USTAVNI SUD

KO139/18, Podnosilac: Opština Srbica, ocena ustavnosti Sektorskog kolektivnog ugovora br. 05-3815 od 12. juna 2018. godine

KO139/18, rešenje doneto 30. septembra 2020. godine i objavljeno 12 novembar 2020. godine

Ključne reči: institucionalni zahtev, opštinski budžet, jubilarne plate, kolektivni ugovor, neprihvatljiv zahtev  

U okolnostima konkretnog slučaja, opština Srbica osporava Sektorski kolektivni ugovor (SKK) koji su Ministarstvo zdravlja i Federacija sindikata zdravstva potpisali dana 12. juna 2018. godine. Ovim ugovorom je u njegovom članu 17. utvrđena isplata jubilarnih nagrada zdravstvenim radnicima, a takođe je utvrđeno da pripadajuće iznose isplaćuje poslednji poslodavac. Podnosilac zahteva pred Sudom osporava ovu odredbu, navodeći da je ista u suprotnosti sa stavom 3. člana 124. [Organizovanje i funkcionisanje lokalne samouprave] Ustava i stavom 3. člana 18. (Poverene nadležnosti) Zakona br. 03/L-040 o lokalnoj samoupravi. Podnosilac zahteva navodi da obavezivanje opštine da isplaćuje jubilarne nagrade predstavlja dodatni finansijski teret za opštinu suprotno ustavnim i zakonskim garancijama, na osnovu kojih, između ostalog, organ koji delegira nadležnost  preuzima i obavezu pokrivanja finansijskih troškova.

U vezi sa navodima podnosioca zahteva, Sud je takođe razmotrio i stanovišta (i) Ministarstva zdravlja; (ii) Federacije sindikata zdravstva i (iii) Ministarstva finansija. Prvo, odnosno Ministarstvo zdravlja je pre svega argumentovalo (i) da SKK proističe iz Opšteg kolektivnog ugovora Kosova od 18. marta 2014. godine; (ii) da obaveze isplate jubilarnih nagrada proističu iz Opšteg kolektivnog ugovora a ne iz osporenog SKK-a; i (iii) da na osnovu Zakona o lokalnoj samoupravi okolnosti konkretnog slučaja nisu povezane sa nadležnostima delegiranim na opštinski nivo, već sa sprovođenjem Zakona br. 03/L-212 o radu i Opšteg kolektivnog ugovora Kosova.

Prilikom ocene navoda podnosioca zahteva, Sud je prvo naglasio da zahtevi koji su podneti Sudu na osnovu stava 4. člana 113. [Jurisdikcija i ovlašćene strane] Ustava, moraju ispunjavati sledeće ustavne kriterijume: (i) opština mora da ospori ustavnost zakona Skupštine ili akta Vlade; i (ii) opština mora da argumentuje da osporeni zakon ili akt povređuje opštinske odgovornosti ili umanjuje njene prihode. Shodno tome, Sud je naglasio da prilikom ocene prihvatljivosti predmetnog zahteva, najbitnije pitanje predstavlja ocena da li se u okolnostima konkretnog slučaja pred Sudom osporava “akt Vlade”.

Sud je u tom kontekstu naglasio (i) da se u okolnostima konkretnog slučaja osporava ugovor koji su potpisale dve strane, i to, s jedne strane, Ministarstvo zdravlja i, s druge strane, Federacija sindikata zdravstva, odnosno Kolektivni ugovor koji je potpisan na nivou ogranka, kao što je utvrđeno Zakonom o radu; (ii) da je Ministarstvo zdravlja samo jedna od strana u Ugovoru, odnosno osporenom aktu, i samim tim, isti ne proističe iz odlučivanja Vlade, već je rezultat bilateralnog sporazuma zasnovanog na Zakonu o radu i Opštem kolektivnom ugovoru Kosova; i (iii) da na osnovu uporedne analize ustava u regionu i sudske prakse odgovarajućih ustavnih sudova, ustavni sudovi ne mogu razmatrati takve sporazume pre nego što se pravna sredstva iscrpe u redovnom postupku, osim ako dotični ustavi izričito utvrđuju nadležnost ustavnih sudova za ocenu ustavnosti kolektivnih ugovora ili ako isti omogućavaju odgovarajućim ustavnim sudovima da ocenjuju “druge akte” koji nisu nužno kvalifikovani kao akti Vlade. Na osnovu napred navedenih zapažanja, Sud je utvrdio da podnosilac zahteva ne osporava “akt Vlade”, kao što se zahteva stavom 4. člana 113. Ustava i da sledstveno tome nije potrebno oceniti da li je Kolektivni ugovor možda ugrozio opštinske odgovornosti ili umanjio njene prihode, pošto prvi kriterijum kumulativnog testa definisanog gore navedenim članom nije ispunjen.

Na kraju, na osnovu svoje sudske prakse u vezi sa slučajevima podnetim na osnovu stava 4. člana 113. Ustava, Sud je takođe naglasio da bi čak i u slučaju da je opština Srbica podnela zahtev za ocenu ustavnosti SKK-a u svom svojstvu pravnog lica i na osnovu stava 7. člana 113. Ustava, zahtev bio neprihvatljiv zbog neiscprljivanja pravnih sredstava, iz razloga što je (i) na osnovu stava 9. člana 90. Zakona o radu, za rešavanje različitih sporova od strane predstavnika poslodavaca, zaposlenih i Vlade u svojstvu socijalnih partnera, nadležan Ekonomsko-socijalni savet; i (ii) na osnovu stavova 1. i 2. člana 32. SKK-a, sporovi između stranaka se prvobitno rešavaju putem “konsultacije i međusobnog dijaloga” a u suprotnom putem “nadležnog suda u Prištini”.

Shodno tome i zaključno, na osnovu stavova 1. i 4. člana 113. [Jurisdikcija i ovlašćene strane] Ustava, člana 40. (Tačnost podneska) Zakona i stava 1. pravila 73. (Podnesak u skladu sa članom 113.4 Ustava i članovima 40. i 41. Zakona) Poslovnika, zahtev podnosioca je proglašen neprihvatljivim za razmatranje u meritumu.