Gjykata Kushtetuese

Prishtinë​​ 25 shtator​​ 2023

Nr. ref.:RK 2266/23

​​ 

AKTVENDIM PËR PAPRANUESHMËRI​​ 

në

rastin nr. KI171/22

Parashtrues

Maliq Biringjiku​​ 

Vlerësim i kushtetutshmërisë

së​​ Aktgjykimit​​ [Pml.nr.64/2021]​​ ​​ të Gjykatës Supreme të 12 marsit 2021

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

e përbërë nga:

Gresa Caka-Nimani, kryetare

Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare

Safet Hoxha, gjyqtar

Radomir Laban, gjyqtar

Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare

Nexhmi Rexhepi, gjyqtar dhe

Enver Peci, gjyqtar

Parashtruesi i kërkesës

• Kërkesa është dorëzuar nga​​ Maliq Biringjiku nga fshati Qubrel, komuna e ​​ Skenderajt​​ (në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës), i cili përfaqësohet para Gjykatës​​ nga Ramadan Biringjiku,​​ nga fshati Qubrel, komuna e ​​ Skenderajt.​​ 

Vendimi i kontestuar

• Parashtruesi i kërkesës konteston​​ Aktgjykimin​​ [Pml.nr.64/2021]​​ të​​ 12 marsit​​ 2021, të​​ Gjykatës​​ Supreme të Republikës së Kosovës​​ (në tekstin e mëtejmë: Gjykata​​ Supreme).​​ ​​ 

• Parashtruesi i kërkesës,​​ Aktgjykimin e​​ kontestuar e kishte pranuar më​​ 14 prill​​ 2021.

Objekti i çështjes

 ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ 

• Objekt​​ i çështjes​​ është​​ vlerësimi i kushtetutshmërisë së​​ Aktgjykimit​​ të kontestuar,​​ përmes​​ së cilit​​ pretendohet se parashtruesit​​ të​​ kërkesës i janë​​ shkelur të drejtat​​ dhe liritë e​​ tij​​ themelore të​​ garantuara me​​ nenin​​ 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]​​ të​​ Kushtetutës së​​ Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta).​​ 

Baza juridike

• Kërkesa bazohet në​​ paragrafët​​ 1 dhe 7 të​​ nenit​​ 113​​ [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara]​​ të Kushtetutës,​​ në​​ nenet 22​​ (Procedimi i kërkesës)​​ dhe​​ 47​​ (Kërkesa​​ individuale)​​ të Ligjit​​ nr. 03/L-121​​ për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës​​ (në tekstin e mëtejmë: Ligji) dhe në rregullin​​ ​​ 25​​ (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve)​​ të Rregullores së punës​​ së​​ Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).​​ 

Procedura në Gjykatën Kushtetuese

• Më​​ 14 nëntor 2022, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata) pranoi kërkesën e parashtruesit të kërkesës të cilën e kishte dorëzuar​​ përmes postës elektronike.

• Më 2 dhjetor 2022, Gjykata njoftoi përfaqësuesin e parashtruesit të kërkesës për regjistrim të kërkesës dhe nga ky i fundit kërkoi që ta dorëzon autorizimin shprehimor për përfaqësim të parashtruesit të kërkesës në procedurë para Gjykatës.​​ 

• Më​​ 5 dhjetor​​ 2022, Kryetarja e Gjykatës,​​ përmes​​ Vendimit​​ [Nr. GJR. KI171/22],​​ caktoi gjyqtaren​​ Selvete Gërxhaliu-Krasniqi​​ gjyqtare​​ raportuese​​ dhe Kolegjin shqyrtues, të përbërë nga gjyqtarët:​​ Gresa Caka-Nimani​​ (kryesuese),​​ Bajram Ljatifi​​ dhe​​ Safet Hoxha​​ (anëtarë).

• Më 16 dhjetor 2022, gjyqtari Enver Peci dha betimin para Presidentes së Republikës së Kosovës, me ç ‘rast filloi mandati i tij në Gjykatë.​​ 

• Më 27 janar 2023, përfaqësuesi i parashtruesit të kërkesës dorëzoi autorizimin shprehimor​​ ​​ për përfaqësim të parashtruesit të kërkesës në procedurë para Gjykatës.

• Më 9 shkurt 2023,​​ Gjykatës Themelore në Mitrovicë iu kërkua që të dorëzon fletë-kthesën që tregon se kur ka pranuar parashtruesi i kërkesës vendimin e kontestuar. Të njëjtën ditë,​​ një kopje e kërkesës iu dërgua Gjykatës Supreme.

• Më 27 shkurt 2023, Gjykata Themelore në Mitrovicë dorëzoi fletë-kthesën që tregon se kur ka pranuar parashtruesi i kërkesës vendimin e kontestuar.

• Më​​ 7 korrik 2023, Rregullorja e punës së Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës Nr. 01/2023, u publikua në Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës dhe hyri ne fuqi 15 ditë pas publikimit te saj. Rrjedhimisht gjatë shqyrtimit të kërkesës, Gjykata​​ Kushtetuese i referohet dispozitave të Rregullores së lartcekur. Lidhur me këtë, konform Rregullit 78 (Dispozitat kalimtare) të Rregullores së punës Nr. 01/2023, përjashtimisht, dispozita të caktuara të Rregullores së punës Nr. 01/2018, do të vazhdojnë të zbatohen në lëndët e regjistruara në Gjykatë përpara shfuqizimit të saj, vetëm nëse dhe për aq sa janë më të favorshme për palët.​​ 

• Më​​ ​​ 31 gusht​​ 2023, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin​​ e gjyqtares​​ raportuese​​ dhe njëzëri i rekomandoi Gjykatës papranueshmërinë e kërkesës.

Përmbledhja e fakteve

• Parashtruesi i kërkesës para Gjykatës konteston​​ Aktgjykimin​​ [Pml.nr.64/2021]​​ të​​ 12​​ marsit​​ 2021​​ të Gjykatës​​ Supreme, duke pretenduar se i njëjti është nxjerrë në shkelje të të drejtave dhe lirive të tij kushtetuese.​​ Vendimi​​ i kontestuar ndërlidhet​​ me​​ dënimin e parashtruesit të kërkesës nga Gjykata Themelore në Mitrovicë për shkak të veprës penale Vrasje e Rëndë nga neni 179 paragrafi 1, pika 1.5 e 1.8 lidhur me nenin 31 të KPRK-së. Parashtruesi i kërkesës po ashtu ishte dënuar për veprën penale mbajtje në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve nga neni 374 paragrafi 1 i KPRK-së.​​ Gjykata e Apelit e refuzoi ankesën e parashtruesit të kërkesës dhe​​ vërtetoi Aktgjykimin e Gjykatës Themelore. Gjykata Supreme e kishte refuzuar kërkesën për mbrojtje të ligjshmërisë të paraqitur nga parashtruesi i kërkesës kundër vendimeve të Gjykatës Themelore dhe Gjykatës Supreme.

Pretendimet e parashtruesit të kërkesës​​ 

• Parashtruesi i kërkesës pretendon: (i) gjykatat e rregullta është dashur t’i vlerësojnë provat e prezantuara gjatë procesit gjyqësorë të cilat vërtetojnë se parashtruesi i kërkesës nuk i ka kryer​​ veprat penale për të cilat ngarkohet; (ii) nuk mund të dënohet dhe shpallet fajtor një person për të cilin ka dështuar të provohet fakti se i njëjti ka kryer veprën për të cilën ngarkohet dhe kjo është përcaktuar edhe ne nenin 7 par.2, neni 361 par.1 dhe 2 të KPRK-së; (iii) gjykatat e rregullta vendimet e tyre duhet t’i bazojnë dhe t’i nxjerrin vetëm mbi faktet dhe provat të cilat janë shqyrtuar dhe verifikuar në shqyrtimin gjyqësor dhe jo mbi supozime dhe në qoftë se vetëm një pikë dyshimi është mbi një provë apo mbi një fakt gjykatat e rregullta vendimet e tyre nuk mund ta bazojnë mbi atë provë; (iv)​​ rasti konkret është dështim i përshkrimit të saktë nga dëshmitarët për personin i cili ka gjuajtur në drejtim te automjetit, dështimi i të provuarit se a ka qenë apo nuk ka qenë prezent në ditën kritike në vendin e përshkruar si në aktakuze të gjitha këto vendime të tri instancave gjyqësore i bëjnë jo të ligjshme dhe në kundërshtim me Kushtetutën e Republikës së Kosovës si dhe në kundërshtim me Konventën Evropiane për Liritë dhe të Drejtat e Njeriut të cilat garantojnë për çdo person që ngarkohet me vepër penale ta ketë një gjykim të drejtë​​ dhe të paanshëm.

• Parashtruesi​​ i kërkesës pretendon se Aktgjykimi​​ [Pml.nr.64/2021]​​ i ​​​​ Gjykatës​​ Supreme​​ të​​ 12 marsit​​ 2021, që ndërlidhet me​​ procesin penal të​​ lartcekur, është nxjerrë në shkelje të të drejtave dhe lirive të tij kushtetuese,​​ konkretisht​​ nenin ​​​​ 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]​​ të Kushtetutës.​​ Parashtruesi i kërkesës, si pretendim kryesor para Gjykatës Kushtetuese ka ngritur çështjen​​ që Gjykata Supreme duke vendosur sipas kërkesës për mbrojtje të ligjshmërisë nuk ka marrë për bazë pretendimet e parashtruesit të kërkesës duke shkelur kështu garancitë nga neni 31 i Kushtetutës.​​ 

Dispozitat​​ relevante​​ të​​ Kushtetutës,​​ Ligjit​​ dhe Rregullores së​​ punës

Kushtetuta

Nenit​​ 113

[Jurisdiksioni​​ dhe Palët e​​ Autorizuara]

“1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.

[...]

7. Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të  ​​ ​​ ​​​​ drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj”.

Ligji

Neni 49

(Afatet)

“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor. Në të gjitha rastet e tjera, afati fillon të ecë në ditën kur vendimi ose akti është shpallur publikisht. Nëse kërkesa është e drejtuar kundër një ligji, atëherë afati fillon të ecë që nga dita kur ligji ka hyrë në fuqi.”

Rregullorja e​​ punës​​ 

Rregulli​​ 34​​ 

(Kriteret e pranueshmërisë)

“(1)​​ Gjykata mund ta konsiderojë një kërkesë të pranueshme nëse:​​ 

[…]

c)​​ Kërkesa parashtrohet brenda katër (4) muajve​​ ​​ nga dita kur vendimi i mjetit të fundit efektiv juridik i është dorëzuar parashtruesit, dhe

[…].”

Vlerësimi i​​ pranueshmërisë së​​ kërkesës

• Gjykata​​ së pari​​ shqyrton​​ nëse​​ janë​​ përmbushur kriteret e pranueshmërisë,​​ të​​ përcaktuara me​​ Kushtetutë dhe të specifikuara më tej me​​ Ligj dhe​​ Rregullore të​​ punës.​​ Në këtë​​ drejtim,​​ sipas​​ paragrafit​​ 1 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës,​​ Gjykata​​ vendos​​ vetëm për rastet e ngritura para​​ Gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.​​ Ndërsa,​​ sipas​​ paragrafit​​ 7​​ i​​ të njëjtin nen të​​ Kushtetutës, individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet​​ e pretenduara​​ të të drejtave dhe lirive të tyre individuale të garantuara me Kushtetutë​​ nga autoritetet publike,​​ mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.

• Gjykata​​ më tej i referohet kritereve të​​ pranueshmërisë, siç specifikohen​​ më tej në Ligj. Në lidhje me këtë,​​ sipas​​ paragrafit​​ 1 të nenit 47 (Kërkesa individuale), çdo individ ka të​​ drejtë të kërkojë nga Gjykata mbrojtje juridike në rast se pretendon se të drejtat dhe liritë e tij individuale të garantuara me Kushtetutë janë shkelur nga ndonjë autoritet publik.​​ Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen,​​ individi mund të ngre kërkesën në fjalë vetëm pasi që të ketë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.​​ 

• Për sa i përket përmbushjes së këtyre kritereve, Gjykata thekson se parashtruesi i kërkesës është palë e autorizuar, i cili konteston një akt të një​​ autoriteti​​ publik, përkatësisht​​ Aktgjykimin​​ [Pml.nr.64/2021]​​ të​​ 12 marsit 2021​​ të Gjykatës​​ Supreme, pasi i ka shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.​​ 

• Megjithatë, Gjykata po ashtu​​ thekson​​ se​​ sipas​​ nenit​​ 49​​ (Afatet) të Ligjit, kërkesa​​ duhet​​ parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit​​ të​​ kërkesës​​ i është dorëzuar vendimi gjyqësor.​​ Kjo kërkesë është përcaktuar edhe​​ përmes pikës (c) të paragrafit (1) të rregullit​​ ​​ 34​​ (Kriteret e pranueshmërisë) të Rregullores së punës, që përcakton se​​ kërkesa parashtrohet brenda katër (4)​​ muajve​​ nga dita kur vendimi i mjetit të fundit efektiv juridik i është dorëzuar parashtruesit​​ të​​ kërkesës.​​ 

• Në​​ këtë kontekst, në​​ rrethanat e rastit konkret, Gjykata rikujton që parashtruesi i kërkesës​​ e​​ konteston Aktgjykimin​​ [Pml.nr.64/2021]​​ të​​ 12 marsit 2021​​ të Gjykatës​​ Supreme.​​ Fletë-kthesa e dorëzuar në Gjykatë nga​​ Gjykata​​ Themelore, vërteton që parashtruesi i kërkesës​​ e​​ ka pranuar​​ aktin​​ e kontestuar më​​ 14 prill​​ 2021.​​ Parashtruesi i kërkesës​​ e​​ ka dorëzuar kërkesën e tij në Gjykatë më​​ 14 nëntor​​ 2022, më​​ shumë​​ se​​ një (1) vit e gjysmë​​ pas​​ pranimit të​​ aktit​​ të​​ kontestuar. Rrjedhimisht, Gjykata konstaton se kërkesa e parashtruesit të kërkesës është dorëzuar pas afatit ligjor prej 4 (katër)​​ muajve​​ të përcaktuar me Ligj dhe Rregullore të punës, dhe rrjedhimisht​​ është​​ e papranueshme për shqyrtim.​​ 

• Në rastet kur parashtruesi i kërkesës ka të drejtë që kopja e vendimit të plotfuqishëm të organeve gjyqësore vendore​​ t’i dorëzohet në mënyrë automatike, qëllimit dhe synimit të nenit 49 të Ligjit më së miri do t’i shërbehej​​ nëse afati katër​​ mujor llogaritet nga data kur është dorëzuar kopja e atij vendimi (shih, ndër të tjera,​​ rastin​​ GJEDNJ-së​​ Worm kundër Austrisë, nr.​​ 83/1996/702/894,​​ Aktgjykim i​​ 29 gushtit 1997, paragrafi 33).

• Gjykata rikujton se qëllimi i afatit ligjor prej 4 (katër)​​ muajve, sipas nenit 49 të Ligjit dhe sipas rregullit 34​​ (1) (c) të Rregullores së punës, është që të promovojë siguri juridike, duke siguruar që rastet që kanë të bëjnë me çështje kushtetuese të trajtohen brenda një periudhe të arsyeshme dhe vendimet e mëparshme të​​ mos jenë​​ vazhdimisht të​​ hapura për t'u kontestuar​​ (shih, ndër të​​ tjera, rastet e​​ Gjykatës​​ KI48/21,​​ parashtrues​​ Xhavit R. Sadrija, Aktvendimi për papranueshmëri, i 30 qershorit 2021, paragrafi 44; dhe​​ KI45/21,​​ parashtrues​​ Samedin Bytyqi, Aktvendim për papranueshmëri, i 20 majit 2021, paragrafi 35; shih gjithashtu, ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-se​​ Mocanu dhe të tjerët kundër Rumanisë, nr. 10865/09,45886/07 dhe 32431/08,​​ Aktgjykim i​​ 17 shtatorit 2014, paragrafi 258).

• Si përfundim, nga arsyet e shtjelluara si më​​ sipër, Gjykata konstaton se kërkesa nuk​​ është​​ dorëzuar brenda afatit ligjor të​​ përcaktuar​​ me nenin 49 të​​ Ligjit dhe rregullin​​ ​​ 34​​ (1) (c) të​​ Rregullores së​​ punës dhe rrjedhimisht, Gjykata nuk mund të​​ shqyrtojë​​ meritat e rastit,​​ përkatësisht,​​ nëse​​ përmes Aktgjykimit​​ të​​ kontestuar janë​​ shkelur të drejtat​​ kushtetuese të​​ parashtruesit të​​ kërkesës.

PËR KËTO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, në pajtim me nenin 113.7 të Kushtetutës, të neneve 20,​​ 49 të Ligjit dhe në pajtim me rregullat​​ 34​​ (1) (c) të Rregullores së punës, më​​ ​​ 31 gusht​​ 2023, njëzëri

VENDOS

• TË DEKLAROJË kërkesën të papranueshme;

• T'UA KUMTOJË​​ këtë​​ Aktvendim palëve;

• TË PUBLIKOJË​​ këtë​​ Aktvendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit;

• Ky Aktvendim hyn në fuqi​​ ​​ në ditën e shpalljes në Gazetën Zyrtare të Republikës së Kosovës në pajtim me paragrafin 5 të​​ nenit​​ 20 të Ligjit; ​​ 

Gjyqtarja​​ raportuese  ​​   ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi     ​​ ​​​​ Gresa Caka-Nimani