Gjykata Kushtetuese

Prishtinë, më ​​ 14​​ nëntor​​ 2022

Nr. ref.:MK​​ 2080/22

MENDIM KONKURRUES

i gjyqtarit

RADOMIR LABAN

në rastin​​ nr. KI202/21

Parashtrues

“Kelkos Energy”​​ SH.P.K.

Vlerësim i kushtetutshmërisë së Aktgjykimit​​ të Gjykatës Supreme të Kosovës​​ ARJ. UZVP.​​ nr. 74/21​​ të​​ 28​​ korrikut​​ 2021​​ 

Duke shprehur që në fillim respektin​​ dhe pajtimin​​ tim​​ me mendimin e shumicës së gjyqtarëve se në këtë rast ka shkelje të nenit 31​​ [E​​ Drejta për​​ Gjykim të​​ Drejtë dhe të​​ Paanshëm] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta) në lidhje me nenin 6​​ (E drejta për​​ një proces të rregullt) të Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut (në tekstin e mëtejmë: KEDNJ), unë si gjyqtar i Gjykatës Kushtetuese​​ konsideroj​​ se ka​​ edhe​​ një shkelje tjetër​​ e​​ garantuar me​​ Kushtetutë​​ të​​ të drejtave​​ të​​ njeriut që janë kryer ndaj parashtruesit të kërkesës dhe që i referohet shkeljes së të drejtave të parashtruesit të​​ kërkesës të​​ garantuara me nenin 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës në lidhje me nenin 1 [Mbrojtja e pronës] të Protokollit nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së), të cilën do të përpiqem ta​​ arsyetoj​​ më poshtë.

Unë si gjyqtar pajtohem me gjendjen faktike siç është deklaruar dhe paraqitur në aktgjykim dhe e pranoj të njëjtën gjendje faktike si të saktë. Megjithatë,​​ Unë si gjyqtar nuk pajtohem me mënyrën se si janë​​ parashtruar​​ dhe paraqitur në aktgjykim pretendimet e​​ parashtruesit të kërkesës​​ dhe​​ konsideroj​​ se nuk janë​​ përmendur​​ të gjitha pretendimet e​​ parashtruesit të kërkesës, veçanërisht ato në të cilat​​ parashtruesi i kërkesës arsyeton​​ se licenca përfaqëson pronë dhe se pezullimi i​​ saj​​ “paraqet ndërhyrje të drejtpërdrejtë në të drejtat pronësore të parashtruesit të kërkesës“​​ .​​ 

Për sa më sipër,​​ dhe në përputhje me rregullat 62 dhe 63 të Rregullores së punës së Gjykatës Kushtetuese, mendimin tim konkurrues do ta paraqes me shkrim. Për të ndjekur sa më lehtë dhe qartë arsyetimin e mendimit tim konkurrues, unë​​ ​​ (I)​​ do të përsëris​​ pretendimet e​​ parashtruesit të kërkesës​​ në lidhje me shkeljet e pretenduara të të drejtave të​​ parashtruesit të kërkesës​​ të garantuara​​ me​​ nenin 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës në lidhje me nenin 1​​ [Mbrojtja e pronës]​​ të​​ Protokollit​​ nr. 1 të KEDNJ-së, siç është paraqitur nga vetë​​ parashtruesi i kërkesës​​ në kërkesën​​ në​​ Gjykatën​​ Kushtetuese;​​ (II)​​ do​​ të​​ vlerësoj​​ aplikimin​​ e nenit 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1​​ të KEDNJ-së;​​ (III)​​ do​​ të paraqes​​ përmbajtjen e nenit 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1​​ të KEDNJ-së;​​ (IV)​​ do​​ të arsyetojë​​ parimet bazë të nenit 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1​​ të KEDNJ-së;​​ (V)​​ do​​ të zbatojë​​ parimet bazë të mësipërme në​​ rastin konkret;​​ (VI)​​ do​​ të​​ nxjerr​​ një përfundim në lidhje me shkeljet e pretenduara të të drejtave të​​ të​​ parashtruesit​​ të kërkesës​​ të garantuara​​ me​​ nenin​​ 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës në lidhje me nenin 1 [Mbrojtja e pronës] të Protokollit Nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së.

• Pretendimet e​​ parashtruesit të kërkesës​​ në lidhje​​ me shkeljet e pretenduara të të drejtave të​​ parashtruesit​​ të​​ kërkesës të​​ garantuara​​ me​​ nenin​​ 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës në lidhje me nenin 1 [Mbrojtja e pronës] të Protokollit nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së

• Parashtruesi i kërkesës​​ “Kelkos​​ ​​ Energy” pretendon se​​ aktgjykimi​​ i Gjykatës Supreme, sipas të cilit shtyhet ekzekutimi i licencës për prodhimin e energjisë elektrike nga kjo kompani, paraqet ndërhyrje të drejtpërdrejtë në të drejtat pronësore të​​ parashtruesit të kërkesës​​ (shih,​​ mutatis mutandis​​ Tre​​ Traktorer​​ AB, f. 21, paragrafi 53).

• Më tej,​​ parashtruesi​​ i kërkesës arsyeton​​ se​​ të gjithë​​ kanë​​ të drejtën​​ në pronë​​ dhe pasuri, vetëm ose në bashkësi me të tjerët, dhe askush nuk vepron​​ që të privohet​​ në mënyrë arbitrare​​ nga​​ prona. Këto dispozita për mbrojtjen e pronës përmbahen në nenin 17 të Deklaratës Universale për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe kjo nuk nënkupton vetëm lirinë për të fituar dhe​​ poseduar​​ pronën, por përjashton edhe të drejtën e tjetrit për t'ia marrë pronën dikujt në mënyrë arbitrare.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës​​ thekson se neni 1,​​ i​​ Protokollit​​ 1​​ i​​ Konventës Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut (“KEDNJ”) parashikon se:​​ “Çdo person fizik ose juridik ka të drejtën e gëzimit​​ paqësor​​ të pasurisë së tij”. Askujt nuk mund​​ të privohet nga​​ prona, përveçse për​​ arsye të​​ interesit​​ publik dhe në kushtet e parashikuara nga ligji dhe parimet e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare”.​​ [Theks​​ i shtuar]. Për më tepër, neni 46 i Kushtetutës parashikon se e drejta e pronës është e garantuar dhe se​​ askush​​ nuk mund​​ të privohet në mënyrë​​ arbitrare nga​​ prona. Neni 53 i Kushtetutës parashikon gjithashtu se të drejtat dhe liritë e njeriut të garantuara me Kushtetutë interpretohen në​​ harmoni​​ me vendimet gjyqësore të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut​​ në tekstin e mëtejmë​​ “GJEDNJ”.

• Parashtruesi i kërkesës​​ pretendon se duke marrë parasysh të gjitha aktet ligjore të sipërpërmendura dhe normat imperative/themelore që ato përmbajnë në lidhje me të drejtën e pronës dhe veçanërisht​​ përkufizimin​​ e Kushtetutës në lidhje me këtë të drejtë - është e qartë se e drejta e pronës është një e drejtë themelore dhe e pacenueshme e njeriut. Kjo shihet edhe nga fakti se në Kushtetutë e drejta e pronës gjendet në pjesën ku gjenden të drejtat themelore të njeriut.

• Më tej,​​ parashtruesi i kërkesës arsyeton​​ se duke marrë parasysh jurisprudencën e GJEDNJ-përmes​​ nenit 53 të Kushtetutës- duhet të merret parasysh se koncepti i pronës interpretohet shumë gjerësisht. Sipas jurisprudencës së GJEDNJ-së, ky koncept nuk përfshin vetëm pronën dhe të drejtën mbi të - në kuptimin material dhe klasik të fjalës,​​ por përfshin edhe një gamë të gjerë të drejtash monetare - të drejta që rrjedhin, ndër të tjera, nga licencat​​ si dhe të drejtat që rrjedhin nga drejtimi i një biznesi. [A.​​ Grgić; Z. Mataga; M. Longar dhe A. Vilfan, E drejta e pronës sipas Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, faqe 7, paragrafi 2] [Theks​​ i shtuar]. Duke shkuar edhe më tej, në​​ Pressos Compania Naviera SA et al kundër Belgjikës, GJEDNJ arriti në përfundimin se kërkesa​​ për kompensim mund të konsiderohet gjithashtu pronë – në kuptimin pasuror dhe të gëzojë mbrojtje sipas nenit 1,​​ të​​ Protokollit​​ 1​​ të​​ KEDNJ-së​​ – kur një palë​​ ka​​ dëshmuar​​ mjaftueshëm se ekziston pritshmëria legjitime se një kërkesë e tillë mund të realizohet. Pritshmëria është legjitime nëse bazohet në ligj [N.K.M kundër Hungarisë, paragrafi 35]. Në rastin e paditësit - është e padiskutueshme se ka pasur pritje legjitime - dhe se kjo pritje legjitime ka qenë e bazuar në ligj.

• Më pas, në​​ pretendimet​​ e tij,​​ parashtruesi i kërkesës​​ pretendon se në​​ pajtim​​ me praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së​​ - marrja e licencës për prodhimin e energjisë elektrike nga ZRRE, bazuar në lejet përkatëse ujore dhe lejet mjedisore të lëshuara nga​​ MEA​​ - për të kryer këtë veprimtari ekonomike sipas kushteve të përcaktuara ligjore (në këtë rast sipas kritereve të​​ parapara​​ në legjislacionin përkatës) përfaqëson pronë në kuptim​​ të​​ mjeteve që rrjedhin nga kryerja e veprimtarisë ekonomike. Duke pasur parasysh​​ pritshmërinë​​ legjitime - sepse në mënyrë legjitime prisnin të vepronin në përputhje me ligjin pasi vetë shteti garantoi se, nëse plotësojnë kërkesat ligjore (të licencohen), do t'u garantohet veprimtaria e​​ papenguar​​ - atëherë kjo pritshmëri legjitime e tyre gëzon. mbrojtje nga neni 46 i Kushtetutës, dhe në lidhje me nenin 1,​​ të​​ Protokollit​​ 1,​​ të​​ KEDNJ-së.

• Përveç kësaj,​​ parashtruesi i kërkesës​​ thekson se, për më tepër, në rastin e Tre​​ Traktorer​​ AB - arriti në përfundimin se interesat ekonomike që rrjedhin nga administrimi i​​ kompanisë që përfaqëson pronë, dhe në rastin në fjalë licenca për shitjen e pijeve alkoolike, e cila u revokua. Paditësi - në përputhje me vendimin e GJEDNJ-së​​ - ka paraqitur shkelje të së drejtës së pronës në kuptim të nenit 1,​​ të​​ Protokollit​​ 1,​​ të​​ KEDNJ-së. Prandaj, sipas këtij konkluzioni të GJEDNJ-së, pritshmëria​​ legjitime që ka mbajtësi i licencës në lidhje me kryerjen e asaj veprimtarie për të cilën është i autorizuar sipas​​ licencës gëzon​​ mbrojtje sipas nenit 1 të Protokollit 1 të​​ KEDNJ-së.

• Parashtruesi i kërkesës posaçërisht​​ thekson se​​ “Licencat për prodhimin e energjisë elektrike që​​ i janë dhënë parashtruesit të kërkesës “Kelkos​​ Energy” nga ana e ZRRE, janë esenciale për aktivitetin e kësaj kompanie, ngase në momentin e zbatimit të një vendimi gjyqësor me të cilin ndalohet përkohësisht operimi mbi bazën e asaj licence, kompania është detyruar të ndalojë në tërësi veprimtarinë e saj deri në vendosjen meritore të çështjes nga gjykata. Marrë parasysh mbi ngarkesën e gjykatave me lëndë, një vendim meritor për çështjen në fjalë pritet të merret pas më shumë se tre (3) viteve”.

• Parashtruesi i kërkesës​​ pretendon se​​ i është shkaktuar dëm​​ dhe se mjafton vetëm të shikohet prodhimi i energjisë elektrike nga burimet e​​ ripërëtritshme​​ për vitet 2017-2020. Sipas raporteve të vetë KOSTT-it, energjia elektrike e prodhuar dhe e futur në rrjet nga​​ parashtruesi i kërkesës për vitin 2019 është 46,526 MWh energji elektrike, nga gjithsej 191,700 MWh të prodhuara nga burimet e ripërtëritshme në Kosovë. Gjithashtu, për vitin 2020 (si vit i pandemisë),​​ parashtruesi i kërkesës​​ ka prodhuar 35,744.51 MWh energji elektrike të pastër. Këto të dhëna dëshmojnë se, duke penguar prodhimin e energjisë elektrike,​​ parashtruesi i kërkesës​​ do të dëmtohet jashtëzakonisht shumë.

• Parashtruesi i kërkesës si dëshmi bashkëngjit: Raportet vjetore të KOSTT-it për vitin 2019 dhe 2020. Më tej,​​ parashtruesi i kërkesës​​ pretendon se dëmi përveç faktit që është i madh në vlerë monetare, është edhe i pariparueshëm. Dhe kjo sepse, ashtu siç dihet në korporatat shumënacionale​​ - pjesë e të cilave është​​ parashtruesi i kërkesës​​ (Kelkos​​ Energy është pjesë e Kellagut), struktura e financimit dhe instrumentet financiare për financimin e projekteve të tilla investuese janë të komplikuara. Nëse nuk fillon kthimi i mjeteve të investuara për një periudhë kaq të gjatë (së paku 3 vjet), kjo do të rezultojë në pamundësinë financiare​​ të mbijetesës së kompanisë Kelkos - dhe do të kërcënohet seriozisht me likuidim.

• Më tej,​​ parashtruesi i kërkesës​​ thekson se, duke pasur parasysh atë që u tha më sipër në lidhje me rrezikimin e pritjeve legjitime të​​ parashtruesit të kërkesës​​ dhe mbrojtjen që këto pritje legjitime gëzojnë sipas KEDNJ-së​​ -​​ parashtruesi i kërkesës​​ i referohet sërish nenit 1, paragrafi 1,​​ të​​ Protokollit​​ 1​​ të KEDNJ-së,​​ i cili parasheh​​ “Çdo person fizik ose juridik ka të drejtën e gëzimit​​ paqësor​​ të pasurisë së tij”.​​ Askujt nuk mund të privohet nga prona, përveçse për arsye të interesit publik dhe në kushtet e parashikuara nga ligji dhe parimet e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare”. [Theks i shtuar]. Si dhe neni 2 i të njëjtit nen, i cili parashikon:​​ “Megjithatë, dispozitat e mëparshme nuk cënojnë të drejtën e Shteteve për të zbatuar ligje, që ato i çmojnë të nevojshme për të rregulluar përdorimin e pasurive në përputhje me interesin e përgjithshëm ose për të siguruar pagimin e taksave ose të kontributeve ose të gjobave të tjera”.

• Më​​ tej,​​ parashtruesi i kërkesës​​ thekson se në​​ rastin​​ Lonnroth kundër Suedisë​​ (1982), 5 EHHR 85, GJEDNJ vendosi tri​​ (3) parime bazë, të cilat zbatohen për ndërhyrjet/kufizimet e të drejtave pronësore - në​​ pajtim​​ me nenin 1, të Protokollit 1 të KEDNJ-së, dhe ato​​ janë si më poshtë: (i) Parimi i ligjshmërisë; (ii) Parimi i ekzistencës së një qëllimi legjitim në mbrojtjen e interesit publik dhe (iii) parimi i një ekuilibri të drejtë midis mbrojtjes së interesit publik dhe të drejtës së pronës së personit​​ në fjalë​​ (proporcionaliteti).

• Parashtruesi i kërkesës​​ konsideron se vetë KEDNJ nuk e sheh të drejtën e pronës si një të drejtë absolute, por parashikon që​​ në këtë​​ të​​ drejtë mund të ndërhyhet. Megjithatë, çdo cenim i pronës mund të justifikohet vetëm nëse bazohet në ligj [Saliba kundër Maltës, paragrafi 37], bazohet në një qëllim legjitim që është në interesin publik ose të përgjithshëm dhe kufizimi i kësaj të drejte duhet të bazohet në parimin e proporcionalitetit,​​ përkatësisht​​ - mos privimi​​ i askujt​​ nëse mbrojtja e interesit të përgjithshëm mund të arrihet me mjete/masa të tjera (më të lehta).

• Më tej,​​ parashtruesi i kërkesës​​ i referohet praktikës së GJEDNJ-së në​​ rastin​​ Capital Bank AD kundër Bullgarisë, nr. 49429/99, përcaktoi se kriteri i ligjshmërisë supozon, ndër të tjera, se ligji vendas duhet të sigurojë një mekanizëm për mbrojtje​​ kundër ndërhyrjeve arbitrare nga autoritetet publike. Gjykata thekson më tej se​​ “koncepti i ligjshmërisë dhe​​ i sundimit të ligjit​​ në një shoqëri demokratike kërkon që masat që prekin të drejtat e njeriut t'i nënshtrohen shqyrtimit përpara organeve të pavarura gjyqësore”. Prandaj, sipas GJEDNJ-së,​​ “çdo ndërhyrje në gëzimin paqësor të pronës​​ duhet të shoqërohet me garanci procedurale që u mundësojnë personave fizikë ose juridikë të paraqesin çështjen e tyre pranë autoriteteve kompetente për të​​ kontestuar​​ seriozisht hapat që cenojnë të drejtat e garantuara​​ me këtë​​ dispozitë”.

• Në fund, parashtruesi i kërkesës thekson se, bazuar në nenin 119, paragrafi 4, të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, i cili thotë: “Republika e Kosovës promovon mirëqenie për të gjithë qytetarët e saj duke inkurajuar zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik“​​ dhe që obligon shtetin dhe të gjitha institucionet e tij që të ndërtojnë kushtet themelore që sektori privat të mund të përparojë në zhvillim të qëndrueshëm ekonomik (Komentari i Kushtetutës së Kosovës, Vëllimi I), Gjykata Supreme ka vepruar në kundërshtim me këtë nen. Duke pasur parasysh kapacitetet ekzistuese energjetike të Republikës së Kosovës dhe faktin se përveç mungesës së theksuar të kapaciteteve prodhuese, kemi edhe krizë globale energjetike dhe rritje enorme të çmimeve të​​ importit, aktgjykimi i Gjykatës Supreme është​​ në kundërshtim të​​ drejtpërdrejtë​​ me nenin 119, paragrafi 4, pasi ky aktgjykim dekurajon zhvillimin e vrullshëm ekonomik.

• Parashtruesi​​ i kërkesës​​ konkludon se duke marrë parasysh atë që u tha më lart lidhur me zbatimin e gabuar të​​ së drejtës​​ procedurale​​ dhe në lidhje me mungesën e arsyetimit bindës në vendimin e Gjykatës Supreme, mund të thuhet se ndërhyrja në të drejtat pronësore të parashtruesit nuk është shoqëruar​​ me garanci të mjaftueshme kundër arbitraritetit, dhe si pasojë nuk ishte në​​ pajtim​​ me nenin 1,​​ të​​ Protokollit​​ 1​​ të​​ KEDNJ-së.

• Parashtruesi​​ kërkon nga Gjykata Kushtetuese​​ që të konstatojë​​ se ka pasur shkelje të nenit 46 (Mbrojtja e​​ Pronës) të Kushtetutës dhe nenit 1,​​ të​​ Protokollit 1 (Mbrojtja e pronës) të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut;

• Vlerësimi i​​ aplikimit​​ të nenit 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së

• Fillimisht​​ rikujtoj se​​ parashtrues i kërkesës​​ është kompania “Kelkos Energy”​​ SH.P.K. pjesë e Grupit Kellag,​​ kompani e angazhuar në prodhimin e energjisë elektrike nga burimet e ripërtëritshme në Kosovë, e cila për qëllime të prodhimit ka krijuar infrastrukturën e nevojshme për prodhimin e energjisë elektrike nga burimet e ripërtëritshme.

• Parashtruesi i kërkesës​​ e ka kryer veprimtarinë e tij në bazë të vendimeve (licencave) përkatëse të autoriteteve shtetërore,​​ përkatësisht​​ Zyrës së Rregullatorit për Energji (në tekstin e mëtejmë: ZRRE), e cila në vazhdimësi ka marrë vendime (licenca) që i mundësojnë​​ parashtruesit të kërkesës​​ të investojë në kapacitetet prodhuese të energjisë elektrike përmes ndërtimit​​ të​​ infrastrukturës për hidrocentrale. Në bazë të këtij investimi,​​ parashtruesi i kërkesës​​ ka filluar të prodhojë energji elektrike të paktën nga viti 2019.

• Pas ndërtimit të infrastrukturës për fillimin e veprimtarisë së tij afariste,​​ përkatësisht​​ prodhimin e energjisë elektrike nga burime të​​ ripërtëritshme,​​ parashtruesi i kërkesës​​ ka aplikuar dhe ka marrë lejet ujore, vendimet përkatëse për lejet mjedisore, si dhe licencat përkatëse për prodhimin​​ e​​ energjisë elektrike, të lëshuar nga Ministria e Ekonomisë dhe​​ Ambientit​​ (në tekstin e mëtejmë: MEA) dhe ZRRE, siç​​ janë: (i) vendimi për leje ujore për HC Belaja L.U. 13, 4981/20​​ i​​ 03.11.2020. vjet; (ii) Vendimi për Bordin e Drejtorëve për​​ H.C.​​ Deçani L.U. 14, 4982/20​​ i​​ 04.11.2020. vjet; (iii) vendimi për lejen mjedisore (LM) për HC Belaja 19, 5837/ZSP​​ të 6 nëntorit​​ 2020; (iv) Vendimi për LM për HC Deçani 19, 5837/ZSP​​ i​​ 06.11.2020; (v) Vendimi i ZRRE-së për​​ HC​​ Deçani V-1303-2020 i datës 12.11.2020; (vi) Vendimi i ZRRE-së për HC Belaja V-1304-2020 i datës 12.11.2020; (vii)​​ licenca për prodhimin e energjisë elektrike për​​ HC​​ Deçan LJ-49/20​​ të datës 12.11.2020​​ dhe (viii) Licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Belaja LI-50/20​​ i​​ 12.11.2020.​​ 

• Në​​ rastin​​ para nesh,​​ parashtruesi i kërkesës​​ pretendon se gjykatat e​​ rregullta, duke vendosur masën e përkohshme,​​ përmes së cilës​​ kanë urdhëruar që​​ (i)​​ të MIRATOHET​​ propozimi i​​ paditësit/propozuesit F.S. si i bazuar;​​ (ii)​​ të​​ SHTYHET ekzekutimi i vendimeve në vijim të palës së parë të paditur – MMPHI:​​ 1. lejet ujore për HC Belaja, L.U. 13, 4981/20​​ të​​ 03.11.2020; 2.​​ vendimet për lejen ujore për​​ EC Deçani, L.U. 14, 4982/20​​ të 04.11.2020; 3.​​ vendimet për lejen mjedisore për HC Belaja, 19/5837/ZSP​​ të 06.11.2020 dhe Vendimi​​ 4.​​ për lejen mjedisore për HC Deçani, 19/5837/ZSP​​ të 06.11.2020, derisa gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë​​ lidhur me​​ padinë e paditësit;​​ (iii)​​ të​​ SHTYHET ekzekutimi i këtyre vendimeve të palës tjetër të​​ paditur​​ - Zyrës së Rregullatorit për Energji: 1. Vendimi V_1303 _2020 i 12.11.2020;​​ 2.​​ Vendimi ​​ V_1304_ 2020​​ i​​ 12.11.2020; 3. Licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Deçani, Li_49/20​​ i 12.11.2020​​ dhe​​ 4.​​ licenca​​ për prodhimin e energjisë​​ elektrike për HC Belaja, Li_50/20​​ të 12.11.2020, derisa gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë​​ lidhur me​​ padinë e paditësit.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se vendosja e masës së përkohshme për një periudhë të pacaktuar​​ në të vërtetë​​ rezultoi​​ në anulimin e licencave të biznesit dhe vendimet e gjykatave të rregullta, përkatësisht aktgjykimi i kontestuar ARJ. UZVP nr. 74/21 i​​ Gjykatës Supreme të Kosovës​​ i​​ 28 korrikut​​ 2021, në kundërshtim me nenin 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës, si dhe nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon:​​ “Licencat për prodhimin e energjisë elektrike qe i janë dhënë parashtruesit të kërkesës “Kelkos​​ Energy” nga ana e ZRRE, janë esenciale për aktivitetin e kësaj kompanie, ngase në momentin e zbatimit të një vendimi gjyqësor me të cilin ndalohet përkohësisht operimi mbi bazën e asaj licence, kompania është detyruar të ndalojë në tërësi veprimtarinë e saj deri në vendosjen meritore të çështjes nga gjykata. Marrë parasysh mbi ngarkesën e gjykatave me lëndë, një vendim meritor për çështjen në fjalë pritet të merret pas më shumë se tre (3) viteve”.​​ 

• Për të adresuar​​ pretendimet​​ e parashtruesit të kërkesës për shkelje të nenit 46 të Kushtetutës në lidhje me nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së, Gjykata fillimisht do të vlerësojë nëse licenca përbën “pronë” brenda kuptimit të këtyre dispozitave, në mënyrë që Gjykata të konstatojë nëse në rastin konkret janë të zbatueshëm neni 46 [Mbrojtja e Pronës] i Kushtetutës, dhe neni 1 i Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.

• Në këtë drejtim, i referohem​​ praktikës gjyqësore të GJEDNJ-së, përmes së cilës përcaktohet se licenca për të ushtruar biznes përbën pronë, anulimi i asaj licence paraqet ndërhyrje në të drejtën e garantuar me nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së (shih rastet ​​ e GJEDNJ-së,​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë,​​ nr.​​ 21151/04, aktgjykim i 8 prillit 2008, paragrafët 62-63;​​ Bimer S.A. kundër Moldavisë, nr. 15084/03, aktgjykim i 10 korrikut 2007, paragrafi 49;​​ Rosenzweig dhe Bonded Warehouses Ltd. kundër Polonisë, i 30 nëntorit 2005, kërkesa nr. 51728/99, paragrafi 49;​​ Capital Bank AD kundër Bullgarisë, i 24 shkurtit 2006, kërkesa nr. 49429/99) paragrafi 130;​​ Tre Traktörer Aktiebolag kundër Suedisë,​​ nr.​​ 10873/84,​​ Aktgjykim i 7 korrikut 1989, paragrafi 53;​​ Vékony kundër Hungarisë,​​ nr. 65681/13, aktgjykim​​ i 1 qershorit 2015, paragrafi 29;​​ Fredin kundër Suedisë​​ (Nr. 1),​​ nr. 12033/86, aktgjykim ​​ i 18 shkurtit 1991, paragrafi 40;​​ Malik kundër Mbretërisë së Bashkuar,​​ nr. 23780/08, aktgjykim​​ ​​ i 24 shtatorit 2012, paragrafi​​ 90).

• Fillimisht,​​ vërej​​ se GJEDNJ përgjatë praktikës së saj gjyqësore vazhdimisht e ka konsideruar licencën si “pronë”, brenda fushëveprimit të nenit 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së, madje, duke konsideruar se revokimi i licencës së vlefshme për udhëheqje të aktivitetit biznesor, në raste të caktuara, përbën shkelje të së drejtës në gëzim paqësor të pronës sipas nenit 1 të Protokollit nr. 1 të Konventës (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë,​​ nr.​​ 21151/04,​​ Aktgjykim i 8 prillit 2008, paragrafi 63;​​ Bimer S.A kundër Moldavisë,​​ nr.​​ 15084/03,​​ Aktgjykim i 10 korrikut 2007, paragrafi​​ 49).

• Më tej, në dritën e praktikës gjyqësore të Gjykatës, revokimi i licencave të vlefshme për udhëheqje të biznesit përbën ndërhyrje në të drejtën për gëzimin paqësor të pronës, të garantuar me nenin 1 i Protokollit nr. 1. Ajo përbën një masë kontrolli të përdorimit të pronës, e cila shqyrtohet sipas paragrafit të dytë të nenit 1 të Protokollit nr. 1 (Tre Traktörer Aktiebolag kundër Suedisë,nr.​​ 10873/84,​​ Aktgjykim i 7 korrikut 1989,​​ paragrafi 55;​​ Rosenzweig dhe Bonded Warehouses Ltd. kundër Polonisë,​​ nr. 51728/99, aktgjykim​​ i 30 nëntorit 2005, paragrafi​​ 49).

• Më pas,​​ rikujtoj​​ se posedimi i licencës ishte një kusht themelor nga i cili varej banka parashtruese për kryerjen e biznesit të saj dhe se tërheqja e saj kishte efektin e vendosjes automatike të saj në likuidim të detyrueshëm. Prandaj, revokimi i licencës përfaqësonte një ndërhyrje në pronën e bankës​​ të​​ parashtruesit​​ dhe është i zbatueshëm neni 1 i Protokollit nr. 1” (shih,​​ rastin​​ Capital Bank AD kundër Bullgarisë, i 24 shkurtit 2006,​​ cituar më lart,​​ ​​ paragrafi​​ 130).

• Përveç kësaj, GJEDNJ-ja në rastin​​ Vékony kundër Hungarisë,​​ shqyrtoi kërkesën në të cilën erdhi deri te​​ revokimi ligjor i licencës së mëparshme​​ të​​ parashtruesit të kërkesës për të shitur duhan, në vend të së cilës atij nuk iu dha një tjetër në procedurën e tenderit.​​ Në atë rast, GJEDNJ trasoi se ishte​​ e vështirë për Gjykatën të imagjinojë që kjo leje, e cila dikur garantonte një pjesë të konsiderueshme të qarkullimit të parashtruesit të kërkesës, të mos konsiderohet “pronë” në kuptim të nenit 1 të Protokollit nr. 1. GJEDNJ rikujtoi​​ më tej se heqja e licencës për të ushtruar veprimtari biznesi përbën një ndërhyrje në të drejtën për gëzimin paqësor të pronës, siç përcaktohet në nenin 1 të Protokollit nr. 1 Duke marrë parasysh interesat e dukshme ekonomike që lidhin shitjen me pakicë të duhanit me biznesin e parashtruesit të kërkesës në përgjithësi, Gjykata është e bindur se heqja ligjore e një licence afatgjatë të duhanit përfaqësonte një ndërhyrje në të drejtat e tij sipas nenit 1 të Protokollit nr. 1 dhe atë pavarësisht nga pasojat e dëmshme të pirjes së duhanit që mundësohen nga shitja me pakicë e duhanit. (shih​​ rastin e GJEDNJ-së,​​ Vékony kundër Hungarisë,​​ cituar më lart, paragrafi​​ 29).

• Më tej, sipas GJEDNJ-së, një licencë për transmetim televiziv tokësor në të gjithë vendin pa një frekuencë të caktuar transmetimi përfaqësonte një privim të qëllimit të mbajtjes së licencës (shih​​ rastin​​ e GJEDNJ-së,​​ Centro Europa 7 S.R.L. dhe DI Stefano kundër Italisë,​​ nr.​​ 38433/09, aktgjykim​​ i 7 qershorit 2012, Aktgjykim, paragrafi​​ 177).

• Në mënyrë të ngjashme, licenca për mbledhjen e midhjeve të reja, e lidhur me aktivitetin normal të biznesit të akuakulturës së parashtruesit të kërkesës, u konsiderua “pronë” dhe ndalimi​​ i përkohshëm i mbledhjes së midhjeve të reja u konsiderua si një kufizim i asaj licence (shih​​ rastin e GJEDNJ-së,​​ O'Sullivan McCarthy Mussel Development Ltd kundër Irlandës,​​ nr. 44460/16,​​ aktgjykim​​ i 8 tetorit 2018, paragrafi​​ 89).

• Prandaj, bazuar në të lartcekurat, konstatoj​​ se licenca e biznesit përbën “pronë” nga neni 46 i Kushtetutës dhe neni 1 i Protokollit nr. 1 i KEDNJ-së.

• Në rastin konkret,​​ konstatoj se​​ parashtruesi i kërkesës​​ ka pasur licenca të vlefshme biznesi dhe leje pune, përkatësisht vendimet e Zyrës së Rregullatorit për Energji 1.​​ Vendimi V_1303 _2020​​ i​​ 12.11.2020;​​ 2.​​ Vendimi ​​ V_1304_ 2020​​ i​​ 12.11.2020; 3. Licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Deçani, Li_49/20​​ i 12.11.2020​​ dhe​​ 4.​​ licenca​​ për prodhimin e energjisë elektrike për HC Belaja, Li_50/20​​ i​​ 12.11.2020, prandaj​​ Gjykata​​ arrin në përfundimin se​​ pretendimi i parashtruesit të kërkesës bie​​ në suaza të​​ nenit 1,​​ të​​ Protokollit​​ nr. 1 të KEDNJ-së, si dhe nenit 46 të Kushtetutës​​ dhe se të dyja këto nene janë të zbatueshme në rastin konkret.​​ 

• Përmbajtja e nenit 46 [Mbrojtja e pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit​​ nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së

• Në këtë drejtim, Gjykata së pari rikujton përmbajtjen e nenit 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.

• • “​​ E drejta e pronës është e garantuar.​​ 

  • ​​ Shfrytëzimi i pronës rregullohet me ligj, në pajtim me interesin  ​​​​ 

 publik.

• • Askush nuk do të privohet në mënyrë arbitrare nga prona.​​ Republika e Kosovës ose autoriteti publik i Republikës së Kosovës mund të bëj ekspropriimin e pronës nëse ky ekspropriim është i autorizuar me ligj, është i nevojshëm ose i përshtatshëm për arritjen e qëllimit publik ose përkrahjen e interesit publik, dhe pasohet me sigurimin e kompensimit të menjëhershëm dhe adekuat për personin ose personat prona e të cilave eksproprijohet”.​​ 

​​ [...]

Neni 1 [Mbrojtja e Pronës] të​​ Protokollit nr. 1 të​​ KEDNJ-së:​​ 

• ​​ Çdo person fizik ose juridik ka të drejtën e gëzimit paqësor të pasurisë ​​ së tij. Askush nuk mund të privohet nga prona e tij, përveç se për arsye të interesit publik dhe në kushtet e parashikuara nga ligji dhe nga parimet e përgjithshme të së drejtës ndërkombëtare.​​ 

• Megjithatë, dispozitat e mëparshme nuk cenojne të drejtën e shteteve për të zbatuar ligje, që ato i çmojnë të nevojshme për të rregulluar përdorimin e pasurive në përputhje me interesin e përgjithshëm ose për të siguruar pagimin e taksave ose të kontributeve ose të gjobave të tjera.​​ 

• Parimet bazë të nenit 46 [Mbrojtja e​​ Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së

• Përmbajtja e nenit 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së dhe zbatimi i tij, janë interpretuar nga GJEDNJ përmes praktikës gjyqësore të saj, të cilës ashtu siç është theksuar më lart, Gjykata do t'i referohet në lidhje me interpretimin e pretendimeve të parashtruesit të kërkesës për shkeljen e nenit 46 të Kushtetutës në lidhje me nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.

• Sa i përket të drejtave të garantuara dhe të mbrojtura me nenin 46 të Kushtetutës, së pari vlerësoj​​ se e drejta në pronë sipas paragrafit 1 të nenit 46 të Kushtetutës garanton të drejtën e posedimit të pronës; paragrafi 2 ​​ i nenit 46 të Kushtetutës përcakton mënyrën e shfrytëzimit të pronës, duke specifikuar qartë se shfrytëzimi i saj rregullohet me ligj dhe në pajtim me interesin publik; dhe, në paragrafin 3, garanton që askush nuk mund të privohet nga prona në mënyrë arbitrare, duke përcaktuar gjithashtu kushtet nën të cilat prona mund të shpronësohet (shih rastin e Gjykatës, KI50/16, parashtrues​​ Veli Berisha dhe të tjerët, Aktvendim​​ për papranueshmëri i 10 marsit 2017,​​ KI 67/16,​​ parashtruese​​ Lumturije​​ Voca,​​ Aktvendim për papranueshmëri,​​ i​​ 6 dhjetorit 2016).

• Rikujtoj​​ se bazuar në paragrafin 2 të nenit 46 të Kushtetutës, e drejta në pronë mund të kufizohet me ligj. Në këtë rast,​​ konsideroj​​ se Kuvendi i Republikës së Kosovës, si organ ligjvënës, ka të drejtë të rregullojë me ligj përdorimin e pronës, në përputhje me interesin publik.
  

• Sa i përket të drejtave të garantuara dhe të mbrojtura me nenin 1 të ​​ Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së, vërej​​ se GJEDNJ ka konstatuar se e drejta pronësore përbëhet nga tri rregulla të ndryshme. Rregulli i parë, i cili përcaktohet në fjalinë e parë të paragrafit të parë dhe i cili ka natyrë të përgjithshme, formulon parimin e gëzimit paqësor të pronës;. Rregulli i dytë, në fjalinë e dytë të të njëjtit paragraf përfshin privimin nga prona dhe ia nënshtron atë kushteve të caktuara; Rregulli i tretë, i cili përfshihet në paragrafin e dytë të këtij neni ua njeh shteteve, ndërmjet të tjerash, të drejtën për të kontrolluar shfrytëzimin e pronës në pajtim me interesin e përgjithshëm, me zbatimin e atyre ligjeve​​ që ato i konsiderojnë të nevojshme për këtë qëllim; (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Sporrong dhe Lonnrot kundër Suedisë, nr. 7151/75, 7152/75, Aktgjykim i 23 shtatorit 1982, paragrafi 61; dhe rastin e Gjykatës, KI86/18, parashtrues​​ Slavica Đordević, Aktgjykim i 3 shkurtit 2021, paragrafi​​ 140).

• Megjithatë, të gjitha rregullat e mësipërme nuk janë​​ “të ndryshme”​​ në kuptimin që nuk kanë lidhje. Rregulli i dytë dhe i tretë i referohen rasteve të veçanta të ndërhyrjes në të drejtën për gëzimin paqësor të pronës dhe duhet të interpretohen në dritën e parimit të përgjithshëm të shprehur në rregullin e parë (shih​​ rstet​​ e GJEDNJ-së​​ Bruncrona​​ kundër Finlandës, të 16 shkurtit​​ 2005,​​ kërkesa​​ nr.​​ 41673/98,​​ paragrafi​​ 65;​​ Anheuser-Busch Inc kundër Portugalisë,​​ i​​ 11 janarit​​ 2007,​​ kërkesa​​ 73049/01 paragrafi​​ 62;​​ James dhe të tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar, nr. 8793/79,​​ aktgjykim​​ i 21 shkurtit​​ 1986, paragrafi 37,​​ Beyeler kundër Italisë, nr.​​ 33202/96,​​ aktgjykim i 5 janarit 2020,​​ paragrafi​​ 98, dhe shih rastin e Gjykatës ​​ KI129/16, parashtrues​​ “KOSBAU GmBH”, aktvendim për papranueshëri i 13 nëntorit 2017, paragrafi 35).

• Dispozitat e mësipërme, megjithatë , nuk do të zvogëlojnë në asnjë mënyrë të drejtën e shtetit për të zbatuar ligje të tilla që ai i konsideron të nevojshme për të kontrolluar përdorimin e pronës në përputhje me interesin e përgjithshëm ose për të siguruar pagesën e taksave ose kontributeve të tjera ose dënimet. (shih rstet e GJEDNJ-së​​ Ish Mbreti i Greqisë dhe të tjerët kundër Greqisë, nr. 25701/94, aktgjykimi i 23 nëntorit 2000, paragrafi 50).

• Megjithatë, ndërhyrja duhet të plotësojë disa kushte: ajo duhet të jetë në përputhje me parimin e ligjshmërisë dhe të ndjekë një qëllim legjitim në një mënyrë që është në proporcion të arsyeshëm me qëllimin që kërkohet të arrihet (shih aktgjykimin​​ Beyeler kundër Italisë, i 5 janarit 2000, kërkesa nr. 33202/96, paragrafët 108 - 114).

• Kjo qasje përfaqëson strukturën e metodës që Gjykata përdor për të shqyrtuar rastet kur bindet se është i aplikueshëm neni 46 i Kushtetutës dhe neni 1 i Protokollit nr. 1. Ajo përbëhet nga një sërë hapash të njëpasnjëshëm në të cilët zgjidhen pyetjet e mëposhtme: A ka pasur ndonjë ndërhyrje në të drejtën e parashtruesit të kërkesës në gëzimin paqësor të “pronës”​​ së tij? Nëse po, a përbën ajo ndërhyrje provim të pronësisë? Nëse jo, a është fjala për kontrollin e përdorimit të pronësisë? Nëse masat që ndikuan në të drejtat e parashtruesit të kërkesës nuk mund të konsiderohen as privim dhe as kontroll të përdorimit të pronësisë, Gjykata interpreton gjendjen faktike të rastit në dritën e rregullit të përgjithshëm të respektimit të gëzimit paqësor të “pronës”.

• Zbatimi i parimeve bazë të lartpërmendura në rastin konkret

• Për të shqyrtuar pretendimet e parashtruesit të kërkesës në lidhje me shkeljen e nenit 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës dhe nenit 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së, duhet së pari të zbatohet​​ një test që përbëhet nga 4 (katër) hapa, Gjykata duhet të përcaktojë;​​ (1)​​ nëse ka pasur pengesa apo ndërhyrje në gëzimin paqësor të pronës dhe cili lloj i ndërhyrjes ekziston në rastin konkret​​ (2)​​ nëse pengesa apo ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës është përcaktuar me ligj;​​ (3)​​ nëse pengesa ose ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës ka pasur një qëllim legjitim;​​ dhe​​ (4)​​ nëse pengesa apo ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës ishte proporcionale.

 (1)​​ a​​ ka pasur pengesa apo ndërhyrje në gëzimin paqësor të pronës dhe çfarë lloji i ndërhyrjes ekziston​​ në rastin konkret

• Vërej se​​ parashtruesi i kërkesës​​ kishte licencë dhe leje pune të vlefshme, përkatësisht; Ministria e Ekonomisë dhe​​ Ambientit​​ ​​ (në tekstin e mëtejmë: MEA) 1.​​ 1. lejet ujore për HC Belaja, L.U. 13, 4981/20 të 03.11.2020; 2. vendimet për lejen ujore për EC Deçani,​​ L.U. 14, 4982/20 të 04.11.2020; 3. vendimet për lejen mjedisore për HC Belaja, 19/5837/ZSP të 06.11.2020 dhe Vendimi 4. për lejen mjedisore për HC Deçani, 19/5837/ZSP të 06.11.2020, si dhe vendimet dhe licencat e Zyrës së Rregullatorit për Energji (në tekstin e mëtejmë: ZRRE);​​ 1. Vendimi V_1303 _2020 i 12.11.2020; 2. Vendimi ​​ V_1304_ 2020 i 12.11.2020; 3. Licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Deçani, Li_49/20 i 12.11.2020 dhe 4. licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Belaja, Li_50/20 të 12.11.2020.

• Nga shkresat e lëndës, rezulton se paditësi në Gjykatën Themelore në Prishtinë, Departamenti për Çështje Administrative, më 04.12.2020, ka ngritur padi​​ për​​ prishjen e vendimeve te​​ lartcekura​​ të​​ të​​ paditurve me arsyet si në​​ padi. Bashkë me padinë ai ka​​ parashtruar​​ edhe propozimin​​ për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve.

• Gjykata Themelore në Prishtinë, duke vepruar sipas ankesës, me​​ aktvendimin A. nr.​​ 2081/20​​ të 08.12.2020,​​ aprovoi​​ si të bazuar kërkesën e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezulloi ekzekutimin e licencave për një afat të pacaktuar derisa Gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë në lidhje me padinë e paditësve.

• Gjykata e Apelit, me​​ aktvendimin AA.​​ nr.​​ 2/21, të 14 janarit​​ 2021, e ka kthyer lëndën në Gjykatën Themelore për​​ rivendosje.

• Gjykata Themelore në Prishtinë, në procedurë të përsëritur, me​​ aktvendimin A. nr.​​ 2081/20, të 11 shkurtit​​ 2021, sërish e​​ aprovoi​​ si të bazuar kërkesën e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezulloi​​ ekzekutimin e licencave për një afat të pacaktuar derisa gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë lidhur me padinë e paditësve.

• Gjykata e Apelit me​​ aktvendimin AA. nr. 320/21 të 26.04.2021,​​ aprovoi​​ si të bazuara ankesat e të​​ paditurit​​ dhe​​ ndryshoi​​ aktvendimin A. nr.​​ 2081/20 të Gjykatës Themelore në Prishtinë të 11.02.2021,​​ duke refuzuar propozimet e​​ paditësit​​ për zvarritjen e ekzekutimit të vendimeve të të​​ paditurve​​ dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave.

• Më 28 korrik 2021,​​ Gjykata Supreme përmes Aktgjykimit [ARJ.​​ UZVP.​​ nr.​​ 74/2021] vendosi: (i)​​ aprovohet​​ si​​ e bazuar kërkesa e paditësve F.S., Xh.K., dhe M.L., për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësor parashtruar kundër Aktvendimit të Gjykatës së Apelit, AA.​​ nr.​​ 320/21, të 26 prillit 2021; (ii)​​ prishet Aktvendimi​​ i​​ Gjykatës së Apelit AA.​​ nr.​​ 320/21, të 26 prillit 2021; (iii)​​ vërtetohet​​ Aktvendimi i Gjykatës Themelore në Prishtinë​​ -​​ Departamenti për Çështje Administrative A-U.​​ nr.​​ 208/20​​ i​​ o1.02.2021.​​ 

• Bazuar në sa më sipër, konstatoj se Gjykata Themelore në Prishtinë, në procedurë të përsëritur, me​​ aktvendimin A. nr.​​ 2081/20, të 11.02.2021,​​ aprovoi​​ sërish si të bazuar kërkesën e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezulloi ekzekutimin e licencave për një afat të pacaktuar derisa Gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë në lidhje me padinë e paditësve.

• Më tej​​ konstatoj​​ se Gjykata​​ Supreme​​ me aktgjykimin​​ [ARJ. UZVP nr. 74/2021] në pikën (III) vërtetoi​​ aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë - Departamenti për​​ Çështje​​ Administrative A-U. nr. 208/20​​ të​​ o1.02.2021, përmes të cilit​​ është miratuar si e bazuar kërkesa e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave për një afat të pacaktuar derisa Gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë lidhur me padinë e paditësve.

• Prandaj, konkludoj se​​ parashtruesit të kërkesës i është​​ pezulluar ose shtyrë ekzekutimi i​​ licencës​​ së​​ vlefshme​​ të​​ biznesit dhe lejes së​​ punës​​ në bazë të vendimeve të autoriteteve publike dhe gjykatave të rregullta për një periudhë të pacaktuar derisa Gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë në lidhje me padinë e paditësve.

• Konstatoj se masat që GJEDNJ, sipas rregullit të tretë, i cilësoi si kontroll të përdorimit të pronës mbulojnë një sërë situatash, duke përfshirë, për shembull, sa vijon: anulimin e licencave ose ndryshimet e kushteve për licencat që​​ ndikojnë në zhvillimin e bizesit​​ (shih​​ rastet​​ e GJEDNJ-së,​​ Tre Traktörer Aktiebolag kundër Suedisë, cituar më lart, paragrafi 55;​​ Rosenzweig dhe Bonded Warehouses Ltd. kundër Polonisë,,cituar më lart, paragrafi 49;​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë, cituar më lart, paragrafi 65;​​ Bimmer S.A. kundër Moldavisë, cituar më lart, paragrafi​​ 49);

• Ju​​ rikujtoj​​ se në përputhje me praktikën e GJEDNJ-së, marrja ose heqja e licencave të vlefshme të biznesit përbën ndërhyrje në të drejtën për gëzim paqësor të pronës, të garantuar me nenin 1 të Protokollit nr. 1. Ajo përbën një masë kontrolli të përdorimit të pronës, e cila shqyrtohet sipas paragrafit të dytë të nenit 1 të Protokollit nr. 1 (Tre Traktörer Aktiebolag kundër Suedisë,​​ cituar më lart, paragrafi 55;​​ Rosenzweig dhe Bonded Warehouses Ltd. kundër Polonisë,​​ cituar më lart, paragrafi​​ 49).

• Rrjedhimisht, konkludoj Gjykata​​ Supreme​​ me aktgjykimin​​ [ARJ. UZVP nr. 74/2021] i cili, në pikën (III), ka​​ vërtetuar​​ aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë - Departamenti për​​ Çështje​​ Administrative A-U. nr. 208/20​​ të 01.02.2021,​​ përmes të cilit ka aprovuar​​ si të bazuar kërkesën e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimin e ekzekutimit të licencës për një afat të pacaktuar derisa Gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë në lidhje me padinë e paditësve,​​ është shtyrë​​ ekzekutimi,​​ përkatësisht​​ ​​ pezullimi i licencës së vlefshme të biznesit të​​ parashtruesit të kërkesës, që​​ rezulotoi​​ në ndërhyrje në të drejtën e gëzimit paqësor të​​ pronës​​ së​​ parashtruesit të kërkesës, pra të kontrollit të përdorimit të pronës së​​ parashtruesit të kërkesës, dhe si rrjedhojë​​ atij​​ menjëherë ti është pamundësuar të ushtrojë veprimtari ekonomike dhe​​ është penguar​​ të ushtrojë veprimtarinë e tij​​ biznesore​​ për të cilën ka pasur leje të vlefshme.

• Megjithatë,​​ rikujtoj se pavarësisht se gjykatat përcaktojnë se vendimet e autoriteteve publike kanë cenuar të drejtën e gëzimit paqësor të​​ pronës​​ së​​ parashtruesit të kërkesës, për të vërtetuar shkeljen, duhet të plotësohen edhe kritere të tjera, të cilat janë deklaruar në​​ rastin​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë, GJEDNJ deklaroi se,​​ me qëllim që masa e kontrollit të përdorimit të pronës të justifikohej dhe të mos përbënte shkelje të së drejtës në pronë, ajo duhet të parashikohet me ligj, në përputhje me interesin e përgjithshëm dhe se ekziston një marrëdhënie proporcionaliteti midis masës së dhënë dhe qëllimit që dëshirohet të arrihet (shih rastin e GJEDNJ-së​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë, cituar më sipër, paragrafi​​ 66).​​ 

 (2)​​ a ka qenë pengesa apo ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës e paraparë me ligj

• Për të kryer këtë hap të testit,​​ përkatësisht​​ për të përcaktuar nëse​​ pengesa​​ ose ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës parashikohej me ligj, fillimisht do të përshkruaj​​ (a)​​ parimet e përgjithshme të GJEDNJ-së të treguara në praktikën gjyqësore në lidhje me shprehjen​​ “e paraparë​​ me ligj”​​ („prescribed by law“)​​ dhe më pas të kryhet​​ (b)​​ Zbatimi i parimeve të përgjithshme të​​ parapara​​ me ligj“ („prescribed by law“).

 (a)​​ Parimet e përgjithshme të GJEDNJ-së të​​ paraqitura​​ në praktikën gjyqësore lidhur me shprehjen “e paraparë​​ me ligj“ („prescribed by law“)

• Çdo ndërhyrje në të drejtat e mbrojtura me nenin 1 të Protokollit nr. 1 duhet të jetë në pajtim me prezumimin e ligjshmërisë (shih vendimin e GJEDNJ-së​​ Vistiņš dhe Perepjolkins kundër Letonisë, i 25 tetorit 2012, kërkesa nr. 71243/01,​​ aktgjykim i 25 tetorit 2012,​​ paragrafi 95;​​ Béláné Nagy kundër Hungarisë, i 13 dhjetorit 2012, kërkesa nr. 53080/13,​​ aktgjykim i 13 dhjetorit 2016,​​ paragrafi 112). Shprehja “në kushtet e parapara me ligj” që i referohet çdo ndërhyrjeje në të drejtën për gëzimin paqësor të “pronës” duhet të interpretohet në të njëjtën mënyrë si shprehja “në pajtim​​ me ligj” nga neni 8 i KEDNJ-së në raport me të drejtat e mbrojtura nga ajo dispozitë ose termi “e paraparë me ligj” që i referohet ndërhyrjes në të drejtat e mbrojtura sipas neneve 9, 10 dhe 11 të KEDNJ-së.

• Parimi i ligjshmërisë është kërkesa e parë dhe më e rëndësishme nga neni 1 i Protokollit nr. 1. Fjalia e dytë​​ e​​ paragrafit të parë​​ ndërhyrjen në “pronë”​​ e lejon​​ vetëm​​ “në kushtet e parapara me ligj”, dhe paragrafi i dytë u njeh shteteve të drejtën të kontrollojnë përdorimin e pronës duke zbatuar “ligjet”. Përveç kësaj, sundimi i ligjit, një nga parimet themelore të një shoqërie demokratike, është pjesë e të gjitha neneve të KEDNJ-së (Iatridis kundër Greqisë, i 25 marsit 1999,​​ kërkesa​​ nr. 31107/96, paragrafi 58;​​ ish-mbret i Greqisë​​ dhe të tjerët kundër Greqisë, cituar më lart, paragrafi 79.​​ Broniowski kundër Polonisë​​ nr. 31443/96, aktgjykimi i 22 qershorit 2004, paragrafi 147).​​ 

• Ekzistenca e një baze ligjore në të drejtën e brendshme nuk mjafton në vetvete për të përmbushur parimin e ligjshmërisë. Përveç kësaj, baza ligjore duhet të ketë një cilësi të caktuar, domethënë të jetë në përputhje me sundimin e ligjit dhe të ofrojë garanci kundër arbitraritetit. Në lidhje me këtë, duhet theksuar se kur flitet për “ligjin”, neni 1 i Protokollit nr. 1 aludon për të njëjtin koncept të cilit KEDNJ i referohet në nene të tjerë kur përdor atë shprehje, një koncept që përfshin ligjet dhe praktikën gjyqësore (Špaček, s.r.o., kundër Republikës Çeke, i 9 nëntorit 1999, kërkesa nr. 26449/95 , paragrafi 54;​​ Vistiņš​​ dhe Perepjolkins kundër Letonisë, cituar më lart, paragrafi 96).​​ 

• Parimi i ligjshmërisë nënkupton gjithashtu se dispozitat e zbatueshme të ligjit të brendshëm janë mjaftueshëm të qasshme, të sakta dhe të parashikueshme në zbatimin e tyre (Beyeler kundër Italisë, cituar më lart, paragrafi 109;​​ Ališić dhe të tjerët kundër Bosnjës dhe Hercegovinës, Kroacisë, Serbisë, Sllovenisë dhe Ish Republikës​​ Jugosllave​​ të​​ Maqedonisë​​ të 16 korrikut 2016, kërkesa nr. 60642/08, paragrafi 103;​​ Centro Europa 7 S.R.L. dhe DI Stefano kundër Italisë, nr. 38433/09, aktgjykimi i 7 qershorit 2012, paragrafi 187).

• Në lidhje me disponueshmërinë, termi​​ “e drejtë”​​ duhet të interpretohet në kuptimin e tij material, jo në kuptimin e tij formal. Prandaj, fakti që disa rregulla të caktuara që kanë të bëjnë me ushtrimin e të drejtave të mbrojtura me nenin 1 të Protokollit nr. 1 nuk janë publikuar në gazetat zyrtare në formën e parashikuar me ligjin për miratimin e instrumenteve legjislative ose rregullatore që detyrojnë qytetarët dhe personat juridikë në përgjithësi, nuk pengon që këto rregullore të konsiderohen e drejtë, nëse Gjykata është e bindur se publiku është​​ i​​ vetëdijshëm për to në një mënyrë tjetër (Špaček, s.r.o., kundër Republikës Çeke, të cituar më lart paragrafët 57 - 60).

• Më tej, Gjykata rikujton se kur shqyrtohen në bazë të nenit 1 të Protokollit nr. 1, ligjet me zbatim retrospektiv për të cilët u konstatua se përfaqësojnë ndërhyrje legjislative ishin megjithatë në përputhje me kërkesën e ligjshmërisë nga neni 1 i Protokollit nr. 1 (shih rastet e GJEDNJ-së​​ Maggio dhe të tjerët kundër Italisë,​​ nr. 46286/09, 52851/08, 53727/08, 54486/08 dhe 56001/08, aktgjykim​​ i 31 gushtit 2011, paragrafi 60,​​ Arras dhe të tjerët kundër Italisë,​​ nr. 17972/07, aktgjykim ​​ i 14 majit 2012, paragrafi​​ 81).​​ 

• Përdorimi i masave të kontrollit të zbatuara në bazë të ligjeve të nxjerra pas shfaqjes së fakteve që çojnë deri te ndërhyrja, si të tilla, nuk janë të paligjshme (shih rastin e​​ GJEDNJ-së,​​ Saliba kundër Maltës,​​ nr. 4251/02, aktgjykim​​ i 8 shkurtit 2006, paragrafët 39 - 40) nëse ato ligje nuk janë miratuar në veçanti për të ndikuar në rezultatin e një rasti individual. As Konventa dhe as protokollet e saj nuk parandalojnë ndërhyrjen e legjislativit në kontratat ekzistuese me efekt prapaveprues (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Mellacher dhe të tjerët kundër Austrisë,​​ nr. 10522/83, 11011/84; 11070/84, aktgjykim i​​ 19 dhjetorit​​ 1989;​​ paragrafi 50;​​ Bäck kundër Finlandës,​​ nr. 37598/97, aktgjykim​​ i 20 tetorit 2004, paragrafi​​ 68).​​ 

• Megjithatë, në rrethana të caktuara, zbatimi retrospektiv i legjislacionit që ka efektin e privimit të një personi nga “prona” ekzistuese e cila ishte pjesë e “pronësisë” së tij mund të përbëjë një ndërhyrje që mund të prishë ekuilibrin e drejtë midis kërkesave me interes të përgjithshëm​​ nga njëra anë dhe mbrojtjes së gëzimit paqësor të së drejtës së “pronësisë” nga ana tjetër (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Maurice kundër Francës,​​ nr. 11810/03, aktgjykim​​ i 6 tetorit 2005, paragrafët 90 dhe 93).​​ 

• Parimi i ligjshmërisë përfshin gjithashtu detyrën e shtetit ose autoritetit tjetër publik për të respektuar urdhrat e gjykatës ose vendimet e marra kundër tij (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Belvedere Alberghiera S.r.l. kundër Italisë,​​ nr. 31524/96, aktgjykim​​ i 30 tetorit 2000, paragrafi​​ 56).

• Në​​ ​​ fund, në rastin​​ Aliyeva dhe të tjerët kundër Azerbajxhanit,​​ GJEDNJ gjithashtu konkludoi se​​ kur vendimet qartazi kontradiktore, dhe veçanërisht vendimet e Gjykatës Supreme, ku janë nxjerrë aktgjykimet që përmbanin vlerësime kontradiktore për të njëjtën situatë në rastet e parashtruesve të kërkesës dhe në rastet e iniciuara nga persona të tjerë, përfaqësojnë ndërhyrje në të drejtën për gëzimin paqësor të pronës, nëse nuk jepet shpjegim i arsyeshëm për dallimet ndërhyrjet e tilla nuk mund të konsiderohen të ligjshme për qëllimet e nenit 1 të Protokollit nr. 1 të Konventës sepse çojnë në mospërputhje të procedurave të tyre (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Aliyeva dhe të tjerët kundër Azerbajxhanit,​​ nr. 66249/16 66271/16 75978/16 77309/16 77691/16 1038/17 52821/17,​​ aktgjykim​​ i 21 dhjetorit 2021, paragrafët​​ 130-135).

 (b)​​ Zbatimi i parimeve të përgjithshme​​ “të parapara me ligj“ („prescribed by law“)

• Në lidhje me këtë kriter, para së gjithash vërej se​​ deri te ndërhyrja në të drejtën​​ për gëzimin paqësor të pronës​​ ka ardhur​​ me​​ aktvendimin A. nr.​​ 2081/20 të Gjykatës Themelore në Prishtinë, të 11 shkurtit​​ 2021,​​ përmes të cilit është​​ miratuar si​​ e​​ bazuar kërkesa​​ e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe ka pezulluar ekzekutimin e licencave për një afat të pacaktuar derisa gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë në lidhje me padinë e paditësve.

• Vërej se në​​ arsyetimin​​ e saj Gjykata Themelore iu referua nenit 22, paragrafi 2 i​​ Ligjit nr. 03/L – 202 për​​ Konfliktet​​ Administrative (LKA) i cili përcakton se: „Me kërkesën e paditësit, organi, akti i të cilit ekzekutohet, gjegjësisht organi që është kompetent për ekzekutim, mund ta shtyjë ekzekutimin deri në vendimin definitiv gjyqësor, nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik, e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar”.

• Për arsye të mëtejshme,​​ Gjykata iu referua edhe​​ paragrafit​​ 6 të​​ nenit 22 të​​ Ligjit nr. 03/L – 202​​ për Konfliktet Administrative (LKA)​​ i cili përcakton se:​​ „Paditësi mund të kërkojë edhe nga gjykata shtyrjen e ekzekutimit të aktit administrativ deri në marrjen e vendimit gjyqësor, sipas kushteve të parapara në paragrafin 2. të këtij neni”.

• Prandaj, me rastin e​​ shtyrjes​​ së ekzekutimit të vendimeve të të​​ paditurve​​ dhe pezullimit të ekzekutimit të licencave për një periudhë të pacaktuar, Gjykata Themelore iu referua​​ nenit 22, paragrafi 2​​ të​​ Ligjit nr. 03/L – 202 për​​ Konfliktet Administrative (LKA)​​ dhe nenit​​ 6​​ të Ligjit nr. 03/L – 202 për Konfliktet Administrative (LKA)​​ duke i cituar si bazë ligjore për​​ shtyrjen​​ e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave për një afat të pacaktuar derisa Gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë lidhur me padinë e​​ paditësve.

• Ky arsyetim mbështetet​​ me​​ aktgjykimin​​ [ARJ. UZVP nr. 74/2021] të Gjykatës Supreme,​​ përmes;​​ Sipas nenit 22,​​ paragrafi​​ 2​​ të Ligjit​​ për konfliktet administrative​​ parashihet që​​ me kërkesën e paditësit, organi, akti i të cilit ekzekutohet, gjegjësisht organi që është kompetent për ekzekutim, mund ta shtyjë ekzekutimin deri në vendimin definitiv gjyqësor, nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik, e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar.​​ Sipas nenit 22, paragrafi 6,​​ të ligjit të lartcekur​​ parashihet që: „Paditësi mund të kërkojë edhe nga gjykata shtyrjen e ekzekutimit të aktit administrativ deri në marrjen e vendimit gjyqësor, sipas kushteve të parapara në paragrafin 2. të këtij neni“.

• Bazuar në sa më sipër, konkludoj se ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës së​​ parashtruesit të kërkesës​​ është shkaktuar​​ me​​ vendimet e gjykatave të rregullta,​​ përkatësisht​​ Gjykatës​​ Supreme, bazuar në ligjin​​ e aplikueshëm,​​ përkatësisht​​ Ligjit​​ nr. 03/L-202 për​​ Konfliktet​​ Administrative, i cili është miratuar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës dhe i cili ka qenë​​ në fuqi​​ në momentin e marrjes së vendimit.

• Parimi i ligjshmërisë nënkupton gjithashtu se dispozitat e zbatueshme të ligjit të brendshëm janë​​ të qasshme, të sakta dhe të parashikueshme në zbatimin e tyre, në rastin konkret kemi të bëjmë me një ligj të votuar në një seancë publike të​​ Kuvendit, i cili është publikuar në gazetën zyrtare,​​ që​​ është në dispozicion në internet​​ në ueb, prandaj,​​ Gjykata arrin në përfundimin se ligji​​ ishte në dispozicion të parashtruesit të kërkesës dhe se normat ishin të sakta dhe të parashikueshme.

• Përdorimi i masave të kontrollit të zbatuara në bazë të ligjeve të nxjerra pas shfaqjes së fakteve që çojnë deri te ndërhyrja, si të tilla, nuk janë të paligjshme (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Saliba kundër Maltës,​​ nr. 4251/02, aktgjykim​​ i 8 shkurtit 2006, paragrafët 39 - 40) nëse ato ligje nuk janë miratuar në veçanti për të ndikuar në rezultatin e një rasti individual. Në rastin konkret,​​ vërej​​ se ligji i kontestuar ka efekt të përgjithshëm dhe nuk synon të ndikojë në rastin individual të parashtruesit të kërkesës, por ka vepruar​​ erga omnes​​ dhe synon të rregullojë rregullat​​ e procedurës administrative në tërësi.

• Konstatoj se masat për kontrollin e përdorimit të pronës, përkatësisht​​ masa për​​ shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave për një afat të pacaktuar të bërë në bazë të neneve 6 dhe 22 të​​ Ligjit nr. 03/L – 202 për​​ Konfliktet Administrative.​​ Gjithashtu, është e qartë se​​ nenet​​ 6​​ dhe ​​ 22​​ të​​ Ligjit nr. 03/L–202 për​​ Konfliktet Administrative ishi​​ përgjithësisht të zbatueshme, se ato ishin të vlefshme dhe në fuqi ligjore, se​​ të njëjtat​​ ishin​​ në dispozicion​​ dhe të parashikueshme për​​ parashtruesin e kërkesës.

• Për shkak të gjithë asaj ​​ që u tha më sipër, konstatojn se dispozitat e Ligjit ishin të parashikueshme sepse ishin formuluar me qartësinë dhe saktësinë e nevojshme. Andaj, Gjykata arrin në përfundimin se ndërhyrja në të drejtën e parashtruesit të kërkesës për gëzimin paqësor të pronës, që është kontestuar me vendimet e kontestuara të gjykatave të rregullta​​ në këtë rast është bërë në bazë të ligjit.

 (3)​​ a​​ ka pasur pengesa apo ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës qëllim legjitim (interes​​ të​​ përgjithshëm)

• Sipas GJEDNJ-së, çdo ndërhyrje në të drejtat dhe liritë e garantuara me Konventë duhet të ketë një qëllim legjitim. Po kështu, në rastet që përfshijnë një detyrë pozitive, duhet të ketë një justifikim legjitim për mosveprimin e shtetit. Vetë parimi i “ekuilibrit të drejtë” i natyrshëm në nenin 1 të Protokollit nr. 1 presupozon ekzistencën e një interesi të përgjithshëm të komunitetit. Për më tepër, duhet përsëritur se rregullat e ndryshme të përfshira në nenin 1 nuk janë të dallueshme, në kuptimin e moskoherencës, dhe se rregulli i dytë dhe i tretë u referohen vetëm rasteve të veçanta të ndërhyrjes në të drejtën për gëzimin paqësor të pronës. Një nga efektet e kësaj është se ekzistenca e “interesit publik” të kërkuar në fjalinë e dytë, ose “interesit të përgjithshëm”në paragrafin e dytë, në fakt janë pasojë e parimit të përcaktuar në fjalinë e parë, kështu që ndërhyrja në ushtrimin e të drejtës për gëzimin paqësor të pronës në kuptimin e fjalisë së parë të nenit 1 duhet të ketë gjithashtu një qëllim në interesin publik (shih, rastet e GJEDNJ-së,​​ Broniowski kundër Polonisë, cituar më lart, paragrafi 148;​​ Könyv-Tár Kft dhe të tjerët kundër Hungarisë, nr. 21623/13,​​ aktgjykim i 16 marsit 2018, paragrafi 45,​​ Beyeler kundër Italisë, cituar më lart, paragrafi​​ 111).

• Lista e qëllimeve për të cilat ndërhyrja do të binte në sferën e konceptit të interesit publik është e gjerë dhe mund të përfshijë qëllime të ndryshme të reja që i nënshtrohen​​ shqyrtimeve​​ të politikës publike në kontekste të ndryshme faktike. Konkretisht, vendimi për të miratuar një ligj, sipas të cilit konfiskohet prona ose kompensimi nga sigurimi social zakonisht përfshin shqyrtimin e​​ çështjeve politike, shoqërore dhe sociale​​ (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Ish Mbreti i Greqisë dhe të tjerët kundër Greqisë, cituar më lart, paragrafi​​ 87;​​ Vistiņš dhe Perepjolkins kundër Letonisë,​​ cituar më lart, paragrafi 106).​​ 

• Sipas sistemit të mbrojtjes të vendosur nga Konventa, u takon autoriteteve kombëtare të kryejnë një vlerësim fillestar të ekzistencës së një problemi me interes publik që kërkon masa të privimit të pronës ose ndërhyrjes në gëzimin paqësor të “pronës”. Dhe në këtë, si në fushat e tjera që mbulohen nga masat mbrojtëse të Konventës, organet kombëtare gëzojnë një margjinë të​​ gjerë​​ vlerësimi. Për shembull, margjina e vlerësimit që gëzon ligjvënësi në zbatimin e rregullave sociale dhe ekonomike është​​ e​​ gjerë dhe Gjykata do të respektojë vlerësimin e legjislativit për atë se çfarë është “në interes publik”, përveç rastit kur ky vlerësim është qartazi pa një bazë të arsyeshme​​ (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Béláné Nagy kundër Hungarisë,​​ cituar më lart, paragrafi 113).

• Më tej, koncepti i “interesit publik” është domosdoshmërisht i gjerë (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Vistiņš dhe Perepjolkins kundër Letonisë, cituar më lart, paragrafi 106;​​ R.Sz. kundër Hungarisë,​​ nr. 41838/11, aktgjykim​​ i 4 nëntorit 2013,​​ paragrafi 44;​​ Grudić kundër Serbisë,​​ nr. 31925/08, aktgjykim​​ i 24 shtatorit 2012, paragrafi 75.). Gjykata zakonisht respekton pretendimet e shteteve se ndërhyrja që shqyrton ishte në interes publik dhe shqyrtimi i saj në këtë drejtim është i intensitetit më të ultë. Prandaj, pretendimi i parashtruesit të kërkesës se një masë e caktuar në realitet i shërbente një qëllimi të ndryshëm nga ai që ishte thirrur shteti i paditur në kontekstin e një rasti të veçantë në Gjykatë, rrallëherë ka një perspektivë serioze për sukses. Në çdo rast, është e mjaftueshme për Gjykatën që ndërhyrja të jetë në interesin publik, edhe nëse ky interes është i ndryshëm nga interesi i shprehur shprehimisht nga shteti në procedurën në Gjykatë. Madje, në disa raste, Gjykata e konstatoi qëllimin sipas detyrës zyrtare (Ambruosi kundër Italisë,​​ nr. 31227/96, aktgjykim​​ i 19 janarit 2001, paragrafi 28;​​ Marija Božić kundër Kroacisë,​​ 50636/09, aktgjykim​​ i 24 prillit 2014, paragrafi​​ 58).

• Si rezultat i këtij respekti për vlerësimin e autoriteteve vendase, ka shembuj të rrallë të situatave në të cilat Gjykata nuk ka konstatuar se ka një interes publik që do të justifikonte ndërhyrjen (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ S.A. Dangeville kundër Francës,​​ nr. 36677/97, aktgjykim i 16 korrikut 2022,​​ ​​ paragrafët 47 dhe 53 - 58 – moskthimi i taksës së parapaguar;​​ Rosenzweig dhe Bonded Warehouses Ltd. kundër Polonisë,​​ cituar më​​ lart,​​ ​​ paragrafi 56. - anulimi i licencës së biznesit të parashtruesit të kërkesës pa iu referuar ndonjë arsyeje me interes publik nga autoritetet në vendimet autoritative).

• Duke iu rikthyer rastit konkret, fillimisht vërej se e drejta për gëzim​​ paqësor​​ të pronës është penguar me​​ aktvendimin A. nr.​​ 2081/20 të Gjykatës Themelore në Prishtinë, të 11 shkurtit​​ 2021,​​ përmes të cilit është​​ miratuar si​​ e​​ bazuar kërkesa​​ e paditësit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe ka pezulluar ekzekutimin e licencave për një afat të pacaktuar derisa gjykata të vendosë me vendim gjyqësor të formës së prerë në lidhje me padinë e paditësve.

• Vërej se në aktvendimin A. nr.​​ 2081/20​​ Gjykata​​ Themelore​​ në arsyetimin e​​ interesit​​ publik, deklaroi si në vijim

 “Nga parashtresa e​​ përfaqësuesit​​ të​​ paditësve​​ e​​ datës​​ 02.02.2021, konkretisht me provat e (bashkëngjitura​​ siç​​ janë​​ fotografitë​​ e krahasimit të​​ bregut dhe shtratit të​​ lumit para dhe pas​​ ndërtimit​​ të hidrocentraleve 2010-2016 dhe pamjet e lumit të​​ shterur të​​ datës​​ 26.10.2020, Gjykata​​ vërtetoi​​ pretendimet e​​ paditësve​​ se me ekzekutimin e vendimeve kontestuese të​​ të​​ paditurave, po shkaktohet​​ dhe do të​​ shkaktohen​​ dëme të pariparuesheme​​ në burimet e ujit të pijes dhe ujitjes duke u dëmtuar po ashtu bota bimore dhe shtazore.​​ 

 Gjykata rikonfirmoi edhe njëherë ​​ se shtyrja e ekzekutimit të vendimeve kontestuese nuk ëhtë në kundërshtim me interesin publik dhe se kërkesa e paditësve që të mbrohen burimet ujore është e ligjshme dhe e drejtë për faktin se këto burime përbëjnë interes shtetëror.

 Mbi këtë gjendje faktike,​​ Gjykata erdhi në përfundim se secili nga paditësit veç e veç dhe të gjithë së bashku, kanë dhënë argumente të besueshme dhe të dokumentuara e të verifikuara se me ekzekutimin e vendimeve kontestuese, do t’u shkaktohet dëm i pariparueshëm paditësve dhe qytetarëve që përfaqësojnë dhe nisur nga këto arsye,​​ Gjykata konstatoi se janë përmbushur në tërësi kushtet ligjre të përcaktuara në nenin​​ 10,​​ paragrafi 1​​ të Ligjit për Konfliktet Administrative.“

• Ky​​ arsyetim​​ mbështetet​​ me​​ aktgjykimin​​ [ARJ. UZVP nr. 74/2021]​​ e​​ Gjykatës Supreme e cila​​ arsyetoi;​​ “Sipas mendimit të kësaj gjykate, paditësit-propozuesit me padi dhe me shkresën e datës 02.02.2021 kanë prezantuar prova bindëse me të cilat vërtetohen faktet se me ekzekutimin e vendimit do t’u shkaktohej dëm qytetarëve të cilët janë në pronat e tyre dhe jetojnë nëatë mjedis ku është paraparë puna e këtyre hidrocentraleve me ç ‘rast do t’u shkaktohej dëm i pariparueshëm të njëjtëve. Kjo gjykatë po ashtu ka konstatuar se ekzekutimi ​​ deri në marrjen e vendimit përfundimtar meritor nuk do të ishte në kundërshtim me interesin publik dhe shtyrja nuk do t’i shkaktonte ndonjë humbje më të madhe palës kundërshtare; gjegjësisht palës së interesuar. Në këtë mënyrë njëkohësisht në të ardhme do të shmangen pasojat e mundshme në rast se në fund të procesit gjyqësorë do të vërtetohej se vendimet e kontestuara të paditurave kanë qenë në kundërshtim me ligjin.“

• Bazuar në sa më sipër, vërej se gjykatat e rregullta,​​ përkatësisht​​ Gjykata Themelore dhe Gjykata Supreme, u përpoqën të shpjegojnë në​​ arsyetimet​​ e tyre se vendimet për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të​​ paditësve​​ dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave për një afat të pacaktuar deri në marrjen e vendimit gjyqësor të formës së prerë në lidhje me​​ padinë e paditësve, u përpoqën​​ t’i sillnin​​ me​​ arsyetimin​​ se po mbronin interesin publik dhe përpiqeshin të shmangnin dëmin e pariparueshëm që mund të shkaktohej​​ ​​ “qytetarëve të cilët janë në pronat e tyre dhe jetojnë në​​ atë mjedis ku është paraparë puna e këtyre hidrocentraleve me ç ‘rast do t’u shkaktohej dëm i pariparueshëm të njëjtëve.“

• Rikujtoj​​ se autoritetet shtetërore gëzojnë një margjinë të gjerë të vlerësimit si në drejtim të zgjedhjes së mjeteve zbatuese ashtu edhe në aspektin e ​​ konstatimit nëse pasojat e zbatimit justifikohen me interesin e përgjithshëm për të arritur qëllimin e ligjit të caktuar (shih, rastin ​​ e GJEDNJ-së​​ Beyeler kundër Italisë, i cituar më sipër, paragrafi​​ 112).​​ 

• Në fund, konkludoj se bazuar në arsyetimin e Gjykatës Themelore dhe Supreme, mund të konstatohet se ato kanë ndjekur një qëllim legjitim dhe janë përpjekur të arsyetojnë ​​ mbrojtjen e interesit publik me dëm të mundshëm të pariparueshëm që mund t’u shkaktohet paditësve. Prandaj, konkludoj se gjykatat e rregullta kanë ndjekur një qëllim legjitim me rastin e marrjes së vendimeve të kontestuara.

 (4)​​ a ka qenë pengesa apo ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës proporcionale përkatësisht në ekuilibër të drejtë

• Për të qenë në pajtim me rregullin e përgjithshëm të përcaktuar në fjalinë e parë të paragrafit të parë të nenit 1 të Protokollit nr. 1, ndërhyrja në të drejtën e gëzimit paqësor të “pronës”, përveç që duhet të jetë e paraparë në ligj dhe në interes publik, duhet të rezultojë me “ekuilibër të drejtë” mes kërkesave të interesit publik të komunitetit dhe kërkesave për të mbrojtur të drejtat themelore të individit​​ (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Beyeler kundër Italisë,​​ cituar më lart, paragrafi 107;​​ Ališić dhe të tjerët kundër Bosnjë e Hercegovinës, Kroacisë, Serbisë dhe ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë,​​ cituar më lart, paragrafi 108).

• Me fjalë tjera, në rastet që përfshihen shkelje të pretenduara të nenit 1 të Protokollit nr. 1, Gjykata duhet të vlerësojë nëse për arsye të veprimit apo mosveprimit të Shtetit personi në fjalë është dashur të bartë një barrë joproporcionale dhe të tepërt. Gjatë vlerësimit të pajtueshmërisë me këtë kërkesë, Gjykata duhet të bëjë një shqyrtim të gjithëmbarshëm të interesave të ndryshme në këtë çështje, duke pasur parasysh se Konventa ka për qëllim të mbrojë të drejtat të cilat janë “praktike dhe efektive”. Në këtë kontekst, duhet theksuar se pasiguria - qoftë legjislative, administrative apo që lind nga praktikat e aplikuara nga autoritetet, është faktor që merret parasysh gjatë vlerësimit të sjelljes së një Shteti (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Broniowski kundër Polonisë,​​ cituar më lart, paragrafi 151)

• Kërkimi i këtij​​ ekuilibri​​ është i mishëruar në tërë Konventën dhe gjithashtu reflektohet në strukturën e nenit 1 të Protokollit nr. 1 (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Sporrong dhe Lönnroth kundër Suedisë,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 69;​​ Brumărescu kundër Rumanisë,​​ nr. 28342/95,​​ aktgjykim i 28 tetori t 1999,​​ paragrafi 78;​​ Saliba kundër Maltës,​​ cituar më lart,​​ paragrafi​​ 36).​​ 

• Çështja nëse është gjetur ekuilibri i drejtë bëhet relevante vetëm pasi të jetë konstatuar se ndërhyrja në fjalë i ka shërbyer interesit publik, e ka plotësuar kërkesën e ligjshmërisë dhe nuk ka qenë arbitrare (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Iatridis kundër Greqisë,​​ cituar më lart,​​ ​​ paragrafi 58;​​ Beyeler kundër Italisë,​​ cituar më lart, paragrafi​​ 107).​​ 

• Kjo çështje është më së shpeshti vendimtare për përcaktimin nëse ka pasur apo jo shkelje të nenit 1 të Protokollit Nr. 1. Gjykata zakonisht kryen një analizë të detajuar të kërkesës së proporcionalitetit, për dallim nga shqyrtimi shumë më i kufizuar i asaj nëse ndërhyrja ka ndodhur në interes publik.​​ 

• Qëllimi i testit të proporcionalitetit është të vërtetojë së pari si dhe deri në ç’masë parashtruesit të kërkesës i është kufizuar ushtrimi i të drejtave të prekura nga ndërhyrja​​ e ankimuar dhe cilat ishin pasojat negative të kufizimit të imponuar mbi ushtrimin e të drejtës së parashtruesit të kërkesës në situatën e tij. Pas kësaj, ky ndikim krahasohet me rëndësinë e interesit publik, për shkak të të cilit ka ardhur deri te ndërhyrja.​​ 

• Gjatë këtij ekzaminimi, GJEDNJ merr parasysh faktorë të shumtë. Nuk ekziston një listë fikse e faktorëve në fjalë. Ata ndryshojnë nga rasti në rast, varësisht nga gjendja faktike e rastit dhe natyrës së ndërhyrjes në fjalë. Faktorët dhe faktet që gjykata merr parasysh gjatë testit mund të jenë si në vijim; a) Faktorët proceduralë, b) Përzgjedhja e masave c) Çështje substanciale relevante për testin e balancit të drejtë, d) Aspekte të ndërlidhura me parashtruesin e kërkesës e) Kompensimi për ndërhyrje në pronësi si element​​ dhe f) Përfundimi në lidhje me​​ ekuilibrin​​ e​​ drejtë.​​ 

• Faktorët proceduralë

• Edhe pse neni 1 i Protokollit nr. 1 nuk përmban supozime shprehimore procedurale, i njëjti është interpretuar se nënkupton që personat e prekur nga masa e cila ndërhyn mbi “pronën” e tyre duhet të ofrojë mundësi të arsyeshme që t’i paraqesin argumentet e tyre para autoriteteve përgjegjëse me qëllim të kontestimit efektiv të masave në fjalë, duke pretenduar, varësisht prej rastit, ​​ se janë të paligjshme apo se përbëjnë sjellje arbitrare dhe të paarsyeshme (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ G.I.E.M. S.R.L. dhe të tjerët kundër Italisë,​​ nr.​​ 1828/06, aktgjykim​​ i 28 qershorit 2018, paragrafi 302;​​ AGOSI kundër Mbretërisë së Bashkuar,​​ nr. 9118/80,​​ i 24 tetorit 1986, paragrafi 55 dhe 58-60).

• Është gjithashtu relevant fakti që argumentet e rëndësishme të paraqitura nga parashtruesit e kërkesave ishin ekzaminuar me kujdes nga autoritetet (shih rastet e GJEDNJ-së,Megadat.com SRL kundër Moldavisë,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 74;​​ Bistrović kundër Kroacisë,​​ nr. 2577/05, ​​ aktgjykim i​​ 31 gushtit 2007, paragrafi​​ 37).

• Sa i përket faktorëve proceduralë, Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës ka pasur mundësinë që ta kontestojë​​ aktvendimin​​ e Gjykatës Themelore, fillimisht​​ pranë​​ Gjykatës së Apelit dhe​​ më pas​​ Gjykatës​​ Supreme, ashtu që parashtruesi i kërkesës ka pasur një mundësi e arsyeshme për t'i paraqitur argumentet e tij para autoriteteve kompetente me qëllim të kontestimit efektiv të këtyre masave, duke pretenduar, në varësi të rastit, se ato janë të paligjshme ose se ato përbëjnë trajtim arbitrar dhe të paarsyeshëm (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ G.I.E.M. S.R.L. dhe të tjerët kundër Italisë, cituar më lart,​​ paragrafi​​ 302). ​​ 

• Megjithatë, vërej se​​ parashtruesi i kërkesës​​ paraqiti pretendime të detajuara në lidhje me: (i) mungesën e​​ legjitimitetit​​ aktiv të palës​​ paditëse; (ii) zbatimin arbitrar të ligjit dhe vlerësimin​​ arbitrar​​ të​​ fakteve në lidhje me interpretimin dhe zbatimin e nenit 22 të​​ LKA​​ në​​ rrethanat e​​ rastit​​ së tij; (iii) pretendimin për shkelje të së drejtës për një vendim të arsyetuar, veçanërisht në procedurën​​ e​​ zhvilluar​​ në​​ Gjykatën​​ Supreme; (iv) pretendimin​​ për shkelje të së drejtës për mbrojtjen e pronës; dhe (v) pretendimin për vendosjen e masës së përkohshme nga Gjykata kundër vendimeve të gjykatave të rregullta për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të​​ MEA-së dhe​​ të​​ ZRRE-së. ​​​​ 

• Lidhur me pretendimin për mungesën e​​ legjitimitetit​​ aktiv të palës​​ paditëse,​​ konsideroj​​ se Gjykata​​ Supreme​​ nuk ka shpjeguar: (i) marrëdhëniet ndërmjet palës​​ paditëse​​ dhe palës së​​ paditur; (ii) nuk ka shpjeguar se në çfarë mënyre është cenuar e drejta apo interesi ligjor i​​ palës paditëse​​ si person fizik; (iii) nuk ka dhënë asnjë shpjegim se si pala​​ paditëse​​ mbron interesin publik, duke qenë se​​ i njëjti​​ nuk legjitimohet​​ në përputhje me paragrafët 1 dhe 2 të nenit 10 të​​ LKA-së.​​ 

• Lidhur me pretendimin për zbatimin arbitrar të nenit 22 të​​ LKA-së,​​ konsideroj​​ se në aktgjykimin e Gjykatës​​ Supreme​​ ka një mungesë të dukshme të shpjegimeve kyçe për​​ zbatimin e nenit 22 të​​ LKA-së​​ në rrethanat e rastit konkret. sepse:​​ (i)​​ Gjykata​​ Supreme​​ nuk ka peshuar​​ ekuilibrin​​ ndërmjet dëmit​​ të pariparueshëm​​ që​​ do të​​ mund t'i shkaktohej​​ palës paditëse​​ në lidhje me dëmin​​ e pariparueshëm​​ që do të mund t'i shkaktohej​​ parashtruesit të kërkesës, duke marrë parasysh investimin e tij në infrastrukturën e hidrocentraleve;​​ (ii)​​ pse​​ shtyrja​​ e​​ ekzekutimit të vendimeve të​​ MEA​​ dhe ZRRE-së është në mbrojtje të interesit publik,​​ dhe​​ nuk është​​ në mbrojtje të interesit publik nëse do të lejohej ekzekutimi i vendimeve të​​ MEA​​ dhe ZRRE-së duke pasur parasysh se hidrocentralet prodhojnë dhe ofrojnë energji elektrike të ripërtëritshme për një pjesë të qytetarëve në komunën e Deçanit;​​ (iii)​​ mungon arsyetimi​​ për të shpjeguar​​ se​​ pse e drejta e​​ palës paditëse​​ për mbrojtje kundër​​ dëmit të pariparueshëm​​ tejkalon të drejtën e​​ parashtruesit të kërkesës gjithashtu ​​​​ për mbrojtje kundër​​ dëmit të pariparueshëm; dhe,​​ (iv)​​ pse interesi i palës​​ paditëse​​ është edhe interes publik dhe pse e njëjta nuk vlen për parashtruesin​​ e kërkesës​​ dhe për një pjesë të banorëve të komunës së Deçanit të cilët furnizohen me energji elektrike​​ nga hidrocentralet e ndërtuara​​ nga​​ parashtruesi i kërkesës.​​ 

• Lidhur me pretendimin për shkeljen e të drejtës për një vendim të arsyetuar,​​ konsideroj​​ se​​ parashtruesi i kërkesës​​ nuk ka marrë përgjigje konkrete për pretendimet konkrete dhe thelbësore dhe se​​ aktgjykimi​​ i Gjykatës​​ Supreme​​ nuk jep garancitë e​​ nenit 31 të Kushtetutës​​ dhe nenit​​ 6​​ të​​ KEDNJ-së, të cilat përfshijnë detyrimin e gjykatave për të dhënë arsye të mjaftueshme për vendimet e tyre.​​ Gjithashtu​​ konsideroj​​ se, marrë në tërësi, Gjykata​​ Supreme​​ nuk ka arritur një​​ ekuilibër​​ të drejtë​​ (fair balance)​​ ndërmjet palëve ndërgjyqëse në këtë procedurë, sepse nuk iu përgjigj asnjë prej pretendimeve dhe argumenteve thelbësore të​​ parashtruesit të kërkesës​​ që​​ do të​​ mund të ndikonin në rezultatin përfundimtar të​​ rastit​​ së tij dhe administrimin e drejtë të drejtësisë.

• Lidhur me pretendimin për shkeljen e​​ së drejtës për mbrojtjen e pronës,​​ konsideroj​​ se Gjykata​​ Supreme​​ nuk ka dhënë asnjë përgjigje apo​​ arsyetim​​ për​​ çështjet​​ e ngritura nga​​ parashtruesi i kërkesës.

• Nga të gjitha të cekurat më sipër,​​ konkludoj​​ se përgjatë tërë procedurës​​ pranë​​ gjykatave të rregullta, parashtruesi i kërkesës nuk ka marrë përgjigje adekuate dhe të arsyetuar për çështjet kryesore që parashtruesi i kërkesës i ka deklaruar gjatë gjithë procedurës, gjykatat e rregullta nuk kanë shqyrtuar me kujdes të mjaftueshëm pretendimet kryesore të parashtruesit të kërkesës​​ të cilat janë parashtruar në mënyrë të detajuar​​ më sipër​​ (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë, cituar më lart, paragrafi 74;​​ Bistrović kundër Kroacisë, cituar më lart, paragrafi​​ 37).

• Prandaj, konkludoj se për sa i përket faktorëve proceduralë, parashtruesi i kërkesës kishte një mundësi të arsyeshme për t'i paraqitur argumentet e tij​​ para​​ autoriteteve kompetente me qëllim të kontestimit efektiv të këtyre masave, duke pretenduar, në varësi të rastit, se ato janë të paligjshme ose që përbëjnë trajtim arbitrar dhe të paarsyeshëm. Megjithatë, gjatë procedurës, gjykatat e rregullta, e veçanërisht Gjykata Supreme, nuk i kanë shqyrtuar me kujdes pretendimet kryesore të parashtruesit të kërkesës.

 b)​​ Përzgjedhja e masave

• Një nga elementet e testit të ekuilibrit të drejtë është çështja nëse kanë ekzistuar masa të tjera më pak ndërhyrëse që autoritetet publike mund t'i kishin zbatuar në mënyrë të arsyeshme në ndjekje të interesit publik. Megjithatë, ekzistimi i mundshëm i masave të tilla si i tillë nuk e bën të pajustifikueshëm legjislacionin e kontestuar. Me kusht që legjislatura të qëndrojë brenda kornizave të veta të margjinës së vlerësimit, nuk është në domenin e Gjykatës që të vlerësojë nëse legjislacioni ka përfaqësuar zgjidhjen më të mirë për të trajtuar problemin ose nëse diskrecioni i legjislaturës do duhej ushtruar në​​ një mënyrë tjetër (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ James dhe të tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar, cituar më lart, paragrafi ​​ 51;​​ Koufaki dhe Adedy kundër Greqisë,​​ nr. 57657, vendim​​ i 7 majit 2013, paragrafi ​​ 48).​​ 

• Mund të jetë gjithashtu relevante çështja nëse ka qenë e mundshme të arrihet i njëjti qëllim përmes masave më pak ndërhyrëse mbi të drejtat e parashtruesit të kërkesës dhe nëse autoritetet e kanë shqyrtuar mundësinë e aplikimit të këtyre zgjidhjeve më pak ndërhyrëse (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos kundër Rusisë,​​ nr. 14902/12, aktgjykim​​ i 8 marsit 2012, paragrafët ​​ 651-654;​​ Vaskrsić kundër Sllovenisë,​​ nr. 31371/12, aktgjykim​​ i 25 korrikut 2017, paragrafi ​​ 83).​​ 

• Në rastin para​​ meje,​​ konsideroj​​ se ndërhyrja në pronë, përkatësisht masa e kontrollit të shfrytëzimit të pronës ka qenë momentale, ​​ përmes së cilës kërkohej ndërprerja e veprimtarisë së biznesit të parashtruesit të kërkesës dhe se nuk kishte masa të tjera alternative, në rastin e parashtruesit të kërkesës, pasi që pas vendimit për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe për pezullimin e ekzekutimit të licencave për një afat të pacaktuar,​​ parashtruesi i kërkesës është detyruar të ndërpresë aktivitetin e tij ekonomik me efekt të menjëhershëm, duke u përballur kësisoj me barrë të rëndë dhe jo-proporcionale.

• Prandaj, konkludoj​​ se nuk ka pasur masa të tjera alternative, aso​​ masa​​ që janë më pak ndërhyrëse që autoritetet publike kanë mundur t’i zbatonin në mënyrë të arsyeshme në ndjekje të interesit publik. Konsideroj se i njëjti qëllim mund të ishte arritur nga një ndërhyrje më pak invazive në të drejtat e parashtruesit të kërkesës, si dhe se autoritetet nuk shqyrtuan mundësinë e zbatimit të atyre zgjidhjeve më pak ndërhyrëse.​​ ​​ 

 c) ​​ Çështjet​​ substanciale relevante për testin e ekuilibrit të drejtë

• Në disa raste, testi i ekuilibrit të drejtë përfshin pyetjen nëse rrethanat e posaçme të rastit janë marrë mjaftueshëm parasysh nga Shteti, duke përfshirë çështjen nëse masat e kontrollit të “pronës” ose një pjese të pronës ndikuan në vlerën ose përfitimin e pjesës që nuk mbulohet nga masat që i përkasin parashtruesit të kërkesës (shih rastet​​ e GJEDNJ-së,​​ Azas kundër Greqisë,​​ nr. 50824, aktgjykim​​ i 21 majit 2002, paragrafët 51-53;​​ Interoliva ABEE kundër Greqisë,​​ nr. 58642/00, aktgjykim​​ i 10 tetorit 2003, paragrafët ​​ 31-33).

• Vërej se në rastin konkret, kemi të bëjmë me masën e kontrollit të “pronës”, duke pasur parasysh se​​ parashtruesit të kërkesës​​ i është revokuar licenca e vlefshme dhe leja e punës, por nuk ka pasur konfiskim të pronës, siç janë hidroelektranat ose pajisjet në to, si dhe hapësira e punës së parashtruesit të kërkesës.

• Prandaj, Gjykata konsideron se pavarësisht faktit se nuk ka pasur konfiskim të pronës, por vetëm një masë kontrolli të “pronës“,​​ me vendimin për shtyrjen e ekzekutimit të​​ vendimeve të të paditurve dhe pezullimit të licencës së vlefshme për një periudhë të pacaktuar,​​ parashtruesi i kërkesës​​ pësoi një zvogëlim të vlerës së pjesëve të pronës që nuk ishte përfshirë me masat, për shkak se të njëjtat e humbën funksionin bazë që kishin sa ekzistonte licenca.

d)​​ Aspekte të ndërlidhura me parashtruesin e kërkesës

• Një nga faktorët më të rëndësishëm për testin e ekuilibrit sipas nenit 1 të Protokollit nr. 1 është të shihet nëse parashtruesi i kërkesës është përpjekur që të shfrytëzojë ndonjë dobësi apo boshllëk në sistemin juridik (shih rastet​​ National & Provincial Building Society, Leeds Permanent Building Society dhe Yorkshire Building Society kundër Mbretërisë së Bashkuar,​​ nr.​​ 117/1996/736/933-935, aktgjykim​​ i 23 tetorit 1997,​​ paragrafi 109). Ngjashëm, në rastin​​ G.I.E.M. S.R.L. dhe të tjerët kundër Italisë,​​ cituar më lart, paragrafi 301, Gjykata ka theksuar se shkalla e fajësisë apo neglizhencës së parashtruesit të kërkesës ose, së paku, marrëdhënia mes sjelljes së tyre dhe shkeljes në fjalë, mund të merret parasysh me qëllim të vlerësimit nëse revokimi ishte i arsyeshëm.

• Përkitazi me këtë faktor, Gjykata nuk ka asnjë informatë​​ as nga autoritetet shtetërore kompetente​​ dhe as nga gjykatat e rregullta se parashtruesi i kërkesës ka shkelur ndonjë normë, është dënuar ose është përpjekur të përfitojë nga ndonjë mangësi apo zbrazëti në rendin juridik.​​ ( shih rastin e GJEDNJ-së,​​ OGIS-Institut Stanislas, OGEC Saint-Pie X dhe Blanche de Castille dhe të tjerë kundër Francës,​​ kërkesa nr. 42219/98 et 54563/00, aktgjykim​​ i 27 tetorit 2004, paragrafët 69 dhe 71).

• Prandaj, konstatoj​​ se​​ parashtruesi i kërkesës​​ nuk u përpoq të përfitojë nga ndonjë mangësi ose zbrazëti në rendin ligjor, se​​ parashtruesi i kërkesës​​ nuk u shpall fajtor ose neglizhues në shfrytëzimin e licencës në mënyrë të paligjshme, në mënyrë që Gjykata të mund të vlerësojë ​​ se ishte e nevojshme masa e kontrollit të përdorimit të pronës.

 e)​​ Kompensimi për ndërhyrje si element i ekuilibrit të drejtë

• Kushtet e kompensimit janë​​ esencialë​​ për vlerësimin e ekuilibrit të drejtë,​​ dhe​​ posaçërisht çështja​​ nëse masa e kontestuar u imponon parashtruesve të kërkesës barrë të paarsyeshme (shih rastet e GJEDNJ-së,​​ Manastiret e shenjta kundër Greqisë,​​ nr. 13092/87 dhe 13984/88, aktgjykim​​ i 9 dhjetorit 1994, paragrafi 71;​​ Platakou kundër Greqisë,​​ nr. 38460/97, aktgjykim​​ i 5 dhjetorit 2001, paragrafi 55). Marrja e pronës pa pagesën e një shume arsyeshëm të lidhur me vlerën e saj, zakonisht përbën ndërhyrje joproporcionale dhe mungesë të plotë të kompensimit dhe mund të konsiderohet e justifikueshme në bazë të nenit 1 të Protokollit nr. 1, vetëm në rrethana të jashtëzakonshme.

• Ajo që është e arsyeshme varet nga rrethanat e secilit rast, por një margjinë e gjerë e vlerësimit është e mundshme gjatë vlerësimit të shumës së kompensimit. Autorizimi i Gjykatës për rishikim kufizohet në vlerësimin nëse përzgjedhja e kushteve të kompensimit bie jashtë margjinës së vlerësimit të Shtetit në këtë domen (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ James dhe të tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar,​​ cituar më lart,​​ paragrafi 54). Gjykata do të respektojë gjykimin e pushtetit legjislativ lidhur me kompensimin për ndërhyrje në të drejtën për gëzimin paqësor të “pronës” përveç rasteve kur është qartazi pa bazë të arsyeshme (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Lithgow dhe të tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar,​​ nr. 9006/80; 9262/81; 9263/81; 9265/81; 9266/81; 9313/81; 9405/81, aktgjykim​​ i 8 korrikut 1986, paragrafi ​​ 122).

• Në rastin konkret, Gjykata vëren se masat e kontrollit të pronës ndodhën pa asnjë kompensim për parashtruesin e kërkesës. Masat e kontrollit të pronës pa pagesën e një shume të arsyeshme në lidhje me vlerën e saj zakonisht do të përbëjnë ndërhyrje të paarsyeshme dhe një mungesë e plotë kompensimi mund të konsiderohet i justifikuar në bazë të nenit 1 të Protokollit nr. 1 vetëm në rrethana të jashtëzakonshme.​​ 

• Vërej se sipas sistemeve ligjore të Shteteve Kontraktuese, marrja e pronës për interes publik pa pagesën e kompensimit trajtohet si e justifikuar vetëm në rrethana të jashtëzakonshme që nuk janë relevante për qëllimet aktuale. Për sa i përket nenit 1 (P1-1), mbrojtja e të drejtave pronësore që ai parashikon do të ishte kryesisht iluzore dhe joefektive në mungesë të ndonjë parimi ekuivalent​​ (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Lithgow dhe të tjerët kundër Mbretërisë së Bashkuar,​​ cituar më lart, paragrafi ​​ 122).

• Prandaj, konstatoj se ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës së parashtruesit të kërkesës ka ndodhur pa pagesën e asnjë kompensimi parashtruesit të kërkesës, prandaj​​ nuk është​​ arritur një “ekuilibër i drejtë​​ ndërmjet kërkesave të interesit të përgjithshëm të komunitetit dhe kërkesave të mbrojtjes së të drejtave themelore të individit.

 f)​​ Përfundim lidhur me ekuilibrin e drejtë

• Prandaj,​​ Unë​​ si gjyqtar individual​​ lidhur me faktorët që merren parasysh për të përcaktuar nëse ka pasur proporcionalitet në ndërhyrjen në të drejtën për gëzimin paqësor të pronës së parashtruesit të kërkesës,​​ arrij në përfundimin:​​ 

• se​​ për sa i përket faktorëve proceduralë që parashtruesi i kërkesës kishte një mundësi të arsyeshme për t'i paraqitur argumentet e tij autoriteteve kompetente me qëllim të kontestimit efektiv të këtyre masave, duke pretenduar, në varësi të rastit, se ato janë të paligjshme ose që përbëjnë trajtim arbitrar dhe të paarsyeshëm. Megjithatë, gjatë procedurës, gjykatat e rregullta, e posaçërisht Gjykata Supreme, ​​ nuk i kanë shqyrtuar me kujdes pretendimet kryesore të parashtruesit të kërkesës.

• se nuk kanë ekzistuar masa të tjera alternative, ato më pak ndërhyrëse që autoritetet publike mund të zbatonin në mënyrë të arsyeshme në ndjekje të interesit publik.​​ ​​ Konsideroj​​ se i njëjti qëllim mund të ishte arritur nga një ndërhyrje më pak invazive në të drejtat e parashtruesit të kërkesës, si dhe se autoritetet nuk shqyrtuan mundësinë e zbatimit të atyre zgjidhjeve më pak ndërhyrëse,​​ 

• se pavarësisht faktit se nuk ka pasur konfiskim të pronës, por vetëm një masë kontrolli të “pronës“, me vendimin për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimit të licencës së vlefshme për një periudhë të pacaktuar, parashtruesi i kërkesës​​ pësoi një zvogëlim të vlerës së pjesëve të pronës që nuk ishte përfshirë me masat, për shkak se të njëjtat e humbën funksionin bazë që kishin sa ekzistonte licenca.

• se parashtruesi i kërkesës nuk është përpjekur të përfitojë nga asnjë mangësi apo zbrazëti në rendin ligjor, se parashtruesi kërkesës nuk është shpallur fajtor apo neglizhues në përdorimin e licencës në mënyrë të paligjshme, në mënyrë që gjykata të​​ vlerësojë​​ se masa e kontrollit​​ të​​ përdorimit të pronës ishte e nevojshme.

• se ndërhyrja në gëzimin paqësor të pronës së parashtruesit të kërkesës ka ndodhur pa paguar asnjë kompensim për parashtruesin e kërkesës, prandaj nuk është arritur një “ekuilibër i drejtë” ndërmjet kërkesave​​ të interesit të përgjithshëm të komunitetit dhe të kërkesave për mbrojtjen e të drejtave themelore të individit.

• Rikujtoj​​ rastin e GJEDNJ-së,​​ Megadat.Com SRL kundër Moldavisë, ku GJEDNJ kishte vlerësuar se masa e ndërmarrë nga autoritetet shtetërore ndaj kompanisë që ofronte shërbime të internetit, ishte aq e rëndë sa që kompania në fjalë ishte detyruar që ta mbyllte biznesin dhe të shiste të gjitha asetet e saj brenda një kohe shumë të shkurtër (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Megadat.com SRL kundër Moldavisë,​​ cituar më lart, paragrafi​​ 69).

• Në fund, vërej se​​ vendimi​​ për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave për një periudhë të pacaktuar,​​ ishte i menjëhershëm dhe nuk kishte parashikuar asnjë kompensim apo periudhë kalimtare që do t'i mundësonte parashtruesit të kërkesës të vazhdonte aktivitetin e tij ekonomik.

• Nga sa u tha më lart, konkludoj që, në dritën e rrethanave mbizotëruese të rastit dhe të vlerësimeve të përshkruara më lart, ndërhyrja në​​ gëzimin paqësor të​​ ​​ pronës​​ në rastin e parashtruesit të kërkesës nuk ka qenë proporcionale, sepse i njëjti kishte pritje legjitime që gjatë periudhës për të cilën kishte pasur licencën dhe lejen e punës së vlefshme, ai do të mundte të ushtronte aktivitetin e tij ekonomik dhe të gëzonte në mënyrë paqësore pronën e tij.

• Prandaj, konkludoj se​​ me​​ vendimin​​ e​​ kontestuar [ARJ. UZVP nr. 74/2021]​​ të​​ Gjykatës Supreme dhe​​ aktvendimin​​ e​​ Gjykatës Themelore në Prishtinë - Departamenti për​​ Çështje​​ Administrative A-U. nr. 208/20​​ i​​ o1.02.2021​​ përmes të cilëve është nxjerrë​​ vendimi për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe për pezullimin e ekzekutimit të licencave për një periudhë të pacaktuar​​ është shkelur e drejta​​ e​​ parashtruesit të kërkesës​​ për gëzim​​ paqësor​​ të pronës,​​ e​​ garantuar​​ me​​ nenin​​ 46​​ të​​ Kushtetutës dhe nenin​​ 1​​ të​​ Protokollit nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së.​​ 

• Përfundim në lidhje me shkeljet e pretenduara të të drejtave të​​ parashtruesit të kërkesës

• Bazuar në sa më sipër, dhe duke marrë parasysh marrjen në​​ shqyrtim​​ të pretendimeve të​​ parashtruesit​​ në kërkesën e tij:

• PAJTOHEM​​ se​​ janë të bazuara​​ pretendimet e​​ parashtruesit të kërkesës​​ se përmes​​ aktgjykimit​​ [ARJ. UZVP nr. 74/2021]​​ të​​ Gjykatës Supreme​​ të​​ 28 korrikut​​ 2021,​​ i është​​ shkelur​​ e drejta​​ për gjykim të drejtë dhe të paanshëm​​ e​​ garantuar me nenin 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së siç​​ arsyetohet​​ në aktgjykim.

• KONSIDEROJ​​ se​​ janë të bazuara​​ pretendimet e​​ parashtruesit të kërkesës​​ se​​ me​​ aktgjykimin e​​ kontestuar [ARJ. UZVP nr. 74/2021]​​ të​​ Gjykatës Supreme​​ të​​ 28 korrikut​​ 2021 dhe​​ aktvendimin​​ e​​ Gjykatës Themelore në Prishtinë - Departamenti për​​ Çështje​​ Administrative A-U. nr. 208/20​​ të​​ o1.02.2021,​​ ​​ përmes të cilëve është nxjerrë​​ vendimi për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të të paditurve dhe pezullimin e ekzekutimit të licencave për një periudhë të pacaktuar​​ është shkelur e drejta​​ e​​ parashtruesit​​ për gëzim​​ paqësor​​ të pronës,​​ e​​ garantuar​​ me​​ nenin​​ 46​​ të​​ Kushtetutës dhe nenin​​ 1​​ të​​ Protokollit nr. 1​​ të​​ KEDNJ-së.​​ 

•  KONSIDEROJ​​ SE është​​ dashur të​​ deklarohet​​ jokushtetues​​ edhe​​ ​​ aktvendimi i​​  Gjykatës Themelore në Prishtinë - Departamenti për​​ Çështje​​ Administrative A-U. nr. 208/20​​ i​​ o1.02.2021.​​ 

Mendimi konkurrues është​​ paraqitur​​ nga​​ gjyqtari:

Radomir Laban,​​ gjyqtar​​ 

_________________

Më​​ 05​​ tetor​​ 2022​​ në​​ Prishtinë