Gjykata Kushtetuese

Parashtruesit paraqitën kërkesën bazuar në Nenin 113.5 të Kushtetutës, duke pohuar se Neni 4.3.3 i Ligjit për fshatin Hoçë e Madhe, Neni 14.1.2 i Ligjit për Qendrën Historike të Prizrenit, janë në kundërshtim me Kushtetutën. Parashtruesit pohuan se Neni 4.3.3 i Ligjit për fshatin Hoçë e Madhe ishte në kundërshtim me parimin e laicitetit dhe neutralitetit në çështje fetare dhe se krijon privilegje për një bashkësi fetare duke i margjinalizuar dhe diskriminuar bashkësitë tjera fetare dhe qytetarët që nuk kanë orientim apo besim fetar. Parashtruesit paraqitën argumente të njëjta në lidhje me Nenin 14.1.2 të Ligjit për Qendrën Historike të Prizrenit.

Neni 4 i Ligjit për fshatin Hoçë e Madhe parasheh themelimin e një këshilli nga komuna e Rahovecit. Këshilli në fjalë përbëhet nga pesë (5) anëtarë, ku njëri prej tyre zgjedhet nga kisha ortodokse serbe dhe se duhet të jetë anëtar i fshatit Hoçë e Madhe. Parashtruesit theksuan se është e domosdoshme që përbërja e Këshilllit për fshatin Hoçë e Madhe të mos perfshijë asnjë anëtar të caktuar nga kisha ortodokse serbe sepse kjo me automatizem krijon pozitë të privilegjuar për të, dhe se në atë rast mes tjerash shkelet neni 24 [Barazia para Ligjit], i Kushtetutës duke krijuar kështu pabarazi të hapur për kishën ortodokse serbe në raport me anëtarët e bashkësive të tjera fetare dhe personave që nuk i përkasin asnjë orientimi fetar.

Neni 14.1.2 i Ligjit për Qendrën Historike të Prizrenit parasheh themelimin e Këshillit për Trashëgimi Kulturore nga komuna e Prizrenit. Këshilli në fjalë përbëhet nga shtatë (7) anëtarë, ku bashkësia islame, kisha ortodokse serbe dhe kisha katolike përzgjedhin nga një anëtar për përfaqësim në atë Këshill. Sa i përket shkeljes së nenit 24 [Barazia para Ligjit], Parashtruesit pohuan se përfshirja e tri bashkësive fetare në Ligj qartazi favorizon ato kundrejt bashkësive tjera fetare dhe qytetarëve pa orientim fetar, dhe se mes tjerash përbën shkelje të Nenit 24 të Kushtetutës. Për t’i mbështetur pohimet e tyre parashtruesit cituan raste nga praktike gjyqësore e GJEDNJ-së, si dhe një rast nga praktika gjyqësore e Gjykatës Supreme të SHBA-ve.

Gjykata konstatoi se parashtruesit janë palë e autorizuar dhe kërkesat janë parashtruar brenda afatit të paraparë kohor, ata i kanë përmbushur të gjitha kriteret e pranueshmërisë dhe, si rrjedhojë, kërkesat e tyre janë të pranueshme.

Lidhur me meritat e kërkesave, Gjykata ua rikujtoi parashtruesve se Kapitulli III i Kushtetutës parashikon mbrojtje të posaçme për komunitetet që tradicionalisht kanë qenë të pranishëm në territorin e Republikës së Kosovës, dhe se Kapitulli II, Neni 45.3 parasheh që institucionet shtetërore mbështesin mundësitë e çdonjërit për të ndikuar në mënyrë demokratike në vendimet e organeve publike. Për më tepër, Gjykata theksoi se ligjet që miratohen në Kuvend kanë bazë kushtetuese për mandat të gjerë për të ofruar procese konsultative për planifikim që janë propozuar në Ligjet për fshatin Hoçë e Madhe dhe Qendrën Historike të Prizrenit. Gjykata më tutje theksoi se ndonëse Këshillave në të dy rastet u është dhënë shkallë e lartë e përgjegjësisë konsultative, ato nuk kanë kompetenca ekzekutive, dhe se vendimet për çështje të planifikimit merren në fund, pas konsultimit përkatës nga komunat perkatëse, e jo nga Këshillat e themeluara me Ligjet në fjalë. Gjykata poashtu theksoi se paragrafi 3 i Nenit 24 të Kushtetutës avancon të drejtat e individëve dhe grupeve që janë në pozitë të pabarbartë, ndërsa parashtruesit kishin lexuar paragrafët 1 dhe 2 të nenit 24 të Kushtetutës shkëputur nga paragrafi 3 i po të njëjtit nen.

Gjykata më tutje theksoi se rastet nga praktika gjyqësore të cituara nga parashtruesit nuk përkonin me të drejtën e bashkësive fetare që të kenë zë konsultativ në vendimet për planifikim që ndikojnë në fshatin Hoçë e Madhe dhe në Qendrën Historike të Prizrenit, dhe se nuk u ndihmojnë atyre për ta argumentuar rastin e tyre se nenet e ligjeve të kontestuara nuk janë në përputhje me Kushtetutën. Për shkak të arsyeve të përmendura, Gjykata konstatoi se kërkesa është e pranueshme nga aspekti procedural – formal; që neni 4.3.3 i Ligjit për fshatin Hoçë e Madhe është në përputhje me Kushtetutën e Kosovës; që neni 14.1.2 i Ligjit për Qendrën Historike të Prizrenit është në përputhje me Kushtetutën e Kosovës; urdhëroi që Aktgjykimi t’u komunikohet palëve dhe, në përputhje me nenin 2004 të Ligjit, të publikohet në Gazetën Zyrtare; dhe deklaroi që Aktgjykim hyn në fuqi menjëherë.