Gjykata Kushtetuese

KI37/23, Parashtrues: Negjati Beqaj, Behlul Beqaj, Gazmend Beqaj, Ymrije Beqaj, Shemsije Beçaj Rexhaj, Lule Beqaj , Drilon Beqaj dhe Herolind Beqaj, Vlerësim i kushtetutshmërisë së Aktgjykimit Rev. nr. 74/22 të 12 shtatorit 2022  të Gjykatës Supreme të Kosovës

KI37/23, Aktvendim për papranueshmëri, i 17 korrikut 2024, publikuar më 20 gusht 2024

Fjalët kyç: kërkesë individuale, e drejta për gjykim të drejtë dhe të paanshëm, qartazi e pabazuar

 Rrethanat e rastit konkret, rezultojnë nga ajo se parashtruesit e kërkesës parashtruan padi kundër Komunës së Prizrenit, për shkak të anulimit të kontratës mbi ndërrimin e paluajtshmërisë, të cilën paraardhësi i tyre juridik i ndjerë, e ka lidhur me Komunën e Prizrenit dhe e njëjta është legalizuar nga Gjykata Komunale në Prizren më 25 prill 1961. Përmes kësaj padie konstatuan se paluajtshmëritë e theksuara i janë marrë nga e paditura me qëllim të arondimit dhe zgjerimit të kompleksit i cili do të jetë pasuri e përgjithshme shoqërore. Po ashtu, theksuan se kontrata është lidhur kundër vullnetit të paraardhësit të tyre me kërcënim se do ta dëbojnë nga puna dhe partia, pra nën kushtet e ekzistimit të presionit, kërcënimit dhe shantazhit, e të cilën e bënë absolutisht nule. Gjykata Themelore aprovoi padinë e parashtruesve të kërkesës, duke vendosur që kontrata e ndërrimit të paluajtshmërisë e lidhur ndërmjet paraardhësit të tyre dhe Komunës së Prizrenit është nule; obliguar e paditura Komuna e Prizrenit, që parashtruesve ligjorë si trashëgimtarë  të të ndjerit Shyqyri Beqaj t’ia dorëzojë në posedim dhe disponim të lirë pjesën e par. kat. nr. 7104 në sipërfaqe prej 18.52 ari; vërtetoi se padia është e tërhequr në pjesën me të cilën kërkohet dorëzimi në posedim të pjesës së par. kat. nr. 7104 në sipërfaqe prej 13,33h, e cila është e eksproprijuar për shkak të ndërtimit të shinave të hekurudhës Prizren, Fushë-Kosovë dhe pjesa e paluajtshmërisë se theksuar në sipërfaqe prej 0,02,23 h, në të cilën është ndërtuar rruga e asfaltuar për zonën industriale, sepse për këtë pjesë të sipërfaqes do të iniciohet procedurë e posaçme. Kundër vendimit të Gjykatës Themelore, parashtroi ankesë Komuna e Prizrenit në Gjykatën e Apelit, ku kjo e fundit vendosi që ta aprovojë ankesën si të bazuar dhe ndryshohet aktgjykimi i Gjykatës Themelore kështu që refuzohet e pabazuar kërkesëpadia e parashtruesve të kërkesës. Të pakënaqur me vendimin e Gjykatës së Apelit, parashtruesit e kërkesës paraqitën revizion në Gjykatën Supreme, ku kjo e fundit e refuzoi revizionin e tyre si të pabazuar.

Gjykata vërejti se esenca e pretendimeve për shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë, ndërlidhet me mosarsyetimin e vendimit gjyqësor nga ana e Gjykatës Supreme. Gjykata vlerëson se pretendimet e tilla ngrenë çështje nga neni 31 i Kushtetutës dhe neni 6.1 i KEDNj-së, të cilat Gjykata i analizoi në pajtueshmëri me standardet e praktikës gjyqësore të GjEDNj-së, në harmoni me të cilën, në bazë të nenit 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejtat e Njeriut] të Kushtetutës, ajo është e detyruar të interpretojë të drejtat dhe liritë themelore të njeriut të garantuara me Kushtetutë.

Gjykata vërejti se Gjykata e Apelit e më pas edhe Gjykata Supreme, kishin konstatuar se edhe sikur kontrata të ishte lidhur në ndikimin e dhunës, kërcënimit etj., parashtruesit prapë e kanë humbur të drejtën të kërkojnë anulimin e kontratës mbi këtë bazë, për arsye se e kanë lëshuar afatin ligjor në kuptim të nenit 111 lidhur me nenin 117 të LMD-së, për shkak se afati ligjor mbi këtë bazë është afat prekluziv – ligjor, prej një viti, i cili nuk mund të shtyhet dhe llogaritet nga dita kur të jetë i ditur shkaku i rrëzueshmërisë – respektivisht pushimit të dhunës afati subjektiv, ndërsa 5 vite nga dita e dhënies së deklaratës afati objektiv. Pra, kontrata mbi ndërrimin e paluajtshmërisë ishte legalizuar pranë Gjykatës Komunale në Prizren përmes vendimit [Leg. nr. 378/61] të 25 prillit 1961, ndërsa padia e parashtruesve të kërkesës për anulimin e kësaj kontrate ishte dorëzuar në Gjykatë më 16 korrik 1998, pas 37 vitesh.

Gjykata me këtë rast, rikujtoi se nisur nga praktika e GjEDNj-së dhe e Gjykatës,  e njëjta nuk kërkon përgjigje të detajuar për secilën ankesë të ngritur nga parashtruesit e kërkesës. Megjithatë, ky obligim nënkupton që palët në procedurë gjyqësore mund të presin që të pranojnë një përgjigje specifike dhe eksplicite ndaj pretendimeve të tyre që janë vendimtare për rezultatin e procedurës së zhvilluar.

Në këtë kontekst, Gjykata, duke u bazuar në sqarimet si më sipër, dhe në mënyrë specifike duke marrë parasysh pretendimet e ngritura nga parashtruesit e kërkesës dhe faktet e paraqitura nga ata, dhe gjithashtu arsyetimet e gjykatave të rregullta e të shtjelluara më lart, konsideron se Aktgjykimi i kontestuar i Gjykatës Supreme nuk karakterizohet me mungesë të vendimit të arsyetuar gjyqësor. Për pasojë, pretendimi i parashtruesve të kërkesës përkitazi me mungesën e vendimit të arsyetuar gjyqësor është qartazi i pabazuar në bazë kushtetuese në “mungesë të dukshme ose evidente të shkeljes” ashtu siç përcaktohet me rregullin 34 (2) të Rregullores së punës.

Parashtruesit e kërkesës gjithashtu pretenduan se Aktgjykimi i kontestuar i Gjykatës Supreme, shkel të drejtat e tyre të garantuara me nenin 1 të protokollit nr.1 të KEDNj-së. Mirëpo, parashtruesit e kërkesës vetëm e përmendin nenin përkatës, por nuk shtjellojnë më tutje se si dhe përse ka ardhur deri te shkelja e këtij neni përkatës të KEDNj-së. Gjykata rikujton se ajo ka theksuar vazhdimisht se vetëm referimi dhe përmendja e neneve të Kushtetutës dhe të KEDNj-së nuk është e mjaftueshme për të ndërtuar një pretendim të argumentuar për shkelje kushtetuese. Kur pretendohen shkelje të tilla të Kushtetutës, parashtruesit e kërkesave duhet të sigurojnë pretendime të arsyetuara dhe argumente bindëse.

Prandaj, Gjykata konstatoi se përkitazi me këto pretendime të parashtruesve të kërkesës, Gjykata konkludon që kjo pjesë e kërkesës duhet të deklarohet e papranueshme si qartazi e pabazuar pasi këto pretendime kualifikohen si pretendime që i përkasin kategorisë së (iii) pretendimeve “të pambështetura ose të paarsyetuara”, sepse parashtruesi i kërkesës thjesht citoi nenet e Kushtetutës, pa shpjeguar se si janë shkelur ato. Rrjedhimisht, të njëjtat janë qartazi të pabazuara në baza kushtetuese, siç përcaktohet në paragrafin (2) të rregullit 34 të Rregullores së punës.