USTAVNI SUD

KO207/22, Podnosilac zahteva: Predsednik Skupštine Republike Kosovo, Ocena predloženog amandmana Ustava Republike Kosovo predloženog od strane Vlade Republike Kosovo i podnetog od strane predsednika Skupštine Republike Kosovo 24. decembra 2022. godine  dopisom br. 08/3198/DO-1347/1

KO207/22, presuda od 4. jula 2023. godine, objavljena 7. avgusta 2023. godine

Ključne reči: Amandman ustavnostava, ustavna I preventivna kontrola, prava osoba za invaliditetom

Ustavni sud Republike Kosovo je odlučio i objavio presudu u slučaju KO207/22, sa podnosiocem: Skupština Republike Kosovo, u vezi sa ocenom predloženog ustavnog amandmana koji je, dana 21. decembra 2022. godine, podneo predsednik Skupštine Kosova. Zahtev je podnet Sudu na osnovu stava 9. člana 113. [Jurisdikcija i ovlašćene strane] Ustava, prema kojem predsednik Skupštine Kosova mora da podnese predloženi ustavni amandman pre njegovog usvajanja u Skupštini, kako bi se osiguralo da predloženi amandman ne umanjuje prava i slobode garantovane Poglavljem II Ustava.

Sud je jednoglasno odlučio da je zahtev prihvatljiv i utvrdio da predloženi amandman na član 22. [Direktna primena međunarodnih sporazuma i instrumenata] Ustava, prema kojem se listi međunarodnih sporazuma i instrumenata koji se direktno primenjuju pridodaje i Konvencija Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom, ne umanjuje prava i slobode zagarantovane Poglavljem II Ustava.

Povodom ocene amandmana koji je predložila Skupština, Sud je prvo analizirao glavna načela utvrđena Konvencijom Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom i stavio naglasak na prava koja su njome utvrđena, a odnose se na (i) poštovanje urođenog dostojanstva, individualnu samostalnost uključujući slobodu vlastitog izbora i nezavisnost osobe sa invaliditetom; (ii) zabranu diskriminacije; (iii) puno i efikasno učešće i uključivanje u društvo; (iv) uvažavanje razlika i prihvatanje osoba sa invaliditetom kao dela ljudske raznolikost i čovečanstva; kao i (v) uvažavanje razvojnih sposobnosti dece sa invaliditetom i poštovanje prava dece sa invaliditetom na očuvanje svog identiteta. Sud je takođe istakao pozitivne obaveze koje Republika Kosovo preuzima ovim ustavnim amandmanom, s obzirom na to da Konvencija Ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom utvrđuje i konkretne pozitivne obaveze prema državama za preduzimanje potrebnih zakonodavnih i drugih mera, stvarajući mehanizme za njeno puno sprovođenje.

Na osnovu napred navedenog, a nakon što je ocenio iste u svetlu prava i sloboda utvrđenih u Poglavlju II Ustava, Sud je utvrdio da tekst predloženog amandmana ne umanjuje nijedno od prava i sloboda utvrđenih u Poglavlju II.