USTAVNI SUD

KO177/23, Podnosilac: opština Prizren, ocena ustavnosti člana 5. Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu, koji je stupio na snagu 16. avgusta 2023. godine.

KO177/23, privremena mera usvojena 1. septembra 2023. godine, objavljena 15. septembra 2023 .godine

Ključne reči: zahtev opštine, ocena ustavnost člana zakona, nadležnosti opštine

Ustavni sud Republike Kosovo je odlučio u vezi sa zahtevom za privremenu meru u slučaju KO 177/23 u vezi sa ocenom ustavnosti člana 5. Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu, koji je stupio na snagu 16. avgusta 2023. godine. Zahtev za ocenu ustavnosti člana 5 gore navedenog zakona Skupštine je podnet Sudu od strane opštine Prizren na osnovu ovlašćenja propisanih stavom 4, člana 113. [Jurisdikcija i ovlašćene strane] Ustava Republike Kosovo.

Sud je jednoglasno odlučio da se zahtev za uvođenje privremene mere u vezi sa gore navedenim aktom usvoji u vremenskom trajanju do 30. novembra 2023. godine i shodno tome, obustavlja se primena člana 5.  Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu.

Odluka Suda prvo pojašnjava da na osnovu stava 4, člana 113. Ustava opština može da ospori ustavnost zakona ili akata Vlade koji povređuju njihove opštinske odgovornosti ili umanjuju njihove prihode, ako taj zakon ili akt utiče na tu Opštinu. Na osnovu ove odredbe, opština Prizren traži ocenu ustavnosti člana 5. Zakona br. 08/L-224 o izmenama i dopunama Zakona br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu. Ovaj član propisuje da (i) poreski obveznik koji je u obavezi da plati porez na nepokretnu imovinu za poresku 2023. godinu ispunjava uslove za oproštaj poreza; (ii) iznos oproštaja poreza na imovinu za sve poreske obveznike je dozvoljen do iznosa računa poreza na imovinu za 2023. godinu, ali ne više od sto (100) evra; (iii) odluku o oproštaju poreza na imovinu donosi Skupština opštine svake opštine najkasnije u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona; (iv) u slučaju da je poreski obveznik platio račun za porez na imovinu za 2023. godinu, oprošteni iznos se obračunava kao predujam za naredne godine; i (v) sprovođenje ove Glave ostaje odgovornost svake opštine odgovorne za upravljanje procesa poreza na nepokretnu imovinu koja se nalazi na teritoriji opštine i resorno Ministarstvo finansija donosi odluke koje mogu biti neophodne za sprovođenje ove Glave.

Opština Prizren navodi da gore navedena odredba krši opštinske odgovornosti i umanjuje njihove prihode u suprotnosti sa (i) ustavnim garancijama propisanim u stavu 2, člana 12. [Lokalna vlast], stavovima 1 i 3 člana 123. [Osnovna načela] i stavovima 2, 3 i 5 člana 124. [Organizovanje i funkcionisanje lokalne samouprave] Ustava; (ii) Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi; i (iii) Zakonom br. 03/L-40 o lokalnoj samoupravi, Zakonom br. 03/L-o49 o finansijama lokalne samouprave; i Zakonom br. 06/L-005 o porezu na nepokretnu imovinu, u suštini i, između ostalog, u suštini i između ostalog i zbog toga što ometa vršenje sopstvenih ovlašćenja opštine u odnosu na prihode od poreza na nepokretnosti i utiče na budžet opštine do vrednosti od 3 miliona evra, dok na nivou lokalne samouprave u Republici Kosovo, do vrednosti od 27 miliona evra prema podacima Asocijacije kosovskih opština. Prema pojašnjenjima datim u odluci Suda, opština Prizren takođe traži od Suda da do svoje meritorne odluke o oceni ustavnosti člana 5. osporenog zakona, uvede privremenu meru kojom se obustavlja njeno dejstvo. 

U vezi sa zahtevom za uvođenje privremene mere, u meri u kojoj je to relevantno u okolnostima konkretnog slučaja, uslovi za njeno uvođenje su propisani članom 116. [Pravni efekat odluka] Ustava, članom 27. ( Privremene mere) Zakona o Ustavnom sudu i pravilima 44 (Zahtev za uvođenje privremene mere) i 45 (Odlučivanje po zahtevu za uvođenje privremene mere) Poslovnika o radu Suda. Prema ovim odredbama, potrebno je, između ostalog, da se privremena mera odnosi na (i) „pitanje koje je predmet postupka pred njim [Sudom]“, pod uslovom da strana koja traži privremenu mera dokaže da je (ii) privremena mera neophodna „da se otklanjaju rizici ili nepopravljiva šteta“ ili da je privremena mera u „javnom interesu”.

U gore navedenom kontekstu, odlukom Suda se pojašnjava da je predmet razmatranja pred Sudom član 5. osporenog zakona i da isti, na osnovu iznetih činjenica i navoda, pokreće ustavna pitanja koja se, između ostalog, odnose na vršenje i upravljanje sopstvenim nadležnostima opština kao i njihovo pravo da odlučuju, prikupljaju i troše sopstvene prihode u skladu sa odredbama Ustava i zakonima na snazi u Republici Kosovo. Pored toga, primena člana 5. osporenog zakona u rokovima koji su u njemu utvrđeni, odnosno trideset (30) dana od stupanja zakona na snagu, (i) s jedne strane, može uticati na vršenje opštinskih ovlašćenja u vezi sa prihodima od poreza na nepokretnosti za 2023. godinu; dok (ii) s druge strane, može uticati i na prava i obaveze svih građana Republike Kosovo u vezi sa porezom na nekretnine.

Odluka Suda takođe pojašnjava da u okolnostima konkretnog slučaja, suspenzija dejstva člana 5. osporenog zakona može (i) „otklanjati rizike ili nepopravljivu štetu“ u vezi sa preduzimanjem radnji od strane lokalne samouprave prema odredbama i rokovima navedenim u osporenom zakonu; i da je (ii) ocena njegove ustavnosti, odnosno člana 5. osporenog zakona, pre njegove primene, u „javnom interesu“, jer služi pravnoj sigurnosti u vezi sa pravnim posledicama osporenog zakona u pogledu sprovođenja opštinske odgovornosti i upravljanje opštinskim prihodima od poreza na nepokretnosti s jedne strane i oprosta poreza na nepokretnosti za poreske obveznike s druge strane.

Štaviše, uvođenje privremene mere na član 5. osporenog zakona, odnosno obustavljanje njegovog dejstva do odluke Suda, ne stvara posledice po građane Republike Kosovo u kontekstu prava koja mogu proizaći iz gore pomenute odredbe. Ovo i bez prejudiciranja u ocenu Suda u pogledu ustavnosti osporene odredbe, jer bi se, u slučaju ocene Suda da član 5. osporenog zakona (i) nije u saglasnosti sa Ustavom, izbegla povreda opštinskih odgovornosti i/ili umanjenje prihoda opštine; dok bi u slučaju ocene da je isti (ii) u skladu sa Ustavom, opštine mogle da primenjuju član 5. osporenog zakona, a građani bi i dalje imali pravo da budu oslobađani od poreza na nepokretnosti prema relevantnim odlukama skupština opština i iznos oproštenog iznosa bi se obračunavao kao akontacija za naredne godine prema odredbama gore navedenog člana.

Shodno tome, Sud, u smislu gore navedenih pojašnjenja, ističući da usvajanje privremene mere do 30. novembra 2023. godine ni na koji način ne prejudicira prihvatljivost i/ili meritum zahteva, ocenjuje da zahtev podnosilaca za privremenu meru protiv dejstva člana 5. osporenog zakona, mora biti usvojen, jer služi mogućnosti „otklanjaju rizika ili nepopravljive štete“ i stoga je u „javnom interesu”.

Napomena:

Ovo saopštenje za medije je pripremio Sekretarijat Suda samo u informativne svrhe. Kompletan tekst odluke će se dostaviti svim stranama uključenim u slučaju, objaviće se na internet stranici Suda i biće objavljeno i u Službenom listu nakon okončanja relevantnih postupaka propisanih Zakonom o Ustavnom sudu i Poslovnikom o radu. Sažetak objavljen u ovom saopštenju može biti predmet jezičkih i tehničkih ispravki u konačnom nacrtu odluke. Da biste primali saopštenja o odlukama od Ustavnog suda, molimo vas registrujte se na internet stranici Suda: https://gjk-ks.org