Gjykata Kushtetuese

​​ Prishtinë,​​ 1 qershor​​ 2023

Nr.ref.: RK 2198/23​​ 

AKTVENDIM PËR PAPRANUESHMËRI​​ 

në

rastin nr. KI98/22

Parashtrues

Shefki Dibra

Vlerësim i kushtetutshmërisë

së​​ Aktvendimit​​ të Gjykatës së Apelit​​ Ac.nr.9276/2021 të 18 nëntorit 2021

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

e përbërë nga:

Gresa Caka-Nimani, kryetare

Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi, gjyqtare

Safet Hoxha, gjyqtar

Radomir Laban, gjyqtar

Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare

Nexhmi Rexhepi, gjyqtar dhe

Enver Peci, gjyqtar

Parashtruesi i kërkesës

• Kërkesa është dorëzuar nga​​ Shefki Dibra​​ nga​​ Komuna e​​ Mitrovicës(në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës), i cili përfaqësohet para Gjykatës​​ Adem Vokshi, avokat​​ nga​​ shoqëria e avokatëve “Vokshi & Lata” nga Prishtina.​​ ​​ 

Vendimi i kontestuar

• Parashtruesi i kërkesës konteston​​ Aktvendimin​​ [Ac.nr.9276/21]​​ të​​ 18 nëntorit​​ 2021, të​​ Gjykatës​​ së Apelit të Kosovës​​ (në tekstin e mëtejmë:​​ Gjykata e Apelit)​​ në​​ lidhje me​​ Aktvendimin [C.nr.395/2007] të​​ 20 shtatorit 2021​​ të Gjykatës​​ Themelore në​​ Mitrovicë (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Themelore).​​ ​​ 

• Parashtruesi i kërkesës,​​ Aktvendimin​​ e kontestuar e kishte pranuar më​​ 7 dhjetor 2021.

Objekti i çështjes

 ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ 

• Objekt​​ i çështjes​​ është​​ vlerësimi i kushtetutshmërisë së​​ Aktvendimit​​ të kontestuar,​​ përmes​​ së cilit​​ pretendohet se parashtruesit​​ të​​ kërkesës i janë​​ shkelur të drejtat​​ dhe liritë e​​ tij​​ themelore të​​ garantuara me​​ nenet​​ 24 [Barazia para Ligjit],​​ 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], 46​​ [Mbrojtja e Pronës]​​ të​​ Kushtetutës së​​ Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta)​​ në​​ lidhje me nenin 6​​ ​​ (E drejta për një proces të rregullt)​​ dhe neni 1 të Protokollit nr. 1 (Mbrojtja e pronës)​​ të​​ Konventës​​ Evropiane​​ për​​ të​​ Drejtat e Njeriut (në​​ tekstin e​​ mëtejmë: KEDNJ).​​ 

Baza juridike

• Kërkesa bazohet në​​ paragrafët​​ 1 dhe 7 të​​ nenit​​ 113​​ [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara]​​ të Kushtetutës,​​ në​​ nenet 22​​ (Procedimi i kërkesës)​​ dhe​​ 47​​ (Kërkesa​​ individuale)​​ të Ligjit​​ nr. 03/L-121​​ për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës​​ (në tekstin e mëtejmë: Ligji) dhe në rregullin​​ 32​​ (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve)​​ të Rregullores së punës​​ së​​ Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).​​ 

Procedura në Gjykatën Kushtetuese

• Më​​ 29 qershor​​ 2022, Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata) pranoi kërkesën e parashtruesit të kërkesës të cilën e kishte dorëzuar personalisht.

• Më 5 korrik 2022, Gjykata njoftoi parashtruesin e kërkesës, Gjykatën e Apelit dhe Gjykatën Themelore. Në po të njëjtën datë, Gjykata ​​ kërkoi nga Gjykata Themelore që të njoftojë Gjykatën lidhur me datën kur parashtruesi i kërkesës e kishte pranuar aktin e kontestuar.

​​ 

• Më​​ 7 korrik 2022, Kryetarja e Gjykatës,​​ përmes​​ Vendimit​​ [Nr. GJR. KI98/22],​​ caktoi gjyqtaren​​ Selvete Gërxhaliu-Krasniqi​​ gjyqtare​​ raportuese​​ dhe Kolegjin shqyrtues, të përbërë nga gjyqtarët:​​ Gresa Caka-Nimani​​ (kryesuese),​​ Bajram Ljatifi​​ dhe​​ Safet Hoxha​​ (anëtarë).

• Më​​ 15 korrik​​ 2022,​​ Gjykata​​ Themelore​​ ia​​ dorëzoi​​ Gjykatës​​ fletë-kthesën që tregon se parashtruesi i kërkesës​​ aktin​​ e​​ kontestuar e kishte pranuar më​​ 7 dhjetor 2021.

• Më 16 dhjetor 2022, gjyqtari Enver Peci dha betimin para Presidentes së Republikës së Kosovës, me ç ‘rast filloi mandati i tij në Gjykatë.​​ ​​ 

• Më​​ ​​ 27 prill​​ 2023, Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin​​ e gjyqtares​​ raportuese​​ dhe njëzëri i rekomandoi Gjykatës papranueshmërinë e kërkesës.

Përmbledhja e fakteve

• Nga shkresat e lëndës​​ rezulton​​ se parashtruesi i kërkesës kishte paraqitur padi kundër palëve të paditura kompanisë “Metalurgjia e Zinkut” dhe E.K., në çështjen juridike lidhur me anulimin e kontratës mbi blerjen e banesës dhe vërtetimin e të drejtës banesore.​​ 

​​ 

• Më 28 janar​​ 2021, Gjykata Themelore përmes Aktvendimit [C.nr.395/2007]​​ obligoi parashtruesin e kërkesës që në afat tre (3) ditor nga pranimi i vendimit të plotësojë padinë duke sjellë​​ dokumentet origjinale së bashku me padi, në të kundërtën padia do të konsiderohej e tërhequr. Parashtruesi i kërkesës ishte përgjigjur se dokumentacioni​​ origjinal​​ ishte asgjësuar në vitin 1999. Më 29 shtator 2021, Gjykata Themelore​​ përmes Aktvendimit​​ [C.nr.395/2007]​​ kishte hedhur poshtë padinë e parashtruesit të kërkesës për shkak të mos precizimit të kërkesëpadisë përkatësisht mos dorëzimit të dokumenteve origjinale me arsyetimin se nuk mund të vërtetohej saktë nëse dokumentet e dorëzuara nga parashtruesi i kërkesës janë lëshuar dhe nënshkruar nga organet kompetente ose jo. Parashtruesi i kërkesës paraqiti ankesë në Gjykatën e Apelit duke pretenduar vërtetim të gabuar dhe jo të plotë të gjendjes faktike dhe shkelje thelbësore të dispozitave procedurale. Më​​ 18 nëntor 2021, Gjykata e Apelit përmes Aktvendimit [Ac.nr.9276/21]​​ e refuzoi të pabazuar dhe të pathemeltë ankesën e parashtruesit të kërkesës. Gjykata e Apelit shpjegoi se padia e parashtruesit të kërkesës nuk i përmban elementet nga neni 253 i LPK-së, nuk është bashkëngjitur kontrata e shitblerjes së banesës së kontestuar, dokumentet nuk kanë pasur numër të protokollimit dhe shkaqet tjera të përmendura nga gjykata e shkallës së parë.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës para Gjykatës konteston​​ Aktvendimin [Ac.nr.9276/21]​​ të​​ 18 nëntorit 2021​​ të Gjykatës​​ së Apelit, duke pretenduar se i njëjti është nxjerrë në shkelje të të drejtave dhe lirive të tij kushtetuese.​​ Vendimi​​ i kontestuar ndërlidhet​​ me​​ një kontest pronësor ndërmjet parashtruesit të kërkesës​​ si paditës dhe​​ palëve të​​ paditura​​ kompanisë “Metalurgjia e Zinkut” dhe E.K. Gjykata Themelore​​ me Aktvendimin​​ [C.nr.395/2007] të​​ 20 shtatorit 2021​​ ​​ kishte hedhur poshtë padinë e parashtruesit të kërkesës për shkak të mos precizimit të kërkesëpadisë përkatësisht mos dorëzimit të dokumenteve origjinale​​ me arsyetimin se nuk mund të vërtetohej saktë nëse dokumentet e dorëzuara nga parashtruesi i kërkesës ​​ janë lëshuar dhe nënshkruar nga organet kompetente ose jo. ​​ Pas ankesës së parashtruesit të kërkesës, Gjykata e Apelit përmes Aktvendimit​​ [Ac.nr.9276/21] të 18 nëntorit 2021​​ e refuzoi të pabazuar dhe të pathemeltë ankesën e parashtruesit të kërkesës dhe e vërtetoi aktvendimin e kontestuar të Gjykatës Themelore​​ [C.nr.395/2007] të​​ 20 shtatorit 2021.​​ ​​  ​​​​ ​​ 

Pretendimet e parashtruesit të kërkesës

• Parashtruesi​​ i kërkesës pretendon se Aktvendimi​​ [Ac.nr.9276/21]​​ të ​​​​ Gjykatës​​ së Apelit të​​ të 18 nëntorit 2021, që ndërlidhet me​​ padinë e lartcekur për​​ kontestin pronësor, është nxjerrë në shkelje të të drejtave dhe lirive të tij kushtetuese,​​ konkretisht​​ nenet​​ 24 [Barazia para Ligjit], ​​ 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm],​​ 46​​ [Mbrojtja e Pronës]​​ ​​ të Kushtetutës​​ në lidhje me nenin​​ 6 (E drejta për një proces të rregullt)​​ dhe nenin 1 të Protokollit nr. 1 (Mbrojtja e pronës)​​ të KEDNJ-së.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës, si pretendim kryesor para Gjykatës Kushtetuese ka ngritur çështjen​​ e zhdukjes së dokumenteve si pasojë e rrethanave të jashtëzakonshme, vërtetimit të gabuar të gjendjes faktike dhe shkeljet e dispozitave procedurale,​​ me ç ‘rast​​ gjykatat e rregullta kanë​​ shkelur të drejtat e tij të garantuara me Kushtetutë dhe KEDNJ.​​ 

• Gjykata po ashtu vëren se parashtruesi i kërkesës në shkresat e lëndës ka bashkangjitur Njoftimin [KMLC.nr.03/2022] të Zyrës së Kryeprokurorit të Shtetit të 28 shkurtit 2022,​​ kundër të cilit, parashtruesi i kërkesës nuk ngre pretendime kushtetuese e as që kërkon nga Gjykata që i njëjti të shfuqizohet. ​​ 

• Parashtruesi​​ i kërkesës​​ kërkon nga Gjykata që të vendos:​​ (i) kërkesa është​​ e pranueshme; (ii)​​ ka pasur shkelje të neneve 24, 31 dhe 46 të Kushtetutës në ndërlidhje me nenin 6 dhe nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së; (iii)​​ shpall të pavlefshëm ​​ Aktvendimi [Ac.nr.9276/21] të ​​ Gjykatës së Apelit të​​ 18 nëntorit 2021​​ me të cilin vërtetohet Aktvendimi​​ [C.nr.395/2007]​​ i Gjykatës Themelore i​​ 20 shtatorit 2021 dhe çështjen t’ia kthej Gjykatës Themelore në shqyrtim meritor.

Dispozitat​​ relevante​​ të​​ Kushtetutës,​​ Ligjit​​ dhe Rregullores së​​ punës

Kushtetuta

Nenit​​ 113

[Jurisdiksioni​​ dhe Palët e​​ Autorizuara]

“1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.

[...]

7. Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të  ​​ ​​ ​​​​ drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj”.

Ligji

Neni 49

(Afatet)

“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor. Në të gjitha rastet e tjera, afati fillon të ecë në ditën kur vendimi ose akti është shpallur publikisht. Nëse kërkesa është e drejtuar kundër një ligji, atëherë afati fillon të ecë që nga dita kur ligji ka hyrë në fuqi.”

Rregullorja e​​ punës​​ 

Rregulli 39​​ 

(Kriteret e pranueshmërisë)

“(1)​​ Gjykata mund ta konsiderojë një kërkesë të pranueshme nëse:​​ 

[…]

c) kërkesa parashtrohet brenda katër (4) muajsh nga dita kur vendimi i mjetit të fundit efektiv juridik i është dorëzuar parashtruesit, dhe

[…].”

Vlerësimi i​​ pranueshmërisë së​​ kërkesës

• Gjykata​​ së pari​​ shqyrton​​ nëse​​ janë​​ përmbushur kriteret e pranueshmërisë,​​ të​​ përcaktuara me​​ Kushtetutë dhe të specifikuara më tej me​​ Ligj dhe​​ Rregullore të​​ punës.​​ Në këtë​​ drejtim,​​ sipas​​ paragrafit​​ 1 të nenit 113 [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] të Kushtetutës,​​ Gjykata​​ vendos​​ vetëm për rastet e ngritura para​​ Gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.​​ Ndërsa,​​ sipas​​ paragrafit​​ 7​​ i​​ të njëjtin nen të​​ Kushtetutës, individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet​​ e pretenduara​​ të të drejtave dhe lirive të tyre individuale të garantuara me Kushtetutë​​ nga autoritetet publike,​​ mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.

• Gjykata​​ më tej i referohet kritereve të​​ pranueshmërisë, siç specifikohen​​ më tej në Ligj. Në lidhje me këtë,​​ sipas​​ paragrafit​​ 1 të nenit 47 (Kërkesa individuale), çdo individ ka të drejtë të kërkojë nga Gjykata mbrojtje juridike në rast se pretendon se të drejtat dhe liritë e tij individuale të garantuara me Kushtetutë janë shkelur nga ndonjë autoritet publik.​​ Sipas paragrafit 2 të të njëjtit nen,​​ individi mund të ngre kërkesën në fjalë vetëm pasi që të ketë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.​​ 

• Për sa i përket përmbushjes së këtyre kritereve, Gjykata thekson se parashtruesi i kërkesës është palë e autorizuar, i cili konteston një akt të një​​ autoriteti​​ publik, përkatësisht​​ Aktvendimin​​ [Ac.nr.9276/21]​​ të​​ 18 nëntorit 29021​​ të Gjykatës​​ së Apelit, pasi i ka shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.​​ 

• Megjithatë, Gjykata po ashtu​​ thekson​​ se​​ sipas​​ nenit​​ 49​​ (Afatet) të Ligjit, kërkesa​​ duhet​​ parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajve. Afati fillon të ecë që nga dita kur parashtruesit​​ të​​ kërkesës​​ i është dorëzuar vendimi gjyqësor.​​ Kjo kërkesë është përcaktuar edhe​​ përmes pikës (c) të paragrafit (1) të rregullit 39 (Kriteret e pranueshmërisë) të Rregullores së punës, që përcakton se​​ kërkesa parashtrohet brenda katër (4)​​ muajve​​ nga dita kur vendimi i mjetit të fundit efektiv juridik i është dorëzuar parashtruesit​​ të​​ kërkesës.​​ 

• Në​​ këtë kontekst, në​​ rrethanat e rastit konkret, Gjykata rikujton që parashtruesi i kërkesës​​ e​​ konteston Aktvendimin [Ac.nr.9276/21]​​ të​​ 17 prillit 2019 ​​​​ të Gjykatës​​ së Apelit.​​ Fletë-kthesa e dorëzuar në Gjykatë nga​​ Gjykata​​ Themelore, vërteton që parashtruesi i kërkesës​​ e​​ ka pranuar​​ aktin​​ e kontestuar më​​ ​​ 7 dhjetor 2021.​​ Parashtruesi i kërkesës​​ e​​ ka dorëzuar kërkesën e tij në Gjykatë më​​ 29​​ qershor​​ 2022, më​​ shumë​​ se​​ dy​​ (2) muaj​​ pas​​ pranimit të​​ aktit​​ të​​ kontestuar. Rrjedhimisht, Gjykata konstaton se kërkesa e parashtruesit të kërkesës është dorëzuar pas afatit ligjor prej 4 (katër)​​ muajve​​ të përcaktuar me Ligj dhe Rregullore të punës, dhe rrjedhimisht​​ është​​ e papranueshme për shqyrtim.

• Në rastet kur parashtruesi i kërkesës ka të drejtë që kopja e vendimit të plotfuqishëm të organeve gjyqësore vendore​​ t’i dorëzohet në mënyrë automatike, qëllimit dhe synimit të nenit 49 të Ligjit më së miri do t’i shërbehej​​ nëse afati katër​​ mujor llogaritet nga data kur është dorëzuar kopja e atij vendimi (shih, ndër të tjera,​​ rastin​​ GJEDNJ-së​​ Worm kundër Austrisë, nr.​​ 83/1996/702/894,​​ Aktgjykim i​​ 29 gushtit 1997, paragrafi 33).

• Gjykata rikujton se qëllimi i afatit ligjor prej 4 (katër)​​ muajve, sipas nenit 49 të Ligjit dhe sipas rregullit 39 (1) (c) të Rregullores së punës, është që të promovojë siguri juridike, duke siguruar që rastet që kanë të bëjnë me çështje kushtetuese të trajtohen brenda një periudhe të arsyeshme dhe vendimet e mëparshme të​​ mos jenë​​ vazhdimisht të​​ hapura për t'u kontestuar​​ (shih, ndër të​​ tjera, rastet e​​ Gjykatës​​ KI48/21,​​ parashtrues​​ Xhavit R. Sadrija, Aktvendimi për papranueshmëri, i 30 qershorit 2021, paragrafi 44; dhe​​ KI45/21,​​ parashtrues​​ Samedin Bytyqi, Aktvendim për papranueshmëri, i 20 majit 2021, paragrafi 35; shih gjithashtu, ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-se​​ Mocanu dhe të tjerët kundër Rumanisë, nr. 10865/09,45886/07 dhe 32431/08,​​ Aktgjykim i​​ 17 shtatorit 2014, paragrafi 258).

• Gjykata përsëritë se parashtruesi i kërkesës vetëm sa ka bashkangjitur në shkresat e lëndës ​​ edhe Njoftimin [KMLC.nr.03/2022] të Zyrës së Kryeprokurorit të Shtetit të 28 shkurtit 2022, kundër të cilit, parashtruesi i kërkesës nuk ngre pretendime kushtetuese e as që kërkon nga Gjykata që i njëjti të shfuqizohet. Megjithatë, Gjykata vëren se​​ edhe Njoftimi i lartpërmendur​​ është dorëzuar jashtë afatit ligjor katër (4) mujor, për një (1) ditë,​​ duke qenë se kërkesa është dorëzuar në Gjykatë më 29 qershor 2022. ​​ 

• Si përfundim, nga arsyet e shtjelluara si më​​ sipër, Gjykata konstaton se kërkesa nuk​​ është​​ dorëzuar brenda afatit ligjor të​​ përcaktuar​​ me nenin 49 të​​ Ligjit dhe rregullin​​ 39 (1) (c) të​​ Rregullores së​​ punës dhe rrjedhimisht, Gjykata nuk mund të​​ shqyrtojë​​ meritat e rastit,​​ përkatësisht,​​ nëse​​ përmes Aktvendimit të​​ kontestuar janë​​ shkelur të drejtat​​ kushtetuese të​​ parashtruesit të​​ kërkesës.

PËR KËTO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, në pajtim me nenin 113.7 të Kushtetutës, të neneve 27,​​ ​​ 49 të Ligjit dhe në pajtim me rregullat​​ 39 (1) (c) të Rregullores së punës, më​​ 27 prill​​ 2023, njëzëri

VENDOS

• TË DEKLAROJË kërkesën të papranueshme;

• T'UA KUMTOJË​​ këtë​​ Aktvendim palëve;

• TË PUBLIKOJË​​ këtë​​ Aktvendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit;

• Ky Aktvendim hyn në fuqi menjëherë.

Gjyqtarja​​ raportuese  ​​   ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese

Selvete Gërxhaliu-Krasniqi     ​​ ​​​​ Gresa Caka-Nimani