“(1)​​ Gjykata mund ta konsiderojë një kërkesë të pranueshme nëse:​​ 

[…]

c) kërkesa parashtrohet brenda katër (4) muajsh nga dita kur vendimi i mjetit të fundit efektiv juridik i është dorëzuar parashtruesit, dhe

[…].”

Pranueshmëria e kërkesës

• Gjykata së pari shqyrton nëse janë përmbushur kriteret e pranueshmërisë, të përcaktuara me Kushtetutë dhe të specifikuara më tej me Ligj dhe Rregullore të punës. Në këtë drejtim, sipas paragrafit 1 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, Gjykata vendos vetëm për rastet e ngritura para Gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar. Ndërsa, sipas paragrafit 7 i të njëjtin nen të Kushtetutës, individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet e pretenduara të të drejtave dhe lirive të tyre individuale të garantuara me Kushtetutë nga autoritetet publike, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.

• Gjykata më tej i referohet kritereve të pranueshmërisë, siç specifikohen më tej në Ligj. Në lidhje me këtë, sipas paragrafit 1 të nenit 47 (Kërkesa individuale), çdo individ ka të drejtë të kërkojë nga Gjykata mbrojtje juridike në rast se pretendon se të drejtat dhe liritë e tij individuale të garantuara me Kushtetutë janë shkelur nga ndonjë autoritet publik. Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen, individi mund të ngre kërkesën në fjalë vetëm pasi që të ketë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.

• Gjykata vëren se në rrethanat e rastit konkret, parashtruesi i kërkesës kishte paraqitur revizion në Gjykatën Supreme kundër Aktvendimit​​ të​​ Gjykatës​​ e Apelit​​ [Ac.nr.1880/2022] të 18 korrikut 2022.​​ Gjykata Supreme përmes Aktvendimit [Rev.nr.486/2022]​​ të 15 dhjetorit 2022​​ refuzoj si të palejuar revizionin e paraqitur,​​ për shkak​​ se kundër aktvendimeve të dhëna në kontestet për shkak të pengimit të posedimit revizioni nuk është i lejuar, siç përcaktohet​​ në paragrafin 4 të nenit 481 të Ligjit nr. 03/l-006 për Procedurën Kontestimore.​​ 

• Gjykata rikujton se, në rastin e parashtruesit, pas pranimit të Aktvendimit​​ ​​ [Ac.nr.1880/2022] të 18 korrikut 2022​​ të Gjykatës së Apelit, asgjë nuk e ka ndaluar atë t’i drejtohet Gjykatës Kushtetuese. Megjithatë, parashtruesi i kërkesës​​ në kohe​​ kishte paraqitur revizion në Gjykatën Supreme i cili ishte hedhur poshtë nga e njëjta​​ duke u bazuar në​​ paragrafin​​ 4​​ të​​ nenit 481 të Ligjit nr. 03/l-006 për Procedurën Kontestimore​​ (shih rastin e Gjykatës​​ KI112/19​​ parashtrues Ilir Kabashi, Aktvendim për papranueshmëri i 7 nëntorit 2019, paragrafi 42).

• Gjykata​​ rikujton​​ po ashtu se parashtruesi duhet t’i shterojë të gjitha mjetet juridike të cilat pritet të jenë efektive dhe të mjaftueshme. Vetëm mjetet efektive mund të merren parasysh nga Gjykata, pasi parashtruesi nuk mund të zgjasë afatet kohore strikte të parapara me Ligj dhe Rregullore të punës, duke u përpjekur të ushtrojë mjete juridike që nuk janë të lejuara ose duke u ankuar në institucionet të cilat nuk kanë kompetencë që të ofrojnë mbrojtje të të drejtave për të cilat ankohet parashtruesi i kërkesës (shih rastet e​​ Gjykatës​​ KI112/19​​ parashtrues​​ Ilir Kabashi, cituar më lart, paragrafi 38; ​​​​ KI120/17, parashtrues​​ Hafiz Rizahu, Aktvendim për papranueshmëri, i 7 dhjetorit 2017, paragrafi 31, si dhe rastin e GJEDNJ-së,​​ Fernie​​ kundër Mbretërisë së Bashkuar, nr. 14881/04, Vendim i 5 janarit 2006).

• Rrjedhimisht, si “vendim i fundit”, sipas nenit 49​​ të Ligjit është​​ Aktvendimi [Ac.nr.1880/2022]​​ ​​ i​​ Gjykatës së Apelit, i 18 korrikut 2022, me të cilin ishte refuzuar ankesa​​ e parashtruesit të kërkesës, dhe i cili ishte përfundimtar dhe i paapelueshëm​​ (shih rastin e Gjykatës​​ KI112/19​​ parashtrues​​ Ilir Kabashi,​​ cituar më lart, paragrafi 43 dhe referencat e përmendura aty).

• Gjykata​​ rikujton se​​ Aktvendimi [Ac.nr.1880/2022] ​​ i Gjykatës së Apelit, i 18 korrikut 2022,​​ edhe pse parashtruesi nuk ka cekur datën e pranimit të këtij vendimi, nga faktet e rastit, është e qartë së koha në mes të pranimit të aktvendimit​​ dhe datës së dorëzimit të kërkesës së tij, më​​ 27 janar 2023,​​ në Gjykatën Kushtetuese, ka kaluar periudhën kohore prej 4 (katër) muajsh​​ (shih rastin e Gjykatës​​ KI112/19​​ parashtrues​​ Ilir Kabashi,​​ cituar më lart, paragrafi 44).

• Rrjedhimisht, Gjykata konkludon se kërkesa e parashtruesit në lidhje me​​ Aktvendimin [Ac.nr.1880/2022] ​​ e Gjykatës së Apelit, të 18 korrikut 2022,​​ është dorëzuar pas afatit ligjor prej 4 (katër) muajsh.  ​​​​ 

• Gjykata rikujton se qëllimi i afatit ligjor prej 4 (katër) muajve, sipas nenit 49​​ të Ligjit dhe sipas rregullit 34​​ (1) (c) të Rregullores së punës, është që të promovojë siguri juridike, duke siguruar që rastet që kanë të bëjnë me çështje kushtetuese të trajtohen brenda një periudhe të arsyeshme dhe vendimet e mëparshme të mos jenë vazhdimisht të hapura për t’u kontestuar (shih rastet e Gjykatës​​ KI48/21​​ parashtrues​​ Xhavit R. Sadrija, Aktvendim për papranueshmëri i 30 qershorit 2021, paragrafi 44; dhe​​ KI45/21​​ parashtrues​​ Samedin Bytyqi, Aktvendim për papranueshmëri i 20 majit 2021, paragrafi 35; shih gjithashtu, ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-se​​ Mocanu dhe të tjerët kundër Rumanisë, nr. 10865/09,45886/07 dhe 32431/08, Aktgjykim i 17 shtatorit 2014, paragrafi 258). ​​ 

• Si përfundim, nga arsyet e shtjelluara si më sipër, Gjykata konstaton se kërkesa nuk është dorëzuar brenda afatit ligjor të përcaktuar me nenin 49 të Ligjit dhe rregullin 34​​ (1) (c) të Rregullores së punës dhe rrjedhimisht, Gjykata nuk mund të shqyrtojë meritat e rastit, përkatësisht, nëse përmes Aktvendimit​​ të kontestuar janë shkelur të drejtat kushtetuese të parashtruesit të kërkesës.

PËR KËTO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, në pajtim me nenin 113.7 të Kushtetutës, të nenit 49 të Ligjit dhe në pajtim me rregullat 34​​ (1) (c)​​ të Rregullores së punës, më​​ 17 janar​​ 2024,​​ njëzëri​​ 

VENDOS​​ 

• TË DEKLAROJË kërkesën të papranueshme;

• T'UA KUMTOJË​​ këtë Aktvendim palëve;

• TË PUBLIKOJË​​ këtë Aktvendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit;

• Ky Aktvendim hyn në fuqi menjëherë.​​ 

Gjyqtarja​​ raportuese ​​   ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ Kryetare e Gjykatës Kushtetuese

Remzije Istrefi Peci​​      ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ Gresa Caka-Nimani