Aktvendim për papranueshmëri
Prishtinë, më 24 shkurt 2023
Nr. Ref.:RK 2132/23
AKTVENDIM PËR PAPRANUESHMËRI
në
rastin nr. KI106/22
Parashtrues
Driton Fetahu
Vlerësim i kushtetutshmërisë së
Aktgjykimit [Pml. nr. 23/2022] të 11 marsit 2022 të Gjykatës Supreme të Republikës së Kosovës
GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS
e përbërë nga:
Gresa Caka-Nimani, kryetare
Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar
Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare
Safet Hoxha, gjyqtar
Radomir Laban, gjyqtar
Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare
Nexhmi Rexhepi, gjyqtar dhe
Enver Peci, gjyqtar
Parashtruesi i kërkesës
Kërkesa është parashtruar nga Driton Fetahu, nga Prizreni (në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës), i përfaqësuar nga Besnik Berisha, avokat nga Prishtina.
Vendimi i kontestuar
Parashtruesi i kërkesës e konteston kushtetutshmërinë e Aktgjykimit [Pml. nr. 23/2022] të 11 marsit 2022 të Gjykatës Supreme të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Supreme), në ndërlidhje me Aktgjykimin [PAKR. nr. 243/21] e 8 tetorit 2021 të Gjykatës së Apelit dhe Aktgjykimin [PKR. nr. 182/20] e 17 majit 2021 të Gjykatës Themelore në Gjakovë (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Themelore).
Objekti i çështjes
Objekt i çështjes është vlerësimi i kushtetutshmërisë së Aktgjykimit të kontestuar, me të cilin parashtruesi i kërkesës pretendon se i janë shkelur të drejtat dhe liritë themelore të tij të garantuara me nenin 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta), në lidhje me nenin 6 të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: KEDNj), nenin 32 [E Drejta për Mjete Juridike] të Kushtetutës, në lidhje me nenin 13 të KEDNj-së dhe me nenin 54 [Mbrojtja Gjyqësore e të Drejtave] të Kushtetutës.
Baza juridike
Kërkesa bazohet në paragrafët 1 dhe 7 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, në nenet 22 [Procedimi i kërkesës] dhe 47 [Kërkesa individuale] të Ligjit për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës, nr. 03/L-121 (në tekstin e mëtejmë: Ligji), si dhe në rregullin 32 [Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve] të Rregullores së punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).
Procedura në Gjykatën Kushtetuese
Më 15 korrik 2022, parashtruesi i kërkesës e dorëzoi kërkesën e tij nëpërmjet postës, të cilën Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata) e pranoi dhe regjistroi më 19 korrik 2022.
Më 25 korrik 2022, Kryetarja e Gjykatës me Vendimin GJR. KI106/22 caktoi gjyqtarin Safet Hoxha gjyqtar raportues dhe me Vendimin KSH. KI106/22 caktoi anëtarët e Kolegjit shqyrtues, të përbërë nga gjyqtarët: Selvete Gërxhaliu-Krasniqi (kryesuese), Remzije Istrefi-Peci dhe Nexhmi Rexhepi (anëtarë).
Më 26 korrik 2022, Gjykata njoftoi parashtruesin e kërkesës për regjistrimin e kërkesës dhe të njëjtit i kërkoi të dorëzojë në Gjykatë autorizimin të vlefshëm si dëshmi e përfaqësimit të tij nga avokati Besnik Berisha. Në të njëjtën ditë, një kopje e kërkesës iu dërgua Gjykatës Supreme.
Më 28 korrik 2022, parashtruesi i kërkesës dorëzoi në Gjykatë autorizimin të vlefshëm për përfaqësimin e tij nga avokati Besnik Berisha.
Më 16 dhjetor 2022, gjyqtari Enver Peci dha betimin para Presidentes së Republikës së Kosovës, me ç’rast filloi mandati i tij në Gjykatë.
Më 8 shkurt 2023, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin e gjyqtarit raportues dhe njëzëri i rekomandoi Gjykatës papranueshmërinë e kërkesës.
Përmbledhja e fakteve
Nga shkresat e rastit rezulton se, më 29 shtator 2020, Prokuroria Themelore në Gjakovë (në tekstin e mëtejmë: Prokuroria Themelore) kishte ngritur Aktakuzën PP/I. nr. 34/2020, kundër parashtruesit të kërkesës, për shkak të dyshimit të bazuar për kryerjen e veprës penale “Marrja e ryshfetit” nga paragrafi 1 i nenit 428 të Kodit Penal të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: KPRK) si dhe personit B.H., për shkak të dyshimit të bazuar të kryerjes së veprës penale “Dhënia e ryshfetit” nga paragrafi 2 i nenit 429 të KPRK-së. Sipas aktakuzës së Prokurorisë Themelore, parashtruesi i kërkesës dyshohej se në cilësinë e inspektorit të Administratës Tatimore të Kosovës (në tekstin e mëtejmë: ATK) nuk kishte kontrolluar dokumentacionin financiar të kompanisë së zdrukthëtarisë “Beha” dhe se nëpërmjet B.H.-së kishte pranuar nga përfaqësuesi i kësaj kompanie shumën monetare prej 100 euro, si dhe një tavolinë me 4 (katër) karrige në vlerë prej 360 euro.
Më 17 maj 2021, Gjykata Themelore, me Aktgjykimin [PKR. nr. 182/20], shpalli fajtor parashtruesin e kërkesës për kryerjen e veprës penale të lartcekur, duke e dënuar të njëjtin me burgim efektiv, në kohëzgjatje prej 10 (dhjetë) muajsh dhe me dënim me gjobë në shumën prej 1200 (njëmijë e dyqind euro). Tutje, Gjykata Themelore ia ndaloi parashtruesit të kërkesës ushtrimin e funksioneve në administratën publike në kohëzgjatje prej 2 (dy) vitesh, si dhe e detyroi atë që palës së dëmtuar t’ia kompensojë dëmin e shkaktuar në shumën prej 460 (katërqind e gjashtëdhjetë) euro.
Në arsyetimin e Aktgjykimit [PKR. nr. 182/20] të Gjykatës Themelore theksohet si në vijim: “Këtë gjendje faktike gjykata e ka vërtetuar nga provat e administruara gjatë shqyrtimeve gjyqësore si dëshmia e të dëmtuarit [A.H.], e dhënë në cilësinë e dëshmitarit në shqyrtimin gjyqësor të datës 15.01.2021, dëshmia e dëshmitarëve [S.H.] dhe [A.H.] të dhëna gjatë shqyrtimit gjyqësor të datës 22.02.2021, letra e shkruar me shkrim të dorës ku është i shënuar emri i Driton Fetahu dhe numri i telefonit 049-308-755, raportet e oficerëve policorë të datave 30.03.2020 dhe 14.04.2020, vërtetimi mbi sekuestrimin e sendeve të hollave, vërtetimi mbi kthimin e sendeve të sekuestruara të hollave i datës 15.04.2020 dhe foto-albumi, komunikimi i bërë përmes programit viber në mes të akuzuarit Driton Fetahu dhe [B.H.], foto-albumi ku shihen tavolina dhe katër karrige në formë të vozave, foto-albumi i një karrige, tri fotografive ku shihet i akuzuari Driton Fetahu në punëtorinë e të dëmtuarit, si dhe një foto ku shihen i akuzuari Driton dhe i dëmtuari, fotot e tabelave të automjetit me numër 04-543-GL dhe shenja e automjetit 'OW", CD-ja, ku shihet dhe dëgjohet biseda në mes të [B.H.] dhe të dëmtuarit [A.H.], si dhe përkthimi i bërë nga përkthyesi i gjykatës pasi biseda është zhvilluar në gjuhën lokale që përdoret në qytetin e Rahovecit”.
Në një datë të paspecifikuar, parashtruesi i kërkesës parashtroi ankesë në Gjykatën e Apelit kundër Aktgjykimit [PKR. nr. 182/20] të Gjykatës Themelore, duke pretenduar shkelje esenciale të dispozitave të procedurës penale, vërtetim të gabuar dhe jo të plotë të gjendjes faktike, shkelje të ligjit penal dhe të vendimit lidhur me sanksionin penal. Nëpërmjet ankesës së tij, parashtruesi i kërkesës theksoi se dispozitivi i aktgjykimit të ankimuar ishte i mangët, i paqartë, në kundërshtim të plotë me arsyetimin e tij, i mbështetur në prova të papranueshme dhe se përmes tij ishte shkelur parimi in dubio pro reo.
Më 24 qershor 2021, Prokuroria e Apelit nëpërmjet parashtresës [PPA. nr. 250/21] i propozoi Gjykatës së Apelit refuzimin e ankesës së parashtruesit të kërkesës si të pabazuar dhe vërtetimin e aktgjykimit të ankimuar.
Më 8 tetor 2021, Gjykata e Apelit, me Aktgjykimin [PAKR. nr. 243/21], refuzoi si të pabazuar ankesën e parashtruesit të kërkesës dhe vërtetoi Aktgjykimin [PKR. nr. 182/20] e 17 majit 2021 të Gjykatës Themelore. Në arsyetimin e aktgjykimit të saj, Gjykata e Apelit theksoi se aktgjykimi i ankimuar nuk ishte i përfshirë me shkelje esenciale të dispozitave të procedurës penale apo shkelje të ligjit penal dhe se gjykata e shkallës së parë në mënyrë të drejtë dhe të plotë kishte vërtetuar gjendjen faktike.
Në një datë të paspecifikuar, parashtruesi i kërkesës parashtroi kërkesë për mbrojtjen e ligjshmërisë në Gjykatën Supreme kundër Aktgjykimit [PAKR. nr. 243/21] të Gjykatës së Apelit dhe Aktgjykimit [PKR. nr. 182/20] të Gjykatës Themelore, duke pretenduar shkelje të ligjit penal dhe të dispozitave të procedurës penale. Lidhur me shkeljen esenciale të dispozitave të procedurës penale, parashtruesi i kërkesës pretendoi se aktgjykimi i Gjykatës Themelore ishte i mangët, i pakuptueshëm dhe në kundërshtim me dëshmitë e dëshmitarëve dhe provat materiale, ndërkaq që aktgjykimi i Gjykatës së Apelit kishte kamufluar kundërthëniet në mes pikës I dhe II të dispozitivit të aktgjykimit të Gjykatës Themelore, lidhur me kohën, vendin dhe mënyrën e kryerjes së veprës penale. Tutje, sa i përket shkeljes së ligjit penal, me anë të kërkesës për mbrojtje të ligjshmërisë, parashtruesi i kërkesës theksoi se përmes shkeljes së dispozitave të procedurës penale dhe vërtetimit jo të plotë apo të gabuar të gjendjes faktike, ishte shkelur ligji penal në dëm të tij pasi që nuk ishin vërtetuar elementet objektive dhe subjektive të veprës penale.
Më 24 janar 2022, Zyra e Kryeprokurorit të Shtetit, nëpërmjet parashtresës [KMLP. II. nr. 16/2002] i propozoi Gjykatës Supreme refuzimin e kërkesës për mbrojtje të ligjshmërisë të parashtruesit të kërkesës.
Më 11 mars 2022, Gjykata Supreme përmes Aktgjykimit [Pml. nr. 23/2022] refuzoi si të pabazuar kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë të parashtruesit të kërkesës ushtruar kundër Aktgjykimit [PAKR. nr. 243/21] të 8 tetorit 2021 të Gjykatës së Apelit dhe Aktgjykimit [PKR. nr. 182/20] të 17 majit 2021 të Gjykatës Themelore.
Në Arsyetimin e Aktgjykimit të saj, Gjykata Supreme, ndër tjerash, theksoi se dispozitivi i Aktgjykimit [PKR. nr. 182/20] të 17 majit 2021 të Gjykatës Themelore ishte i qartë, i kuptueshëm dhe jo në kundërthënie me arsyetimin e tij, me të cilin ishin dhënë të gjitha arsyet ligjore për faktet dhe provat e administruara gjatë shqyrtimit gjyqësor, përfshirë këtu dhe provat kontradiktore. Gjykata Supreme tutje arsyetoi se Gjykata e Apelit me Aktgjykimin [PAKR. nr. 243/21] e 8 tetorit 2021 kishte dhënë arsye të mjaftueshme dhe se nuk kishte kurrfarë kamuflimi, për sa i përket aktgjykimit të shkallës së parë, ku janë përshkruar veprimet inkriminuese të parashtruesit të kërkesës.
Gjykata Supreme përkitazi me pretendimin e parashtruesit të kërkesës për shkelje të ligjit penal në dëm të tij, theksoi se një pretendim i tillë nuk qëndronte, pasi që vlerësimet e gjykatës së shkallës së parë, të miratuara edhe nga gjykata e shkallës së dytë, se parashtruesi i kërkesës ka kryer veprën penale “Marrja e ryshfetit” nga paragrafi 1 i nenit 428 të KPRK-së, ishin të drejta dhe në mënyrë të padyshimtë ishte vërtetuar nga ana e tyre se parashtruesi i kërkesës kishte kryer veprën penale për të cilën është akuzuar dhe shpallur fajtor.
Pretendimet e parashtruesit të kërkesës
Gjykata rikujton se parashtruesi i kërkesës pretendon se me Aktgjykimin e kontestuar i është shkelur e drejta e tij e garantuar me nenin 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës, në lidhje me nenin 6 të KEDNj-së, nenin 32 [E Drejta për Mjete Juridike] të Kushtetutës, në lidhje me nenin 13 të KEDNj-së si dhe nenin 54 [Mbrojtja Gjyqësore e të Drejtave] të Kushtetutës.
Parashtruesi i kërkesës thekson se i janë cenuar të drejtat e lartcekura, veçanërisht e drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm e garantuar me nenin 31 të Kushtetutës, përmes shkeljes së parimit të arsyetimit të vendimeve gjyqësore, shkeljes së të drejtës së ankimit në kuptimin substancial, mbështetjes së vendimeve të gjykatave të rregullta në prova të papranueshme dhe shkeljes së parimit të barazisë së armëve dhe parimit in dubio pro reo.
Parashtruesi i kërkesës shton se “... edhe pse si rregull i përgjithshëm, vërtetimi i fakteve të rastit dhe interpretimi i ligjit janë ekskluzivisht çështje për gjykatat e rregullta, kur një vendim i një gjykate të rregullt është qartazi arbitrar, atëherë Gjykata Kushtetuese mund dhe duhet ta vë atë në dyshim (shih Aktgjykimin e GjEDNj Sisojeva dhe të tjerët kundër Letonisë [GCl, Kërkesa nr. 60654/00, 15.01.2007, par. 89; Aktgjykimi i Gjykatës Kushtetuese IKK Classic, 09.02.2016, par. 47)”.
Parashtruesi i kërkesës pretendon shkelje të nenit 31 të Kushtetutës për faktin se sipas tij Gjykata Supreme nëpërmjet Aktgjykimit [Pml.nr.23/2022] ka shpërfillur, injoruar dhe kamufluar një numër të konsiderueshëm të pretendimeve mbi shkeljet thelbësore të aktgjykimeve të gjykatave të rregullta të ngritura në kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë. Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës thekson se Gjykata Supreme nuk ka arsyetuar mjaftueshëm pretendimet e tij lidhur me kundërthëniet mes pikës I dhe II të aktgjykimit të gjykatës së shkallës së parë për kohën dhe mënyrën e pranimit të shumës prej 100 euro, si dhe pretendimin sa i përket përgjegjësisë penale për të bashkëpandehurin B.H., dështimin e Gjykatës Themelore për të precizuar kohën dhe vendin e kryerjes së veprës penale dhe dështimin e Gjykatës së Apelit për të shqyrtuar pretendimet ankimore mbi vlerësimin profesionalisht të pandërgjegjshëm të provave.
Për më tepër, parashtruesi i kërkesës thekson se Gjykata Supreme: “...ka përsëritur me automatizëm gjetjet e gjykatave më të uëlta pa dhënë përgjigje specifike në çështjet e ngritura në mjetet juridike, pa shqyrtuar pretendimet tona për shkelje thelbësore të aktgjykimeve të kundërshtuara, si dhe pa vlerësuar të tilla pretendime sipas rregullave të imponuara nga logjika juridike, nga ku rezulton të jetë tërësisht e paqartë se cili është qëndrimi juridik i Gjykatës Supreme lidhur me çështjet në fjalë”.
Më tej, parashtruesi i kërkesës thekson se nëse parashtruesi i mjetit juridik nuk merr përgjigje specifike lidhur me pretendimet e tij me natyrë kushtetuese, i cenohet jo vetëm e drejta e aksesit, në kuptim të nenit 32 të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, por edhe e drejta e ankimit në kuptimin substancial. Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës shton se: “...cenimi i parimit të arsyetimit të vendimeve gjyqësore ka rezultuar në mostrajtimin e mjetit procedural në mënyrë substanciale, ndërsa të dy së bashku cenojnë të drejtën e mbrojtjes së personit të akuzuar dhe njëkohësisht edhe aksesin e tij në gjykatat e rregullta”.
Parashtruesi i kërkesës shton se Gjykata Supreme ka mbështetur pretendimin e tij se dëshmia e të bashkëpandehurit B.H. para Gjykatës Themelore kishte qenë e papranueshme, megjithatë “kundërligjshëm dhe përmes një arsyetimi juridikisht të paqëndrueshëm, amniston kundërligjshmërinë e aktgjykimeve të gjykatave te rregullta”. Rrjedhimisht, parashtruesi i kërkesës thekson se mbështetja e aktgjykimit në prova të papranueshme përbën shkelje esenciale të dispozitave të procedurës penale.
Gjithashtu, parashtruesi i kërkesës pretendon se Gjykata Supreme përmes aktgjykimit të kontestuar ka shpërfillur pretendimin e tij për kamuflimin e dështimit të Gjykatës Themelore në arsyetimin e refuzimit të propozimit të tij që nga ATK të kërkohej raport nëse z. Driton FETAHU kishte qenë në vizitë zyrtare në punëtorinë e të dëmtuarit A.H.
Tutje, parashtruesi i kërkesës thekson se: “... shkelja e parimit të arsyetimit të vendimeve gjyqësore, e ndërthurur me mbështetjen e aktgjykimit mbi prova të papranueshme, kanë rezultuar rrjedhimisht në cenimin e parimit të barazisë së armëve, si dhe të parimit in dubio pro reo”. Në këtë aspekt, parashtruesi i kërkesës shton se: “Ndërthurja e shkeljes së parimit të arsyetimit të vendimeve gjyqësore me shkeljen e parimeve të tjera të lartpërmendura, ka dëshmuar që Mbrojtja e z. Driton FETAHU është vënë në një pozitë tepër të disfavorshme dhe të pabarabartë karshi Prokurorisë”.
Në mbështetje të pretendimit të tij për shkeljen e parimit in dubio pro reo, parashtruesi i kërkesës i referohet deklaratës së B.H., duke theksuar se: “Pranimi i këtyre deklaratave si deklarata të besueshme nga gjykatat e juridiksionit të rregullt ka rezultuar në cenimin e parimit in dubio pro reo, pikërisht sepse të tilla deklarata janë dhënë nga një person që ka marrë pjesë në kryerjen e veprës penale”.
Në fund, parashtruesi i kërkesës kërkon nga Gjykata që: (i) të deklarojë kërkesën të pranueshme; (ii) të konstatojë se Aktgjykimi [Pml.nr. 23/2022] i Gjykatës Supreme nuk është në pajtueshmëri me nenin 31 të Kushtetutës në lidhje nenin 6 të KEDNJ-së, nenin 32 të Kushtetutës në lidhje me nenin 13 të KEDNJ-së si dhe me nenin 54 të Kushtetutës; (iii) të konstatojë se Aktgjykimi [Pml.nr. 23/2022] i Gjykatës Supreme është i pavlefshëm dhe nul; iv) të kthejë në rivendosje pranë Gjykatës Supreme aktgjykimin e kontestuar; v) të urdhërojë Gjykatën Supreme që, me rastin e rivendosjes, të shqyrtojë pretendimet ankimore të artikuluara në kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë më 23 dhjetor 2021, kundër aktgjykimit [PAKR. nr. 243/2021], të 8 tetorit 2021; vi) të urdhërojë Gjykatën Supreme që ta informojë Gjykatën Kushtetuese sa më shpejt që është e mundur, por jo më larg se 6 (gjashtë) muaj, lidhur me masat e ndërmarra për zbatimin e aktgjykimit të kësaj Gjykate; dhe (v) të mbetet e përkushtuar në këtë çështje në pritje të respektimit të këtij urdhri.
Dispozitat përkatëse kushtetuese dhe ligjore
KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË KOSOVËS
Neni 31
[E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]
Çdokujt i garantohet mbrojtje e barabartë e të drejtave në procedurë para gjykatave, organeve të tjera shtetërore dhe bartësve të kompetencave publike.
Çdokush gëzon të drejtën për shqyrtim publik të drejtë dhe të paanshëm lidhur me vendimet për të drejtat dhe obligimet ose për cilëndo akuzë penale që ngrihet kundër saj/tij brenda një afati të arsyeshëm, nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e themeluar me ligj.
[…]
Neni 32
[E Drejta për Mjete Juridike]
Secili person ka të drejtë të përdorë mjetet juridike kundër vendimeve gjyqësore dhe administrative të cilat cenojnë të drejtat ose interesat e saj/tij në mënyrën e përcaktuar me ligj.
Neni 54
[Mbrojtja Gjyqësore e të Drejtave]
Çdokush gëzon të drejtën e mbrojtjes gjyqësore në rast të shkeljes ose mohimit të ndonjë të drejte të garantuar me këtë Kushtetutë ose me ligj, si dhe të drejtën në mjete efektive ligjore nëse konstatohet se një e drejtë e tillë është shkelur.
KONVENTA EVROPIANE PËR TË DREJTAT E NJERIUT
Neni 6
(E drejta për një proces të rregullt)
Çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e krijuar me ligj, e cila do të vendosë si për mosmarrëveshjet në lidhje me të drejtat dhe detyrimet e tij të natyrës civile, ashtu edhe për bazueshmërinë e çdo akuze penale në ngarkim të tij. Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare në një shoqëri demokratike, kur kjo kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë.
Çdo person i akuzuar për një vepër penale prezumohet i pafajshëm, derisa fajësia e tij të provohet ligjërisht.
[…]
Neni 13
(E drejta për zgjidhje efektive)
Çdokush, të cilit i janë shkelur të drejtat dhe liritë e përcaktuara në këtë Konventë, ka të drejtën e një zgjidhjeje efektive para një organi kombëtar, pavarësisht se shkelja është kryer nga persona që veprojnë në përmbushje të funksioneve të tyre zyrtare.
KODI NR. 04/L-082 PENAL I REPUBLIKËS SË KOSOVËS
Neni 428
(Marrja e ryshfetit)
Personi zyrtar i cili në mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë, kërkon ose pranon ndonjë dhuratë apo përfitim tjetër për vete apo personin tjetër, ose që pranon ofertën apo premtimin për dhuratë apo përfitim të tillë, në mënyrë që personi zyrtar të veprojë ose të mos veprojë në pajtim me detyrën e tij zyrtare, dënohet me gjobë dhe me burgim prej gjashtë (6) muaj deri në pesë (5) vjet.
[...]
Pranueshmëria e kërkesës
Gjykata së pari vlerëson nëse janë përmbushur kriteret e pranueshmërisë, të përcaktuara me Kushtetutë dhe të specifikuara më tej me Ligj dhe Rregullore të punës.
Në këtë drejtim, Gjykata i referohet paragrafëve 1 dhe 7 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës, të cilët përcaktojnë:
“1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.
[…]
7. Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.”
[…]
Në vazhdim, Gjykata gjithashtu shqyrton nëse parashtruesi i kërkesës i ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë, siç përcaktohen me Ligj. Në lidhje me këtë, Gjykata i referohet neneve 47 (Kërkesa individuale), 48 (Saktësimi i kërkesës) dhe 49 (Afatet) të Ligjit, të cilët përcaktojnë:
Neni 47
(Kërkesa individuale)
“1. Çdo individ ka të drejtë të kërkojë nga Gjykata Kushtetuese mbrojtje juridike në rast se pretendon se të drejtat dhe liritë e tija individuale të garantuara me Kushtetutë janë shkelur nga ndonjë autoritet publik.
2. Individi mund ta ngritë kërkesën në fjalë vetëm pasi që të ketë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.”
Neni 48
(Saktësimi i kërkesës)
“Parashtruesi i kërkesës ka për detyrë që në kërkesën e tij të qartësoj saktësisht se cilat të drejta dhe liri pretendon se i janë cenuar dhe cili është akti konkret i autoritetit publik të cilin parashtruesi dëshiron ta kontestoj.”
Neni 49
(Afatet)
“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajsh. Afati fillon të ecë nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor...”.
Rreth përmbushjes së këtyre kritereve, Gjykata konstaton se parashtruesi i kërkesës është palë e autorizuar dhe konteston një akt të një autoriteti publik, përkatësisht Aktgjykimin [Pml. nr. 23/2022] e Gjykatës Supreme, pasi i ka shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj. Parashtruesi i kërkesës gjithashtu i ka sqaruar të drejtat dhe liritë themelore që pretendon se i janë shkelur, në pajtim me kërkesat e nenit 48 të Ligjit dhe e ka dorëzuar kërkesën në pajtim me afatet e përcaktuara në nenin 49 të Ligjit.
Përveç kritereve të lartcekura, Gjykata po ashtu shqyrton nëse parashtruesi i kërkesës i ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë të përcaktuara në nënrregullin 2 të rregullit 39 [Kriteret e pranueshmërisë] të Rregullores së punës, i cili përcakton:
Rregulli 39
(Kriteret e papranueshmërisë)
“(2) Gjykata mund ta konsiderojë kërkesën të papranueshme, nëse kërkesa është qartazi e pabazuar, sepse parashtruesi nuk dëshmon dhe nuk mbështetë në mënyrë të mjaftueshme pretendimin e tij.”
Gjykata, fillimisht thekson që rregulli i lartcekur, bazuar në praktikën gjyqësore të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: GjEDNj) dhe të Gjykatës, i mundëson kësaj të fundit, që të shpallë kërkesa të papranueshme për arsye që ndërlidhen me meritat e një rasti. Më saktësisht, bazuar në këtë rregull, Gjykata mund të shpallë një kërkesë të papranueshme bazuar në dhe pas vlerësimit të meritave të saj, përkatësisht nëse e njëjta vlerëson se përmbajta e kërkesës është qartazi e pabazuar në baza kushtetuese, siç është përcaktuar në paragrafin (2) të rregullit 39 të Rregullores së punës.
Bazuar në praktikën gjyqësore të GjEDNj-së, por edhe të Gjykatës, një kërkesë mund të shpallet e papranueshme si “qartazi e pabazuar” në tërësinë e saj ose vetëm përkitazi me ndonjë pretendim specifik që një kërkesë mund të ngërthejë. Në këtë drejtim, është më e saktë t’iu referohet të njëjtave si “pretendime qartazi të pabazuara”. Këto të fundit, bazuar në praktikën gjyqësore të GjEDNj-së, mund të kategorizohen në katër grupe të veçanta: (i) pretendime që kualifikohen si pretendime “të shkallës së katërt”; (ii) pretendime që kategorizohen me një “mungesë të dukshme ose evidente të shkeljes”; (iii) pretendime “të pambështetura apo të paarsyetuara”; dhe në fund, (iv) pretendime “konfuze dhe të paqarta”.
Në kontekst të vlerësimit të pranueshmërisë së kërkesës, përkatësisht në vlerësimin nëse e njëjta është qartazi e pabazuar në baza kushtetuese, Gjykata fillimisht do të rikujtojë esencën e rastit që ngërthen kjo kërkesë dhe pretendimet përkatëse të parashtruesit të kërkesës, në vlerësimin e të cilave, Gjykata do të aplikojë standardet e praktikës gjyqësore të GjEDNj-së, në harmoni me të cilën, në bazë të nenit 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejtat e Njeriut] të Kushtetutës, ajo është e detyruar të interpretojë të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me Kushtetutë.
Gjykata rikujton se esenca e rastit ka të bëj me faktin se parashtruesi i kërkesës ishte shpallur fajtor nga Gjykata Themelore nëpërmjet Aktgjykimit [PKR. nr. 182/20] për kryerjen e veprës penale “Marrja e ryshfetit” e paraparë me KPRK-në, duke e dënuar me burgim në kohëzgjatje prej 10 (dhjetë) muajsh dhe me dënim me gjobë prej 1200 euro. Përveç kësaj, Gjykata Themelore ia kishte ndaluar parashtruesit të kërkesës ushtrimin e funksioneve në administratën publike në kohëzgjatje prej 2 vitesh, si dhe e detyroi atë që të dëmtuarit t’ia kompensojë dëmin material të shkaktuar. Më pas, parashtruesi i kërkesës dorëzoi ankesë në Gjykatën e Apelit kundër Aktgjykimit të Gjykatës Themelore, duke pretenduar shkelje esenciale të dispozitave të procedurës penale, vërtetim të gabuar dhe jo të plotë të gjendjes faktike, shkelje të ligjit penal dhe të vendimit lidhur me sanksionin penal. Gjykata e Apelit me Aktgjykimin [PAKR. nr. 243/21] refuzoi si të pabazuar ankesën e parashtruesit të kërkesës dhe vërtetoi aktgjykimin e ankimuar të Gjykatës Themelore. Gjykata e Apelit konstatoi se aktgjykimi i ankimuar nuk ishte i përfshirë me shkelje esenciale të dispozitave të procedurës penale apo shkelje të ligjit penal dhe se gjykata e shkallës së parë në mënyrë të drejtë dhe të plotë kishte vërtetuar gjendjen faktike. Kundër Aktgjykimit të Gjykatës së Apelit dhe Aktgjykimit të Gjykatës Themelore, parashtruesi i kërkesës kishte parashtruar kërkesë për mbrojtjen e ligjshmërisë në Gjykatën Supreme, duke pretenduar shkelje të ligjit penal dhe të dispozitave të procedurës penale. Kërkesa e parashtruesit të kërkesës për mbrojtje të ligjshmërisë u refuzua si e pabazuar nga Gjykata Supreme me Aktgjykimin e kontestuar [Pml. nr. 23/2022] të 11 marsit 2021.
Gjykata rikujton se parashtruesi i kërkesës parashtroi kërkesë në Gjykatë përmes së cilës konteston kushtetutshmërinë e Aktgjykimit të kontestuar [Pml. nr. 23/2022] të 11 marsit 2021 të Gjykatës Supreme, parashtroi kërkesë në Gjykatë, me pretendime se me të njëjtin i janë shkelur të drejtat e garantuara me nenin 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNj-së, nenin 32 [E Drejta për Mjete Juridike] të Kushtetutës në lidhje me nenin 13 të KEDNj-së, dhe nenin 54 [Mbrojtja Gjyqësore e të Drejtave] të Kushtetutës.
Andaj, në këtë kuptim Gjykata do t’i shqyrtojë dhe analizojë pretendimet e parashtruesit të kërkesës në pajtueshmëri me parimet e përcaktuara nëpërmjet praktikës gjyqësore të GjEDNj-së, në bazë të të cilave Gjykata në pajtim me nenin 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejtat e Njeriut] të Kushtetutës është e obliguar që: “Të drejtat e njeriut dhe liritë themelore të garantuara me këtë Kushtetutë, interpretohen në harmoni me vendimet gjyqësore të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut”.
Lidhur me pretendimin për shkelje të nenit 31 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 6 të KEDNj-së
Gjykata, bazuar në shkresat e lëndës, vëren se esenca e pretendimeve të parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], në lidhje me nenin 6 të KEDNj-së, ka të bëjë kryesisht me pretendime për “mosarsyetimin e vendimit gjyqësor” nga gjykatat e rregullta. Andaj, në vazhdim do t’i referohet parimeve të përcaktuara nga GjEDNj, në lidhje me të drejtën për një vendim të arsyetuar dhe të arsyeshëm gjyqësor.
Parimet e përgjithshme për të drejtën për një vendim të arsyetuar
Garancitë e mishëruara në nenin 6, paragrafin 1 të KEDNj-së, përfshijnë edhe detyrimin e gjykatave që të paraqesin arsyetim të mjaftueshëm për vendimet e tyre. (shih rastin e GjEDNj-së, H. kundër Belgjikës, nr. 8950/80, Aktgjykim i 30 nëntorit 1987, paragrafi 53). Vendimi i arsyetuar gjyqësor u tregon palëve se rasti i tyre është shqyrtuar me të vërtetë.
Përkundër faktit që gjykata e brendshme ka një liri të caktuar të vlerësimit lidhur me përzgjedhjen e argumenteve dhe vendosjes për pranueshmërinë e dëshmive, ajo është e detyruar të justifikojë veprimet e saj duke arsyetuar të gjitha vendimet e saj (shih rastet e GjEDNj-së: Suominen kundër Finlandës, nr. 37801/97, Aktgjykim i 24 korrikut 2003, paragrafi 36; si dhe rastin Carmel Saliba kundër Maltës, nr. 24221/13, Aktgjykim i 24 prillit 2017, paragrafi 73).
Gjykata më e ulët ose autoriteti shtetëror, nga ana tjetër, duhet të japin arsye dhe arsyetime të tilla të cilat do t'u mundësojnë palëve të shfrytëzojnë në mënyrë efektive çdo të drejtë ekzistuese të ankesës (shih rastin e GjEDNj-së Hirvisaari kundër Finlandës, nr. 49684/99, Aktgjykim i 25 dhjetorit 2001, paragrafi 30).
Neni 6, paragrafi 1 i detyron gjykatat të japin arsye për vendimet e tyre, por kjo nuk do të thotë se kërkohet përgjigje e detajuar lidhur me secilin argument (shih rastet e GjEDNj-së, Van de Hurk kundër Holandës, nr. 16034/90, Aktgjykim i 19 prillit 1994, paragrafi 61; Garcia Ruiz kundër Spanjës, nr. 30544/96, Aktgjykim i 29 janarit 1999, paragrafi 26; Perez kundër Francës, nr. 47287/99, Aktgjykim i 12 shkurtit 2004, paragrafi 81).
Nga natyra e vendimit që merr gjykata varet nëse Gjykata është e detyruar ta arsyetojë atë, dhe kjo mund të vendoset vetëm në dritën e rrethanave të rastit në fjalë: është e nevojshme të merren parasysh, ndër të tjera, llojet e ndryshme të parashtresave që një palë mund t'i paraqesë gjykatës, si dhe dallimet që ekzistojnë midis sistemeve juridike të vendeve në lidhje me dispozitat ligjore, rregullat zakonore, pozicionet juridike dhe paraqitjen dhe hartimin e aktgjykimeve (shih rastet e GjEDNj-së Ruiz Torija kundër Spanjës, nr. 18390/91, Aktgjykim i 9 dhjetorit 1994, paragrafi 29; Hiro Balani kundër Spanjës, nr. 18064/91, Aktgjykim i 9 dhjetorit 1994, paragrafi 27).
Megjithatë, nëse parashtresa e një pale është vendimtare për rezultatin e procedurës, ajo kërkon që t'i përgjigjet në mënyrë specifike dhe pa vonesë (shih rastet e GjEDNj-së, Ruiz Torija kundër Spanjës, nr. 18390/91, të cituar më lart, paragrafi 30; Hiro Balani kundër Spanjës, nr. 18064/91, të cituar më lart, paragrafi 28).
Prandaj, gjykatat janë të obliguara që: a) të shqyrtojnë argumentet kryesore të palëve (shih rastet e GjEDNj-së, Buzescu kundër Rumanisë, nr. 61302/00, Aktgjykim i 24 gushtit 2005, paragrafi 67; Donadze kundër Gjeorgjisë, nr. 74644/01, Aktgjykim i 7 qershorit 2006, paragrafi 35); dhe b) të shqyrtohen me shumë rigorozitet dhe kujdes të veçantë kërkesat në lidhje me të drejtat dhe liritë e garantuara me Kushtetutë, KEDNj dhe protokollet e saj (shih rastet e GjEDNj-së: Fabris kundër Francës, 16574/08, Aktgjykim, i 7 shkurtit 2013, paragrafi 72; Wagner dhe JMWL kundër Luksemburgut, nr. 76240/01, Aktgjykim i 28 qershorit 2007, paragrafi 96).
Neni 6, paragrafi 1, nuk kërkon që Gjykata Supreme të japë një arsyetim më të detajuar kur ajo thjesht zbaton një dispozitë të caktuar ligjore lidhur me bazën ligjore për refuzimin e ankesës sepse ajo ankesë nuk ka një perspektivë për sukses (shih rastet e GjEDNj-së, Burg dhe të tjerët kundër Francës, nr. 34763/02; vendim i 28 janarit 2003; Gorou kundër Greqisë (nr. 2), nr. 12686/03, vendim i 20 marsit 2009, paragrafi 41).
Në mënyrë të ngjashme, në një rast ku bëhet fjalë për një kërkesë që të lejohet parashtrimi i ankesës, që është një parakusht për procedurën e një gjykate më të lartë, si dhe për një vendim të mundshëm, neni 6, paragrafi 1, nuk mund të interpretohet në atë kuptim që të urdhëron një arsyetim të detajuar të vendimit për refuzimin e kërkesës për parashtrimin e ankesës (shih rastet e GjEDNj-së, Kukkonen kundër Finlandës (nr. 2), nr. 47628/06, Aktgjykim i 13 prillit 2009,) paragrafi 24; Bufferne kundër Francës, nr. 54367/00, Vendimi i 26 shkurtit 2002).
Përveç kësaj, kur refuzon një ankesë, Gjykata e Apelit, në parim, thjesht mund të pranojë arsyetimin e vendimit të dhënë nga gjykata më e ulët (shih rastin e GjEDNj-së, Garcia Ruiz kundër Spanjës, nr. 30544/96, cituar më lart, paragrafi 26; në kundërshtim me këtë shih Tatishvili kundër Rusisë, nr. 1509/02, Aktgjykim i 9 korrikut 2007, paragrafi 62). Megjithatë, koncepti i procedurës së drejtë nënkupton që gjykata vendase që ka dhënë një shpjegim të ngushtë për vendimet e saj, qoftë duke përsëritur arsyetimet e dhëna më parë nga një gjykatë më e ulët ose në ndonjë mënyrë tjetër, në fakt merrej me çështje të rëndësishme brenda juridiksionit të saj, që do të thotë se nuk i pranoi thjesht dhe pa përpjekje shtesë konkluzionet e arritura nga gjykata më e ulët (shih rastin e GjEDNj-së, Helle kundër Finlandës, nr. (157/1996/776/977), Aktgjykim i 19 dhjetorit 1997, paragrafi 60). Kjo kërkesë është aq më e rëndësishme nëse pala në kontest nuk ka pasur mundësi t'i paraqesë argumentet e saj gojarisht në procedurën para gjykatës vendase.
Megjithatë, gjykatat e apelit (në shkallën e dytë) të cilat kanë juridiksion për të hedhur poshtë ankesat e pabazuara dhe për të zgjidhur çështjet faktike dhe juridike në procedurën kontestimore, janë të obliguara të arsyetojnë se përse refuzuan të vendosin për ankesën (shih rastin e GjEDNj-së, Hansen kundër Norvegjisë, nr. 15319/09, Aktgjykim i 2 janarit 2015, paragrafët 77–83).
Përveç kësaj, GjEDNj nuk përcaktoi se ishte shkelur e drejta në një rast në të cilin nuk është dhënë një sqarim specifik në lidhje me një pohim që i referohej një aspekti të parëndësishëm të rastit, përkatësisht mungesës së nënshkrimit dhe vulës, që është një gabim i një natyre më shumë formale sesa materiale dhe ai gabim u korrigjua menjëherë (shih rastin e GjEDNj-së, Mugoša kundër Malit të Zi, nr. 76522/12, Aktgjykim i 21 shtatorit 2016, paragrafi 63).
Aplikimi i parimeve të përgjithshme në rrethanat e rastit konkret
Në lidhje me këtë, Gjykata rikujton se parashtruesi i kërkesës pretendon se Gjykata Supreme ka injoruar një numër të konsiderueshëm të pretendimeve mbi shkeljet thelbësore të aktgjykimeve të gjykatave të rregullta të ngritura në kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë, duke mos arsyetuar mjaftueshëm pretendimet e tij lidhur me kundërthëniet mes pikës I dhe II të aktgjykimit të gjykatës së shkallës së parë për kohën dhe mënyrën e pranimit të shumës prej 100 euro, si dhe të përgjegjësisë penale për të bashkëpandehurin B.H., dështimin e Gjykatës Themelore për të precizuar kohën dhe vendin e kryerjes së veprës penale dhe dështimin e Gjykatës së Apelit për të shqyrtuar pretendimet ankimore mbi vlerësimin profesionalisht të pandërgjegjshëm të provave.
Në shqyrtimin e pretendimit të parashtruesit të kërkesës lidhur me kundërthëniet mes pikës I dhe II të aktgjykimit të Gjykatës Themelore për kohën dhe mënyrën e pranimit të shumës prej 100 euro, Gjykata rikujton se Gjykata Supreme në Aktgjykimin [Pml. nr. 23/2022] kishte theksuar se dispozitivi i gjykatës së shkallës së parë nuk ishte në kundërshtim me arsyetimin dhe se edhe Gjykata Themelore edhe ajo e Apelit kanë përshkruar veprimet inrkiminuese të të dënuarit që e përbëjnë figurën e veprës penale për të cilën është gjykuar. Në këtë drejtim, përkitazi me kohën dhe mënyrën e pranimit të parave, Gjykata Supreme në Aktgjykimin [Pml. nr. 23/2022], arsyetoi dhe konstatoi si në vijim: “Kështu nga shkresat e çështjes vërtetohet se i dënuari Driton Fetahu ishte inspektor në kuadër të ATK-së në regjionin e Prizrenit. Me datë 14.12.2018, i njëjti ka shkuar në punëtorinë e të dëmtuarit [A.H], i cili duke u prezantuar si inspektor ka kërkuar dokumentacionin e firmës për kontroll, e në mungesë të kontabilistit ka shënuar në një fletë dokumentacionin e nevojshëm për kontrollë. Ndërsa me datë 18.12.2018, i dëmtuari [A.H] së bashku me kontabilistin [B.H] fillimisht kanë shkuar në ATK, janë takuar me inspektorin, të dënuarin Driton, i kanë prezantuar dokumentacionin e kërkuar, e më pastaj me sugjerimin e të dënuarit kanë dalur në një lokal afër ATK-së. Aty i dënuari Driton në cilësinë e inspektorit tatimor, pra si person zyrtar, me qëllim që të mos kontrolloj dokumentacionin financiar të ndërmarrjes "Beha", ka kërkuar dhe pranuar shumën prej 100 € përmes ndërmjetësuesit [B.H], e po ashtu për tavolinën me katër karrige, të cilat i ka kërkuar, pasi të njëjtën e ka shikuar të reklamuar në facebook-un e zdrukthëtarisë "Beha" pronë e të dëmtuarit, e të cilën tavolinë me katër karrige i dënuari Driton me datë 14.01.2019 e ka marrë personalisht në punëtorinë e të dëmtuarit, në prezencën e të dëmtuarit dhe dëshmitarit [A.H], fakt i cili është vërtetuar edhe nga provat tjera materiale siç janë: letra e shkruar me shkrim të dorës, ku është shënuar emri i të dënuarit, numri i telefonit, fotoalbumi i komunikimeve me viber mes të dënuarit Driton me [B.H], fotoalbumi ku shihet tavolina me katër karrige, foto ku shihet i dënuari në oborrin e punëtorisë së të dëmtuarit, automjeti me të cilin janë bartur tavolina me katër karrige, fakte këto edhe rrethana që plotësojnë elementin objektiv dhe subjektiv të veprës penale marrja e ryshfetit nga neni 428, par. 1 të KPRK-së për të cilën i dënuari është shpallur fajtor”.
Tutje, sa i përket pretendimit të parashtruesit të kërkesës lidhur me përgjegjësinë penale të të bashkëpandehurit B.H., Gjykata vëren se Gjykata Supreme në Aktgjykimin [Pml. nr. 23/2022] kishte theksuar si në vijim: “Pretendimi i mbrojtjes, fakti se ndaj të bashkëpandehurit [B.H] është refuzuar akuza, ndërsa [A.H] nuk është ndjekur penalisht për dhënie ryshfeti, andaj se nuk ka pasur dhënie ryshfeti edhe për rrjedhojë nuk mund të ketë as marrje ryshfeti nga tani i dënuari Driton Fetahu, është i paqëndrueshëm ashtu siç me të drejt kanë vlerësuar edhe gjykatat e instancës më të ulët, se i akuzuari [B.H] nuk i ka dhënë paratë e tija të dënuarit Driton Fetahu, por kanë qenë paratë e të dëmtuarit [A.H] dhe se paratë në fjalë i ka dhënë të dënuarit me kërkesën e të dëmtuarit, pra vetëm ka ndërmjetësuar, për çka pastaj edhe prokurori i çështjes ka hequr dorë nga akuza për të akuzuarin [B.H] për veprën penale dhënie e ryshfetit me arsyetim se nuk është provuar se qëllimi i të akuzuarit [B.H] ka qenë përfitimi i ndonjë dobie pasurore për vete apo tjetrin, me rastin e dhënies së të hollave”.
Parashtruesi i kërkesës si para Gjykatës ashtu edhe para gjykatave të rregullta ka ngritur dështimin e Gjykatës Themelore për të precizuar kohën dhe vendin e kryerjes së veprës penale. Në lidhje me këtë pretendim, Gjykata sjellë në vëmendje arsyetimin e Gjykatës Supreme në Aktgjykimin e kontestuar, ku është theksuar se: “Sa i përket pretendimeve rreth kohës (ora e saktë), mënyra dhe vendit i kryerjes së veprës penale është dhënë arsyetimi në faqen 5 të arsyetimit të aktgjykimit të Gjykatës së Apelit, fakti që i dënuari Driton Fetahu me dt. 18.12.2018 ka pranuar shumën e parave prej në lartësi prej 100€, ndërsa tavolinën me katër karrige e ka pranuar me dt. 14.01.2019, nuk paraqet kundërthënie e as paqartësi përkitazi me kohën e kryerjes së veprës penale, sikur që pretendon mbrojtësi i të dënuarit, nga se pas bisedës për pranimin e shumës së të hollave në lartësi prej 100€, që ka ndodhur ditën kritike, tavolinën me katër karrige ka mbetur që t’i dorëzohet pasi të përfundohet punimi i të njëjtës sipas porosisë dhe e njëjta, është dorëzuar me dt.14.01.2019, prandaj nuk mund të flitet për dy raste të veçanta, e që në rastin konkret e gjithë ngjarja paraqitet në një kontinuitet të veprës penale të kryer nga i dënuari Driton Fetahu, fakte këto dhe rrethana që gjykata e shkallës së parë i ka vërtetuar përveç nga dëshmia e të dëmtuarit [A.H], dëshmitarit [A.H] dhe provave tjera në shkresat e lëndës. Ndërsa sa i përket përcaktimit të kohës në orë, kjo nuk paraqet shkelje esenciale e dispozitave të procedurës penale që do të ndikonte në ligjshmërinë e vendimit gjyqësor”.
Më tej, Gjykata rikujton se lidhur me pretendimin e parashtruesit të kërkesës për dështimin e Gjykatës së Apelit për të shqyrtuar pretendimet ankimore mbi vlerësimin profesionalisht të pandërgjegjshëm të provave, Gjykata Supreme përmes Aktgjykimit të kontestuar kishte theksuar: “...aktgjykimi i shkallës së parë respektivisht dispozitivi i tij është i qartë, i kuptueshëm dhe i njëjti nuk është në kundërthënie as me vetveten e as me arsyetimin e aktgjykimit. Në arsyetim të këtij aktgjykimi janë dhënë të gjitha arsyet ligjore për faktet dhe provat të cilat janë administruar në shqyrtim gjyqësor, duke i përfshirë edhe provat kontradiktore si dhe duke dhënë arsye ligjore se për çfarë arsye i ka dhënë besimin provave dhe fakteve vendimtare mbi bazën e të cilave është marrë vendimi meritor në këtë çështje penale. Kjo gjykatë gjen se edhe gjykata e shkallës së dytë ka dhënë arsye të mjaftueshme pa kurrfarë kamuflimi të aktgjykimit të shkallës së parë, janë përshkruar veprimet inrkiminuese të dënuarit që e përbëjnë figurën e veprës penale për të cilën është gjykuar dhe për këtë janë dhënë arsye të mjaftueshme, të cilat janë vlerësuar drejt si nga gjykata e shkallës së parë dhe ajo e shkallës së dytë”.
Gjykata gjithashtu vëren se lidhur me pretendimin e parashtruesit të kërkesës se Gjykata Themelore e kishte mbështetur aktgjykimin e saj në prova të papranueshme, konkretisht në dëshminë e të bashkëpandehurit [B.H.]. Gjykata vëren se Gjykata Supreme përmes Aktgjykimit të saj ka konstatuar se në këtë pikë nuk pajtohet me qëndrimin e gjykatave të shkallës më të ulët dhe se sipas KPPRK-së nuk mund të merret për bazë deklarata e të bashkëpandehurit. Mirëpo, Gjykata rikujton se përmes Aktgjykimit të kontestuar, Gjykata Supreme ka theksuar se: “Megjithatë kjo nuk është prova e vetme në të cilin është bazuar aktgjykimi, por aktgjykimi është bazuar edhe në deklaratën e të dëmtuarit [A.H], dëshmitarit [A.H] dëshmitares [S.H] dhe provat tjera materiale në shkresat e lëndës, andaj si në rastin konkret nuk mund të vije në pikëpyetje ligjshmëria e vendimeve të atakuara me kërkesës”.
Përveç kësaj, përkitazi me pretendimin e parashtruesit të kërkesës se Gjykata Supreme përmes aktgjykimit të kontestuar ka shpërfillur pretendimin e tij për kamuflimin e dështimit të Gjykatës Themelore për të arsyetuar refuzimin e propozimit të tij që nga ATK të kërkohej raport nëse ai kishte qenë në vizitë zyrtare në punëtorinë e të dëmtuarit A.H., Gjykata vëren se Gjykata Supreme kishte arsyetuar si në vijim: “Kurse pretendimi i mbrojtësit të dënuarit se gjykata e shkallës së parë ka bërë shkelje esenciale të dispozitave të procedurës penale për faktin se nuk ka aprovuar propozimin e mbrojtjes për sigurimin e vendimit me shkrim nga ATK-ja, me konstatim se i dënuari ka qenë i autorizuar nga ATK-ja që ta inspektoj punëtorinë e të dëmtuarit, del të jetë pretendim i pabazuar ngase nga vet autorizimet e inspektorit rezulton se ka: të bëjë me kontrollën e dokumentacionit financiar në çdo moment, prandaj jo edhe të jetë e domosdoshme që inspektori të ketë vendim me shkrim për kontrollin e ndërmarrjeve të caktuara si në rastin konkret në rajonin që i përket Drejtorisë së ATK-ë në Regjionin e Prizrenit”.
Më tej, Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës pretendon shkelje të parimit të barazisë së armëve dhe të parimit in dubio pro reo, si rrjedhojë e shkeljes së parimit të arsyetimit të vendimeve gjyqësore. Në lidhje me këtë, Gjykata thekson se ky pretendim lidhet drejtpërdrejtë me pretendimet e parashtruesit të kërkesës për mosarsyetim të vendimit gjyqësor, të elaboruara më lart. Rrjedhimisht, Gjykata vlerëson se nuk është e nevojshme që ky pretendim të trajtohet ndaras.
Gjykata vëren se të gjitha pretendimet thelbësore të parashtruesit të kërkesës ishin trajtuar dhe kishin marrë një përgjigje nga Gjykata Supreme dhe gjykatat e shkallës më të ulët.
Nën dritën e asaj që u tha më lart, Gjykata arrin në përfundimin se Aktgjykimi [Pml. nr. 23/2022] i 11 marsit 2022 i Gjykatës Supreme, si dhe Aktgjykimi i Gjykatës së Apelit dhe Aktgjykimi i Gjykatës Themelore, janë të qartë dhe adresojnë esencën e pretendimeve thelbësore të ngritura nga parashtruesi i kërkesës.
Rrjedhimisht, Gjykata konsideron se përfundimet e gjykatave të rregullta janë arritur pas një shqyrtimi të hollësishëm të të gjitha argumenteve të parashtruara nga parashtruesi i kërkesës. Si rrjedhojë, Gjykata vlerëson se arsyetimi i dhënë nga Gjykata e Supreme i plotëson të gjitha standardet e nevojshme të GjEDNj-së dhe të Gjykatës për një vendim gjyqësor të arsyetuar.
Gjykata thekson se fakti i thjeshtë se parashtruesi i kërkesës nuk është i kënaqur me rezultatin e Aktgjykimit të kontestuar të Gjykatës Supreme, nuk është i mjaftueshëm për të ndërtuar një pretendim për shkelje kushtetuese. Kur pretendohen shkelje të tilla të Kushtetutës, parashtruesit e kërkesës duhet të sigurojnë pretendime të arsyetuara dhe argumente bindëse (shih rastin e Gjykatës, KI136/14, parashtrues Abdullah Bajqinca, Aktvendim për papranueshmëri, i 10 shkurtit 2015, paragrafi 33).
Si rezultat, Gjykata konsideron se parashtruesi i kërkesës nuk i ka mbështetur pretendimet se procedurat përkatëse në ndonjë mënyrë ishin të padrejta apo arbitrare. Rrjedhimisht, Gjykata konstaton se pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 31 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 6.1 të KEDNj-së, i përkasin kategorisë së tretë (iii), të pretendimeve “të pambështetura ose të paarsyetuara”, andaj të njëjtat në baza kushtetuese duhet shpallur qartazi të pabazuara.
Lidhur me pretendimin për shkelje të nenit 32 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 13 të KEDNJ-së
Gjykata rikujton se parashtruesi i kërkesës gjithashtu pretendon shkelje të nenit 32 [E Drejta për Mjete Juridike] të Kushtetutës në lidhje me nenin 13 të KEDNJ-së, pasi që sipas tij mungesa e arsyetimit lidhur me pretendimet e tij specifike të ngritura pranë gjykatave të rregullta, ka rezultuar në mostrajtimin e mjetit procedural në mënyrë substanciale.
Bazuar në atë çka u theksua më lart, Gjykata vëren se pretendimi i parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 32 [E Drejta për Mjete Juridike] të Kushtetutës në lidhje me nenin 13 të KEDNJ-së ndërlidhet me pretendimin e parashtruesit të kërkesës për mungesën e arsyetimit të mjaftueshëm nga ana e Gjykatës Supreme. Gjykata rikujton se lidhur me këtë pretendim, pas shqyrtimit dhe elaborimit të tij, u konstatua se arsyetimi i dhënë nga Gjykata e Supreme i plotëson të gjitha standardet e nevojshme të GjEDNj-së dhe të Gjykatës për një vendim gjyqësor të arsyetuar (shih paragrafët 56-68).
Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës ka shfrytëzuar mjetet juridike efektive dhe të qasshme në dispozicion. Më tej, në ndërlidhje me këtë, Gjykata konsideron se ky pretendim është shqyrtuar më lart nga Gjykata, ku edhe ka konstatuar se gjykatat e rregullta kanë arsyetuar mjaftueshëm pretendimet e ngritura nga parashtruesi i kërkesës. Rrjedhimisht, Gjykata nuk do të vazhdojë me shqyrtimin dhe vlerësimin e pretendimeve të parashtruesit të kërkesës përkitazi me nenin 32 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 13 të KEDNj-së, pasi që të njëjtat janë trajtuar më lart.
Për këto arsye, Gjykata konstaton se pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 32 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 13 të KEDNj-së, i përkasin kategorisë së tretë (iii), të pretendimeve “të pambështetura ose të paarsyetuara”, andaj në baza kushtetuese të njëjtat po ashtu duhet shpallur qartazi të pabazuara.
Lidhur me pretendimin për shkelje të nenit 54 të Kushtetutës
Sa i përket shkeljes së pretenduar të nenit 54 [Mbrojtja Gjyqësore e të Drejtave] të Kushtetutës, Gjykata rikujton se sipas praktikës së themeluar gjyqësore të GjEDNj-së, Gjykata e shpallë kërkesën të papranueshme si qartazi të pabazuar në pajtim me kriterin (iii) e pretendimeve “të pambështetura apo të paarsyetuara” kur plotësohet një nga dy kushtet karakteristike, përkatësisht:
kur parashtruesi i kërkesës thjesht citon një ose disa dispozita të Konventës apo të Kushtetutës, pa shpjeguar mënyrën se si ato janë shkelur, përveç nëse kjo është qartazi e dukshme në bazë të fakteve dhe rrethanave të rastit (shih rastet e GjEDNj-së, Trofimchuk kundër Ukrainës, nr. 4241/03, Vendim i 31 majit 2005 dhe Baillard kundër Francës, nr. 6032/04, Vendim i 25 shtatorit 2008);
kur parashtruesi i kërkesës nuk paraqet ose refuzon të paraqesë provat materiale me të cilat do t’i mbështeste pretendimet e tij (kjo posaçërisht vlen për vendimet e gjykatave ose të autoriteteve të tjera të brendshme), përveç rasteve kur ekzistojnë rrethana të jashtëzakonshme që janë jashtë kontrollit të tij dhe të cilat e pengojnë ta bëjë këtë (për shembull, kur administrata e burgut refuzon t’ia paraqes Gjykatës dokumentet nga dosja e një të burgosuri për të cilin bëhet fjalë) ose nëse Gjykata vet nuk vendos ndryshe (shih rastin e Gjykatës, KI166/20, parashtrues Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, Aktvendim për papranueshmëri, i 5 janarit 2021, paragrafi 42).
Në rastin konkret, Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës thjesht pretendon shkelje të nenit 54 të Kushtetutës, por ai nuk arsyeton, përkatësisht nuk shpjegon fare se si në rastin e tij ka ardhur deri te shkelja e kësaj të drejte. Prandaj, Gjykata konstaton se përkitazi me pretendimin e parashtruesit të kërkesës për shkelje të së drejtës së garantuar me nenin 54 [Mbrojtja Gjyqësore e të Drejtave] të Kushtetutës, kërkesa duhet të deklarohet e papranueshme si qartazi e pabazuar pasi këto pretendime kualifikohen si pretendime që i takojnë kategorisë (iii) së pretendimeve “të pambështetura ose të paarsyetuara” sepse parashtruesi i kërkesës thjesht citoi një dispozitë të Kushtetutës, pa shpjeguar se si është shkelur.
Përfundime
Si përmbledhje, Gjykata, duke i marrë parasysh të gjitha shtjellimet dhe konstatimet e mësipërme, konkludon se: (I) pretendimet e parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 31 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 6.1 të KEDNj-së dhe shekeje të nenit 32 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 13 të KEDNj-së, i përkasin kategorisë së tretë (iii), të pretendimeve “të pambështetura ose të paarsyetuara”, andaj të njëjtat në baza kushtetuese duhet shpallur qartazi të pabazuara; dhe (II) pretendime për shkelje të nenit 54 të Kushtetutës, i përkasin po ashtu kategorisë (iii) nënkategorisë (a), të pretendimeve “të pambështetura ose të paarsyetuara” sepse parashtruesi i kërkesës thjesht citoi një dispozitë të Kushtetutës, pa shpjeguar se si është shkelur.
Rrjedhimisht, kërkesa në tërësinë e saj, në pajtueshmëri me rregullin 39 (2) të Rregullores së punës, shpallet e papranueshme.
PËR KËTO ARSYE
Gjykata Kushtetuese, në pajtim me nenin 113.1 dhe 113.7 të Kushtetutës, nenin 47 të Ligjit dhe rregullat 39 (2) dhe 59 (2) të Rregullores së punës, më 8 shkurt 2023, njëzëri
VENDOS
TË DEKLAROJË kërkesën të papranueshme;
T’UA KUMTOJË këtë vendim palëve;
TË PUBLIKOJË këtë vendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit;
Ky aktvendim hyn në fuqi menjëherë.
Gjyqtari raportues Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese
Safet Hoxha Gresa Caka-Nimani
Driton Fetahu
KI - Kërkesë individuale
Aktvendim për papranueshmëri
Kërkesa është qartazi e pabazuar
Penale