Gjykata Kushtetuese

Prishtinë,​​ më 14​​ nëntor 2022

​​ Nr.ref.:AGJ 2076/22

​​ 

AKTGJYKIM

në​​ 

rastin nr. KI202/21

Parashtrues

“Kelkos Energy” SH.P.K

Vlerësim i kushtetutshmërisë së Aktgjykimit ARJ.UZVP.Nr.74/21 të Gjykatës Supreme të Kosovës i 28 korrikut 2021

GJYKATA KUSHTETUESE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

​​ e përbërë nga:​​ 

Gresa Caka-Nimani, kryetare​​ 

Bajram Ljatifi, zëvendëskryetar​​ 

Selvete Gerxhaliu-Krasniqi, gjyqtare​​ 

Safet Hoxha, gjyqtar​​ 

Radomir Laban, gjyqtar​​ 

Remzije Istrefi-Peci, gjyqtare dhe​​ 

Nexhmi Rexhepi, gjyqtar.​​ 

​​ 

Parashtruesi i kërkesës

• Kërkesa është dorëzuar​​ nga “Kelkos Energy” SH.P.K ​​ (në tekstin e mëtejmë: parashtruesi i kërkesës), përfaqësuar nga shoqëria e avokatëve “Koci & Vokshi” me seli në Prishtinë. ​​ 

Vendimi i kontestuar

• Parashtruesi i kërkesës konteston kushtetutshmërinë e Aktgjykimit ARJ.UZVP.Nr.74/21 të 28 korrikut 2021 të Gjykatës Supreme të Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Supreme) në lidhje me Aktvendimin​​ [A.Nr.2081/2020]​​ të 11 shkurtit 2021 të Gjykatës Themelore në Prishtinë​​ (në tekstin e mëtejmë: Gjykata Themelore).​​ 

• Parashtruesi i kërkesës po ashtu kërkon caktimin e masës së përkohshme kundër Aktgjykimit​​ [ARJ.UZVP.Nr.74/21]​​ të 28 korrikut 2021 të Gjykatës Supreme për shkak se do të “shkaktojë dëm të pariparueshëm material për parashtruesin e kërkesës.” ​​ 

Objekti i çështjes​​ 

• Objekt​​ i çështjes​​ është​​ vlerësimi i kushtetutshmërisë së​​ Aktgjykimit të Gjykatës Supreme, përmes të cilit pretendohet se parashtruesit të kërkesës i janë shkelur të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me nenet 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës së Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Kushtetuta) në lidhje me nenin 6​​ (E drejta për një proces të rregullt)​​ dhe nenin 1​​ (Mbrojtja​​ e​​ pronës)​​ të Protokollit nr.1 ​​ të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: KEDNJ). ​​ 

Baza juridike​​ 

• Kërkesa bazohet në paragrafin 4 të nenit 21 [Parimet e Përgjithshme], dhe paragrafin 1 dhe 7 të nenit 113  ​​​​ [Juridiksioni dhe Palët e Autorizuara] ​​ të Kushtetutës, në nenet 22 (Procedimi i kërkesës) dhe 47 (Kërkesa Individuale) të Ligjit nr. 03/L-121 për Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Ligji) dhe në rregullin 32 (Parashtrimi i kërkesave dhe përgjigjeve)​​ të Rregullores së punës të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Rregullorja e punës).​​ 

Procedura në Gjykatën Kushtetuese​​ 

• Më 10 nëntor 2021, parashtruesi i kërkesës dorëzoi kërkesën në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Kosovës (në tekstin e mëtejmë: Gjykata).

• Më 16 nëntor 2021, parashtruesi i kërkesës u njoftua për regjistrim të kërkesës dhe nga një kopje e kërkesës iu dërgua Gjykatës Supreme, Ministrisë së Ekonomisë dhe Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE).​​ 

• Më 22 nëntor 2021, Kryetarja e Gjykatës përmes Vendimit [Nr.GJR.KI202/21] caktoi ​​ gjyqtarin Safet Hoxha Gjyqtar​​ raportues​​ dhe​​ Kolegjin​​ shqyrtues,​​ të përbërë nga gjyqtarët:​​ Radomir Laban​​ (kryesues), Remzije Istrefi-Peci dhe Nexhmi Rexhepi (anëtarë).

• Më 31 mars dhe 18 korrik 2022, Gjykata shqyrtoi raportin paraprak të propozuar nga Gjyqtari raportues dhe njëzëri vendosi që shqyrtimi i kërkesës të shtyhet për​​ plotësime shtesë.​​ ​​ 

• Më​​ ​​ 29 shtator​​ 2022, ​​ Kolegji shqyrtues shqyrtoi raportin​​ e​​ Gjyqtarit raportues dhe njëzëri ​​ i rekomandoi Gjykatës pranueshmërinë e kërkesës.

• Në të njëjtën ditë, Gjykata vendosi, njëzëri që​​ (i)​​ kërkesa është e pranueshme;​​ (ii) se ​​ ka pasur shkelje të nenit 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës dhe nenit 6​​ (E drejta për një proces të rregullt)​​ të KEDNJ-së; (iii)​​ shpall të pavlefshëm​​ Aktgjykimin [ARJ.UZVP.Nr.74/21]​​ e​​ 28 korrikut 2021 të Gjykatës Supreme; ​​ (iv)​​ ​​ ​​ të​​ kthej ​​​​ për rishqyrtim Aktgjykimin e Gjykatës Supreme [ARJ.UZVP.Nr.74/21] të 28 korrikut 2021, në pajtim me Aktgjykimin e kësaj Gjykate;​​ (v) ​​​​ konstatoi se Aktvendimi i Gjykatës së Apelit [AA.nr.320/21] i 26 prillit 2021, mbetet në fuqi deri në nxjerrjen e vendimit nga Gjykata Supreme sipas pikës IV të dispozitivit të këtij Aktgjykimi; (vi) refuzoi kërkesën për vendosje të masave të përkohshme.

• Bazuar në rregullin 62​​ (Mendimet konkurruese)​​ të​​ Rregullores​​ së​​ punës​​ së​​ Gjykatës,​​ ​​ gjyqtari Radomir Laban ka përgatitur një mendim konkurrues,​​ i cili do të publikohet së bashku me këtë Aktgjykim.​​  ​​​​ 

Përmbledhje e fakteve​​ 

• Nga shkresat e lëndës rrjedh se parashtruesi i kërkesës Kompania “Kelkos Energy” Sh.P.K.,​​ është pjesë e Kelag Group, kompani​​ që​​ merret me prodhimin e​​ energjisë​​ elektrike me​​ bazë​​ në​​ Austri. ​​ 

• Parashtruesi i kërkesës ka zhvilluar veprimtarinë e saj bazuar në vendimet përkatëse të organeve shtetërore, respektivisht ZRRE, e cila në vazhdimësi ka lëshuar vendime të cilat i kanë mundësuar parashtruesit të kërkesës investimin në kapacitetet gjeneruese të energjisë elektrike nëpërmjet ndërtimit të infrastrukturës për hidrocentrale. Bazuar në këtë investim, parashtruesi i kërkesës së paku nga viti 2019 ka filluar me gjenerimin e energjisë elektrike.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës në mënyrë që të finalizojë të gjithë investimin e tij ka aplikuar dhe ka siguruar për lejet ujore, vendimet përkatëse për leje mjedisore si dhe licencat përkatëse për prodhimin e energjisë elektrike, të dhëna nga Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit (në tekstin e mëtejmë: MEA) dhe ZRRE, si në vijim: (i) Vendimi Leja Ujore për HC Belaja L.U.13,4981/20 dt.03.11.2020; (ii) Vendimi LU për HC Deçan L.U.​​ 14,4982/20​​ dt.04.11.2020; (iii) Vendimi për mjedisin (L.M) për HC Belaja​​ 19,5837/ZSP​​ dt. 06.11.2020; (iv) Vendimi për LM për HC Deçani​​ 19,5837/ZSP​​ dt. 06.11.2020; (v) Vendimi i ZRRE-së për HC Deçani V-1303-2020 i dt. 12.11.2020; (vi) Vendimi i ZRRE-së për HC Belaja V-1304-2020 dt. 12.11.2020; (vii) Licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Deçani​​ LJ-49/20​​ dt. 12.11.2020;​​ dhe (viii) Licenca për prodhimin e energjisë elektrike për HC Belaja​​ LI-50/20​​ dt. 12.11.2020.​​ 

• Më 4 dhjetor 2020, F.S., (njëri nga palët paditëse),​​ kishte inicuar konflikt administrativ duke parashtruar padi ndaj MEA-së dhe ZRRE-së. Së bashku me këtë padi,​​ bazuar në dispozitat e Ligjit për Konfliktet Administrative (në tekstin e mëtejmë: LKA),​​ kishte parashtruar edhe kërkesën për shtyrje të ekzekutimit të vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së.​​ 

• Procedurat gjyqësore të zhvilluara siç janë përmbledhur në tekstin e mëposhtëm kanë të bëjnë me procedurë paraprake përkatësisht me caktimin e masave të përkohshme nga gjykatat e rregullta me qëllim të pezullimit të prodhimit të energjisë elektrike nga parashtruesi i kërkesës derisa çështja të zgjidhet në merita. ​​ 

• Më 8 dhjetor 2020, Gjykata Themelore në Prishtinë përmes Aktvendimit [A.nr.2081/2020] përcaktoi: (i) APROVOHET i bazuar propozimi i paditësit/propozuesit F.S.; (ii) SHTYHET ekzekutimi i vendimeve të paditurës së parë-MEA-së, si vijon: 1.Leja ujore ​​ për HC Belaja, ​​ L.U.​​ 13, 4981/20,​​ i datës 03.11.2020; 2.​​ Vendimi për leje ujore për HC Deçani, L.U.​​ 14, 4982/20,​​ i datës 04.11.2020; 3.​​ Vendimi për leje mjedisore për HC Belaja, 19/5837/ZSP, i datës 06.11.2020 dhe 4. Vendim për Leje Mjedisore për HC Deçani,​​ 19/5837/ZSP,​​ i datës 06.11.2020, derisa gjykata të vendos me vendim përfundimtar gjyqësor përkitazi me padinë e paditësit; (iii)​​ SHTYHET ekzekutimi i vendimeve të së paditurës së dytë Zyra e Rregullatorit për Energji, si në vijim: 1. Vendimi V_1303 _2020, i datës 12.11.2020; 2. Vendimi V_1304_ 2020, i datës 12.11.2020; 3. Licencë për Prodhimin e Energjisë E1ektrike për HC Deçani, Li_ 49/20, e datës 12.11.2020 dhe 4. Licencë për Prodhimin e Energjisë Elektrike për HC Belaja,​​ Li_50/20,​​ e datës 12.11.2020, derisa gjykata të vendos me vendim përfundimtar gjyqësor përkitazi me padinë e paditësit.​​ 

​​ 

• Gjykata Themelore në Prishtinë konstatoi: (i) bazuar në dispozitat ligjore të nenit 22.2 të LKA-së, duke shqyrtuar kërkesën për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve kontestuese, gjykata vlerësoi se paditësi/propozuesi,​​ ka ofruar​​ “argumente të besueshme”​​ të cilat vërtetojnë faktin se ekzekutimi i vendimeve do t'i sillte dëm banorëve të pjesës në të cilën parashihet të operojnë këto Hidrocentrale, dëm ky i cili vështirë do të riparohej; (ii) shtyrja e ekzekutimit të vendimit deri në vendosjen e çështjes në mënyrë meritore, nuk është në kundërshtim me interesin publik e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare, përkatësisht personave të interesuar; (iii) burimet ujore, qasja e pandërprerë në ujë të pijshëm dhe për ujitje si dhe cilësia e ujit, përbëjnë interes të përgjithshëm shtetëror, gjykata vlerësoi se shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të​​ kontestuara​​ deri në vendosjen lidhur me padinë e paditësit, është në interesin publik e që shtyrja nuk do t’i sillte dëm të madh palës kundërshtare, përkatësisht personit të interesuar; dhe, se ​​ (iv) ky vendim nuk e paragjykon epilogun përfundimtar të këtij konflikti administrativ.

• Parashtruesi i kërkesës dhe palët tjera të​​ interesuara,​​ përkatësisht​​ ZRRE dhe Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (në tekstin e mëtejmë: MMPH) paraqitën ankesë për shkak të shkeljeve të dispozitave ligjore të LKA-së, shkeljen e dispozitave ligjore të Ligjit të Procedurës Kontestimore (në tekstin e mëtejmë: LPK) dhe vërtetimit të gabuar dhe jo të plotë të gjendjes faktike, me propozim që Gjykata e Apelit ta aprovoj ankesën të bazuar dhe​​ Aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë,​​ përkatësisht​​ [A. nr. 2081/2020]​​ të​​ 8 dhjetorit 2020,​​ ta​​ prish.

• Pala paditëse po ashtu paraqiti përgjigje në ankesë​​ ,​​ përmes​​ së​​ cilës​​ propozoi​​ që të refuzohen si të pabazuara ankesat e të paditurave dhe​​ Aktvendimi i ​​ goditur të vërtetohet.

• Më 14 janar 2021, Gjykata e Apelit përmes Aktvendimit [AA.nr.2/21] vendosi:​​ (i)​​ ​​ të​​ APROVOHEN të bazuara ankesat e të paditurave ZRRE me seli në Prishtinë, dhe palëve të Interesit “Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor” dhe parashtruesit të kërkesës “Kelkos Energy”;​​ ndërsa​​ (ii)​​ të​​ PRISHET​​ Aktvendimi i Gjykatës Themelore në Prishtinë-Departamenti për Çështjet Administrative, A.nr.2081/20,​​ i 8 dhjetorit 2020, dhe lënda i kthehet të njëjtës gjykatë në rishqyrtim dhe rivendosje.​​ 

• Gjykata e Apelit,​​ ndër​​ tjerash,​​ konstatoi​​ që: (i) përfundimi dhe qëndrimi i gjykatës së shkallës së parë, rreth mënyrës së vendosjes, nuk është i drejtë dhe i ligjshëm, pasi që​​ Aktvendimi i atakuar është marrë me shkelje thelbësore të dispozitave të procedurës kontestimore nga neni 182. par. 2 pika n) k),​​ dhe​​ për​​ pasojë,​​ dispozitivi i​​ Aktvendimit është në kundërshtim me arsyet e tij dhe se ekziston kundërthënie midis asaj që në arsyet e aktvendimit thuhen dhe përmbajtjes së shkresave të lëndës; (ii) gjithashtu​​ Aktvendimi është përfshirë me shkelje të së drejtës materiale të cilat gjykata i heton zyrtarisht sipas dispozitave përkatëse të LKA-së; (iii) ​​ Kolegji i Gjykatës se Apelit, vlerëson se gjykata e shkallës së parë gjatë zbatimit të procedurës së konfliktit administrativ, ka bërë shkelje esenciale të dispozitave të LKA-së, e cila konsiston se me vendimet e kontestuara të të paditurës​​ “që përbëjnë një detyrim të​​ përgjithshëm”,​​ të​​ cilat të drejta apo interesa direkte apo të tërthorta i janë prekur paditësit, andaj gjykata e shkallës së parë nuk ka dhënë asnjë arsyetim dhe nuk ka shpjeguar raportin që ka paditësi me të paditurat, me qëllim që të vërtetohet drejtë legjitimiteti aktiv i palës​​ paditëse dhe interesit të tij; (iv) ​​ në ri procedurë, gjykata e shkallës së parë udhëzohet që të veprojë sipas vërejtjeve të gjykatës së shkallës së dytë, ashtu që t’i mënjanoj të metat e padisë-propozimit dhe të vlerësoj drejtë çështjen e legjitimitetit aktiv dhe pasiv në raportin në mes të paditësit dhe të paditurave; dhe (v) të vlerësohet dhe vërtetohet fakti se a është prekur drejtpërdrejtë interesi i paditësit me vendimet e të paditurave me anë të vërtetimit të plotë dhe të drejtë të gjendjes faktike.

• Më 2 shkurt 2021, personat M.L., dhe Xh.K., , iu drejtuan Gjykatës Themelore në Prishtinë duke kërkuar dhe deklaruar se i bashkohen paditësit fillestar F.S., në bashkëndërgjyqësi unike sipas padisë së këtij të fundit të parashtruar në atë gjykatë më 4 dhjetor 2020. Personat M.L., dhe Xh.K., me parashtresë të 8 shkurtit 2021, kanë zgjeruar e padinë në aspektin subjektiv dhe objektiv si dhe kërkesën për shtyrje të ekzekutimit sipas padisë së 4 dhjetorit 2020 me kërkesë plotësuese anulimin e Vendimit për leje ujore për HC Lumbardhi II, L.u. nr.prot​​ 5058/20​​ lëshuar nga e paditura e parë MEA-ja më 03.02.2021 me propozim për shtyrjen e ekzekutimit të të njëjtit.​​ 

• Më 10 shkurt, 2021, Gjykata Themelore në Prishtinë përmes Aktvendimit [A.nr.2081/20] konstatoi​​ që: (i) APROVOHET e bazuar kërkesa e M.L., dhe Xh.K., me të cilën kanë kërkuar që të përfshihen dhe të bashkohen në procedurë së bashku me paditësin F.S., në cilësinë e bashkëndërgjyqësve unik; (ii) APROVOHET si i bazuar propozimi i përfaqësuesit të paditësve paraqitur me parashtresën e datës 08.02.2021 me të cilën ka kërkuar nga Gjykata zgjerimin e padisë në kuptimin subjektiv dhe objektiv dhe kërkesës për shtyrje të ekzekutimit të vendimeve sipas padisë së 4 dhjetorit 2020 me kërkesë plotësuese për shtyrjen dhe anulimin e Vendimit për leje ujore për HC Lumbardhi II, L.U. nr. prot. 5058/20 lëshuar nga e paditura e parë MEA-së më 03.02.2021; dhe​​ (iii) bashkëndërgjyqësve si në pikën I të këtij dispozitivi, ju njihet statusi i paditësve, iu lejohet qasja në shkresat e lëndës dhe të njëjtët në të ardhmen të njoftohen me të gjitha parashtresat e gjykatës.

• Gjykata Themelore në Prishtinë arsyetoi se kërkesat e palëve paditëse i ka aprovuar bazuar në nenet 257.1, 264.1 dhe 269.1 të LPK-së, që rregullojnë çështje të ndryshimit dhe zgjerimit të kërkesëpadisë dhe padisë së përbashkët të ndërgjyqësve.​​ 

• Më 11 shkurt 2021, Gjykata Themelore në Prishtinë përmes Aktvendimit [A.nr.2081/20] vendosi​​ që: (i) APROVOHET i bazuar propozimi i paditësit/propozuesit F.S.; (ii) SHTYHET ekzekutimi i vendimeve të së paditurës-kundërpropozueses së parë-MEA-së, si në vijim: 1. Leja ujore për HC Belaja, L.U. 13, 4981/20, i datës 03.11.2020; 2. Vendimi për leje ujore për HC Deçani, .L.U;​​ 14,4982/20,​​ i datës 04.11.2020; 3. Vendimi për leje mjedisore për HC Belaja,​​ 19/5837/ZSP,​​ i datës 06.11.2020; 4. Vendimi për leje mjedisore për HC Deçani,​​ 19/5837/ZSP,​​ i datës 06.11.2020; 5. Vendimi për leje ujore për HC Lumbardhi II, L.u.nr.prot. 5058/20 i datës 03.02.2021, derisa Gjykata të vendos me vendim përfundimtar gjyqësor përkitazi me padinë e paditësve; (iii) SHTYHET ekzekutimi i​​ vendimeve të së paditurës-kundërpropozueses së dytë-ZRRE-së si në vijim: 1. Vendimi V_1303_2020, i datës 12.11.2020; 2. Vendimi V_1304_2020, i datës 12.11.2020; 3. Licencë për Prodhimin e Energjisë Elektrike për HC Deçani, Li_ 49/20, e datës 12.11.2020 dhe 4. Licencë për Prodhimin e Energjisë Elektrike për HC Belaja, Li_50/20, e datës 12.11.2020, derisa gjykata të vendos me vendim përfundimtar gjyqësor përkitazi me padinë e paditësve.​​ 

• Gjykata Themelore në Prishtinë,​​ ndër​​ tjerash,​​ konstatoi: (i) ​​ në lidhje me legjitimitetin aktiv të paditësve, gjykata rivlerësoi edhe një herë këtë çështje të ngritur nga Gjykata e Apelit dhe ri-konfirmoi se paditësit, përmes përfaqësuesit të tyre, kanë legjitimitet të plotë aktiv, konform nenit 10, paragrafit 1 të LKA; (ii) paditësi F.S., posedon edhe autorizim shprehimor nga M.L., dhe Xh.K., të cilëve po u cenohet prona e paluajtshme nga veprimtaria e hidrocentraleve; (iii) kështu vërtetohet se paditësi F.S., përfaqëson,​​ mes tjerash, edhe qytetarët M.L., dhe Xh.K., si dhe një pjesë dërmuese të banorëve të asaj ane, të cilët janë edhe nënshkrues të peticionit, pjesë e shkresave të lëndës; (iv) të gjitha vendimet dhe lejet e lëshuara nga ana e të paditurave, nuk përbëjnë as në formë dhe as në përmbajtje detyrim të përgjithshëm sipas nenit 15, paragrafit 1, nën-paragrafit 1.3 të LKA-së, sepse nuk përmbajnë asnjë element apo veçori e cila vepron​​ erga​​ omnes,​​ pra ndaj të gjithëve, përkundrazi, çështjet e trajtuara në secilin nga vendimet dhe leje të goditura me padi i referohen specifikisht obligimeve ligjore, të drejtat dhe detyrimet e subjektit të cilit i është dhënë leja apo të cilit i është lëshuar vendimi, siç është në rastin konkret Kelkos Energy Sh.p.k. e cila në këtë çështje juridike e ka cilësinë e palës së interesuar; (v) bazuar në dispozitat ligjore të neneve 6.1 dhe 22.2 të LKA-së, duke shqyrtuar kërkesën për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve kontestuese, gjykata rivlerësoi se paditësit-propozuesit përmes padisë dhe parashtresës së datës 02.02.2021, kanë ofruar argumente të besueshme të cilat vërtetojnë faktin se ekzekutimi i vendimeve do t’i sillte dëm banorëve në pronat e tyre dhe mjediset ku ata jetojnë dhe në të cilat parashihet të operojnë këto Hidrocentrale, dëm ky i cili vështirë d0 të riparohej; dhe, se ​​ (vi) shtyrja e ekzekutimit të vendimit deri në vendosjen e çështjes në mënyrë meritore, nuk është në kundërshtim me interesin publik dhe se shtyrja nuk do t‘i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare, përkatësisht personave të interesuar; (vii) ​​ këtë vlerësim gjykata e mbështet në faktin se paditësit kanë dhënë prova konkrete e të mjaftueshme bazuar në dispozitat përkatëse LKA-së; dhe, se (viii) ky vendim nuk e paragjykon epilogun përfundimtar të këtij konflikti administrativ.

• Parashtruesi i kërkesës paraqiti ankesë për shkak të shkeljeve të dispozitave ligjore të LKA-së, shkeljen e dispozitave ligjore të LPK-së dhe vërtetimit të gabuar dhe jo të plotë të gjendjes faktike, me propozim që Gjykata e Apelit ta aprovoj ankesën të bazuar dhe aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë A. nr. 2081/2020 të datës 11.12.2020 ta prish, ose ta refuzoj kërkesën të pabazuar.​​ 

• Pala paditëse përmes përgjigjes në ankesë kishte propozuar që të refuzohen të pabazuara ankesat e të paditurave dhe aktvendimi i atakuar të vërtetohet.

• Më 26 prill 2021, Gjykata e Apelit përmes Aktvendimit [AA.nr.320/21] vendosi:​​ APROVOHEN​​ të bazuara ankesat e të paditurave MEA dhe ZRRE, me seli në Prishtinë, dhe palës të interesit juridik “Kelkos Energy”,sh.p.k, me seli në Deçan, ndërsa​​ NDRYSHOHET​​ aktvendimi i Gjykatës Themelore në Prishtinë-Departamenti për Çështjet Administrative A.nr.2081/20, i 11 shkurtit 2021, dhe çështja gjykohet si në vijim:​​ REFUZOHET​​ propozimi i paditësve-propozuesve F.S.,M.L., dhe Xh.K., të gjithë nga Deçani, me të cilin kanë kërkuar që të shtyhet ekzekutimi i vendimeve të paditurës së parë Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit, si në vijim: Leja Ujore për HC Belaja, LU. 13.​​ 4981/20,​​ i datës 03.11.2020; vendimi për Leje Ujore për HC Deçani, L.U.​​ 14,4982/20,​​ i datës 04.11.2020, vendimi për Leje-Mjedisore për HC Belaja,​​ 19/5837/ZSP,​​ i datës 06.11.2020, vendimi për leje Mjedisore​​ për​​ HC Deçani,​​ 19/5837/ZSP,​​ i datës 06.11.2020, dhe vendimi për Leje Ujore për HC Lumbardhi II, LU, nr:prot.5058/20 i datës 03.02.2021, si dhe vendimet e të paditurës së dytë Zyra e Rregullatorit për Energji me seli në Prishtinë, si në vijim: Vendimi V_ 1303_2020, i datës 12.11.2020, vendimi V_1304_2020, i datës 12.11.2020, Licenca për Prodhimin e Energjisë Elektrike për HC Deçani, Li_​​ 49/20​​ e datës 12.11.2020, si dhe Licenca për Prodhimin e Energjisë Elektrike për HC Belaja,​​ Li_50/20,​​ e datës 12.11.2020, derisa gjykata të vendos me vendim përfundimtar gjyqësor përkitazi me padinë e paditësve.​​ 

• Gjykata e Apelit,​​ ndër​​ tjera,​​ kishte konstatuar​​ që: (i)​​ Aktvendimi i atakuar me ankesë nuk është i përfshirë në shkelje thelbësore të dispozitave të procedurës kontestimore nga neni 182 paragrafi 2, pika b), g), j),​​ k) dhe m) e LPK-së, për të cilat shkaqe Gjykata e Apelit kujdeset sipas detyrës zyrtare në kuptim të dispozitës së nenit 194 të LPK-së, të zbatueshëm sipas nenit 63 të LKA-së dhe nenit 34 të LKA-së, por nga provat që gjenden​​ në shkresat e lëndës e drejta materiale nuk është aplikuar në mënyrë të plotë, prandaj​​ Aktvendimi i atakuar u ndryshuar; (ii) Kolegji i kësaj gjykate vlerëson se gjykata e shkallës së parë, gabimisht ka aplikuar të drejtën materiale përkatësisht nenin 22.2 dhe 6 të LKA-së dhe nenin 297.1 pika a) dhe b) të LPK-së, kur ka vendosur qe ta aprovoj kërkesën e paditësve-propozuesve dhe të shtyjë ekzekutimin e vendimeve kontestuese të të paditurave;​​ (iii) paditësit-propozuesit në asnjë rrethanë nuk e kanë bërë të besueshëm kushtin e parë të kërkesës për shtyrjen e ekzekutimit të vendimit të kontestuar, se cili do të ishte dëmi i drejtpërdrejtë apo i tërthortë që do t’i shkaktohej paditësve-propozuesve në rast të ekzekutimit të vendimit të kontestuar, përveç që kanë përmendur faktin se me ekzekutimin e këtij vendimi do t’i shkaktohej dëm i pariparueshëm pasi që të njëjtëve po u cenohej prona ku është ndërtuar ​​ hidrocentrali dhe po u reduktohet uji që furnizon familjet e tyre, po pa provuar konkretisht me ndonjë provë konkrete, se në çfarë mase të njëjtëve u reduktohet furnizimi me ujë; (iv) hidrocentrali për prodhimin e energjisë është ndërtuar për nevojat e furnizimit me energji elektrike për një pjesë të banorëve të Deçanit, andaj shtyrja e ekzekutimit te vendimit të të paditurave në rastin konkret do të shkaktonte dëm direkt të pariparueshëm për palën e interesit juridik (kompaninë) “Kelkos Energji” sh.p.k në Deçan pasi që investimi për ndërtimin e hidrocentralit është i madh, dhe ky dëm në mënyrë indirekte do të ndikonte te një pjesë e banorëve të Deçanit që furnizohen me energji elektrike; (v) Paditësit-propozuesit nuk e kanë bërë të besueshëm as kushtin e dytë të kërkesës se shtyrja e vendimit nuk do të ishte kundërshtim me interesat e publikut dhe se nuk do t’i sillte ndonjë dëm palës kundërshtare, pasi që shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të të paditurave do të ishte kundër interesit publik, për arsyet e përmendura më lartë, dhe se kompania “Kelkos Energji” posedon të gjitha vendimet, lejet, licencat me të cilat ka marrë për obligim që me rastin e prodhimit të energjisë elektrike t’i përmbahet kushteve për mbrojtjen e ambientit, ujit, dhe kushteve tjera të përcaktuar sipas vendimeve dhe (pëlqimeve mjedisore) të nxjerra nga e paditura Ministria Ekonomisë dhe Ambientit (MEA); (vi) konkretisht nga vendimi i të paditurës nr.​​ 19/5837/ZSP​​ të datës 06.11.2020 është vërtetuar fakti se pala interesit juridik “Kelkos Energy” sh.p.k është pajisur me leje Mjedisore ku mes tjerash është obliguar të bëjë monitorimin e vazhdueshëm të pajisjeve, respektivisht përmbushjes së kërkesave teknike, të respektohet prurja e pranueshme ekologjike në përputhje me Lejet Ujore për shfrytëzim të ujit; Ligjin e Ujërave dhe akteve nënligjore që deprimojnë nga ky ligj; nëse gjatë operimit do të ketë ndonjë prishje teknike, që mund të ketë ndikim në mjedis dhe në shëndetin e popullatës,​​ po​​ ashtu në rast të ndonjë aksidenti mjedisor njoftohet MEA; (vii) e paditura MEA e ka obligim që të bëjë monitorimin e vazhdueshëm të kësaj kompanie në lidhje me respektimin e kushteve të marra nga e paditura dhe në rast se ato nuk respektohen të revokojë lejet përkatëse të ndërtimit dhe mjedisore.

• Paditësit F.S., dhe M.L., ​​ paraqitën kërkesë për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësor në Gjykatën Supreme, me të cilin e kontestuan ligjshmërinë e aktvendimit të Gjykatës se Apelit duke pretenduar aplikim të gabuar të së drejtës materiale dhe shkeljes së dispozitave të procedurës, me propozim që kërkesa të aprovohet, të prishet aktvendimi i goditur i Gjykatës së Apelit dhe lënda t'i kthehet gjykatës së shkallës së dytë në rishqyrtim apo që Gjykata Supreme të nxjerrë vendim meritor.

• Paditësit F.S. dhe M.L., pretenduan: (i) aktvendimi i Gjykatës së Apelit është marrë në shkelje esenciale të dispozitave të procedurës kontestimore (neni 182 lidhur me nenin 7,paragrafi 2 dhe 8 të LPK-së) të zbatueshme në kuptim të nenit 63 të LKA-së; (ii) Gjykata e Apelit me rastin e gjykimit të kësaj çështje juridike, ka kryer shkelje thelbësore të dispozitave të procedurës kontestimore për faktin se gjatë procedurës nuk e ka bërë drejtë, në mënyrë të barabartë dhe të kujdesshme vlerësimin e provave në bazë të rezultateve të procedimit; (iii) Gjykata e Apelit në arsyetimin e Aktvendimit të atakuar nuk ka dhënë asnjë arsye se pse provat e paraqitura nga propozuesit të cilat i ka​​ administruar Gjykata Themelore në procedurë nuk përmbajnë bazë të mjaftueshme për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve kontestuese; (iv) Pretendimet e Gjykatës së Apelit se Gjykata Themelore gabimisht ka aplikuar dispozitat e të drejtës materiale kur ka vendosur ta aprovoj kërkesën e paditësve-propozuesve dhe të shtyj ekzekutimin e vendimeve kontestuese, janë të paqëndrueshme sepse Gjykata e Apelit vetëm se ka cituar paragrafët e nenit 22 të LKA-së pa dhënë shpjegime se cila dispozitë konkrete është aplikuar gabimisht nga Gjykata Themelore; (v) është fakt i pa kontestueshëm se kërkesa e paditësve për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve​​ të MEA-së dhe ZRRE-së nuk është në kundërshtim me interesin publik përkundrazi mbrojtja e​​ burimeve të ujit siç ka vlerësuar edhe Gjykata Themelore me rastin e aprovimit të kërkesës për shtyrje përbën edhe interes shtetëror.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës duke qenë palë me interes në këtë çështje paraqiti​​ përgjigjen ndaj kërkesës për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësor të paditësit me propozimin që e njëjta të refuzohet si e pabazuar si dhe të mbetet në fuqi Aktvendimi i Gjykatës së Apelit.

• Parashtruesi i kërkesës kishte paraqitur një përgjigje të shtjelluar kundrejt kërkesës për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësor me ç ‘rast, mes tjerash, kishte theksuar: (i) ​​ Gjykata e Apelit me të drejtë ka konstatuar mos përmbushjen nga ana e paditësve të kritereve të përcaktuara në nenin 22, paragrafi 2 të LKA-së-kritere që përbejnë kushte të pakalueshme për aprovimin e kërkesës për shtyrjen e ekzekutimit të vendimit; (ii) paditësit nuk kanë ofruar as edhe një dokument zyrtar, hulumtim shkencor, profesional, kombëtar apo ndërkombëtar që do të provonte se ekzekutimi i vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së do ta dëmtonte kualitetin e ujit dhe qasjen ne ujë të pijshëm dhe ujitje, pra, pretendimet e paditësve janë të pabazuara; (iii) Kualiteti i ujit mbetet i pacenuar duke qenë se procesi i gjenerimit të energjisë elektrike përmes hidrocentraleve “runoff” shfrytëzon një infrastrukture (marrje, pendë, turbinë), e cila e izolon ujin e lumit prej çdo kontakti me substanca tjera të cilat mund të ndikojnë në kualitetin e ujit; (iv) Kelkos Energy ka ri-konstruktuar komplet sistemin e ujit të pijshëm për qytetin e Deçanit dhe fshatrat përreth si pjesë e një marrëveshje me Komunën e Deçanit në vitin 2015 dhe se “Hidrodrini”, në mënyrë të suksesshme e operon këtë sistem që nga viti 2015 dhe mbanë përgjegjësinë për kualitetin e ujit dhe menaxhimin me të; (v) Raporti vjetor i kualitetit të ujit i përpiluar nga “Hidrodrini” për vitet 2017,2018 dhe 2019, tregon që “Hidrodrini” është i ranguar më së miri sa i përket kënaqshmërisë së konsumatorëve me ujë të pijshëm; (vi) sistemi i ujit në Deçan e ka një kanal të veçantë të mbledhjes nga shtrati i lumit, që ndodhet afër “urës së KFOR-it” dhe se kjo pikë ndodhet poshtë lumit ku gjendet instalimi i fundit i Kelkos Energy dhe rrjedhimisht ka qasje të plotë në ujin e lumit të Deçanit për gjatë gjithë vitit; (vii) në përgjithësi, operimi i hidrocentraleve në lumin e Deçanit​​ nuk​​ e afekton sasinë e ujit në asnjë mënyrë sepse e njëjta sasi e ujit që hyn në sistem nëpërmjet tubit, del jashtë dhe rrjedhë prapë në lum pas turbinave; qëndrimi në sistem i një sasie të ujit është me pak se një (1) orë; (viii) paditësit paraqesin prova ç ‘orientuese-fotografi-që i përkasin periudhës sa hidrocentralet ishin duke u ndërtuar (ndërtimi i të cilave ka përfunduar në vitin 2015, dhe që nga atëherë është bere rehabilitimi i gjerë i cili është kryer në mënyrë te suksesshme) dhe se ka një arsye të mirë që paditësit dështojnë të​​ ofrojnë prova reale lidhur me gjendjen momentale të ambientit përreth-tani që është i rehabilituar; (ix) MEA-ja ka kërkuar që në kontekst të lejeve mjedisore të ofrohet një dokumentim nëpërmjet fotografive, të cilat shërbejnë për të krahasuar situatën gjatë fazës së ndërtimit (2013-2015) dhe statusit të rehabilitimit 2020; (x) vendimet e lejeve ujore përmbajnë dispozita të qarta, përfshirë​​ monitorimin e minimumit të nivelit të ujit,​​ bazuar në kornizën e aplikueshme ligjore dhe administrative, ​​ që specifikojnë formula precize për kalkulimin e minimumit të nivelit të ujit në çdo periudhe të vitit për çdo segment të lumit; (xi) një kusht që është paraparë ne licencë, është mbrojtja e mjedisit dhe po ashtu​​ obligimi i përvitshëm për​​ raportim lidhur me aktivitetin mjedisor pranë​​ ZRRE-së​​ [Neni 14 i Licencave për Prodhimin e Energjisë Elektrike]; (xii) sipas nenit 22, paragrafi 2, të LKA-së, qartazi kërkohet që të provohet-dhe​​ jo​​ vetëm të supozohet-që shtyrja e ekzekutimit të vendimeve​​ nuk e dëmton​​ interesin publik; (xiii) duke marrë parasysh mundësitë e kufizuara për kapacitete të reja të prodhimit të energjisë në Kosovë, ky vendim do të ishte në kundërshtim të plotë me interesin publik; (xiv) nëpërmjet luftimit dhe dekurajimit të investimeve të huaja në sektorin e energjisë (si në rastin konkret, ku po flasim për një investim total prej më shumë se 60 milionë euro si dhe plane shtesë të investitorit për prodhimin e energjisë së gjelbër në Kosovë)-iniciativat për investime të huaja në sektorin e energjisë së gjelbër në Kosovë do të pengohen; (xv) Ligji për Investimet e Huaja përcakton së Republika e Kosovës ka për obligim që t’i ofrojë investitorëve të huaj të drejtat dhe garancitë bazike, të cilat i ofrojnë të njëjtëve siguri se investimet e bëra në Republikën e Kosovës do të mbrohen dhe trajtohen në mënyrë të drejtë-në përputhje me standardet e pranuara ndërkombëtare; (xvi) në rast se vendimi i Gjykatës së Apelit nuk do të mbetej në fuqi, dëmi i shkaktuar ndaj parashtruesit të përgjigjes manifestohet në dëme materiale nga humbjet në prodhimin e energjisë, si dhe në dëme jo-materiale ndaj reputacionit të tij.​​ 

• Më 28 korrik 2021, Gjykata Supreme përmes Aktgjykimit [ARJ.UZVP.Nr.74/2021] vendosi: (i) Aprovohet e bazuar kërkesa e paditësve F.S., Xh.K., dhe M.L., për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësorë parashtruar kundër Aktvendimit të Gjykatës së Apelit, AA.nr.320/21, të 26 prillit 2021; (ii) Prishet Aktvendimit të Gjykatës së Apelit të AA.nr.320/21, të 26 prillit 2021; (iii) Mbetet në fuqi Aktvendimi i Gjykatës Themelore në Prishtinë Departamenti për Çështje Administrative A-U.nr.​​ 208/20​​ dt.o1.02.2021.

• Gjykata Supreme konstatoi: (i) Me nenin 22, paragrafi 2 të LKA-së është përcaktuar se me kërkesën e paditësit, organi, akti i të cilit ekzekutohet, gjegjësisht organi që është kompetent për ekzekutim, mund ta shtyjë ekzekutimin deri në vendimin definitiv gjyqësor, nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik, e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar; (ii) Gjykata e Apelit në arsyetimin e vendimit të saj ka theksuar se paditësit-propozimit nuk kanë paraqitur asnjë rrethanë që është parakusht për shtyrje të vendimit të kontestuar, e cila në rast se do të ekzekutohej do t’u shkaktonte paditësve në mënyrë të drejtpërdrejtë humbje, përveç që kanë përmendur faktin se me ekzekutimin e këtij vendimi do ‘i shkaktohej dëm i pariparueshëm pasi që të njëjtëve do t’u cenohej prona ku është ndërtuar hidrocentrali dhe me këtë do u reduktohej uji që furnizon familjet e tyre; (iii) Gjykata Supreme nuk mund ta pranoj si të drejtë qëndrimin e tillë të gjykatës së shkallës së dytë, mungojnë arsyet dhe faktet vendimtare, ndërsa të njëjtat as nuk janë arsyetuar në përputhje me provat në shkresat e lëndës; (iv) prandaj, në rastin konkret gjykata e shkallës së dytë është dashur të vlerësoj se a janë plotësuar në mënyrë kumulative të gjitha kushtet për shtyrje të ekzekutimit të vendimit të kontestuar, në përputhje me dispozitat ligjore të LKA-së, e që sipas mendimit të kësaj gjykate i njëjti këtë nuk e ka bërë; (v) sipas vlerësimit të kësaj ​​ gjykate, arsyetimi i Gjykatës së Apelit është i mangët sa i përket fakteve vendimtare, siç është mundësia e shkaktimit të dëmit të pariparueshëm, përderisa shtyrja nuk do ishte në kundërshtim me interesin publik, dhe nuk do të shkaktonte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare, gjegjësisht palës së interesuar; (vi) Prandaj rezulton e qartë se arsyetimi i aktvendimit të goditur të Gjykatës së Apelit nuk ka mbështetje në kuptim të provave në shkresa të lëndës, kështu që të gjitha këto shpien në përfundimin se gjykata e shkallës së dytë me rastin e vlerësimit të propozimit të paditësit-propozuesit nuk i ka vlerësuar në tërësi faktet dhe provat e nxjerra; (vii) ​​ sipas mendimit të kësaj gjykate, paditësit-propozuesit me padi dhe me shkresën e datës 02.02.2021 kanë prezantuar prova bindëse me të cilat vërtetohen faktet se me ​​ ekzekutimin e vendimit do t’u shkaktohej dëm qytetarëve të cilat janë në pronat e tyre dhe jetojnë në atë mjedis ku është paraparë puna e këtyre hidrocentraleve​​ me ç ‘rast do t’u shkaktohej dëm i pariparueshëm të njëjtëve; (ix) kjo gjykatë po ashtu ka konstatuar se ekzekutimi i vendimeve deri në marrjen e vendimit përfundimtar meritor nuk do të ishte në kundërshtim me interesin publik dhe shtyrja nuk do t’i shkaktonte humbje më të madhe palës kundërshtare, gjegjësisht palës së interesuar; (x) në këtë mënyrë njëkohësisht në të ardhmen do të shmangen pasojat e mundshme në rast se në fund të procesit gjyqësorë do të vërtetohej se vendimet e kontestuara të paditurave kanë qenë në kundërshtim me ligjin.​​ 

Pretendimet e parashtruesit të kërkesës

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se i janë shkelur të drejtat dhe liritë themelore të tij të garantuara nenet 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) [E drejta për një proces të rregullt] dhe nenin 1 të Protokollit nr.1 ​​ [Mbrojtja e pronës] të KEDNJ-së.  ​​ ​​​​ 

• Parashtruesi i kërkesës ka ngritur pretendime të detajuara lidhur me të drejtën për një vendim të arsyetuar, të drejtën për mbrojtje të pronës si dhe kërkesën për caktim të masës së përkohshme me qëllim të mos shkaktohet dëm i pariparueshëm për parashtruesin e kërkesës.

Arsyetim lidhur me zbatueshmërinë e nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) të KEDNJ-së në procedurat paraprake

• Parashtruesi i kërkesës konsideron se kërkesa e tij ​​ përmbushë të gjitha kriteret e pranueshmërisë dhe se Gjykata duhet ta pranojë ketë rast për shqyrtim të meritave në bazë të kritereve të përcaktuara në Aktgjykimin e GJEDNJ-së në rastin​​ Micallef kundër Maltës,​​ por edhe rastin e Gjykatës nr. KI112/17 parashtrues i kërkesës,​​ Ceska Exportni Banka A.S.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës pohon se është i vetëdijshëm se neni 6 i KEDNJ-së, në pjesën civile, zbatohet në procedurat që përcaktojnë të drejtat ose detyrimet civile dhe po ashtu, kupton se Aktgjykimi i Gjykatës Supreme për të cilin pretendon se është i përfshirë në shkelje të të drejtave të njeriut nuk iu përkon meritave të rastit, por ka të bëjë me një procedurë paraprake, respektivisht me caktimin e masës se përkohshme. Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës shton se edhe Gjykata Kushtetuese në rastin nr. KI122/17 ka konstatuar se mund të ketë raste ku procedurat paraprake mund të jenë vendimtare për të drejtat dhe detyrimet civile ​​ të parashtruesit të kërkesës.

​​ 

• Duke iu referuar rastit​​ Micallef,​​ parashtruesi i kërkesës thekson:​​ “Përjashtimi i masave të përkohshme nga fushëveprimi i Nenit 6 deri tani është justifikuar me faktin që ato, në parim, nuk përcaktojnë detyrime dhe të drejta civile. Megjithatë, në kushtet kur shumë Shteteve Kontraktuese u duhet të përballen me një akumulim të konsiderueshëm çështjesh për shkak të mbingarkesës së sistemeve të tyre të drejtësisë, gjë që çon në procese të tej zgjatura, vendimi i një gjyqtari për një urdhër ndalues shpesh ndodh që është i barasvlershëm me një vendim për themelin e çështjes për një kohë të konsiderueshme, nganjëherë dhe përgjithmonë. Rrjedhimisht, shumë herë ndodh që procedurat për masa provizore dhe ato në lidhje me veprimin ligjor kryesor vendosin për të njëjtat “detyrime dhe të drejta civile” dhe japin të njëjtat efekte afatgjata apo edhe të përhershme.”

• Duke iu referuar rastit të Gjykatës nr. KI122/17, parashtruesi i kërkesës shton: “Gjykata në këtë Aktgjykim i përcakton dy (2) kritere të cilat duhet të vlerësohen lidhur me atë se “a mund të mbulohen masat e përkohshme me nenin 6 të KEDNJ-së”. Gjithnjë sipas këtij gjykimi, kushti i parë është (i) kualifikimi i të drejtës ne fjale si “civile”, dhe kushti i dytë (ii) duhet të vlerësohet natyra e masës së përkohshme, se a konsiderohet një​​ masë e tille e asaj rëndësie që përcakton në mënyrë efektive të drejtën civile ose detyrimin në fjalë.”

• Parashtruesi i kërkesës pohon se pajisja me licencë për prodhimin e energjisë elektrike nga ZRRE-ja të bazuara në lejet ujore dhe mjedisore të akorduara nga MEA-ja përbëjnë ​​ “të drejtë civile” të parashtruesit të kërkesës. Parashtruesi i kërkesës shton se aprovimi apo mos aprovimi i shtyrjes së ekzekutimit së vendimit, ka ndikim thelbësor në të drejtën civile të parashtruesit të kërkesës. Parashtruesi i kërkesës pretendon se edhe sikur në fund ta fitojë rastin në merita, ai prapëseprapë ​​ do të pësojë dëm të pariparueshëm sepse vendimmarrja meritore në departamentin administrativ të gjykatës themelore së paku zgjat tri (3) vite.​​ 

• Në këtë kontest, parashtruesi i kërkesës pretendon: “Gjykata Themelore e Prishtinës - Departamenti Administrativ është tejet i ngarkuar me lëndë, me të drejtë, nuk pritet që vendimi lidhur me çështjen kryesore të merret brenda një periudhe prej së paku tre (3) viteve, e cila kohë paraqet kohën mesatare të trajtimit të lëndëve në këtë departament. Në një situatë të tillë, edhe sikur që vendimi përfundimtar të jetë pozitiv për Parashtruesin e Kërkesës, dëmi për parashtruesin e kërkesës “Kelkos Energy” SHPK tanimë do të ishte i pariparueshëm, ngase krahas dëmit material të shkaktuar, një pezullim kaq i gjate i veprimtarisë së kësaj ndërmarrjeje, do të rrezikonte seriozisht vet ekzistencën e kësaj Kompanie [...] andaj, vendimi i gjykatës për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve dhe licencave të dhëna nga MEA dhe ZRRE është vendimtar për mbrojtjen e të drejtave te parashtruesit të kërkesës.”​​ 

Pretendimi lidhur me mungesën e legjitimitetit aktiv të palës paditëse​​ 

• Parashtruesi i kërkesës pohon se është i vetëdijshëm se këto pretendimet e mëposhtme kanë të bëjnë me çështje të ligjit dhe të faktit mirëpo që në rastin e tij po ashtu bëhet fjalë për vlerësim arbitrar të fakteve dhe zbatim arbitrar e të paarsyeshëm të ligjit. Për ta përforcuar këtë pretendim, parashtruesi i kërkesës i referohet aktgjykimit të Gjykatës në rastin nr. KI195/20, me ç ‘rast Gjykata kishte konstatuar shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë dhe të paanshëm pikërisht për shkak të vlerësimit arbitrar të fakteve dhe zbatimit arbitrar e të paarsyeshëm të ligjit.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se padia dhe kërkesa për shtyrjen e ekzekutimit të vendimit është paraqitur nga persona që iu mungon legjitimiteti aktiv.​​ 

• Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës pretendon: “Sipas logjikës ligjore që rrjedh nga Nenet 10 dhe 18 të Ligjit për Konfliktet Administrative, personat fizik dhe juridik që paraqiten si paditës në kapacitetin e tyre personal në Konflikt Administrativ, duhet të dëshmojnë shkeljen e interesave të tyre direkte dhe/apo indirekte. Në këtë frymë, Kërkesa për shtyrjen e ekzekutimit të vendimit, kur paraqitet nga një person fizik, duhet të mbështetet nga prova konkrete të cilat dëshmojnë që atij/asaj është duke iu shkaktuar dëm i madh i cili vështirë se do të riparohej. Në rastin konkret, standardi minimal për të pretenduar se një person fizik është duke u dëmtuar nga vendimet e atakuara është që të ofrojë prova konkrete se si ai apo ajo personalisht është duke u dëmtuar në aspektin e kualitetit apo kuantitetit të ujit të pijshëm.”

• Për të përforcuar pretendim se palës paditëse i mungon legjitimiteti aktiv, parashtruesi i kërkesës citon konstatimin përkatës të Gjykatës së Apelit: “Gjykata e shkallës së parë nuk ka dhënë asnjë arsyetim dhe nuk e ka shpjeguar raportin që Paditësi e ka me të Paditurat me qëllim që të vërtetohet drejtë legjitimiteti aktiv i palës paditëse dhe interesi i tij” [...]​​ Gjykata e Apelit me të drejtë ka gjetur se​​ [ ... ] nuk dihet në çfarë cilësie Paditësi flet edhe në emër të banorëve pasi që nuk është i​​ autorizuari i tyre dhe nuk është dëshmuar se i njëjti i përfaqëson ata.”

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se Gjykata Supreme e as Gjykata Themelore nuk treguar ndonjë referencë apo provë materiale për të vërtetuar faktin se me zbatimin e vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së, paditësve u është cenuar uji i pijes.

• Parashtruesi i kërkesës pohon: (i) paditësi F.S., nuk ka paraqitur prokurën se përfaqëson qytetarët e Deçanit dhe as nuk ka ofruar fletë-poseduese se është pronar i tokës në afërsi të hidrocentraleve apo edhe ndonjë hulumtim shkencor që tregon dëmin që pretendohet se shkaktojnë hidrocentralet; (ii) gjykata themelore ka konstatuar se paditësi M.L., ka legjitimitet aktiv sepse është pronar i tokës ku është ndërtuar HC Bellaja ​​ ndërsa nuk ka marrë parasysh provën e parashtruesit të kërkesës gjegjësisht aktgjykimin e Gjykatës Supreme AC-I-16- 0183-A0001, me çka atij i ishte refuzuar padia e ushtruar ndaj palëve që pretendonte se i kanë penguar të drejtën në gëzimin e asaj prone; (iii) sa i përket paditësit Xh.K., gjykata nuk i është referuar asnjë prove materiale për të dëshmuar shtrirjen e gypave të hidrocentralit përkatës të “Kelkos Energy” në pronën e tij 159-0, ndërsa parashtruesi i kërkesës ka ofruar prova materiale për të vërtetuar të kundërtën e këtij pretendimi, ndër të tjera: a) pamjen nga gjeoportali i parcelës 159-0 dhe b) shtegun e ndërtuar të kanalit, sipas të cilave është bërë shtrirja e gypave të hidrocentralit duke shmangur parcelën private 159-0.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon: “Parashtruesit të kërkesës i është cenuar e Drejta në gjykim të drejtë dhe të paanshëm,​​ duke qenë se Gjykata Supreme me vendimin e saj, me të cilin ka aprovuar kërkesën për masë të përkohshme të​​ palëve​​ të paautorizuara,​​ ka pezulluar veprimtarinë e ligjshme të parashtruesit te kërkesës “Kelkos Energy” për prodhimin e energjisë elektrike, të ushtruar bazuar në lejet dhe licencat e dhëna nga organet administrative-MEA dhe ZRRE, duke e privuar në këtë mënyrë parashtruesin e kërkesës-në cilësinë e investitorit të​​ huaj, nga zhvillimi i veprimtarisë së ligjshme ekonomike.”

• Parashtruesi i kërkesës pohon se është i vetëdijshëm se këto pretendime kanë të bëjnë me çështje të ligjit dhe të faktit mirëpo që në rastin e tij po ashtu bëhet fjalë për vlerësim arbitrar të fakteve dhe zbatim arbitrar e të paarsyeshëm të ligjit. Për ta përforcuar këtë pretendim, parashtruesi i kërkesës i referohet aktgjykimit të Gjykatës në rastin nr. KI195/20, me ç ‘rast Gjykata kishte konstatuar shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë dhe të paanshëm pikërisht për shkak të vlerësimit arbitrar të fakteve dhe zbatimit arbitrar e të paarsyeshëm të ligjit.

Pretendimi se nuk janë plotësuar kushtet nga Neni​​ 22.​​ paragrafi 1​​ i​​ LKA-së për caktimin e masës se përkohshme ndaj vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së

• Parashtruesi i kërkesës pohon se është i vetëdijshëm se këto pretendimet e mëposhtme kanë të bëjnë me çështje të ligjit dhe të faktit mirëpo që në rastin e tij po ashtu bëhet fjalë për vlerësim arbitrar të fakteve dhe zbatim arbitrar e të paarsyeshëm të ligjit. Për ta përforcuar këtë pretendim, parashtruesi i kërkesës i referohet aktgjykimit të Gjykatës në rastin nr. KI195/20, me ç ‘rast Gjykata kishte konstatuar shkelje të së drejtës për gjykim të drejtë dhe të paanshëm pikërisht për shkak të vlerësimit arbitrar të fakteve dhe zbatimit arbitrar e të paarsyeshëm të ligjit.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se nuk plotësohen kushtet nga Neni 22, paragrafi 1 i LKA-së për caktimin e masës së përkohshme, respektivisht nuk plotësohen kushtet kumulative për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon për aprovimin e kërkesës për shtyrjen e ekzekutimit të vendimit në kuptimin e Ligjit për Konfliktet Administrative duhet të plotësohen tri​​ (3) kushte:​​ (a) me ekzekutimin e vendimit paditësit do t’i shkaktohej dëm që vështirë do të riparohej; (b) shtyrja nuk është do të ishte në kundërshtim me interesin publik; (c) shtyrja nuk do t’i sillte dëm të madh palës kundërshtare apo personit të interesuar.

• Lidhur me kushtin e parë, parashtruesi i kërkesës pretendon se vendimet e Gjykatës Supreme dhe të Gjykatës Themelore nuk i janë referuar ndonjë prove materiale me të cilën do të dëshmohej pretendimi i paditësve për dëmin e pariparueshëm që do t’u shkaktohej, duke saktësuar se në çfarë mase po iu reduktohet furnizimi me ujë dhe se si po ju cenohet e drejta në pronë.​​ 

• Lidhur me kushtin e dytë, parashtruesi i kërkesës pretendon shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së është në kundërshtim me interesin e përgjithshëm ngase parashtruesi i kërkesës i posedon të gjitha vendimet, lejet dhe licencat me të cilat ka marrë për obligim që me rastin e prodhimit të energjisë elektrike t’iu përmbahet kushteve për mbrojtjen e ambientit, ujit dhe kushteve të tjera të përcaktuara sipas kornizës ligjore të Kosovës.​​ 

• Lidhur me kushtin e tretë, parashtruesi i kërkesës pretendon:​​ “[...] as kushti i tretë për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së nuk është i përmbushur. Kompania “Kelkos Energy” Sh.P.K.. është pjesë e Kelag Group. Ky i fundit është një ndër kompanitë lidere në prodhimin e energjisë elektrike nga burimet e ripërëtërishme në Evropë. Kelkos Sh.P.K., momentalisht është një nga investitorët më të mëdhenjë në Kosovë dhe ka investuar më shumë se 60 milion Euro në krijimin e infrastrukturës së nevojshme për prodhimin e energjisë elektrike nga burimet e ripërëtërishme. Aktiviteti i vetëm i investitorit është prodhimi i energjisë se ripërëtërishme elektrike.”

• Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës pretendon: “Është tejet shqetësues interpretimi qe Aktgjykimi i ankimuar iu bën kushteve që parashihen në Ligjin për Konfliktet Administrative. Një keq-interpretim i tillë substancial dhe zbatim i gabuar i këtyre kushteve përbën një lëshim serioz profesional me pasoja të mëdha për rendin dhe sigurinë juridike në vend [...] në rast se vendimi i Gjykatës Supreme mbetet në fuqi deri në vendosjen meritore të kërkesës kryesore, parashtruesit të kërkesës do t’i shkaktohet dëm i madh dhe i pariparueshëm material nga humbjet në prodhimin e energjisë, si dhe dëm jo-material ndaj reputacionit të tij. Humbjet në prodhim të energjisë kalkulohen bazuar në shifrat e përgjithshme të prodhimit, ndërsa dëmi jo-material ndaj reputacionit si një investitor i njohur i kalon shifrat e dëmit material.”

Pretendimi për një vendim të arsyetuar ​​​​ 

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se meqenëse Gjykata Supreme ka ndryshuar vendimin e Gjykatës së Apelit, e njëjta ka qenë e detyruar që të arsyetojë në detaje vendimin e saj për caktimin e masës së përkohshme, duke i saktësuar qartë arsyet për faktet vendimtare dhe provat materiale në të cilat ka mbështetur konstatimet e saj.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës i referohet paragrafit relevant të konstatimit të Gjykatës Supreme që përcakton:​​ “paditësit​​ -​​ propozuesit me padi dhe me shkresën e datës 02.02.2021 kanë prezantuar prova bindëse me të cilat vërtetohen faktet se me ekzekutimin e vendimit do t 'u shkaktohej dëm qytetareve të cilët janë në pronat e tyre dhe jetojnë në atë mjedis ku është paraparë puna e këtyre hidrocentraleve me ç ‘rast do t’u shkaktohej dëm​​ i​​ pariparueshëm të njëjtëve. Kjo gjykatë po ashtu ka konstatuar se ekzekutimi​​ i​​ vendimeve deri në marrjen e vendimit përfundimtar meritor nuk do të ishte në kundërshtim me interesin publik dhe shtyrja nuk do t’i shkaktonte ndonjë humbje me të madhe palës kundërshtare gjegjësisht palës së interesuar.”​​ 

• Parashtruesi i kërkesës në “frymën” e nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) të KEDNJ-së, pretendon: “Në frymën e këtyre dispozitave, është obligim i Gjykatave që të vlerësojnë në mënyrë të paanshme pretendimet e të gjitha palëve - gjë e cila në rastin konkret nuk ka ndodhur. Gjykata Supreme në rastin konkret nuk ka ekzaminuar fare çështjet e ngritura nga ana e Parashtruesit të Kërkesës. Parashtruesi i Kërkesës në të gjitha parashtrimet e tij me shkrim, para të gjitha instancave gjyqësore kishte argumentuar në detaje lidhur me secilin pretendim të Paditësve. Për me tepër, Parashtruesi i Kërkesës kishte shkuar edhe përtej kësaj duke argumentuar dhe provuar se në fakt aprovimi i Kërkesës për Shtyrjen e Ekzekutimit të Vendimeve do të ishte në kundërshtim me interesin publik. Për me tepër, me vëmendje të shtuar duhet të analizohet përgjigja në Kërkesën për Rishqyrtim të Jashtëzakonshëm të Vendimit Gjyqësor e cila mban datën 9 korrik 2021 e cila është parashtruar nga ana e Parashtruesit të Kërkesës. Në këtë parashtresë është kundër argumentuar në mënyrë të detajuar secili pretendim i Paditësve. Gjykata Supreme nuk i adreson fare çështjet e ngritura dhe përgjigjet e dhëna nga ana e Parashtruesit të Kërkesës.”

• Parashtruesi i kërkesës shton se Gjykata Supreme ka dështuar për të nxjerrë një vendim të arsyetuar edhe nga pikëpamja e nenit 160 paragrafët (1) dhe (4) të LPK-së, që përcaktojnë strukturimin e një aktgjykimi si dhe obligimin e gjykatave për adresimin e provave dhe fakteve të paraqitura nga palët ndërgjyqëse.

• Në këtë drejtim, parashtruesi i kërkesës shton: “Gjykata Supreme në asnjë moment nuk e ka marrë mundin për të argumentuar asnjë nga faktet vendimtare apo për të cituar ndonjë nga provat materiale në të cilat ka mbështetur konstatimet e saj. Po ashtu, Gjykata Supreme nuk i ka adresuar fare argumentet dhe provat e prezantuara nga ana e Parashtruesit të Kërkesës. Kështu, Aktgjykimi i Gjykatës Supreme është vendim i padrejtë dhe i paligjshëm në raport me Parashtruesin e kërkesës, që ka rezultuar në shkeljen e të Drejtës në Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm.”​​ 

• Për të përforcuar pretendimet për një vendim të arsyetuar, parashtruesi i kërkesës i referohet aktgjykimeve të Gjykatës Kushtetuese në rastet KI72/12, KI138/15 dhe KI195/20. Posaçërisht, parashtruesi i kërkesës i referohet paragrafit 141 të rastit KI195/20, me ç ‘rast Gjykata Kushtetuese kishte përcaktuar: “Gjykata po ashtu rikujton se në rastet kur një gjykatë e shkallës së tretë, si në rastin e parashtruesit të kërkesës Gjykata Supreme, e cila vërteton vendimet e marra nga gjykatat me te ulëta-obligimi i saj për të arsyetuar vendimmarrjen dallon nga rastet kur një gjykatë ndryshon vendimmarrjen e gjykatave më të ulëta.”

Pretendimi për të drejtën për mbrojtje të pronës

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se duke pasur parasysh të gjitha aktet juridike ​​ dhe normat imperative, fondamentale që ato përmbajnë në lidhje me të drejtën në pronë e sidomos përcaktimin e Kushtetutës në lidhje me këtë të drejtë-shihet qartë se-e drejta në pronë është e drejtë fondamentale dhe e pacenueshme e njeriut. Kjo shihet edhe nga fakti se në Kushtetutë, e drejta në pronë është vënë në pjesën ku gjenden të drejtat dhe liritë themelore të njeriut.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon: “Duke pasur për bazë jurisprudencën e GJEDNJ-së-nëpërmjet Nenit 53 të Kushtetutës-duhet pasur parasysh se​​ koncepti i pronësisë​​ është shume gjerë i interpretuar. Sipas jurisprudencës së GJEDNJ-së ky koncept nuk përfshin vetëm pronën dhe të drejtën mbi të-në kuptim material dhe klasik të fjalës, por​​ përfshinë një​​ gamë​​ të gjerë të të drejtave monetare-të drejta që rrjedhin nga, ndër të tjera, licencat e​​ po ashtu edhe të drejtat​​ që rrjedhin nga drejtimi i një biznesi [...]​​ Madje, duke shkuar edhe më larg, në​​ Pressos Compania Naviera SA et al​​ V.​​ Belgium,​​ GJEDNJ përfundoi se edhe një kërkesë për kompensim mund te konsiderohet si aset - ne kuptim të pasurisë dhe gëzon mbrojtje sipas Nenit 1, të Protokollit 1, të KEDNJ-së kur provohet mjaftueshëm nga pala se ekziston pritja legjitime që një kërkese e tillë mund të realizohet.”

• Parashtruesi i kërkesës thekson se bazuar në jurisprudencën e GJEDNJ-së pajisja me licencë përbën pritje legjitime që ai ta kryen veprimtarinë e tij në mënyrë të papenguar për shkak se ai i ka plotësuar kushtet ligjore në çastin kur është pajisur me licencë, prandaj, pritja legjitime e parashtruesit të kërkesës gëzon mbrojtje nga neni 46 i Kushtetutës në lidhje me nenin 1 të Protokollit nr.1 të KEDNJ-së.

• Parashtruesi i kërkesës pretendon: “Licencat për prodhimin e energjisë elektrike qe i janë dhënë parashtruesit të kërkesës “Kelkos Energy” nga ana e ZRRE, janë esenciale për aktivitetin e kësaj kompanie, ngase në momentin e zbatimit të një vendimi gjyqësor me të cilin ndalohet përkohësisht operimi mbi bazën e asaj licence, kompania është detyruar të ndalojë në tërësi veprimtarinë e saj deri në vendosjen meritore të çështjes nga gjykata. Marrë parasysh mbi ngarkesën e gjykatave me lëndë, një vendim meritor për çështjen në fjalë pritet të merret pas më shumë se tre (3) viteve.”

• Parashtruesi i kërkesës pretendon: “Për të vërtetuar dëmin që i shkaktohet Parashtruesit të Kërkesës mjafton vetëm të shikohet prodhimi i energjisë elektrike nga burimet e ripërtëritshme për vitet 2017-2020 nga ana e këtij të fundit. Sipas vet raporteve të KOSTT, energjia elektrike e prodhuar dhe e lëshuar në rrjet nga ana e Parashtruesit të Kërkesës për vitin 2019 është 46,526 MWh energji elektrike, nga gjithsejtë 191, 700 MWh të prodhuara nga burimet e ripërtëritshme në Kosovë. Po ashtu, për vitin 2020 (si vit i pandemisë) Parashtruesi i Kërkesës ka prodhuar 35, 744.51 MWh energji të pastër elektrike. Këto te dhëna dëshmojnë se Parashtruesi i Kërkesës me pamundësinë e prodhimit të energjisë elektrike do t’i shkaktohet dëm jashtëzakonisht i madh.”

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se përveç dëmit monetar, i njëjti po ashtu është i pariparueshëm. Parashtruesi i kërkesës thekson se duke qenë pjesë e korporatës multinacionale (Kelkos Energy është pjesë e Kellag Group), struktura e financimit dhe instrumentet financiare për financimin e projekteve investuese është e komplikuar. Në rast se nuk fillohet me kthimin e mjeteve të investuara për një periudhë të gjatë, kjo do të rezultonte në pamundësinë financiare për të mbijetuar dhe parashtruesit të kërkesës do t’i kanosej seriozisht likuidimi.

• Duke iu referuar rastit të GJEDNJ-së, Capital Bank AD kundër Bullgarisë, parashtruesi i kërkesës shton:​​ “GJEDNJ në rastin​​ Capital Bank AD kundër Bullgarisë,​​ ka gjetur se kriteri i ligjshmërisë, supozon, ndër të tjera që ligji vendor duhet të ofroj mekanizëm për mbrojtje kundër ndërhyrjeve arbitrare nga ana e autoriteteve publike. Më tutje, Gjykata thekson se​​ “koncepti i ligjshmërisë dhe i sundimit të ligjit në​​ shoqëri demokratike kërkon që masat të cilat afektojnë të drejtat e njeriut, të mund të jenë objekt shqyrtimi​​ para organeve të pavarura gjyqësore”. Andaj, sipas GJEDNJ-së,​​ “çdo ndërhyrje në gëzimin paqësor të​​ pronës duhet të përcjellët me garanci procedurale që i mundësojnë individëve apo subjekteve juridike që të​​ prezantojnë rastin e tyre para autoriteteve përgjegjëse në mënyrë që të sfidojnë seriozisht hapat me të cilat​​ është ndërhyrë në të drejtat e garantuara sipas kësaj dispozite.”

• Parashtruesi i kërkesës po ashtu pretendon se Gjykata Supreme ka shkelur nenin 119 (4) [Parimet e Përgjithshme] të Kushtetutës që obligon Republikën e Kosovës që të promovojë mirëqenie dhe zhvillim ekonomik të qëndrueshëm sepse “Marrë parasysh​​ kapacitetet energjetike ekzistuese të Republikës së Kosovës, dhe faktin se përveç mungesës së theksuar të kapaciteteve prodhuese, edhe kriza globale energjetike, dhe rritja enorme e çmimeve të importit, Aktgjykimi i Gjykatës Supreme, është në kundërshtim të drejtpërdrejtë me Nenin 119, paragrafi 4, pasi që ky Aktgjykim dekurajon zhvillimin e qëndrueshëm ekonomik.”

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se duke pasur parasysh zbatimin e gabuar të së drejtës procedurale dhe mungesën e arsyetimit bindës të Gjykatës Supreme, nuk ka pasur garanci të mjaftueshme ndaj arbitraritetit të Gjykatës Supreme çka ka rezultuar me shkelje të nenit 46 të Kushtetutës në lidhje me nenin 1 të Protokollit nr. 1 të KEDNJ-së.

Pretendimi për caktim të masës së përkohshme

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se zbatimi i aktgjykimit të Gjykatës Supreme do të shkaktojë dëm të pariparueshëm material, pasi që ai do të privohet nga e drejta në ushtrimin e veprimtarisë së ligjshme bazuar në licencat e dhëna nga organet administrative, pa iu ofruar atij në çështjen e konfliktit administrativ një procedurë e drejtë që i garantohet me Kushtetutë, duke e vënë në pikëpyetje sigurinë juridike për të gjithë qytetarët, e posaçërisht për investitorët e huaj siç është parashtruesi i kërkesës.

• Parashtruesi thekson se privimi për disa vite me radhë nga ushtrimi i veprimtarisë së ligjshme bazuar në licencat e dhëna nga organet administrative nuk do të mund të zhbëhet dhe me asnjë dëmshpërblim monetar nuk do të mund të kompensohet demi material dhe jo material që parashtruesi i kërkesës do ta pësonte.​​ 

• Parashtruesi i kërkesës pretendon:​​ “Çmimi për energji elektrike që gjenerohet nga hidrocentralet sipas Vendimit të Zyrës së Rregullatorit të Energjisë V 810/2016, është 67.47 EUR për MWh. Dëmi që i shkaktohet parashtruesit të kërkesës nëpërmjet Aktgjykimit të kontestuar është i pariparueshëm, ngase energjia elektrike që do të mund të prodhohej në këtë periudhe kohore, nuk mund të zëvendësohet me energjinë elektrike e cila do të prodhohet në të ardhmen. Thënë thjeshtë, fitimi që do të mund të realizohej nga gjenerimi-e rrjedhimisht shitja e energjisë elektrike nga ana e Parashtruesit të Kërkesës për Operatorin e Sistemit, Transmisionit dhe Tregut të Energjisë Elektrike të Kosovës (KOSTT) nuk mund të kompensohet nëpërmjet një prodhimi më të madh që do të mund të ndodhte në të ardhmen.”

• Parashtruesi i kërkesës po ashtu pretendon se aktgjykimi i kontestuar i Gjykatës Supreme është në kundërshtim edhe me interesin publik në Republikën e Kosovës dhe që sjellë pasoja “substancialisht” të dëmshme sepse afekton negativisht klimën e investimeve për zhvillimin e gjeneratës së re të kapaciteteve të gjenerimit të Kosovës. Në këtë kontekst, parashtruesi i kërkesës shton:​​ “[...] është fakt se kërkesa për energji elektrike në Kosovë është në rritje e sipër derisa kapacitetet gjeneruese mbeten të njëjta dhe për më tepër ato do të zvogëlohen pas vitit 2023, kur edhe parashikohet dekomisionimi i termocentralit Kosova A.”​​ 

• Duke iu referuar nenit 10 ​​ te Ligjit Nr.​​ 04/L-220​​ për Investimet e Huaja, që flet për të drejtën e investitorëve që t’iu drejtohen gjykatave për kompensim të dëmit në rast të shkeljes së ligjit në dëm të tyre, parashtruesi i kërkesës pretendon:​​ “Rasti në fjalë është duke u vëzhguar me kujdes nga investitorë të mëdhenjë nga e gjithë Evropa. Nëse përfundon në arbitrazh, kjo do të dërgojë një sinjal katastrofik për investitorët e huaj potencial në të gjithë botën. Një gjë e tillë e konfirmon përshtypjen që në Kosovë nuk ka siguri juridike për investitor serioz.”

• Parashtruesi i kërkesës pretendon se aktgjykimi i Gjykatës Supreme ​​ është në kundërshtim edhe me nenin 55 të Kushtetutës sepse në mënyrë jo proporcionale cenon thelbin e të drejtës themelore siç është mbrojta e pronës garantuar me nenin 46 të Kushtetutës.

• Nga shtjellimi i mësipërm, parashtruesi i kërkesës pretendon se ka argumentuar rastin​​ prima facie​​ për vënie të masës së përkohshme ndaj aktgjykimit të Gjykatës Supreme, “siç është specifikuar në petitumin e kërkesës.”

• Lidhur me kërkesën për caktim të masës së përkohshme, parashtruesi i kërkesës kërkon nga Gjykata : (i) LEJOJË masën e përkohshme në kohëzgjatjen e caktuar nga Gjykata; (ii) TË SUSPENDOJË menjëherë zbatimin e Aktgjykimit të Gjykatës Supreme të Kosovës ARJ.UZVP.Nr.74/2021 i dt. 28.07.2021 dhe Aktgjykimit të Gjykatës Themelore në Prishtinë, A. Nr. 2081/2020 i dt. 11.02.2021, për periudhën kohore si në pikën I të këtij vendimi.

• Lidhur me kërkesën nr. KI202/21 si tërësi dhe pretendimet e ngritura dhe të shtjelluara, parashtruesi i kërkesës kërkon nga Gjykata: (i) TË SHPALL kërkesën të pranueshme; (ii) TË KONSTATOJË se ka pasur shkelje të Nenit 31 [e Drejta në Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës dhe të Nenit 6 [E drejta për një proces të rregullt] të KEDNJ-së; (iii)​​ TË KONSTATOJË se ka pasur shkelje të Nenit 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës dhe të Nenit 1 të Protokollit 1 [Mbrojtja e pronës] të KEDNJ-së; (iv) TË SHPALL të pavlefshëm Aktgjykimin e Gjykatës Supreme ARJ.UZVP.Nr.74/2021 dt. 28.07.2021; (v) TË KTHEJ Aktgjykimin e Gjykatës Supreme ARJ.UZVP.Nr.74/2021 dt. 28.07.2021 në rivendosje, në përputhje me aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese; (vi) TË LEJOJË masën e përkohshme deri në kohën kur Gjykata Supreme e Kosovës të rivendos për çështjen. ​​ 

DISPOZITAT PËRKATËSE KUSHTETUESE DHE LIGJORE​​ 

KUSHTETUTA E REPUBLIKËS SË KOSOVËS

Neni 31

[E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm]

“1. Çdokujt i garantohet mbrojtje e barabartë e të drejtave në procedurë para gjykatave, organeve të tjera shtetërore dhe bartësve të kompetencave publike.​​ 

2. Çdokush gëzon të drejtën për shqyrtim publik të drejtë dhe të paanshëm lidhur me vendimet për të drejtat dhe obligimet ose për cilëndo akuzë penale që ngrihet kundër saj/tij brenda një afati të arsyeshëm, nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e themeluar me ligj.

[...]”

KONVENTA EVROPIANE PËR TË DREJTAT E NJERIUT​​ 

Neni 6

(E Drejta për një proces të rregullt)

1. Çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e krijuar me ligj, e cila do të vendosë si për mosmarrëveshjet në lidhje me të drejtat dhe detyrimet e tij të natyrës civile, ashtu edhe për bazueshmërinë e çdo akuze penale në ngarkim të tij. Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare​​ në një shoqëri demokratike, kur kjo kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë.

[...]” ​​ 

LIGJI Nr. 03/L-202 PËR KONFLIKTET ADMINISTRATIVE ​​ ​​​​ 

Neni 6​​ 

Parimi i shqyrtimit verbal

“Në konfliktin administrativ, gjykata vendosë në bazë të shqyrtimit verbal, të drejtpërdrejt dhe publik.”

Neni 10

[Pa titull]

“1. Të drejtë për të nisur konfliktin administrativ ka personi fizik si dhe personi juridik, nëse vlerëson se me aktin administrativ përfundimtar në procedurën administrative, i është shkelur ndonjë e drejt apo interes ligjor.​​ 

2. Organi i administratës, Avokati i Popullit, shoqatat dhe organizatat e tjera, të cilat veprojnë në mbrojtje të interesave publike mund të fillojnë konfliktin administrativ.​​ 

3. Organi ka të drejtë të iniciojë konfliktin administrativ, kundër vendimit, që është marrë në bazë të ankesës në procedurën administrative, nëse ai/ajo konsideron se është shkelur ndonjë e drejtë ose interes i tij.​​ 

4. Nëse me aktin administrativ është shkelur ligji në favor të personit fizik, personit juridik, konfliktin mund ta iniciojë prokurori publik kompetent ose organi tjetër i autorizuar me ligj. Organet e administratës kanë për detyrë që, kur të kenë mësuar për to, të njoftojnë prokurorin publik kompetent ose organin e autorizuar me ligj.​​ 

5. Konfliktin administrativ mund ta iniciojë edhe prokurori publik kompetent ose personi i autorizuar nëse me aktin administrativ është shkelur ligji në dëm të organeve të qeverisjes qendrore dhe të organeve të tjera në varësi të tyre, të organeve të vetëqeverisjes lokale dhe të organeve në varësi të tyre, kur janë shkelur të drejtat pronësore të këtyre organeve.”

Neni 22

[Pa titull]

“2. Me kërkesën e paditësit, organi, akti i të cilit ekzekutohet, gjegjësisht organi që është kompetent për ekzekutim, mund ta shtyjë ekzekutimin deri në vendimin definitiv gjyqësor, nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik, e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar.

[...]

6. Paditësi mund të kërkojë edhe nga gjykata shtyrjen e ekzekutimit të aktit administrativ deri në marrjen e vendimit gjyqësor, sipas kushteve të parapara në paragrafin 2. të këtij neni.”

Neni 34

[Pa titull]

“1. Gjykata e hedh poshtë padinë me vendim, nëse konstaton se:

1.1. padia është paraqitur pas kalimit të afatit ose është e parakohshme;

[...]

1.3. është e qartë se me aktin administrativ, që kontestohet me padi, nuk preken të drejtat e paditësit ose interesi i tij i drejtpërdrejtë i bazuar në ligj;

Neni 63

​​ [Dispozita të tjera të procedurës]

Nëse ky ligj nuk përmban dispozita për procedurën në konfliktet administrative, do të zbatohen përshtatshmërisht dispozitat e ligjit për procedurën kontestimore.”

LIGJI NR. 03/l-006 PËR PROCEDURËN KONTESTIMORE​​ ​​ 

Neni 160

[Pa titull]

160.4 Arsyetimi i aktgjykimit përmban: kërkesat e palëve, faktet që i kanë parashtruar dhe provat që i kanë propozuar, cilat nga faktet e tilla i ka vërtetuar, pse dhe si i ka vërtetuar ato fakte, e po që se i ka vërtetuar me anë të provave, cilat prova i ka shfrytëzuar dhe si i ka vlerësuar ato.

Neni 175

[Pa titull]

“Dispozitat e neneve 146, 153, 160 dhe 169 paragrafi 2 të këtij ligji në mënyrë të përshtatshme aplikohen edhe kur kem të bëjmë me aktvendimet.”

Neni 194​​ 

Kufijtë e ekzaminimit të aktgjykimit të shkallës së parë

“Gjykata e ankimit ekzaminon aktgjykimin e shkallës së parë në atë pjesë në të cilën është goditur me ankesë dhe atë brenda kufijve të shkaqeve të treguara në ankesë, duke u kujdesur sipas detyrës zyrtare për zbatimin e së drejtës materiale si dhe për shkeljen e dispozitave të procedurës kontestimore nga neni 182 paragrafi 2, pika b), g), j), k) dhe m) të këtij ligji.”

Neni 257​​ 

Ndryshimi i padisë

“257.1 Ndryshim të padisë përbënë ndryshimi i njëjtësisë së kërkesëpadisë, zmadhimi i kërkesëpadisë apo parashtrimi edhe i një kërkese tjetër krahas asaj ekzistuese.​​ 

257.2 Padia nuk quhet e ndryshuar po që se paditësi e ka ndryshuar bazën juridike të kërkesëpadisë, po që se e ka zvogëluar kërkesëpadinë, apo po që se i ka ndryshuar, plotësuar apo përmirësuar, thëniet e caktuara në padi.”

Neni 264​​ 

Bashkëndërgjyqësia

“264.1 Padia mund të ngrihet bashkërisht nga shumë paditës ose kundër shume të pa diturve (bashkëndërgjyqesia) në rast se:​​ 

a) në pikëpamje të objektit të kontestit janë në bashkësi juridike apo nëse të drejtat e tyre, përkatësisht detyrimet, burojnë nga e njëjta bazë faktike apo juridike (bashkëndërgjyqësia materiale);​​ 

b) objekt kontesti janë kërkesat, përkatësisht detyrimet e të njëjtit lloj që mbështeten në bazën faktike dhe juridike esencialisht të njëjtë dhe po që se ekziston kompetenca lëndore dhe territoriale e të njëjtës gjykatë për secilën kërkesë dhe për secilin të paditur (bashkëndërgjyqësia formale);​​ 

c) një gjë e këtillë parashikohet me ndonjë ligj tjetër. 264.2 Deri ne përfundimin e seancës përgatitore, përkatësisht të seancës për shqyrtimin kryesor të çështjes, po që se seanca përgatitore nuk është caktuar fare, paditësit mund t’i bashkohet, nën kushtet e paragrafit 1 të këtij neni, edhe një paditës tjetër apo të zgjerohet padia edhe në një të paditur tjetër, duke u marrë pëlqimi i këtij.​​ 

264.3 Personi që i bashkohet paditësit, përkatësisht personi në të cilin zgjerohet padia duhet ta pranoj procedurën në gjendjen në të cilën ndodhet në momentin kur ai hyn në të.”

KREU XXI SIGURIMI I KËRKESËPADISË

Neni 269

[Pa titull]

“269.1 Në qoftë se sipas ligjit ose për shkak të natyrës së raportit juridik kontesti mund të zgjidhet vetëm në mënyrë të njëjtë ndaj të gjithë bashkëndërgjyqësve (bashkëndërgjyqësia unike), atëherë ata të gjithë konsiderohen si një palë ndërgjyqëse e vetme, kështu që në rastin kur ndonjëri nga bashkëndërgjyqësit nuk e kryen ndonjë veprim procedural, efekti i veprimeve procedurale të kryera nga bashkëndërgjyqësi tjetër shtrihet edhe në ata që nuk i kanë kryer veprimet e tilla.​​ 

269.2 Po që se bashkëndërgjyqësit kryejnë veprime procedurale që dallohen mes tyre, atëherë gjykata e merr në konsiderim atë veprim procedural që është për të gjithë ata më i favorshmi.”

Neni 297

[Pa titull]

“297.1 Masa e sigurimit mund të caktohet:​​ 

a) në qoftë se propozuesi i sigurimit e bënë të besueshme ekzistimin e kërkesës apo të së drejtës subjektive të tij , dhe

b) në qoftë se ekziston rreziku se pa caktimin e masës së këtillë pala kundërshtare do të mund ta pamundësonte apo vështirësonte dukshëm realizimin e kërkesës, sidomos me tjetërsimin e pasurisë së vet, me fshehjen e saj, me ngarkimin apo me ndonjë mënyrë tjetër, me të cilën do ta ndryshonte gjendjen ekzistuese të gjërave, ose në ndonjë mënyrë tjetër do të ndikonte negativisht në të drejtat e propozuesit të sigurimit.​​ 

297.2 Po që se nuk është përcaktuar ndryshe me ligj, gjykata e cakton masën e sigurimit vetëm nën kushtet që propozuesi i sigurimit, brenda afatit të caktuar nga gjykata, ashtu siç parashihet me Ligjin mbi Procedurën Përmbarimore, jep garanci në masën dhe në llojin e caktuar nga gjykata, për dëmin që mund t’i shkaktohet palës kundërshtare me caktimin dhe ekzekutimin e masës së sigurimit.​​ 

297.3 Po që se propozuesi nuk jep garanci brenda afatit të caktuar gjykata e refuzon propozimin për caktimin e masës së sigurimit. Me kërkesën e propozuesit gjykata mund ta liroj atë nga detyrimi i dhënies së garancisë po që se konstatohet se nuk ka mundësi financiare për një gjë të tillë.​​ 

297.4 Bashkësitë e pushtetit lokal janë të përjashtuara nga detyrimi i paragrafit 3 të këtij neni.”​​ 

Vlerësimi i pranueshmërisë së kërkesës

• Gjykata së pari​​ shqyrton​​ nëse kërkesa​​ i ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë, të përcaktuara me Kushtetutë, të parashikuara me Ligj dhe të specifikuara më tej me Rregullore të punës.

• Në​​ këtë drejtim,​​ Gjykata​​ i​​ referohet​​ paragrafit​​ 4 të nenit 21 [Parimet e Përgjithshme] dhe​​ paragrafëve 1 dhe 7 të nenit​​ 113 [Juridiksioni dhe Palët e​​ Autorizuara] të Kushtetutës, i cili përcakton:

Neni 21

“[…]

• Të drejtat dhe liritë themelore të parashikuara në Kushtetutë, vlejnë edhe për personat juridikë, për aq sa janë të zbatueshme.”

Neni 113

“1. Gjykata Kushtetuese vendos vetëm për rastet e ngritura para Gjykatës në mënyrë ligjore nga pala e autorizuar.

[...]

7.​​ Individët janë të autorizuar të ngrenë shkeljet nga autoritetet publike të të drejtave dhe lirive të tyre individuale, të garantuara me Kushtetutë, mirëpo vetëm pasi të kenë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj.”​​ 

• Në vazhdim, Gjykata​​ gjithashtu shqyrton nëse parashtruesi i kërkesës ka përmbushur kriteret e pranueshmërisë, siç përcaktohen me Ligj.​​ Në lidhje me këtë, Gjykata së pari i referohet neneve, 47 [Kërkesa individuale], ​​ 48 [Saktësimi i kërkesës] dhe 49 [Afatet] të Ligjit, të cilët parashohin:

Neni 47

[Kërkesa individuale]

“1. Çdo individ ka të drejtë të kërkojë nga Gjykata Kushtetuese mbrojtje juridike në rast se pretendon se të drejtat dhe liritë e tija individuale të garantuara me Kushtetutë janë shkelur nga ndonjë autoritet publik.

2. Individi mund ta ngritë kërkesën në fjalë vetëm pasi që të ketë shteruar të gjitha mjetet juridike të përcaktuara me ligj”.

Neni 48

[Saktësimi i kërkesës]

“Parashtruesi i kërkesës ka për detyrë që në kërkesën e tij të qartësoj saktësisht se cilat të drejta dhe liri pretendon se i janë cenuar dhe cili është akti konkret i autoritetit publik të cilin parashtruesi dëshiron ta kontestoj”.​​ 

Neni 49

[Afatet]

“Kërkesa parashtrohet brenda afatit prej katër (4) muajsh. Afati fillon të ecë nga dita kur parashtruesit i është dorëzuar vendimi gjyqësor...”.

• Në këtë drejtim, Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës ka të drejtë të dorëzojë ankesë kushtetuese, duke iu referuar shkeljeve të pretenduara të të drejtave dhe lirive themelore, që vlejnë për individët dhe personat juridikë (shih rastet e Gjykatës nr.​​ KI41/09,​​ parashtrues​​ Universiteti AAB-RIINVEST L.L.C., Aktvendim për papranueshmëri i 3 shkurtit 2010, paragrafi 14; dhe nr.​​ KI35/18,​​ parashtrues ​​ Bayerische Versicherungsverbrand,​​ Aktgjykim ​​ i 11 dhjetorit 2019, paragrafi 40).

• Në vlerësimin e përmbushjes së kritereve të pranueshmërisë siç janë cekur më lart, Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës ka specifikuar se konteston një akt të një autoriteti publik, përkatësisht Aktgjykimin e Gjykatës Supreme​​ ARJ.UZVP.Nr.74/21 të 28 korrikut 2021, pas shterimit të të gjitha mjeteve juridike të përcaktuara me ligj. Parashtruesi i kërkesës gjithashtu ka qartësuar të drejtat dhe liritë që ai pretendon se janë shkelur, në pajtim me kriteret e nenit 48 të Ligjit dhe ka dorëzuar kërkesën në pajtim me afatin e përcaktuar në nenin 49 të Ligjit.

• Në kontekst të rrethanave të rastit konkret, duke marrë parasysh që vendimet e kontestuara ndërlidhen me vendime përkitazi me masa të sigurisë, përkatësisht “procedura paraprake”, Gjykata bazuar në praktikën e saj gjyqësore dhe të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut (në tekstin e mëtejmë: GJEDNJ), duhet të vlerësojë aplikueshmërinë e garancive të nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së. Në këtë kontekst, Gjykata i referohet pikës (b) të paragrafit (3) të rregullit 39 të Rregullores së punës, sipas së cilës, Gjykata mund të konsiderojë një kërkesë të papranueshme nëse e njëjta nuk është​​ ratione materiae​​ në pajtim me Kushtetutën.

• Prandaj, në kontekst të kësaj të fundit, vlerësimi i këtij kriteri në rrethanat e rastit, është i rëndësishëm sepse procedurat e zhvilluara para gjykatave të rregullta hyjnë në fushëveprimin e​​ “procedurave paraprake”, përkatësisht Aktgjykimi i kontestuar i Gjykatës Supreme ndërlidhet me Aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve për lejeve mjedisore të lëshuara nga MEA-ja ​​ dhe licencave për prodhim të energjisë elektrike të lëshuara nga ZRRE-ja, derisa padia për anulimin e vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së derisa gjykata themelore të vendos me vendim përfundimtar (shqyrtim të meritave) lidhur me padinë e palëve paditëse. Rrjedhimisht, Gjykata do të vlerësojë nëse neni 31 i Kushtetutës, në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së është i zbatueshëm në rrethanat e rastit të parashtruesit të kërkesës.​​ 

• Në këtë kontekst specifik, Gjykata vëren se çështja e aplikueshmërisë së nenit 6 të KEDNJ-së në procedura paraprake është interpretuar nga GJEDNJ përmes praktikes së saj gjyqësore, në harmoni me të cilën Gjykata, në pajtim me nenin 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejta e Njeriut] të Kushtetutës, është e obliguar të interpretoje të drejtat e njeriut dhe liritë themelore të garantuara me Kushtetutë.

• Gjykata vë po ashtu në pah, se kriteret për aplikueshmërinë e nenit 31 të Kushtetutës përkitazi me procedurat paraprake janë përcaktuar po ashtu edhe në rastet e kësaj​​ Gjykate, duke përfshirë por duke mos u kufizuar në rastet​​ KI122/17, parashtrues, ​​ Česká Exportní Banka A.S.,​​ Aktgjykim i 30 prillit 2018;​​ KI150/16, parashtrues, ​​ Mark Frrok Gjokaj, Aktgjykim i 31 dhjetorit 2018;​​ KI81/19, parashtrues, ​​ Skender Podrimqaku,​​ Aktvendim për papranueshmëri i 9 nëntorit 2019;​​ KI107/19, parashtrues, ​​ Gafurr Bytyqi, Aktvendim për papranueshmëri, i 11 marsit 2020;​​ KI195/20,​​ parashtrues, ​​ Aigars Kesengfelds, Aktgjykim, i 29 marsit 2021. Parimet e përgjithshme të vendosura përmes ​​ vendimeve të lartcekura të Gjykatës janë bazuar në rastin e GJENDJ-së,​​ Micallef kundër Maltës, nr. 17056/06, Aktgjykim i 15 tetorit 2009.​​ 

• Rrjedhimisht, për të konstatuar nëse në rastin konkret aplikohet neni 31 i Kushtetutës dhe neni 6 i KEDNJ-së, Gjykata do t’iu referohet parimeve të përgjithshme të përcaktuara përmes praktikës gjyqësore të GJEDNJ-së dhe të Gjykatës për sa i përket aplikueshmërisë ​​ së garancive procedurale të nenit 31 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së dhe më pas të njëjtat do t’i aplikojë në rrethanat e rastit konkret.

• Bazuar në praktikë gjyqësore të saj dhe të GJEDNJ-së, Gjykata vëren se jo të gjitha masat e sigurisë apo masat e përkohshme përcaktojnë të drejtat ose detyrimet civile dhe në mënyrë që neni 6 i KEDNJ-së të konsiderohet i zbatueshëm, GJEDNJ përcaktoi kriteret mbi bazën e të cilave duhet të vlerësohet aplikueshmëria e nenit 6 të KEDNJ-së në​​ “proceduarat paraprake”​​ (shih, rastin e GJEDNJ-së,​​ Micallef kundër Maltës, cituar më lart, paragrafët 83-86).

• Sipas kritereve të përcaktuar në rastin​​ Micallef kundër Maltës, të cilat kritere edhe kjo Gjykatë i pranoi ​​ përmes praktikës gjyqësore. Së pari, e drejta në fjalë duhet të jetë​​ “civile”​​ si në shqyrtimin gjyqësor ashtu edhe në procedurat lidhur me masën e sigurisë, brenda kuptimit autonom të këtij nocioni sipas nenit 6 të KEDNJ-së dhe; së dyti, ​​ kjo procedurë duhet të përcaktojë në mënyrë efektive të drejtën civile përkatëse (shih, në këtë kontekst, rastin e GJEDNJ-së,​​ Micallef kundër Maltës, cituar më lart, paragrafët 84 dhe 85 dhe referencat e përmendura aty, si dhe shih rastet e Gjykatës​​ KI122/17, ​​ parashtrues,​​ Česká Exportní Banka A.S., të cituar më lart, paragrafët 130 dhe 131;​​ KI81/19,​​ parashtrues, ​​ Skender Podrimqaku, të cituar më lart, paragrafët 47 dhe 48;​​ KI107/19,​​ parashtrues, ​​ Gafurr Bytyqi, të cituar më lart, paragrafi 53).

• Gjykata rikujton që rrethanat e rastit parashtruesi i kërkesës i referohet vendimeve për leje ujore, mjedisore dhe licencave për prodhim të energjisë elektrike të lëshuara nga MEA-ja dhe ZRRE-ja që ndërlidhen me ndërtimin e hidrocentraleve në territorin e komunës së Deçanit. Palët paditëse​​ kishin inicuar konflikt administrativ duke parashtruar padi ndaj MEA-së dhe ZRRE-së. Së bashku me këtë padi, palët paditëse, kishin parashtruar edhe kërkesën për shtyrje të ekzekutimit të vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së me arsyetimin se hidrocentralet e ndërtuara në territorin e komunës së Deçanit e dëmtojnë cilësinë e ujit të pijes dhe të ujitjes. Shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së si masë e përkohshme bazuar në dispozitat e LKA-së do të nënkuptonte pezullimin e prodhimit të energjisë elektrike nga parashtruesi i kërkesës “Kelkos Energy” nëpërmjet tri (3) hidrocentraleve ekzistuese në komunën e Deçanit, deri në marrjen e vendimit meritor lidhur me çështjen nga Gjykata Themelore në Prishtinë.

• Rrjedhimisht, kërkesa për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve administrative, si në rrethanat e rastit konkret, në procedurë të konfliktit administrativ është paraparë në nenin 22 të LKA-së. Ky vendim për shtyrje të ekzekutimit, bazuar në ligjin e aplikueshëm, mund të merret deri në vendosjen në merita të rastit nga gjykatat e rregullta. Paisja e parashtruesit të kërkesës me leje dhe licenca përkatëse nga MEA-ja dhe ZRRE-ja ndërlidhet me (i) ndërtimin dhe funksionimin e hidrocentraleve si burim i ripërtërishëm për prodhimin e energjisë elektrike në territorin e komunës së Deçanit;​​ dhe, (ii)​​ parashtruesi i kërkesës së qysh nga viti 2019 ka filluar me gjenerimin e energjisë elektrike g nëpërmjet hidrocentraleve.

• Gjykata rikujton se​​ të gjitha çështjet e ngritura në rrethanat e rastit konkret hyjnë në fushëveprimin e​​ “procedurave paraprake”​​ derisa çështja kryesore​​ për anulimin e vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së​​ ​​ e që ndërlidhen drejtpërdrejtë me veprimtarinë e parashtruesit të kërkesës, është akoma në procedurë të shqyrtimit në merita pranë gjykatave të rregullta. ​​ 

• Nga sa më sipër, Gjykata konstaton se parashtruesi i kërkesës (i) gëzon një të “drejtë civile” që vë në lëvizje garancitë procedurale ​​ të nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së; (ii)​​ ​​ kërkesa e parashtruesit të kërkesës përkitazi me pretendimin për shkelje të nenit 31 të Kushtetutës, në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së është​​ ratione materiae​​ në pajtim më Kushtetutën; dhe, se (iii) garancitë procedurale të nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së janë të aplikueshme në rastin e tij.​​ 

• Në fund dhe pas shqyrtimit të ankesës kushtetuese të parashtruesit të kërkesës, Gjykata konsideron se kërkesa nuk mund të konsiderohet si qartazi e pabazuar në baza kushtetuese, siç parashihet me paragrafin (2) të rregullit 39 të Rregullores së punës, dhe për pasojë, kërkesa shpallet e pranueshme për shqyrtim në merita. (shih, gjithashtu rastin e GJEDNJ-së,​​ Alimuçaj kundër Shqipërisë, nr. 20134/05, ​​ Aktgjykim i 9 korrikut 2012, paragrafi 144, si dhe shih rastet​​ ​​ e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ Aktgjykim i​​ 19 janarit 2022, paragrafi 64; ​​ ​​​​ ​​ KI27/20,​​ parashtrues, ​​ Lëvizja VETËVENDOSJE!, Aktgjykim i 22 korrikut 2020, paragrafi 43).​​ 

Meritat e kërkesës

• Gjykata rikujton që parashtruesi i kërkesës​​ pretendon se i janë shkelur të drejtat dhe liritë themelore të garantuara nenet 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm], 46 [Mbrojtja e Pronës] të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) [E drejta për një proces të rregullt] dhe nenin 1 të Protokollit nr.1 ​​ [Mbrojtja e pronës] të KEDNJ-së.

• Gjykata thekson se thelbi i rastit ndërlidhet me të drejtën e parashtruesit të kërkesës për zhvillimin e veprimtarisë së prodhimit të energjisë elektrike ​​ bazuar në vendimet, lejet dhe licencat përkatëse të MEA-së dhe ZRRE-së, të cilat i kanë mundësuar parashtruesit të kërkesës investimin në kapacitetet gjeneruese të energjisë elektrike nëpërmjet ndërtimit të infrastrukturës për hidrocentrale. Ndërkohë palët paditëse,​​ F.S., M.L., dhe XH.K.,​​ kishin inicuar konflikt administrativ duke parashtruar padi ndaj MEA-së dhe ZRRE-së, me ç’ rast kishin paraqitur kërkesë për shtyrje të ekzekutimit të vendimeve të kontestuara të MEA-së dhe ZRRE-së. Gjykata Themelore e aprovoi të bazuar propozimin e palës paditëse dhe vendosi që të shtyhet ekzekutimi i vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së, derisa Gjykata Themelore të vendos me vendim përfundimtar përkitazi me padinë e palës paditëse. Parashtruesi i kërkesës,​​ si dhe MEA-ja dhe ZRRE-ja,​​ paraqitën ankesë në Gjykatën e Apelit. Gjykata e Apelit vendosi që t’i aprovojë të bazuara ankesat e të paditurave ZRRE, MEA dhe parashtruesit të kërkesës “Kelkos Energy”, ndërsa prishi aktvendimin e Gjykatës Themelore dhe lëndën ia ktheu të njëjtës gjykatë në rishqyrtim dhe rivendosje. Gjykata Themelore sërish vendosi që të aprovojë të bazuar propozimin e palës paditëse si dhe të shtyjë ekzkekutimin e vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së derisa Gjykata Themelore të vendos me vendim përfundimtar përkitazi me padinë e palës paditëse. Parashtruesi i kërkesës, MEA-ja dhe ZRRE-ja sërish paraqitën ankesë në Gjykatën e Apelit. Gjykata e Apelit​​ sërish​​ vendosi që të aprovojë të bazuara ankesat e të paditurave MEA dhe ZRRE dhe parashtruesit të kërkesës, ndërsa ndryshoi aktvendimin e Gjykatës Themelore duke refuzuar​​ propozimin e palës paditëse me të cilin kanë kërkuar që të shtyhet ekzekutimi i vendimeve të të paditurave MEA dhe ZRRE, derisa Gjykata Themelore të vendos me vendim përfundimtar përkitazi me padinë e palës paditëse. Palët paditëse paraqitën kërkesë për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësorë në Gjykatës Supreme,​​ ndërsa parashtruesi i kërkesës ofroi përgjigje kundrejt kërkesës së palës paditëse. Gjykata Supreme vendosi që ​​ të aprovohet e bazuar kërkesa e palës paditëse për rishqyrtim të jashtëzakonshëm të vendimit gjyqësorë parashtruar kundër Aktvendimit të Gjykatës së Apelit dhe prishi Aktvendimin e Gjykatës së Apelit duke lënë në fuqi Aktvendimin e Gjykatës Themelore,​​ përkatësisht​​ masën​​ e​​ përkohshme, duke pezulluar​​ të​​ gjitha aktivitetet e parashtruesit​​ të​​ kërkesës​​ deri​​ në​​ zgjidhjen​​ në​​ merita​​ të​​ çështjes​​ pranë​​ Gjykatës​​ Themelore. ​​ 

• Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës, para gjykatave​​ të​​ rregullta,​​ ka ngritur pretendime të detajuara​​ lidhur: (i) me mungesën e legjitimitetit aktiv të palës paditëse; (ii) zbatim arbitrar të ligjit dhe vlerësim arbitrar të fakteve lidhur me interpretimin dhe zbatimin e nenit 22 të LKA-së ndaj rrethanave të rastit të tij; (iii) pretendim për shkelje të së drejtës për një vendim të arsyetuar sidomos në procedurën e zhvilluar në Gjykatën Supreme; (iv) pretendim për ​​ shkelje të së drejtës për mbrojtje të pronës; dhe, (v) pretendim për caktim të masës së përkohshme nga Gjykata kundër vendimeve të gjykatave të rregullta për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së.

• Gjykata në tekstin e mëposhtëm të këtij​​ Aktgjykimi pretendimet për zbatim arbitrar të nenit 22 të LKA-së dhe për mungesë të legjitimitetit aktiv të palës paditëse do t’i vlerësojë në kuadër të së drejtës për një vendim të arsyetuar siç garantohet me nenin 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) të KEDNJ-së.  ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ 

• Gjatë vlerësimit të meritave të këtyre pretendimeve, Gjykata gjithashtu do të zbatojë standardet e praktikës gjyqësore GJEDNJ-së, në harmoni me të cilën, Gjykata në bazë të nenit 53 [Interpretimi i Dispozitave për të Drejtat e Njeriut] të Kushtetutës është e detyruar të interpretojë të drejtat dhe liritë themelore të garantuara me Kushtetutë në harmoni me vendimet gjyqësore të GJEDNJ-së.​​ 

Parimet e përgjithshme lidhur me të drejtën për një vendim të arsyetuar

• Përkitazi me të drejtën për një vendim të arsyetuar gjyqësor të garantuar me nenin 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së, Gjykata thekson se ajo tashmë ka një praktikë të konsoliduar gjyqësore. Kjo praktikë është ndërtuar duke u bazuar në praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së (përfshirë por duke mos u kufizuar në rastet​​ Hadjianastassiou kundër Greqisë, nr. 12945/87, ​​ Aktgjykim i 16 dhjetorit 1992;​​ Van de Hurk kundër Holandës, nr. 16034/90, Aktgjykim i 19 prillit 1994;​​ Hiro Balani kundër Spanjës,​​ nr. 18064/91, Aktgjykim i 9 dhjetorit 1994;​​ Higgins dhe të tjerët kundër Francës,​​ nr. 20124/92, Aktgjykimi i 19 shkurtit 1998;​​ Garcia Ruiz kundër Spanjës,​​ nr. 30544/96, Aktgjykimi i 21 janarit 1999;​​ Hirvisaari kundër Finlandës,​​ nr. 49684/99, ​​ Aktgjykim i 27 shtatorit 2001;​​ Suominen kundër Finlandës,​​ nr. 37801/97, ​​ Aktgjykim i 1 korrikut 2003;​​ Buzescu kundër Rumanisë,​​ nr. 61302/00, Aktgjykim i 24 majit 2005;​​ Pronina kundër Ukrainës,​​ nr. 63566/00, Aktgjykim i 18 korrikut 2006; dhe​​ Tatishvili kundër Rusisë,​​ nr. 1509/02, Aktgjykimi i 22 shkurtit 2007. Për më tepër, parimet themelore sa i përket të drejtës për një vendim të arsyetuar gjyqësor janë shtjelluar po ashtu në rastet e kësaj Gjykate, duke përfshirë por duke mos u kufizuar në​​ KI22/16,​​ parashtrues​​ Naser Husaj,​​ Aktgjykim i 9 qershorit 2017;​​ KI97/16,​​ parashtrues​​ IKK Classic,​​ Aktgjykim i 9 janarit 2018;​​ KI143/16,​​ parashtrues​​ Muharrem Blaku dhe të tjerët, Aktvendim për papranueshmëri i 13 qershorit 2018;​​ KI87/18,​​ parashtrues i kërkesës​​ IF Skadiforsikring, Aktgjykim, i 27 shkurtit 2019, dhe​​ KI24/17,​​ parashtrues​​ Bedri Salihu, Aktgjykim, i 27 majit 2019,​​ KI35/18,​​ parashtrues​​ Bayerische Versicherungsverbrand, Aktgjykim, i 11 dhjetorit 2019;​​ KI 75/21,​​ parashtrues “Abrazen​​ LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ cituar më lart, paragrafi 69)​​ .

• Në parim, Gjykata thekson se ​​ garancitë e mishëruara në nenin 31 të Kushtetutës dhe nenin 6 të KEDNJ-së përfshijnë detyrimin që gjykatat të japin arsye të mjaftueshme për vendimet e tyre (shih,​​ rastin e GJEDNJ-së,​​ H. kundër Belgjikës, Aktgjykimi i 30 nëntorit 1987, paragrafi 53; si dhe shih rastin e Gjykatës​​ KI230/19,​​ parashtrues​​ Albert Rakipi,​​ të cituar më lart, paragrafi 139 dhe rastin​​ KI87/18,​​ parashtrues​​ IF Skadiforsikring,​​ paragrafi​​ 44).​​ Një vendim i arsyetuar u tregon palëve se çështja e tyre është dëgjuar me të vërtetë, dhe për pasojë kontribuon në një pranueshmëri më të madhe të vendimeve. (Shih, rastin e GJEDNJ-së​​ Magnin kundër Francës,​​ nr. 26219/08, Vendim i 10 majit 2012, paragrafi 29).

• Gjykata i referohet praktikës së saj gjyqësore ku ajo konstaton se arsyetimi i vendimit duhet të theksojë raportin ndërmjet konstatimeve të meritave dhe reflektimeve kur të merren parasysh provat e propozuara nga njëra anë, dhe konkluzionet ligjore të gjykatës nga ana tjetër. Aktgjykimi i gjykatës do të shkelë parimin kushtetues të ndalimit të arbitraritetit në vendimmarrje, në qoftë se arsyetimi i dhënë nuk përmban fakte të vërtetuara, dispozitat ligjore përkatëse dhe marrëdhënien logjike midis tyre (Gjykata Kushtetuese, rastet: nr.​​ KI72/12,​​ Veton Berisha dhe Ilfete Haziri, Aktgjykimi i 17 dhjetorit 2012, paragrafi 61; dhe nr.​​ KI135/14,​​ IKK Classic, Aktgjykimi i 9 shkurtit 2016, paragrafi 58).

• Praktika gjyqësore gjithashtu përcakton se përkundër faktit që një gjykatë ka një liri të caktuar të vlerësimit lidhur me përzgjedhjen e argumenteve dhe dëshmive, ajo është e detyruar të justifikojë aktivitetet dhe vendimmarrjen e saj duke dhënë arsyet përkatëse. (Shih, rastet e GJEDNJ-së:​​ Suominen kundër Finlandës,​​ cituar më lart, paragrafi 36;​​ Carmel Saliba kundër Maltës,​​ nr. 24221/13, Aktgjykim i 24 prillit 2017, paragrafi 73; shih po ashtu rastin e Gjykatës,​​ KI227/19,​​ parashtrues​​ N.T.​​ “Spahia Petrol”,​​ Aktgjykim i 20 dhjetorit 2020, paragrafi 46). Për më tepër, vendimet duhet të jenë të arsyetuara në atë mënyrë që t’u mundësojë palëve të shfrytëzojnë në mënyrë efektive çdo të drejtë ekzistuese të ankesës. (Shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Hirvisaari kundër Finlandës,​​ cituar më lart, paragrafi 30).

• Gjykata po ashtu thekson se bazuar në praktikën e saj gjyqësore gjatë vlerësimit të parimit i cili i referohet administrimit të drejtë të drejtësisë, vendimet e gjykatave duhet të përmbajnë arsyetimin në të cilat ato bazohen. Shkalla në të cilën zbatohet detyrimi për të dhënë arsye mund të ndryshojë varësisht nga natyra e vendimit dhe duhet të përcaktohet në dritën e rrethanave të rastit konkret. Janë argumentet thelbësore të parashtruesve të kërkesës që duhet të adresohen dhe arsyet e dhëna duhet të jenë të bazuara në ligjin e aplikueshëm (shih në mënyrë të ngjashme rastet e GJEDNJ-së​​ Garcia Ruiz kundër Spanjës,​​ cituar më lart, paragrafi 29;​​ Hiro Balani kundër Spanjës,​​ cituar më lart, paragrafi 27; dhe​​ Higgins dhe të tjerët kundër Francës,​​ cituar më lart paragrafi 42, shih, po ashtu, rastet e Gjykatës​​ KI97/16,​​ parashtrues​​ IKK Classic, cituar më lart, paragrafi 48; dhe​​ KI87/18,​​ parashtrues​​ IF Skadeforsikring, cituar më lart, paragrafi 48).

​​ 

• Duke mos kërkuar një përgjigje të detajuar për secilën ankesë të ngritur nga parashtruesi i kërkesës, ky obligim nënkupton që palët në procedurë gjyqësore mund të presin që të pranojnë një përgjigje specifike dhe eksplicite ndaj pretendimeve të tyre që janë vendimtare për rezultatin e procedurës së zhvilluar (shih rastin​​ Moreira Ferreira kundër Portugalisë,​​ nr. 19867/12, ​​ Aktgjykim i 5 korrikut 2011 paragrafi 84 dhe të gjitha referencat e përdorura aty; si dhe rastin e Gjykatës​​ KI230/19,​​ parashtrues​​ Albert Rakipi,​​ Aktgjykim i 9 dhjetorit 2020, paragrafi 137).

• Një gjykatë​​ me jurisdiksion​​ ​​ apeli, mundet, në parim, të refuzojë një ankesë duke miratuar arsyet e vendimit të gjykatës më të ulët, megjithatë edhe një vendim i tillë duhet të përmbajë mjaftueshëm arsyetim për të treguar se gjykata përkatëse nuk ka miratuar konstatimet e arritura nga një gjykatë më e ulët pa konsideratë të mjaftueshme. (Shih, ndër të tjera, rastin e GJEDNJ-së,​​ Tatishvili kundër Rusisë,​​ cituar më lart, paragrafi 62; shih po ashtu rastin e Gjykatës,​​ KI227/19,​​ parashtrues​​ N.T.​​ “Spahia Petrol”,​​ cituar më lart, paragrafi 47).

• Andaj, bazuar në praktikën gjyqësore të GJEDNJ-së dhe të Gjykatës, nga gjykatat kërkohet që të shqyrtojnë dhe japin përgjigje specifike dhe të qarta në lidhje me:​​ (i)​​ pretendimet dhe argumentet thelbësore të palës (shih, rastet e GJEDNJ-së,​​ Buzescu kundër Rumanisë,​​ cituar më lart, paragrafi 67; dhe​​ Donadze kundër Gjeorgjisë,​​ nr. 74644/01, Aktgjykim i 3 marsit 2006, paragrafi 35);​​ (ii)​​ pretendimet dhe argumentet që janë vendimtare për rezultatin e procedurës (shih, rastet e GJEDNJ-së,​​ Ruiz Torija kundër Spanjës,​​ cituar më lart, paragrafi 30; dhe​​ Hiro Balani kundër Spanjës,​​ cituar më lart, paragrafi 28); ose​​ (iii)​​ pretendimet në lidhje me të drejtat dhe liritë e garantuara me Kushtetutë dhe KEDNJ (shih rastin e GJEDNJ-së,​​ Wagner dhe J.M.W.L. kundër Luksemburgut,​​ nr. 76240/01, Aktgjykim i 28 qershorit 2007, paragrafi 96 dhe referencat në të; dhe gjithashtu shih rastin e Gjykatës,​​ KI227/19,​​ parashtrues​​ N.T.​​ “Spahia Petrol”,​​ cituar më lart, paragrafi 48).

Zbatimi i parimeve të përgjithshme në rrethanat e rastit konkret

• Lidhur me pretendimin për zbatim arbitrar të nenit 22 të LKA-së dhe shkelje të së drejtës për një vendim të arsyetuar, Gjykata rikujton kushtet ligjore që duhet plotësuar për shtyrjen e ekzekutimit të një akti deri në vendimin definitiv gjyqësor sipas nenit 22, paragrafi 2 të LKA-së i cili përcakton se:​​ “Me kërkesën e paditësit, organi, akti i të cilit ekzekutohet, gjegjësisht organi që është kompetent për ekzekutim, mund ta shtyjë ekzekutimin deri në vendimin definitiv gjyqësor, nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik, e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar.”​​ 

• Gjykata vëren se sipas dispozitave relevante të cekura më lart, për shtyrjen ​​ ekzekutimit të një akti, është e nevojshme të plotësohen këto kushte:

• nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse;

• shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik; dhe

• ​​ as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar.

• Në tekstin e mëposhtëm të këtij​​ Aktgjykimi, Gjykata do të ballafaqojë pretendimet e ngritura nga parashtruesi i kërkesës në procedurë para Gjykatës Supreme dhe përgjigjen e kësaj të fundit në raport me pretendimet e parashtruesit të kërkesës.

• Në këtë drejtim, Gjykata sërish e vë në spikamë përgjigjen e detajuar që parashtruesi i kërkesës e kishte dorëzuar në Gjykatën Supreme​​ që:(i) ​​​​ Gjykata e Apelit me të drejtë ka konstatuar mos përmbushjen nga ana e paditësve të kritereve të përcaktuara në nenin 22, paragrafi 2 të LKA-së-kritere që përbejnë kushte të pakalueshme për aprovimin e kërkesës për shtyrjen e ekzekutimi;​​ (ii)​​ paditësit nuk kanë ofruar as edhe një dokument zyrtar, hulumtim shkencor, profesional, kombëtar apo ndërkombëtar që do të provonte se ekzekutimi i vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së do ta dëmtonte kualitetin e ujit dhe qasjen ne​​ ujë të pijshëm dhe ujitje, pra;​​ (iii)​​ Kualiteti i ujit mbetet i pacenuar duke qenë se procesi i gjenerimit të energjisë elektrike përmes hidrocentraleve “runoff” shfrytëzon një infrastrukture (marrje, pendë, turbinë), e cila e izolon ujin e lumit prej çdo kontakti​​ me substanca tjera të cilat mund të ndikojnë në kualitetin e ujit;​​ (iv)​​ Kelkos Energy ka ri-konstruktuar komplet sistemin e ujit të pijshëm për qytetin e Deçanit dhe fshatrat përreth si pjesë e një marrëveshje me Komunën e Deçanit në vitin 2015 dhe se “Hidrodrini”, në mënyrë të suksesshme e operon këtë sistem që nga viti 2015 dhe mbanë përgjegjësinë për kualitetin e ujit dhe menaxhimin me të;​​ (v)​​ Raporti vjetor i kualitetit të ujit i përpiluar nga “Hidrodrini” për vitet 2017,2018 dhe 2019, tregon që “Hidrodrini” është i ranguar më së miri sa i përket kënaqshmërisë së konsumatorëve me ujë të pijshëm;​​ (vi)​​ sistemi i ujit në Deçan e ka një kanal të veçantë të mbledhjes nga shtrati i lumit, që ndodhet afër “urës së KFOR-it” dhe se kjo pikë ndodhet poshtë lumit ku gjendet instalimi i fundit i Kelkos Energy dhe rrjedhimisht ka qasje të plotë në ujin e lumit të Deçanit për gjatë gjithë vitit;​​ (vii)​​ në përgjithësi, operimi i hidrocentraleve në lumin e Deçanit​​ nuk​​ e afekton sasinë e ujit në asnjë mënyrë sepse e njëjta sasi e ujit që hyn në sistem nëpërmjet tubit, del jashtë dhe rrjedhë prapë në lum pas turbinave; qëndrimi në sistem i një sasie të ujit është më pak se një (1) orë;​​ (viii)​​ paditësit paraqesin prova ç ‘orientuese-fotografi-që i përkasin periudhës sa hidrocentralet ishin duke u ndërtuar (ndërtimi i të cilave ka përfunduar në vitin 2015, dhe që nga atëherë është bërë rehabilitimi i gjerë i cili është kryer në mënyrë te suksesshme) dhe se ka një arsye të mirë që paditësit dështojnë të​​ ofrojnë prova reale lidhur me gjendjen momentale të ambientit përreth-tani që është i rehabilituar;​​ (ix)​​ MEA-ja ka kërkuar që në kontekst të lejeve mjedisore të ofrohet një dokumentim nëpërmjet fotografive, të cilat shërbejnë për të krahasuar situatën gjatë fazës së ndërtimit (2013-2015) dhe statusit të rehabilitimit 2020;​​ (x)​​ vendimet e lejeve ujore përmbajnë dispozita të qarta, përfshirë​​ monitorimin e minimumit të nivelit të ujit,​​ bazuar në kornizën e aplikueshme ligjore dhe administrative, ​​ që specifikojnë formula precize për kalkulimin e minimumit të nivelit të ujit në çdo periudhe të vitit për çdo segment të lumit;​​ (xi)​​ një kusht që është paraparë në licencë, është mbrojtja e mjedisit dhe po ashtu​​ obligimi i përvitshëm për​​ raportim lidhur me aktivitetin mjedisor pranë ZRRE-së​​ [Neni 14 i Licencave për Prodhimin e Energjisë Elektrike];​​ (xii)​​ sipas nenit 22, paragrafi 2, të LKA-së, qartazi kërkohet që të provohet-dhe​​ jo​​ vetëm të supozohet-që shtyrja e ekzekutimit të vendimeve​​ nuk e dëmton​​ interesin publik.​​ 

• Gjykata po ashtu i referohet arsyetimit të Gjykatës Supreme:​​ “Me nenin 22, paragrafi 2 të Ligjit për Konfliktet Administrative është përcaktuar se me kërkesën e paditësit, organi, akti i të cilit ekzekutohet, gjegjësisht organi që është kompetent për ekzekutim, mund ta shtyjë ekzekutimin deri në vendimin definitiv gjyqësor, nëse ekzekutimi do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej, kurse shtyrja nuk është në kundërshtim me interesin publik, e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare përkatësisht personit të interesuar. Me nenin 22, paragrafi 6 i ligjit të cekur është përcaktuar se paditësi mund të kërkojë edhe nga gjykata shtyrjen e ekzekutimit të aktit administrativ deri në marrjen e vendimit gjyqësor, sipas kushteve të parapara në paragrafin 2 të këtij neni.​​ Kurse​​ Gjykata e Apelit në arsyetimin e vendimit ka theksuar se paditësit/propozuesit nuk kanë paraqitur asnjë rrethanë që është parakusht për shtyrje të vendimit të kontestuar, e cila në rast se do të ekzekutohej do t’u shkaktonte në mënyrë të drejtpërdrejtë humbje, përveç që kanë përmendur se me ekzekutimin e këtij vendimi do t’i shkaktohej dëm i pariparueshëm pasi që të njëjtëve do u cenohej prona ku është ndërtuar termocentrali dhe me këtë o u reduktohej uji që furnizon familjet e tyre. Nuk ka pasur prova konkrete se në çfarë mase të njëjtëve do t’u reduktohej furnizimi me ujë. Termocentrali për prodhimin e energjisë është ndërtuar për nevojat e furnizimit me energji elektrike,​​ kështu që shtyrja e ekzekutimit të një vendimi të tillë në rastin konkret do të mund të shkaktonte dëm direkt të pariparueshëm për palën e interesit (kompaninë) “Kelkos energy'”sh.p.k. , pasi që investimi për ndërtimin e termocentralit është i madh, dhe ky dëm në mënyrë indirekte do të shkaktonte dëm të pariparueshëm​​ për​​ parashtruesin e​​ kërkesës​​ . Po ashtu, paditësit-propozuesit nuk kanë paraqitur asnjë rrethanë të besueshme i cili është parakusht i dytë se shtyrja e ekzekutimit nuk do të ishte në kundërshtim me interesat​​ e publikut dhe se nuk do t’i sillte ndonjë dëm palës kundërshtare, pasi që shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të paditurave do të ishte kundër interesit publik, për arsyet e përmendura me lartë, ndërsa (kompaninë) Kelkos Energy-posedon të gjitha vendimet, lejet, licencat të cilat ka marrë për obligim që me rastin e prodhimit të energjisë elektrike t’i përmbahet kushteve për mbrojtjen e ambientit, ujit dhe kushteve tjera qe i ka përcaktuar Ministria”. Gjykata Supreme nuk mund ta pranoj si të drejtë qëndrimin e tillë të gjykatës së shkallës së dytë. Mungojnë arsyet dhe faktet vendimtare, ndërsa të njëjtat as nuk janë arsyetuar në përputhje me provat në shkresat e lëndës. Prandaj, në rastin konkret gjykata e shkallës është dashur të vlerësoj se a janë plotësuar në mënyrë kumulative të gjitha kushtet për shtyrje të ekzekutimit të vendimit të kontestuar, në përputhje me dispozitat ligjore të Ligjit për Konfliktet Administrative, e që sipas mendimit të kësaj gjykate i njëjti ketë nuk e ka bërë. Sipas vlerësimit të kësaj gjykate, arsyetimi i Gjykatës së Apelit është i mangët sa i përket fakteve vendimtare, siç është mundësia e shkaktimit të dëmit të pariparueshëm, përderisa shtyrja nuk do ishte në kundërshtim me interesin publik, dhe nuk do të shkaktonte ndonjë dëm të madh palës kundërshtare, gjegjësisht palës së interesuar. Prandaj rezulton e qartë se arsyetimi i aktvendimit të goditur të Gjykatës së Apelit nuk ka mbështetje në kuptim të provave në shkresa të lëndës, kështu që të gjitha këto shpien në përfundimin se gjykata e shkallës së dytë ​​ me rastin e vlerësimit të propozimit të paditësit-propozuesit nuk i ka vlerësuar në tërësi faktet dhe provat e nxjerra. Sipas mendimit të kësaj gjykate, paditësit-propozuesit me padi dhe me shkresën e datës 02.02.2021 kanë prezantuar prova bindëse me të cilat vërtetohen faktet se me ekzekutimin e vendimit do t’u shkaktohej dëm qytetarëve të cilët janë në pronat e tyre dhe jetojnë në atë mjedis ku është paraparë puna e këtyre hidrocentraleve me ç ‘rast do t’u shkaktohej dëm i pariparueshëm të njëjtëve. Kjo gjykatë po ashtu ka konstatuar se ekzekutimi ​​ deri në marrjen e vendimit përfundimtar meritor nuk do të ishte në kundërshtim me interesin publik dhe shtyrja nuk do t’i shkaktonte ndonjë humbje më të madhe palës kundërshtare; gjegjësisht palës së interesuar. Në këtë mënyrë njëkohësisht në të ardhme do të shmangen pasojat e mundshme në rast se në fund të procesit gjyqësorë do të vërtetohej se vendimet e kontestuara të paditurave kanë qenë në kundërshtim me ligjin. Duke pasur parasysh këto që u thanë lartë, kjo gjykatë ka vendosur të prish aktvendimin e goditur të Gjykatës së Apelit në Prishtinë AA.UZh.nr.​​ 320/21​​ dt.26.04.2021 dhe të lë në fuqi aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë Departamenti për Çështje Administrative A-U.nr.2081/20 dt. 11.02.2020 me të cilin është aprovuar si i bazuar propozimi i propozuesve-paditësve F.S., Xh.K., dhe M.L., për shtyrje të vendimit të paditurës deri në nxjerrjen e aktgjykimit të shkallës së parë sipas padisë së paditësve.”

• Lidhur me interpretimin dhe zbatimin e nenit 22 të LKA-së, Gjykata vlerëson se Gjykata Supreme në mënyrë të përgjithësuar​​ ka konstatuar se hidrocentralet e ngritura në pronat e paditësve do t’u shkaktojnë atyre dëm të pariparueshëm dhe se shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së-deri në vendosje meritore të çështjes nga gjykata e shkallës së parë-nuk është në kundërshtim me interesin publik dhe se as nuk do t’i shkaktohej dëm i pariparueshëm palës së interesit përkatësisht parashtruesit të kërkesës.

• Për Gjykatën është evidente se mungojnë shpjegime kryesore përkitazi me interpretimin dhe zbatimin ​​ e nenit 22 të LKA-së ndaj rrethanave të rastit konkret sepse:​​ (i)​​ Gjykata Supreme nuk ka peshuar baraspeshën ndërmjet dëmit të pariparueshëm që mund t’i shkaktohej palës paditëse karshi dëmit të pariparueshëm që mund t’i shkaktohej parashtruesit të kërkesës, duke pasur parasysh investimin e tij në infrastrukturën e hidrocentraleve;​​ (ii)​​ përse shtyrja e ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së është në mbrojtje të interesit publik dhe nuk është në mbrojtje të interesit publik nëse do të lejohej ekzekutimi i vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së duke pasur parasysh se hidrocentralet prodhojnë e ofrojnë energji elektrike të ripërtërishme​​ për një pjesë të qytetarëve të komunës së Deçanit;​​ (iii)​​ mungon arsyetimi shpjegues përse e drejta e palës paditëse për mbrojtje nga dëmi i pariparueshëm e mposht të drejtën e parashtruesit të kërkesës po ashtu për mbrojtje nga dëmi i pariparueshëm; dhe,​​ (iv)​​ përse interesi i palës paditëse është edhe interes publik dhe përse e njëjta nuk vlen edhe për parashtruesin e kërkesës.

​​ 

• Veç kësaj, Gjykata vlerëson se përtej përshkrimit të dispozitave relevante ligjore për shtyrje të ekzekutimit të një akti siç janë përcaktuar në nenin 22 të LKA-së, Gjykata Supreme, nuk ka shtjelluar asnjë provë apo argument në mbështetje të plotësimit të kritereve ligjore për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së (shih,​​ mutatis mutandis, rastin e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues​​ “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ Aktgjykim i 19 janarit 2022, paragrafi 86).

• Gjykata vëren se parashtruesi i kërkesës është pajisur me leje dhe licenca nga autoritetet kompetente të Republikës së Kosovës dhe​​ ​​ se të njëjtit​​ nuk i lejohet që të ushtrojë veprimtarinë e tij bazuar në lejet dhe licencat që veçse i ka marrë nga autoritetet kompetente të Republikës së Kosovës. Veç kësaj, ​​ Gjykata vlerëson se parashtruesi i kërkesës është në monitorimin e vazhdueshëm nga organet dhe inspektoratet ​​ dhe ​​ MEA-ja në lidhje me respektimin e kushteve të lejeve mjedisore dhe të ndërtimit dhe revokimin e të njëjtave nëse ato nuk respektohen nga parashtruesi i kërkesës.

• Veç kësaj, parashtruesi i kërkesës në procedurën e zhvilluar në Gjykatën Supreme po ashtu ka ngritur pretendime të rëndësishme për rastin e tij, si për shembull:​​ (i)​​ pala paditëse nuk ka ofruar as edhe një dokument zyrtar, hulumtim shkencor, profesional, kombëtar apo ndërkombëtar që do të provonte se ekzekutimi i vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së do ta dëmtonte kualitetin e ujit dhe qasjen ne ujë të pijshëm dhe ujitje;​​ (ii) ​​​​ parashtruesi i kërkesës “Kelkos Energy” ka ri-konstruktuar komplet sistemin e ujit të pijshëm për qytetin e Deçanit dhe fshatrat përreth si pjesë e një marrëveshje me Komunën e Deçanit në vitin 2015 dhe se “Hidrodrini”, në mënyrë të suksesshme e operon këtë sistem që nga viti 2015 dhe mbanë përgjegjësinë për kualitetin e ujit dhe menaxhimin me të;​​ (iii)​​ pala paditëse ka paraqitur “prova ç ‘orientuese-fotografi” që i përkasin periudhës sa hidrocentralet ishin duke u ndërtuar gjatë viteve 2013-2015 dhe se ka një arsye të mirë që paditësit dështojnë të​​ ofrojnë prova reale lidhur me gjendjen momentale të ambientit përreth-tani që është i rehabilituar në vitin 2020 ;​​ (iv)​​ një kusht që është paraparë në licencë, është mbrojtja e mjedisit dhe po ashtu​​ obligimi i përvitshëm për​​ raportim lidhur me aktivitetin mjedisor pranë ZRRE-së​​ [Neni 14 i Licencave për Prodhimin e Energjisë Elektrike];​​ (v)​​ duke marrë parasysh mundësitë e kufizuara për kapacitete të reja të prodhimit të energjisë në Kosovë si dhe investimin prej 60 milionë euro, ky vendim do të ishte në kundërshtim të plotë me interesin publik.

• Nga sa më sipër, Gjykata vlerëson se Gjykata Supreme nuk kishte dhënë asnjë shpjegim ndaj pretendimeve qendrore për rastin e parashtruesit të kërkesës,​​ siç kërkohet me garancitë procedurale të nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) të KEDNJ-së,​​ përfshirë​​ saktësimin​​ e​​ përmbushjes​​ së​​ kritereve​​ të​​ përcaktuara​​ me nenin 22​​ të​​ LKA-së,​​ përpos​​ që​​ u​​ është​​ referuar​​ në​​ mënyrë​​ të​​ përgjithësuar. ​​ 

• Më​​ saktësisht, lidhur me pretendimin për mungesë të legjitimitetit aktiv të palës paditëse, Gjykata sërish vë në pah pretendimin e ​​ parashtruesit të kërkesës:​​ “Sipas logjikës ligjore që rrjedh nga Nenet 10 dhe 18 të Ligjit për Konfliktet Administrative, personat fizik dhe juridik që paraqiten si paditës në kapacitetin e tyre personal në Konflikt Administrativ, duhet të dëshmojnë shkeljen e interesave të tyre direkte dhe/apo indirekte. Në këtë frymë, Kërkesa për shtyrjen e ekzekutimit të vendimit, kur paraqitet nga një person fizik, duhet të mbështetet nga prova konkrete të cilat dëshmojnë që atij/asaj është duke iu shkaktuar dëm i madh i cili vështirë se do të​​ riparohej. Në rastin konkret, standardi minimal për të pretenduar se një person fizik është duke u dëmtuar nga vendimet e atakuara është që të ofrojë prova konkrete se si ai apo ajo personalisht është duke u dëmtuar në aspektin e kualitetit apo kuantitetit të ujit të pijshëm.”

• Në këtë drejtim, Gjykata vëren se sa i përket legjitimitetit aktiv të palës paditëse, Gjykata e Apelit kishte theksuar:​​ “[...]​​ gjykata e shkallës së parë nuk ka dhënë asnjë arsyetim dhe nuk ka shpjeguar raportin që ka paditësi me të paditurat, me qëllim që të vërtetohet drejtë legjitimiteti aktiv i palës paditëse dhe interesit të tij [...] në ri procedurë, gjykata e shkallës së parë udhëzohet që të veprojë sipas vërejtjeve të gjykatës së shkallës së dytë, ashtu që t’i mënjanoj të metat e padisë-propozimit dhe të vlerësoj drejtë çështjen e legjitimitetit aktiv dhe pasiv në raportin në mes të paditësit dhe të paditurave; [...] të vlerësohet dhe vërtetohet fakti se a është prekur drejtpërdrejtë interesi i paditësit me vendimet e të paditurave me anë të vërtetimit të plotë dhe të drejtë të gjendjes faktike.”

• Gjykata vëren se sa i përket legjitimitetit aktiv të palës paditëse, paragrafët 1 dhe 2 të nenit 10 të LKA-së përcaktojnë: (i) se personat fizik dhe juridik mund të fillojnë konflikt administrativ kundër një akti administrativ përfundimtar në rast se atyre u shkelet ndonjë e drejtë apo interes ligjor; (ii) ndërsa për mbrojtje të interesit publik, konflikt administrativ mund të fillojnë organi i administratës, Avokati i Popullit, shoqatat dhe organizatat tjera.

• Në këtë drejtim, Gjykata vlerëson se Gjykata Supreme nuk ka dhënë asnjë shpjegim lidhur me legjitimitetin procedural të palës paditëse, pra, që të përcaktohet qartë dhe drejtë raporti ndërmjet palës paditëse dhe palës së paditur. Pastaj, duke pasur parasysh përmbajtjen e paragrafëve 1 dhe 2 të nenit 10 të LKA-së, Gjykata Supreme nuk ka shpjeguar se si palës paditëse si persona fizikë u është shkelur ndonjë e drejtë apo interes ligjor​​ dhe​​ për​​ pasojë, do​​ të​​ mund​​ të​​ kishin legjitimitet aktiv​​ të​​ palëve​​ në​​ procedurë.

• Gjykata po ashtu vlerëson, sidomos duke pasur parasysh pretendimet e palës paditëse se mbrojnë edhe interesat e​​ banorëve​​ tjerë të komunës së Deçanit-çka në të vërtetë​​ dhe në thelb-janë pretendime për mbrojtje të interesit publik​​ që sipas dispozitave ligjore të lartpërmendura të LKA-së, mund të mbrohet vetëm nga organi i administratës, Avokati i Popullit, shoqatat dhe organizatat tjera. Pra, edhe në këtë aspekt, Gjykata vlerëson se Gjykata Supreme nuk ka dhënë asnjë shpjegim se si pala paditëse mbron interesin publik​​ dhe se si​​ të​​ njëjtit​​ mund​​ të​​ ​​ legjitimohen si të tillë në pajtim me paragrafët 1 dhe 2 të nenit 10 të LKA-së.​​ 

• Thënë ndryshe, Gjykata Supreme nuk ka shpjeguar: (i) ​​ raportin ndërmjet palës paditëse dhe palës së paditur; (ii) nuk ka shpjeguar se si palës paditëse si persona fizikë u është shkelur ndonjë e drejtë apo interes ligjor; (iii) nuk ka dhënë asnjë shpjegim se si pala paditëse mbron interesin publik​​ dhe​​ nëse​​ të​​ njëjtit​​ mund​​ të​​ legjitimohen si​​ të​​ tillë,​​ në pajtim me paragrafët 1 dhe 2 të nenit 10 të LKA-së.

• Gjykata​​ thekson​​ që​​ leximi i​​ përbashkët​​ i​​ neneve​​ 10, 22 dhe 34 të LKA-së,​​ saktëson​​ ​​ (i) personat që kanë të drejtë të fillojnë konfliktin administrativ kundër një akti administrativ; (ii) nëse ekzekutimi i aktit administrativ do t’i sillte dëm paditësit, i cili vështirë do të riparohej kurse shtyrja nuk do t’i sillte dëm të madh palës kundërshtare; dhe, (iii) të hedh poshtë padinë, nëse është e qartë se me aktin administrativ të kontestuar nuk preken të drejtat e paditësit.​​ 

​​ 

• Duke qenë se parashtruesi i kërkesës nuk ka pranuar përgjigje specifike ndaj pretendimeve specifike dhe thelbësore përfshirë edhe çështjen e legjitimitetit aktiv të​​ palës paditëse, Gjykata vlerëson se​​ Aktgjykimi i Gjykatës Supreme nuk i ofron​​ garancitë e mishëruara në nenin 31 të Kushtetutës dhe nenin 6 të KEDNJ-së që ngërthejnë detyrimin që gjykatat të japin arsye të mjaftueshme për vendimet e tyre (shih,​​ rastin e GJEDNJ-së,​​ H. kundër Belgjikës,​​ cituar më lart, paragrafi 53; si dhe shih rastet e Gjykatës​​ KI230/19,​​ parashtrues​​ Albert Rakipi,​​ cituar më lart, paragrafi 139 dhe​​ KI87/18,​​ parashtrues​​ IF Skadiforsikring,​​ cituar më lart, paragrafi​​ 44).

• Gjykata​​ rikujton​​ se GJEDNJ-ja në jurisprudencën e saj të konsoliduar ka përcaktuar se gjykatat​​ me juridiksion apeli​​ ​​ nuk kanë nevojë të japin arsyetim të detajuar në rastet kur pajtohen me arsyetimin e dhënë gjykatat e instancës së parë,​​ përkundër​​ faktit​​ që​​ të​​ njëjtat po ashtu duhet​​ të​​ jenë​​ mjaftueshëm​​ të​​ arsyetuar​​ (shih​​ Garcia Ruiz kundër Spanjës, cituar më lart, paragrafi 31). Mirëpo, në rrethanat e rastit nën shqyrtim, Gjykata vëren se Gjykata Supreme ka prishur​​ Aktvendimin e Gjykatës së Apelit-çka nënkupton- se Gjykata Supreme ka pasur për obligim që të ofrojë arsyetim shprehimor dhe specifik për të gjitha pretendimet qendrore të ngritura nga parashtruesi i kërkesës dhe të shtjelluara nga Gjykata​​ e​​ Apelit. Gjykata vlerëson se kriteret thelbësore të së drejtës për një vendim të arsyetuar-në një mënyrë ose tjetrën-përcaktojnë se Gjykata Supreme ka pasur për obligim që t’i adresojë pretendimet qendrore të parashtruesit të kërkesës dhe jo që t’i shpërfillë ato në tërësi ose që disa prej tyre t’i adresojë vetëm me një arsyetim të shkurtër​​ dhe​​ të​​ përgjithësuar​​ (shih, mutatis mutandis, rastin e GJEDNJ-së,​​ Lindner dhe Hammermayer kundër Rumanisë,​​ nr. 35671/97, Aktgjykim i 3 dhjetorit 2002, paragrafi 33).

• Nga sa më sipër, Gjykata rithekson se Gjykata Supreme ka prishur vendimin e Gjykatës së Apelit dhe në atë situatë nuk ka mundur që vetëm me një arsyetim të përmbledhur t’i adresojë çështjet thelbësore të rastit para saj. Gjykata përsëritë se Gjykata Supreme ka pasur për obligim që t’i adresojë të gjitha çështjet thelbësore të parashtruesit të kërkesës, çka ​​ në rrethanat e rastit konkret nuk ka ndodhur (shih mutatis​​ mutandis, rastet e GJEDNJ-së,​​ Ruiz Torija kundër Spanjës,​​ cituar më lart, paragrafi 30;​​ Hiro Balani kundër Spanjës,​​ cituar më lart, paragrafi 28 dhe po ashtu shih anasjelltas​​ Petroviq dhe të tjerët kundër Malit të Zi,​​ nr. 18116/15, Aktgjykim i 17 korrikut 2018, paragrafi 43).

• Gjykata rikujton se Gjykata Supreme lidhur me kërkesën e palës së interesuar për shtyrje të ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së, vetëm sa kishte cituar dhe përshkruar dispozitat relevante të LKA-së përkitazi me kushtet për shtyrjen e ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së, duke theksuar se paditësit kanë ofruar​​ “prova bindëse”​​ të cilat vërtetojnë faktin se ekzekutimi i vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së deri në vendosjen meritore të çështjes, do t’iu shkaktonte dëm të pariparueshëm e as që shtyrja do t’i sillte ndonjë dëm parashtruesit të kërkesës, pa dhënë asnjë arsyetim dhe pa shtjellim të “provave bindëse” që do të provonin se përse ato kushte ligjore ishin plotësuar në rastin konkret (shih rastin e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues​​ “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ cituar më lart, paragrafi 88).

• Në këtë drejtim, Gjykata konsideron se Gjykata Supreme përtej përshkrimit të dispozitave ligjore dhe konstatimit se kushtet e lartpërmendura janë plotësuar nuk​​ shpjeguar: (i) cili është dëmi që i shkaktohet paditësve nga ekzekutimi i vendimeve të kontestuara dhe pse ai dëm është i pariparueshëm; (ii) ​​ cilat prova janë vlerësuar e konstatuar se shtyrja e vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së nuk është në kundërshtim me interesin publik; (iii) ​​ pse parashtruesit të kërkesës nuk i shkaktohet ndonjë dëm, meqenëse ai ka pretenduar se i shkaktohet dëm dhe ka argumentuar përmes provave këtë​​ pretendim;​​ (iv)​​ ​​ vendimi i Gjykatës Supreme nuk përmban fare arsyetim lidhur me pretendimet qendrore të ngritura nga ​​ parashtruesi i kërkesës; dhe, (v) mungesën e legjitimitetit aktiv të palës paditëse (shih rastin e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues​​ “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ cituar më lart, paragrafi 89).​​  ​​​​ 

• Nga sa më sipër, Gjykata vlerëson se me Aktgjykimin e kontestuar të Gjykatës Supreme nuk janë adresuar plotësisht dhe në mënyrë të qartë (i) faktet vendimtare dhe kushtet ligjore lidhur me lejimin e shtyrjes së ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së; si dhe​​ (ii) as nuk është dhënë përgjigje specifike në pretendimin e parashtruesit të kërkesës lidhur me mungesën e legjitimitetit procedural të palës paditëse.​​ Të dy këto aspekte, reflektojnë pretendime thelbësore dhe përcaktuese të parashtruesve të kërkesës, dhe të cilat, bazuar në praktikën gjyqësore të Gjykatës dhe GJEDNJ-së, duhet që domosdoshmërisht të adresohen dhe arsyetohen nga gjykatat, në mënyrë që të respektohen garancitë procedurale të përcaktuara në nenin 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së (shih rastin e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues​​ “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ cituar më lart, paragrafi 90).

• Gjykata rithekson se drejtësia procedurale kërkon që pretendimeve thelbësore të ngritura nga palët në gjykatat e rregullta duhet dhënë përgjigje në mënyrën e duhur-posaçërisht nëse kanë ë bëjnë me pretendimet vendimtare që në rastin konkret i referohen (i) fakteve vendimtare dhe kushteve ligjore lidhur me lejimin e shtyrjes së ekzekutimit të vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së; si dhe (ii) mos dhënie e një përgjigje specifike në pretendimin vendimtar lidhur me mungesën e legjitimitetit procedural të palës paditëse (shih rastin e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues​​ “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ cituar më lart, paragrafi 91).

• Shikuar në tërësi, Gjykata vlerëson se Gjykata Supreme nuk gjetur baraspeshën e drejtë ​​ ndërmjet palëve ndërgjyqëse në këtë procedurë për shkak se nuk ka adresuar asnjë nga pretendimet dhe argumentet thelbësore të parashtruesit të kërkesës​​ ​​ çka​​ do të​​ ​​ siguronte​​ administrimin e drejtë të drejtësisë (shih,​​ mutatis mutandis,​​ rastin e GJEDNJ-së,​​ Magomedov dhe të tjerët kundër Rusisë,​​ nr. 33636/09,​​ 34493/09 35940/09 37441/09 38237/09 28480/13 28506/13​​ Aktgjykim i 28 marsit 2017, paragrafët 94-95).​​ 

• Nga sa më sipër,​​ Gjykata konstaton që Aktgjykimi i Gjykatës Supreme lidhur me shtyrjen e ekzekutimit të Vendimeve të MEA-së dhe ZRRE-së, për shkak të mungesës së vendimit të arsyetuar gjyqësorë, nuk plotëson kriteret e një​​ gjykimi të drejtë​​ të garantuar me nenin 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 (1) të KEDNJ-së.​​ Gjykata po ashtu thekson se Aktvendimi i Gjykatës së Apelit [AA.nr.320/21] i 26 prillit 2021, mbetet në fuqi deri në nxjerrjen e vendimit nga Gjykata Supreme sipas mënyrës së përcaktuar në dispozitivin e këtij Aktgjykimi.

• Gjykata po ashtu thekson se nuk do t’i vlerësojë ​​ pretendimet e parashtruesit të kërkesës ​​ për mbrojtje të pronës për shkak se ky pretendim në këndvështrimin e ​​ Gjykatës është ​​ i parakohshëm, ngase në situatën konkrete para Gjykatës për trajtim ​​ janë procedurat​​ paraprake. (shih, mutatis mutandis, rastin e Gjykatës​​ KI75/21,​​ parashtrues​​ “Abrazen LLC”, “Energy Development Group Kosova LLC”, “Alsi & Co. Kosovë LLC” dhe “Building Construction LLC”,​​ cituar më lart, paragrafi 95).​​ 

Kërkesa për masë të përkohshme

• Gjykata i referohet nenit 116.2​​ [Efekti Juridik i Vendimeve]​​ ​​ të Kushtetutës dhe nenit 27 [Masat e përkohshme]​​ të Ligjit, që përcaktojnë:​​ 

Neni 116​​ [Efekti Juridik i Vendimeve]

“[...]

2.Përderisa procedura të mos përfundojë para Gjykatës Kushtetuese, ajo mund të suspendojë përkohësisht veprimin ose ligjin e kontestuar, derisa të merret vendimi i Gjykatës, nëse konsideron që aplikimi i veprimit a ligjit të kontestuar, mund të shkaktoj dëme të pariparueshme.

[...]

Neni 27 [Masat e përkohshme]

1.Gjykata Kushtetuese sipas detyrës zyrtare ose me kërkesë të palës mund të vendos përkohësisht masa te përkohshme ndaj një çështjeje që është objekt i procedurës, nëse këto masa janë të nevojshme për të evituar rreziqe ose dëme të pariparueshme, ose nëse marrja e këtyre masave të përkohshme është në interes publik.​​ 

2.Kohëzgjatja e masave të përkohshme duhet të jetë e arsyeshme dhe proporcionale.”

• Gjykata po ashtu i referohet rregullit 57 (5) [Vendimi për masë të përkohshme] të Rregullores së punës që specifikon:​​ “(5) Nëse pala që kërkon masë të përkohshme nuk paraqet dëshmitë e nevojshme, Gjykata do të refuzojë kërkesën për masë të përkohshme.”​​ 

• Gjykata veçse ka vendosur për meritat e kërkesës dhe ka konstatuar shkelje të nenit 31 të Kushtetutës në lidhje me nenin 6 të KEDNJ-së, prandaj, vendosja e masës së përkohshme është e panevojshme.

​​ 

• Për këto arsye,​​ kërkesa për masë të përkohshme duhet të refuzohet.

PËR KËTO ARSYE

Gjykata Kushtetuese, në pajtim me nenet 21 (4), 113 (1) dhe (7)​​ dhe 116 (2)​​ të Kushtetutës, me nenet 20, 27 dhe 47 të Ligjit dhe me rregullat 57 (5) dhe 59 (1) të Rregullores së punës, në seancën e mbajtur më 29 shtator 2022, njëzëri

VENDOS

• TË DEKLAROJË kërkesën të pranueshme;

• TË KONSTATOJË se ka pasur shkelje të nenit 31 [E Drejta për Gjykim të Drejtë dhe të Paanshëm] të Kushtetutës të Republikës së Kosovës, dhe nenit 6​​ (E drejta për një proces të rregullt)​​ të Konventës Evropiane për të Drejtat e Njeriut;

• TË SHPALLË të pavlefshëm Aktgjykimin e Gjykatës Supreme [ARJ.UZVP.Nr.74/21] ​​ të​​ 28 korrikut 2021;

​​ 

• TË KTHEJË​​ për rishqyrtim Aktgjykimin e Gjykatës Supreme [ARJ.UZVP.Nr.74/21] të 28 korrikut 2021, në pajtim me Aktgjykimin e kësaj Gjykate;

• TË KONSTATOJË se Aktvendimi i Gjykatës së Apelit [AA.nr.320/21] i 26 prillit 2021, mbetet në fuqi deri në nxjerrjen e vendimit nga Gjykata Supreme sipas pikës IV të dispozitivit të këtij Aktgjykimi.

• TË REFUZOJË kërkesën për vendosjen e masës së përkohshme;

 ​​​​ 

• TË URDHËROJË​​ Gjykatën Supreme​​ që ta njoftojë Gjykatën, në pajtim me rregullin 66 (5) të Rregullores së punës, deri më​​ 31 janar 2023, për masat e ndërmarra për zbatimin këtij Aktgjykimi;

• TË MBETET e përkushtuar në këtë çështje në pajtim me këtë urdhër;​​ 

• T’UA KUMTOJË këtë Aktgjykim palëve dhe, në pajtim me nenin 20.4 të Ligjit, ta publikojë në Gazetën Zyrtare;

• Ky Aktgjykim hyn në fuqi menjëherë.​​ 

Gjyqtari raportues    Kryetarja e Gjykatës Kushtetuese​​ 

Safet Hoxha     ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​ ​​​​ Gresa Caka-Nimani​​