Gjykata Kushtetuese

KI149/18, KI150/18, KI151/18, KI152/18, KI153/18 dhe KI154/18, Parashtrues: Xhavit Aliu dhe 5 të tjerë, Vlerësim i kushtetutshmërisë së 6 aktvendimeve të Gjykatës Supreme të Republikës së Kosovës, të nxjerra ndërmjet 11 prillit dhe 9 gushtit 2018

 Xhavit Aliu (KI149/18), Fadil Bekteshi (KI150/18), Vesel Rukolli (KI151/18), Brahim Kaqkini (KI152/18), Malush Shaqiri (KI153/18) dhe Florije Kastrati (KI154/18), Aktvendim për papranueshmëri, miratuar më 19 korrik 2019, publikuar më 20 gusht 2019

Fjalët kyç: Kërkesë individuale, “Ngritja e Zërit”, dëmet e luftës, kërkesë qartazi e pabazuar

Parashtruesit e kërkesës kishin parashtruar padi në Gjykatën Themelore në Mitrovicë-Dega në Skenderaj, kundër Qeverisë së Serbisë, për kompensimin e dëmit material dhe jomaterial që iu shkaktua atyre gjatë luftës.

Gjykatat e rregullta u shpallën jokompetente për të vendosur në këtë çështje dhe në fund, Gjykata Supreme duke iu referuar dispozitave përkatëse të Ligjit për Procedurën Kontestimore, kishte arsyetuar se për këto raste vlejnë normat e së drejtës ndërkombëtare, për të cilat konteste gjykatat e vendit nuk janë kompetente për të vendosur, por kompetente në këtë çështje juridike është gjykata në territorin e së cilës ndodhet selia e Kuvendit të Serbisë.

Parashtruesit e kërkesës pranë Gjykatës Kushtetuese pretenduan se u janë shkelur të drejtat e tyre të parapara me Kushtetutë, përkatësisht nenet 21, 22, 53 dhe 54. Parashtruesit e kërkesës kishin tri kategori të pretendimeve kryesore: (i) zbatimin e parimit “per loci” [ratione loci]; (ii) detyrimin për zbatimin e standardeve ndërkombëtare për të drejtat e njeriut; si dhe (iii) të drejtën e tyre për mbrojtje gjyqësore të të drejtave dhe të drejtën për qasje në drejtësi.

Gjykata Kushtetuese, pas shqyrtimit të pretendimeve të parashtruesve të kërkesës, arsyetoi se përfundimet e gjykatave të rregullta janë arritur pas një shqyrtimi të hollësishëm të të gjitha argumenteve dhe interpretimeve të parashtruara nga parashtruesit e kërkesës dhe atyre iu është dhënë mundësia që në të gjitha fazat e procedurës të paraqesin argumentet dhe interpretimet ligjore të cilat i konsiderojnë të rëndësishme për rastet e tyre. Gjykata Kushtetuese, gjithashtu rikujtoi dhe praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së në disa raste ku janë potencuar barrierat procedurale që imponon parimi i imunitetit sovran të shteteve në raport me procedurat gjyqësore që mund të zhvillohen kundër një shteti në gjykatat e brendshme të një shteti tjetër. Gjykata, po ashtu, e konsideroi të rëndësishme të theksojë faktin se gjykatat e rregullta të Kosovës nuk kanë gjykuar mbi të drejtën e parashtruesve të kërkesës për të kërkuar kompensimin e dëmit, por vetëm lidhur me kompetencën territoriale të gjykatave të Kosovës për të zhvilluar procedurë kundër një shteti tjetër.

Si rrjedhojë, Gjykata Kushtetuese konstatoi se kërkesat janë qartazi të pabazuara në baza kushtetuese dhe duhet të deklarohen të papranueshme në pajtim me rregullin 39 (2) të Rregullores së punës, ndërsa:

• Në kërkesën (KI149/18) konstatoi se ajo është dorëzuar jashtë afatit ligjor të paraparë me nenin 49 të Ligjit dhe rregullin 39 (1) (c) të Rregullores së punës;
• Në kërkesën (KI150/18) konstatoi se ajo është dorëzuar nga një palë e paautorizuar dhe jo në përputhje me nenin 47 të Ligjit dhe rregullin 39 (1) (a) të Rregullores së punës.